Stroke
CVA ให้ตรวจ motor อย่างน้อย 3 อย่าง
1.Power ดู Power: ให้เหยียดแขนตรงหน้า 2 ข้าง กระดกข้อมือ กางนิ้ว หลับตา
มืออ่อนแรงจะตกลง หากไม่ชัดเจนให้หมุนมือเร็วๆ หาก motor มีปัญหาจะหมุนได้ช้า
2.Ataxia : ให้ยืน
หากไม่ให้ยืนก็ตรวจ ataxia ไม่ได้ ไว้ดู celebella strock
หรือ ตรวจ dysdiadochokinesia เคลือนไหวพลิกมือไปมาเร็วๆ
3.Nystagmus : ให้มองด้านข้าง เหลือบตามองไปข้างๆ จะเห็นชัดกว่ามองตรง
กรณีอาการไม่ชัดเจนว่าเป็น CVA >>> ให้เน้นตรวจ motor ให้ได้เป็นหลัก
กรณีที่มีปัญหาด้าน sensory เช่น อาการชา มันไม่ค่อยชัดเจน เช่น มือชา อาจเป็นแค่ CTS, neuritis etc.
แต่หากเป็น motor จะค่อนข้างมั่นใจได้แน่ชัดกว่า
ASPECTs Score ย่อมาจาก Alberto Stroke Program Early CT Score
ASPECTS (Alberta Stroke Program Early CT Score) เป็นการให้คะแนนภาพตัดขวาง เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองเชิงปริมาณ 10 ตำแหน่ง ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองชนิดขาดเลือด มาเลี้ยงจากหลอดเลือดแดง middle cerebral ซึ่งแบ่งเป็น 10 บริเวณ (แต่ละบริเวณมีค่าคะแนน เท่ากับ 1) โดยคะแนน 10 คือผลอ่านปกติ ส่วนบริเวณที่ขาดเลือดไปเลี้ยงในแต่ละตำแหน่งจะถูกหักคะแนนออกทีละหนึ่งคะแนน ดังนั้นคะแนน 0 หมายถึงเนื้อสมองขาดเลือดกระจายไปทั่วทั้งบริเวณที่เลี้ยงโดยหลอดตามเลือดแดง middle cerebral
NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale, NIH Stroke Scale) เป็นเครื่องมือประเมินสภาวะทางระบบประสาทและความรุนแรงของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เฉียบพลัน มีคะแนนตั้งแต่ 0 ถึง 42 โดยคะแนน 0 หมายถึงปกติและคะแนนที่มากขึ้นหมายถึงความบกพร่องที่มากขึ้นซึ่งสูงสุดคือ 42 คะแนน
mRS (modfied Rankin Scale) เป็นการประเมินระดับความพิการของผู้ป่วยหลังจากเป็น โรคหลอดเลือดสมองมีคะแนนตั้งแต่ 0 ถึง 5 โดย คะแนนสูงแปลว่า มีความพิการมาก
BI (The Barthel Activity of Daily Living Index, The Barthel ADL Index) เป็นแบบประเมินการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันประกอบด้วย 10 กิจกรรม โดยมีคะแนนรวม 0-100 คะแนนโดย100 หมายถึง สามารถประกอบกิจวัตรประจําวันได้ด้วยตนเองทั้งหมด
อัตราการเปิดหลอดเลือดอุดตันแต่ละหัตถการเปิดเอง 20%IV thrombolysis 46.2%IA thrombolysis 63.2%Endovascular thrombectomy 83.6%
PrognosisOnset of recanalization timeขนาด penumbravolume of core infarctionอายุผู้ป่วยLeptomeningeal collateral vesselโรคประจำตัวผู้ป่วยเป็นตัน
เมื่อไหร่ต้องทำ Trombectomy
การรักษา เล้นเลือดสมองตีบหรืออุดตันด้วยสายสวนแบ่งเป็น 3 แบบ1.Intra arterial thrombolysisใส่สายสวนไปยังหลอดเลือดแดงสมองให้ยา rt-PA2.Aspiration thrombectomyใส่สายสวนไปยังหลอดเลือดสมองที่อุดตันแล้วดูด clot ออก โดยใช้อุปกรณ์ค่างๆเช่น Penumbra device, intermediate guiding catheter เป็นต้น3.Stent thrombectomy ใส่สายสวนไปยังหลอดเลือดสมอง แล้วใช้ ขดลวดตาข่าย stent Retriever devices ในการจับลิ่มเลือดที่อุดตัน วิธีนี้นิยมและมีประสิทธิภาพมาก
ข้อบ่งชี้ การรักษา ด้วย การใส่สายสวนเหลอดเลือดสมอง ในผป เส้นเลือดสมองตีบอุดตัน1.Failure from intravenous rt-PA2.Contraindication for iv rt-PA หรือ มีภาวะ prolong coagulation และ มีเส้นเลือดสมองเส้นใหญ่มีลิ่มเลือดอุดตันอยู่3.เส้นเลือดสมองเส้นใหญ่อุดตันเฉียบพลันนานกว่า 4.5 ชั่วโมง4.ผู้ป่วยหลังผ่าตัดใหญ่ เสี่ยงต่อการเสียเลือดหากได้รับยา ivrt-PA และ เส้นเลือดสมองเส้นใหญ่อุดตันเฉียบพลัน
ref.