Lára Jóhannsdóttir, eldri
Sigríður Lára Jóhannsdóttir
Lára Jóhannsdóttir frá Siglufirði Fædd 24. apríl 1893
Dáin 26. desember 1989
Kynslóðir koma, kynslóðir fara, allar sömu ævigöng. Oft verður manni hugsað um þessar ljóðlínur og þá ekki hvað síst þegar góðir vinir og samferðamenn, sem náð hafa háum aldri eru að kveðja eftir langan og farsælan ævidag.
Og þetta verður líka oft til þess að maður fer í alvöru að hugsaum mannsævina og hve ólík hún getur verið frá vöggu til grafar og hve lærdómsríkt getur verið að minnast góðra samferðamanna og hve ríka ástæðu við höfum oft til að vera þeim þakklát fyrir þær minningar sem við geymum um liðnar samverustundir, þegar komið er að leiðarlokum. Því þótt við séum að nafninu til samferða á lífsleiðinni þá á hvert okkar sína ákveðnu lífsreynslu, sem við höfum gott af að kynnast og getur orðið okkur lærdómsefni þegar stundir líða.
Þannig varð mér hugsað nú eftir jólin þegar ég frétti um andlát frú Láru Jóhannsdóttur frá Siglufirði sem lést á Vífilsstaðaspítala á annan dag jóla sl. að loknum löngum og farsælum ævidegi en eftir þráláta vanheilsu hin síðari ár. Hér í Reykjavík hafði hún átt heima rúma 3 síðustu áratugina.
Sigríður Lára, eins og hún hét fullu nafni, var fædd 24. apríl 1893, að Árgerði í Svarfaðardal og voru
foreldrar hennar þau hjónin
Jóhann Gunnlaugsson, skipstjóri, ættaður úr Svarfaðardal og
Þóra Baldvinsdóttir frá Böggvistöðum.
Lára fluttist innan fermingar með foreldrum sínum að Sauðanesi á Upsaströnd og var elst 5 systkina er náðu full tíðaaldri og er hið síðasta þeirra að kveðja.
Vor foreldrar systkinanna alkunn merkishjón og kunn við Eyjafjörð og víðar fyrir dugnað og myndarskap.
Var Jóhann lengi meðal þekktustu hákarlaformanna við Eyjafjörð á sinni tíð, og var heimili þeirra að Sauðanesi einskonar út vörður á ströndinni við vestanverðan Eyjafjörð. Þótti mörgum gott að leita þar hælis er leið áttu þar um ströndina.
Oft minntist frú Lára æskuheimilisins að Sauðanesi og fegurð Eyjafjarðar leið henni ekki úr minni. Frá Eyjafirði lá leið Láru til Siglufjarðar eða á árunum eftir 1920. Þar vann hún við verslunarstörf eða síldarsöltun, eftir atvikum, því að þetta var á þeim árum sem Siglufjörður var sem óðast að byggjast og helst var von um góða sumarvinnu. Nokkru síðar fluttu foreldrar hennar til Siglufjarðar og áttu þar heima sín síðustu ár. Þangað fluttust einnig bræður frú Láru sem reyndust þar dugandi sjómenn og skipstjórar og skiluðu merkilegu ævistarfi.
Á Siglufirði giftist Lára 7. júní 1924
Jóhann Bjarnason, ættuðum úr Skagafirði. Hann stundaði lengst af verslunarstörf í Siglufirði og önnur störf er til féllu. Var Jóhann hið mesta ljúfmenni og vinsæll af öllum er kynntust honum.
Jóhann lést í Siglufirði 1953.
Þau ólu upp eina fósturdóttur, systurdóttur Jóhanns, Lára Jóhanna Jóhannsdóttir (Lára Jóhannsdóttir yngri, f.18.2.1930 – d. 17.2 2010, sem kom til þeirra nokkurra vikna gömul og þau gengu algjörlega í foreldra stað.Eftir lát Jóhanns bjuggu þær mæðgur saman í Siglufirði og síðar hér í Reykjavík og er það lofsverður kafli út af fyrir sig hvernig yngri Lára hefur reynst móður sinni alla tíð og það best þegar hún hefur þurft mest á að halda. Það hefur verið lærdómsríkt að kynnast því góða sambandi sem þar hefur jafnan verið milli móður og dóttur.
Ég tel það fullkomlega vafasamt að nú til dags fyrirfinnist önnur eins um hyggja og nærgætni sem eldri Lára naut hjá þessari elskulegu dóttur sinni. Og þó að sumum finnist hér kannski fast að orði kveðið er hér ekki um neitt oflof að ræða, sem allir geta staðfest sem til þekkja.
Lára Jóhannsdóttir var vel gefin kona og hélt sínu andlega þreki til dauðadags, þótt líkamlegt þrek hennar færi hrörnandi hin síðari ár. Henni féll sjaldan verk úr hendi. Meðan hún var húsmóðir í Siglufirði brá hún sér í síld milli húsverkanna eins og siður var þar margra húsmæðra, því á þeim árum byggðist afkoma margra heimila á því að hjónin ynnu bæði úti yfir síldar tímann við þau störf sem beint eða óbeint tengdust síldarvertíðinni.
Lára tók mikinn þátt í félagslífi bindindismanna í Siglufirði. Það var henni verulegt hugsjónamál. Húnvar mjög virkur meðlimur í St. Framsókn alla tíð. Meðan stúkan rak Sjómanna- og gestaheimili Siglufjarðar veitti Lára heimilinu forstöðu og sá um daglegan rekstur þess í ágætri samvinnu við starfsfólk og stjórn heimilisins og ávann sér virðingu og þakklæti sjómanna og verkafólks sem starfsins áttu að njóta og naut þar hinnar bestu fyrirgreiðslu.
Frú Lára var hinn ágætasti starfskraftur fyrir sakir lipurðar og stjórnsemi, og fyrir það hve ábyggileg húnvar í öllum greinum og vann sér fljótt traust og virðingu allra er leituðu til heimilisins. Hún bar jafnan velferð þess fyrir brjósti og vann þar oftast meira en henni bar skylda til.
Þegar svo síldveiðarnar brugðust að mestu ár eftir ár fyrir Norðurlandi og fólk hætti að koma norður í at vinnuleit, lagðist starfsemi sjó mannaheimilisins að mestu niður en fékk þó síðar nýtt hlutverk, og varð í allmörg ár eins konar félagsheimili Siglufjarðar meðan húsið gat uppi staðið. Þótti sjálfsagt að frú Lára væri hinn fasti og öryggi starfskraftur.
Eftir að þær mæðgur fluttu hingað suður 1956 tók Lára minni þátt í félagslífi en áður en hugsaði um heimili þeirra mæðgna en vann einnig nokkuð við veitingastörf eftir því sem henni hentaði, því að hún kom sér alls staðar vel sökum skyldurækni og trúmennsku; hún var ekki eitt í dag og annað á morgun og húsbændur hennar fundu fljótt að hvert það starf sem henni var falið var í góðum höndum. Hún kaus að vinna störf sín í kyrrþey og vildi jafnan sem minnst láta á sér bera og ekki taka að sér meiri störf en hún gæti rækt að fullu.
Síðustu árin í lífi hennar voru að ýmsu leyti henni erfið ár sökum vaxandi vanheilsu en hún bar þær byrðar með þolinmæði, og þó líkamsþrekið dvínaði smám saman hélt hún skýrri hugsun og andlegu lífsþreki til hinstu stundar og hún var svo gæfusöm að fá að njóta vakandi umhyggju dóttur sinnar og þeirrar læknishjálpar og hjúkrunar á Vífilsstaðaspítala sem unnt var að veita.
Fyrir þetta allt var hún innilega þakklát svo og fjölmörgum vinum sínum fyrir langa samfylgd, vináttu og tryggð og þeim sem hugsuðu til hennar og fylgdust með líðan hennar.Á öruggu trúartrausti hafði hún byggt líf sitt. Í skjóli jólahelginnar fékk hún að kveðja og sofna sinn síðasta blund, laus við þreytu og þjáningar þessa jarðlífs í von um endurfundi horfinna ástvina sinna og umvafin þakklæti margra samferðamanna frá liðnum ævidegi.
Og öll viljum við að lokum sameinast henni í þessari bæn:
Láttu mig Drottinn lofa þig,
með lofi þínu hvíla mig.
Ljósið í þínu ljósi sjá,
lofa þig strax sem vakna má.
(H.P.)
Guð blessi minningu góðrar konu.
Óskar J. Þorláksson