Antiliberalismo e anticapitalismo

Os ideólogos fascistas acusaron ao liberalismo de ser unha ideoloxía débil, incapaz de frear ao auxe do comunismo e ineficaz para manter o rumbo dunha economía sometida a crises cíclicas. A democracia e o sufraxio universal consideráronse métodos artificiais e inútiles que intentaban igualar a natural desigualdade entre os homes.

A liberdade, encarnada nos dereitos de expresión, asociación ou reunión foi contemplada con desdén: intelectuais e artistas foron hostigados cando non se axustaron ás estreitas canles establecidas polo Estado fascista.

Os partidos políticos foron catalogados como instrumentos de desmembración social e, naqueles países onde o fascismo alcanzou o poder, foron ilegalizados e perseguidos. A unidade do Estado considerouse sacra e para preservala, se confíó na acción dun único partido baixo o liderado do xefe ou caudillo. O capitalismo identificouse cos financeiros e banqueiros xudeus, cualificados como elementos degenerados da burguesía. Distinguiuse claramente entre a figura do gran capitalista, sinónimo de usurero corrupto, e a do empresario, honrado, laborioso e solidario coa comunidade.

O anticapitalismo fascista foi reiteradamente pregoado como a orixe da explotación dos traballadores. Como contrapartida, puxéronse en en práctica certas medidas de carácter social: participación dos obreiros nos beneficios empresariais, creación de sistemas de seguridade social, etc.

Con todo, a pesar dese discurso propagandístico, Hitler, Mussolini e outros ditadores fascistas apoiáronse e defenderon ao gran capital, ao que recorreron como fonte de financiamento no seu camiño cara ao poder. Unha vez alcanzado este, a alianza cos grandes empresarios estreitouse aínda máis, ata constituírse na columna sobre a que se vertebrou a economía.

Para granjearse o apoio do capital foi necesario, en certos casos, eliminar aqueles sectores que no seo da propia organización fascista postulaban cambios sociais revolucionarios. Así sucedeu en Alemaña, cando Hitler destruíu a influencia das SA na "noite dos coitelos longos", durante a cal foi asasinado Ernst Röhm, principal líder da organización, xunto con outros dous centenares de mandos.

Algo similar tivo lugar en España: o xeneral Franco, unha vez concluída a contenda civil, procedeu a reorganizar Falanxe Española das JONS (Decreto de Unificación, 1937), a principal formación de carácter fascista española, desposuíndoa do seu contido revolucionario, o que provocou a oposición dalgúns das súas máis significados líderes, caso de Manuel Hedilla, que foron represaliados.

Cartel alusivo á unión entre obreiros e intelectuais. Creouse para as eleccións de 1932 e a súa lenda di: Traballadores da mente e a mans, votade por Adolf hitler.

Empresarios, traballadores e produción foron postos ao servizo do Estado. Encadrouse aos obreiros en ramas organizadas segundo a actividade laboral (construción, téxtil, metalurgia, etc), nas que tamén foron integrados os empresarios. Os sindicatos de esquerda, xurdidos para defender os intereses da clase traballadora fronte á patronal, foron eliminados e substituídos por organizacións estruturadas ao modo militar.