As causas da Revolución
Fuente: blog de Pedro Oña
Nas postrimerías do século XVIII, Francia asiste ao desmoronamiento das súas caducas estruturas feudais.
O proceso manifestouse a través dunha crise social e do Estado que conduciron á descomposición do absolutismo. As ideas da Ilustración xogaron un papel moi importante neste conflito. A mala conxuntura económica que afectou ao país durante os anos 80 acelerou o proceso.
Legalmente a sociedade francesa estaba dividida en estamentos fundamentados sobre os privilexios e a desigualdade. Os beneficiarios desta orde social eran a nobreza (composta por uns 400.000 individuos) e o clero (120.000), ambos os posuidores de privilexios e exencións.
Un terceiro grupo que estaba constituído por burgueses, artesáns, campesiños e outros colectivos marxinais carecía de privilexios e sumaba o 90% da poboación (uns 25.000.000 de almas). Sobre ese heteroxéneo conxunto recaían os impostos e cargas económicas nos que se sustentaba o Estado.
Os cambios económicos que estaban tendo lugar no seo do capitalismo comercial dotaban á burguesía dun forte poder económico que non se correspondía co seu escaso protagonismo político. Este desaxuste orixinaba gran frustración nunha clase rica e culta que reclamaba un novo marco social e político onde poder desenvolver as súas expectativas.
Francia estaba gobernada por unha monarquía absoluta encarnada nun rei de dereito divino e un Estado fortemente centralizado. Pero á altura de 1789 esta organización quedara obsoleta e o aparello administrativo e xudicial non funcionaban correctamente. Para moitos facíase necesaria unha profunda reforma á que, con todo, estaban pouco dispostos os privilexiados.
A crise do Estado traducíase nun crónico déficit que facía que anualmente os gastos da Facenda Pública superasen nun 20% aos ingresos. As medidas que se acometeron para paliar o problema non fixeron senón complicar a situación pois se centraron non nunha profunda reforma fiscal, senón no crecente recurso a empréstitos e ao incremento da presión fiscal (é dicir, máis impostos). Esta difícil situación constituirá un dos detonantes do estalido revolucionario.
A acción da ideoloxía ilustrada
A Ilustración subliñou esas contradicións, denunciounas e criticou, contribuíndo a socavar os cimentos sociais e políticos do Antigo Réxime.
Destacaron as teorías de Montesquieu e Rousseau, fundamentadas nos principios de separación de poderes, soberanía nacional e igualdade de todos os cidadáns ante a lei. O exemplo de como eses principios podían levar á práctica tivérono os franceses nos Estados Unidos de Norteamérica.
Unha difícil conxuntura económica
En 1788 os prezos do trigo subiron a consecuencia dunha serie de malas colleitas. A crise de subsistencias afectou a amplos sectores da poboación, creando un ambiente de tensión social e política xa que fronte á escaseza, a carestía e o fame os notables e a Corte seguiron sumidos nun ambiente de luxo, malgasto e ostentación.
