Gústi guðsmaður

Ágúst Gíslason.

(Gústi guðsmaður) trúboði og sjómaður á Siglufirði. f.1897  d.í mars 1985 

Á árunum 1953 og síðar kynntist ég Gústa nokkuð náið. Á þessum árum átti ég ásamt tengdaföður mínum Friðrik Stefánssyni í Bakka, lítið trilluhorn sem bar nafnið Guðrún.

Ég réri oftast einn til að afla mér og mínum fæðu og viðurværis. Einnig með því selja fisk í Fiskbúðina. 

Yfir hásumarið  var bátnum oft lagt við stjóra framan við steinbryggjuna sem þá var í Bakka, og eða bundnum við Shellbryggjuna og stjóra. 

Snemma á vorin og seinnipart sumars var ég með bátinn við bryggjurnar sunnar í firðinum, bryggju Skafta á Nöf. Þar sem Gústi var með bát sinn Sigurvin. Guðrún var oft bundin við hlið Sigurvins. 

Við Gústi ræddum oft saman um fiskinn, síldina og hið daglega amstur eins og gengur. Oft nefndi hann guð sinn og boðskap sem hann trúði fast á sem kunnugt er, þrátt fyrir að hann gerði sér grein fyrir því að það var langt bil á milli okkar hvað guðstrúna snerti. 

Svona óbeint þó reyndi hannþó að koma mér á "rétta braut" eins og hann orðaði það. Meðal annars átti hann það til að færa mér handskrifaða miða með tilvitnun úr biblíunni og bað mig að lesa og hugsa málið.

Eitt sinn að morgni dags vorum við báðir að fara í róður í blíðskapar haustveðri. Sólin var þó ekki enn farin að skína yfir byggðina. 

Við stukkum nánast samtímis um borð í bátana okkar eftir að hafa kastað á hvorn annan kveðjum. Þegar ég var að fara til að gangsetja mína trillu kallaði Gústi.

 „Steingrímur, hérna taktu þetta og festu innan í vélarhlífina þína þá bilar ekkert hjá þér.“  Sá gamli glotti, en á miðanum var handskrifuð einhver ritning úr guðspjöllunum. 

SÝISHORN AF MIÐUM SEM GÚSTI HAFÐSENT MÉR

Ég glotti á móti og tók við og festi miðann á innanvert lok vélarkassans í trillu minni að honum ásjáandi. Þar sem miðinn var allt fram á næsta ár.

Báðir héldum við af stað til róðrar, en þar sem minn bátur var gangmeiri þá dróst bátur Gústa fljótlega aftur úr. Mér hafði sýnst hann hægja á ferðinni stuttu eftir að hann var kominn út fyrir fjörðinn. En ég fylgdist ekki frekar með ferðum hans. Ég hélt vestur á Fljótamið og aflaði vel, tæp 300 kg. það þótti gott á færi á svo litlum bát sem mínum, aðeins minni en báturinn Sigurvin.  (mældur 800 kg) 

Þegar ég hélt heim seinnipart dagsins sá ég til báts djúpt undan Hellunni. Þar um borð var maður sem veifaði ákaft með ár. Ég sá fljótlega að þetta var Gústi og breytti um stefnunni og hélt til hans. Vélin í bátnum hans hafði bilað og hann hafið róður til lands. Ég lagði að bát Gústa og spurði hvort vélin væri biluð. 

„Já helvítis rokkurinn gaf upp öndina, má ég rétta þér spotta?" svaraði Gústi 

„Auðvitað“ svaraði ég og glotti, en Gústi var þekktur fyrir það að láta trillukarlana halda að vélin hans væri biluð til að fá "drátt" í land og spara með því bensínið á rokkinn sinn á meðan. Því meira gat hann þá sent af peningum til Afríku tengt kristniboði þar. Ég gaf aflanum um borð hjá Gústa auga í leiðinni, afli hans var frekar rýr miðað við minn afla.

Ég sagði við Gústa. “ Hann hefur verið tregur hjá þér“

„Já minnstu ekki á það drengur. Ég byrjaði út af Hellunni, en þar var ekkert annað en helvítis kommúnista að fá. Ég flutti mig utar en þar var einnig  lítið að fá.“  („kommúnistar“ voru þeir þorskar oft nefndir, sem voru áberandi rauðir á lit, sennilega vegna legu sinnar innan um þara á grunnslóð ?)

Gústi hélt áfram og sagði: 

„Og þegar ég ákvað að fara heim þá fór helvítis rokkurinn ekki í gang“

Ég gat ekki stillt mig um að stríða Gústa örlítið og sagði: „Gústi, gleymdirðu að setja miða inn í vélarrúmið þitt, á ég að lána þér minn miða ? Þar átti ég auðvitað við bænatilvitnunina sem hann  hafði rétt mér um morguninn“  Svarið var stutt og laggott: 

„Þegiðu strákur og taktu við spottanum“

Ferðin heim gekk vel. Það lenti á Jóhanni Sigurðssyni (Jóa Bö) hjá S.R. sem oftar en ekki að  reddaði Gústa  hvað vélina hans snerti. Vélin var biluð þrátt fyrir grun minn um annað. Í ljós kom að stimpilhringur hafði brotnað, nokkuð sem Jói var fljótur að lagfæra

Jói ásamt Nirði syni sínum endurbyggði bátinn Sigurvin þá illa förnum, löngu síðar eftir lát Gústa. 

Báturinn Sigurvin er nú vel varðveittur á Síldarminjasafninu. 

Það vita sennilega flestir sem Gústa þekktu að þrátt fyrir einstaka góðmennsku þá bölvaði hann oftar en sumum þótti við hæfi, með tilliti þeirra guðspjalla og boðskaps sem hann boðaði við öll tækifæri.  

Ljósmyndirnar eru í eigu Ljósmyndasafns Siglufjarðar, myndin af Gústa og miðunum tók undirrritaður.

Steingrímur.