Árið 1935 - Deilur um forstjóraskipti-3
Deilur vegna forstjóraskipta
Einherji, 22. nóvember 1935
Lævísleg ósannindi Alþýðublaðsins um Jón Gunnarsson framkvæmdastjóra.
Alþýðublaðið skýrir frá því 7. þ. m., að framkvæmdastjóri verksmiðjanna, Jón Gunnarsson, hafi brotið samninga verksmiðjustjórnarinnar við verkamennina á Siglufirði.
Þetta eru lævísleg ósannindi hjá blaðinu.
Í þessu máli liggur þannig, að þrír úr stjórninni, ég, Jón Þórðarson og Jón Sigurðsson, gerðum samning við verkarnannafélagið "Þrótt" um kaupgjald við lifrartöku úr karfa, sem verksmiðjurnar keyptu til vinnslu á Siglufirði, en í samningnum stóð ekkert um að verksmiðjurnar væru skyldar að láta vinna, hvernig sem á stæði.
Þann 1. október síðastliðinn urðu togararnir Gulltoppur og Snorri Goði að fara frá bryggjum verksmiðjanna vegna óveðurs. Var þá tekið það ráð, að aka karfanum á bílum frá Hafnarbryggjunni í þrær verksmiðjanna.
Á þessu var byrjað um kl. 5 síðdegis. En þá var að dómi verkstjóra verksmiðjanna, sem sá um lifrartökuna, óvinnufært veður, og einnig að dómi framkvæmdastjóra.
Því til sönnunar er hér yfirlýsing verkstjórans, svohljóðandi:
"Samkvæmt ósk hr. Jóns Gunnarssonar framkvæmdastjóra vil ég taka fram eftirfararandi:
Hinn 1. þ. m, urðu togararnir Gulltoppur og Snorri Goði að fara frá bryggjum ríkisverksmiðjanna vegna storms og ölduróts.
Þegar sú ákvörðun var tekin, um kl. 17, að losa togarana, frá hafnarbryggjunni á bílum, var að mínu áliti ekki vinnufært veður við lifrartöku.
Siglufirði, 21. október 1935
Jóhann F. Guðmundsson. verkstjóri S.R. verksmiðjanna".
-----------------------------------------------------------------
Alþýðublaðið vildi halda fram, að framkvæmdastjórinn hafi brotið samninga verksmiðjustjórnar við verkamannafélagið, af því að hann neitaði að láta vinna í óvinnufæru veðri. Þótt veður batnaði er á kvöldið leið, var ekki hægt að fara að byrja vinnu, því að bæði spáði veðurstofan versnandi veðri, enda reyndist svo, að veður versnaði aftur um kl. 11 um kvöldið.
Það eina skynsamlega sem framkvæmdastjóri gat gert, var að láta ekki vinna þessa nótt.
Að meirihluti verksmiðjustjórnarinnar samþykkir að greiða skaðabætur til verkafólksins, af því að fólkið var ekki látið vinna í óvinnufæru veðri, er auðvitað hlægileg fjarstæða og auglýsir best þá óstjórn sem meirihluti verksmiðju-stjórnarinnar er að innleiða í stjórn Síldarverksmiðja ríkisins.
Þormóður Eyjólfsson.
----------------------------------------------------------------------------------
Einherji, 22. nóvember 1935
"Jarmaðu nú, Móri minn".
Í Morgunblaðinu 13. þ.m. birtist svohljóðandi yfirlýsing:
"Út af ummælum Þormóðs Eyjólfssonar í Nýja Dagblaðinu 7. þ.m. um drykkjuskap og óstundvísi stafsmanna ríkisverksmiðjanna og fullkomna umbót á því fyrir atbeina Jóns Gunnarssonar viljum við taka fram eftirfarandi: -
Þar sem 150 menn eru samankomnir á einum vinnustað, mundi það einsdæmi ef þar fyndust aðeins bindindismenn, en að um nokkra óreglu hafi verið að ræða verksmiðjunum í óhag, er með öllu tilhæfulaust og því ekki um neina umbót að ræða.
Ennfremur viljum við lýsa yfir óánægju okkar út af aðdróttunum, sem koma fram í áðurnefndri grein í garð fyrrverandi framkvæmdastjóra Ottesen, sem af öllum, sem til þekkja, er viðurkenndur stakur reglumaður, enda mjög ósennilegt að slík óregla sem gefið er í skyn að verið hafi meðal starfsmanna verksmiðjanna, hafi getað þróast í skjóli yfirstjórnar Þormóðs Eyjólfssonar, sem verið hefir formaður verksmiðjustjórnarinnar frá byrjun, að undanskildu árinu 1934.
Benoný Benediktsson, yfirvélstjóri.
Magnús Blöndal, skrifstofustjóri.
Jóhann F. Guðmundsson, yfirverkstjóri.
Guðmundur Sigurðsson.verkstjóri."
---------------------------------------------------------------------
Einherji, 22. nóvember 1935
Svar við: "Jarmaðu nú, Móri minn".
Svargrein.
Strax og ég frétti um þessa yfirlýsingu, sendi ég Nýja Dagblaðinu eftirfarandi:
Fjórir af starfsmönnum ríkisverksmiðjanna á Siglufirði virðast taka til sin og finna hvöt hjá sér til að gera athugasemdir við ummæli, sem ég hefi leyft Nýja Dagblaðinu að hafa eftir mér út af frávikningu Jóns Gunnarssonar, framkvæmdastjóra. -
Það lítur út fyrir að þeir hafi ekki lesið ummælin sjálfir, ef dæma skal ettir, hvernig þeir túlka þau, en líklega fengið um þau fremur óráðvandlega frásögn.
Ummælin eru þessi:
"Hann" - þ.e.J.G. -" hefir komið á fullkominni stundvísi, og beitt sér eindregið og með góðum árangri móti drykkjuskap starfsmanna verksmiðjanna".
Jón Gunnarsson hefir verið alger bindindismaður þann tíma sem ég hefi kynnst honum og mér er kunnugt um, að hann hvatti verkstjórana til bindindissemi og óskaði eftir að þeir hefðu eftir bestu getu áhrif á verkamennina um að halda sér frá vínnautn, og lagði fyrir þá að hafa strangt eftirlit með, að engum héldist uppi með, að vera undir áhrifum víns við vinnu.
Skil ég ekki í að neinn efi, að þess hafi verið meiri þörf, að vera þar vel á verði í sumar, frekar en nokkru sinni áður, þegar litið er til hinnar óhemjulegu aukningar, sem einmitt hefir orðið hér á áfengissölu, hlutfallslega meiri aukningu en nokkurs staðar annarstaðar á landinu.
þrátt fyrir það hefir síst borið meira á áfengisnautn meðal starfsmanna verksmiðjanna í sumar en undanfarið og í einstöku tilfellum, sem hægt væri að nefna, jafnvel minna, -
Er það gleðilegur vottur þess, að í verksmiðjunum hafi mótspyrna gegn áfengisnautn verið öflugri en annarstaðar. Þakka ég það mikið forgöngu framkvæmdastjórans, þó margir fleiri eigi þar einnig þakkir skyldar. -
Voru orð mín því fremur sögð í viðurkenningarskyni til verksmiðju-mannanna, en ásökunar, og átti ekki að vera sneið til neinna sérstakra, þó ég nú eftir á sjái, að ef til vill hefir það ekki verið óeðlilegt, um að minnsta kosti tvo af þeim er undir athugasemdina skrifuðu - og hlotið hafa sektir fyrir að smygla áfengi í land úr flutningaskipi verksmiðjanna - að þeir héldu, að að þeim væri sveigt.
Því mótmæli ég harðlega, að ég hafi á nokkurn hátt komið með ásakanir í garð fyrrverandi framkvæmdastjóra O.Ottesen, sem ég viðurkenni sem prýðilegan reglumann. En aðstaða hans var að ýmsu leyti örðug, og hann kvartaði sífellt undan einum verkstjóranum við verksmiðjustjórnina, manninum sem nú kallar sig "yfirverkstjóra". - ekki veit ég með hvaða rétti hann gerir það; hann er að vísu eini verkstjórinn, sem er fastráðinn ársmaður verksmiðjanna, en þó enginn yfirmaður hinna verkstjóranna - kvartaði undan óstundvísi hans og slæglegu eftirliti af því að hann væri svo óstöðugur á vöktum.
Svo langt gengu þessar kvartanir, að á fundi 10. september 1933, samþykkti verksmiðjustjórnin eftir ósk framkvæmdastjóra, að leyfa honum að segja honum upp stöðunni. Af framkvæmdum á því varð þó ekki og mun hvorttveggja hafa valdið: Vægð Ottesens og það, að verkstjóranum mun hafa verið nokkurt aðhald í þessari samþykkt verksmiðjustjórnarinnar.
Það er alveg rétt, að Jón Gunnarsson er óvægari en Ottesen. Hann sendi bara tafarlaust eftir verkstjóranum, þegar hann kom ekki stundvíslega, en undan slíku aðhaldi hefir eðlilega sviðið, og þangað má vafalaust rekja allmikið af þeim andúðaröldum, sem reynt hefir verið að vekja gegn Jón Gunnarssyni.
Þormóður Eyjólfsson
---------------------------------------------------------------------------------------------
P. S. Eftir að þetta er skrifað, heyri ég sagt að aðrir 4 starfsmenn verksmiðjanna hafi birt samskonar yfirlýsingu í Morgunblað, þar á meðal, Guðjón Jónsson verkstjóri og Peter Cornelius!! Þ.E.
---------------------------------------------------------------------
Einherji, 22. nóvember 1935
Yfirlýsing.
Við undirritaði starfsmenn ríkisverksmiðjanna á Siglufirði er stóðum að söfnun undirskrifta meðal verksmiðjumannanna með að lýsa óánægju út af gerðum tilraunum til að koma Jóni Gunnarssyni frá verksmiðjunum, mótmælum harðlega þeim fullyrðingum Sveins Benediktssonar í Morgunblaðinu um að undirskriftunum hafi verið safnað með "ósvífnum lygum", og staðhæfingum Jóns Sigurðssonar erindreka, um að undirskriftirnar hafi fengist með óheiðarlegum aðgerðum.
Teljum við slíkan áburð mjög meiðandi og ósæmilegan í garð okkar og annarra starfsmanna ríkisverksmiðjanna, er undirskrifuðu. Það gerðu allir af fúsum og frjálsum vilja.
Siglufirði, 15. nóvember 1935
Jón Kjartansson,
Jóhann Garibaldason,
Sigurjón Sigurjónsson,
Hallur Garibaldason,
E. V. Hermannsson,
Páll Stefánsson.