Geirfríður Jóelsdóttir

Geirfríður, eða Gilla eins og húnvar jafnan kölluð, var fædd og uppalin í Betri-Bæ á Húsavík. Móðir hennar var Friðrikka Þorgrímsdóttir, ættuð frá Nesi í Aðaldal, en faðir hennar var Jóel Magnússon, útvegsbóndi frá Hvalsnesfirði í Fjörðum. Börnþeirra hjóna urðu fjögur og komust öll til fullorðinsára, eftir lifa ástkærar systur, Fjóla og Magnea, en Þorgrímur er látinn.

Eins og títt var með unglinga þessa tíma þurfti Gilla ung að faraað vinna fyrir sér, fyrst heima á Húsavík en síðar á Akureyri, í Vestmannaeyjum og á Siglufirði. Rúmlega tvítug fer hún sem ráðskona við útgerð Einars Malmquist á Siglufirði og starfaði þar nokkur sumur og haust. Þá hófu skapanornirnar að vefa hennar örlagavef því samtímis henni starfaði hjá Malmquist útgerðinni ungur og glæsilegur skipstjóri, Arnþór Jóhannsson frá Selá á Árskógsströnd í Eyjafirði, semvarð einn af aflasælustu skipstjórum landsins.

Samband þeirra Gillu og Arnþórs þróaðist og dafnaði - þau urðu ástfangin og sú ást náði út yfir gröf og dauða. Þegar vertíð lauk haustið 1929 og þau héldu hvort til síns heima höfðu þau bundist tryggðarböndum og 2. mars 1930 gengu þau í hjónaband á Húsavík. Þau fluttu til Siglufjarðar og reistu sér þar heimili, fyrst á Suðurgötu 22 en síðar á Norðurgötu 11. Yfir þessu heimili var menningar- og myndarblær og þar var alveg sérstakur ilmur sem aðeins finnst þar sem hver krókur og kimi er tandurhreinn.

Arnþór og Gilla eignuðust þrjúbörn, Björgu, fædd 1932 gift Sigtryggi Jósepssyni, Hörður, fæddur 1939, kvæntur Grétu Guðmundsdóttur og Örn, fæddur 1945, kvæntur Svanborgu Dahlmann.

Árið 1933 veiktist Gilla af hinum mikla ógnvaldi, berklum, og þurfti að yfirgefa eiginmann og 9 mánaða gamla dóttur sína til að leggjast inná Kristneshæli sér til heilsubótar. Móðir hennar og systur, Fjóla og Magna, fóstruðu Björgu og eftir 18 mánuði gat hún snúið heim nokkurnveginn heil heilsu. En þessi lífsreynsla markaði djúp spor á sál hennar og eitt sinn tjáði hún mér að hún hefði ekki átt von á því að eiga afturkvæmt af "hælinu" frekaren margur sem þessi vágestur herjaði á.

Árið 1931 byrjaði Arnþór skipstjórn á síldveiðiskipi með herpinót og reyndist hann með afbrigðum fengsæll og farsæll skipstjóri, og í hugum þeirra sem muna síldarárin á Siglufirði og unna sjómennsku er nafn Arnþórs og ms. Dagný SI 7 samofin. Þegar athafnamaðurinn Helgi Benediktsson í Vestmannaeyjum hafði látið smíða hið glæsilega skip Helga Helgason tók Arnþór þar við skipstjórn. Eftir áramótin 1950 tók hann sér far til síns skips fráReykjavík til Vestamannaeyja með vélbátnum Helga VE. Sú sjóferð varð hans helför því skipið fórst við Faxasker 7. janúar og með því öll áhöfn og farþegar.

Gilla var á fertugasta og fimmta aldursári þegar hún varð ein með börnin sín, Björgu 17 ára, Hörð 10 ára og örn 4ra ára, en með ráðdeild og dugnaði kom hún þeim til manndóms. Hún hélt út í atvinnulífið, saltaði síld á sumrum, leigði út herbergi og seldi fæði, tók að sér alls kyns saumaskap og var í áraraðir eftirlitsmaður í frystihúsi SR á Siglufirði. Á hjúskaparárum okkar Harðar á Si glufirði var hún alltaf nærtæk, fóstraði dætur okkar og uppfræddi; var jafnan gefandi og við öll þakklátir þiggjendur. Er við fluttumst burt árið 1970 lögðum við hart að henni að fylgja okkur en svo varð ekki. Árið 1981 þegar hún var búin að vera ein svo lengi bauðst henni að flytjast til Bjargar og Sigtryggs í Breiðumýri og átti hún þar góð og friðsæl ár þar til hún veiktist snemmaá þessu ári og varð að leggjast á sjúkrahús á Húsavík og á Landspítalann þar sem hún gekkst undir að gerð sem ekki bar árangur. Henni auðnaðist að eiga nokkra daga heimaá Breiðumýri áður en yfir lauk, en hún andaðist á sjúkrahúsi Húsavíkur að morgni 7. ágúst sl.

Þegar ég nú lít yfir lífshlaup tengdamóður minnar hrannast upp minningarnar.

Gilla var ákveðin og ákaflega föst fyrir í skoðunum sínum en var jafnan reiðubúin til að leggja mat á menn og málefni líðandi stundar, ekki tilað rífa niður heldur til að rökræða sjónarhorn annarra og byggja upp.

Gilla var myndvirk; dugnaðarforkur sem geymdi aldrei neitt til morguns sem hún gat gert í dag. Í tómstundum sínum hafði hún mesta ánægju af handavinnu og einstök handverk hennar prýða heimili hennar nánustu sem annarra.

Gilla var trúhneigð og ljóðelsk og nutu dætur okkar Harðar óspart af þeim brunni. Öll hennar mannlegu samskipti voru eins og hýbýli hennar, hrein og flekklaus. Hún óttaðist ekki dauðann og uppgjör við skapara sinn, viss um að fyrir handan biðu engir ógreiddir reikningar sem húngæti ekki staðið skil á, sannfærð um að lok þessa jarðlífs væru ekki endalokin.

Ég kveð og þakka tengdamóður sem ég hef verið samstíga í meiraen aldarfjórðung og aldrei orðið sundurorða við. Hún kenndi mér svo margt. Af henni lærði ég að leggja mat á ýmsar hliðar tilverunnar sem annars væru mér lokuð bók.

Ég kveð og þakka einstakri konu sem alla tíð lét hag barna sinna og sinna nánustu ganga fyrir eigin hag.

Ég kveð Gillu í þetta sinn með broti úr kvæði eftir Kristján Jónsson Fjallaskáld:

Þar er hún sæl, er sælu jók

syrgjendum, þeim er eftir þreyja.

Guði sé lof, sem gaf og tók!

Gott er að lifa vel og deyja.

Gréta Guðmundsdóttir