Ljósmyndasögusafnið

Þetta glæsilega safn skapaðist gegnum fólk sem féll kylliflatt fyrir fegurð og  sögu Siglufjarðar, þau heita Baldvin Einarsson og Ingibjörg Sigurjónsdóttir, og þau komu hingað fyrst í heimsókn til systur Ingu sem var bæjarstjóra frú hér um tíma fyrir mörgum mörgum árum síðan. 

Inga og Baldvin keyptu fyrst litla íbúð og seinna gamalt slitið hús sem langafi greinarhöfundar byggði við Suðurgötu að því loknu var byrjað á að endurgera húsið við Vetrarbraut í þeim tilgangi að opna þar ljós myndasögusafn.

Baldvin og Inga eiga og reka BECO ljósmyndavöru í Reykjavík og hafa einnig brennandi áhuga á öllu sem varðar ljósmyndun, vélum og búnaði sem notaður var hér áður fyrr á tíma “ANALOG” ljósmyndunar með filmum og framköllun og fl.

Til eru ca. 8.000 munir í Saga Fotografica.

Undirritaður er líka “ljósmyndadellukall” og safnar öllu mögulegu og hefur í gegnum árinn dottið niður á ótrúlegustu hluti á flóamörkuðum og á netuppboðum hér úti í Svíþjóð.  

Fyrir nokkrum árum kom ég við á Saga Fotografica og skrifaði stutta grein um kannski merkilegasta “muninn” sem tilheyrir þessu safni, en það er hin næstum 84 ára gamli Steingrímur Kristinsson safnvörður, fræðimaður og upphafsmaður af Ljósmyndasafni Siglufjarðar sem nú er komið í eigu Síldarminjasafn Íslands.

Greinarhöfundur var komin í vandræði vegna plássleysis í sinni tveggja herbergja íbúð með myndavélar og dót upp um alla veggi......sumar mjög svo stórar...........

Þá kom upp hugmynd um að gefa Saga Fotografica skemmtilega og áhugaverða muni til sýningar og vörslu og þar með gat greinarhöfundur fengið fleiri ástæður til að koma heim á Sigló og ekki bara hitta vini og ættingja heldur til að klappa dótinu sem hann sendi á safnið.

Hér fyrir neðan kemur lýsing á nokkrum af þessum munum sem nú er hægt að skoða ásamt fullt af öðrum stórmerkilegum ljósmyndasögu munum í þessu frábæra safni í litlum fallegum firði á norðurhjara veraldar.

Það skal tekið fram að þetta hefði aldrei tekist ef ekki hefðu komið til góðir styrktaraðilar eins og Bjarni Hjaltason hjá THORSHIP sem sá um ókeypis frakt á 200 kg af myndavéladóti frá Gautaborg til Siglufjarðar.

Amalia Olsson var líka merkileg kona sem opnaði eigin stofu 1895 á Östergatan 10 í Uddevalla og á einhvern merkilega hátt eru það aðallega konur sem opna ljósmyndastofur á þessum tíma í og kringum Uddevalla. Þessi stofa var síðan flutt til Kungsgatan 37 árið 1919 og þar er hún enn ídag og þar stóð þessi stóra Hugo Svensson & Co myndavél í fjölmörg ár og var síðast í eigu Jan-Eric Johanssonar sem átti og rak stofuna frá 1978-2009. Hann tók þessa vél með sér þegar hann seldi starfsemina til Anette Julin sem rekur stofuna Porträttfotografen á samnefndum stað.

Jan-Eric gaf Bohuslän museum vélina og var hún þar um tíma en síðan bað safnið hann að sækja vélina vegna plássleysis og þá var hún færð í reiðhjólageymslu í fjölbýlishúsi og hún stóð þar til undirritaður sótti hana þangað eftir lát Jan-Erics haustið 2016.

Á Saga Fotografica er hægt að fá lánaða bók sem heitir “Kvinnor bakom kameran í Bohuslän”

(Konur og ljósmyndun Bohussýslu) þar sem ítarlegar er sagt frá að óvenjulega margar konur komu snemma inní atvinnu ljósmyndara starfið. Þetta var þeirra möguleiki til að starfa sjálfstætt og oft á tíðum sleppa við að þá ánauð að þurfa að gifta sig.

Hugo Svensson & Co og Hessco vörumerkið. 

Texti og myndir lánað frá vörulista Hugo Svensson & Co frá 1944 og úr
“Svensk kamerahistoria”eftir Per-Anders Westman. 

“Stutt sögulegt yfirlit um Hugo Svensson & Co, stytt og þýtt úr vörulista frá 1944.”

“Framleiðsla okkar á ljósmyndavörum og myndavélum byrjaði kringum 1890.

Þ.e.a.s.  um það leyti sem að áhugaljósmyndun byrjar þegar að “þurrar glerplötu-filmur” fyrir litlar myndavélar voru að koma á markaðinn. Í byrjun var mest framleiddar “amatör” myndavélar eins og t.d. Svenska Express, Nora og Stella.

Atvinnumyndavélar og annað eins og t.d Svea myndavélin sem var mikið notuð til að taka myndir utandyra og fyrir dagblöð. Þá voru framleiddar  vörur eins og stækkarar og annað sem var vinsælt í því stóra myndformati sem þá var notað (18 cm x 24 cm).

Í fyrri heimstyrjöldinni var skortur á linsum og öðru efni sem var erfitt að flytja inn þess valdandi að myndavéla og önnur framleiðsla var lögð niður.
Fall þýska marksins eftir stríð gerði það einnig ómögulegt að standa í samkeppni við ódýra erlenda framleiðslu.”

Fyrirtækið snéri sér þá alfarið að innflutningi og viðgerðarþjónustu og það er fyrst eftir 1930 sem Hugo Svensson & Co tekur aftur upp eigin framleiðslu í Gautaborg

Þegar hann er í brúðkaupsferð í London 1885 hittir hann Georg Eastman stofnanda Kodaks sem seinna leiðir til að fyrirtækið G & H Hasselblad er stofnað gagngert til að geta selt áhugaljósmyndurum tæki og tól í umboðsölu frá Kodak.
F.W. Hasselblad & co var heildsala og það mátti ekki selja til almennings.

Hröð þróun í ljósmyndatækni og nýir möguleikar fyrir áhugaljósmyndun gerði það að verkum að 1908 var fyrirtækið Hasselblad fotografiska AB stofnað og hafði það einkaleyfi á öllum vörum Eastman Kodak Company í Svíþjóð. 

Viktor yngri hreyfði sig í þessu ljósmynda umhverfi og varð snemma góður ljósmyndari og áhugamaður um að þróa myndavélar.

Vorið 1940 skutu Svíar niður Þýska njósnaflugvél sem var atburður sem næstum leiddi til þess að Þjóðverjar gerðu innrás í Svíþjóð.
Í þessari njósnaflugvél var merkileg sérhönnuð myndavél, framleidd af Fritz Völk í Berlín og var hún nefnd HK 12. (Hand kamera)
Sænski flugherinn vildi ólmur eignast svona njósnamyndavél sem var hægt að halda á og taka myndir með í öllum mögulegum flugvélatýpum.

Það kom fyrirspurn til Hugo Svensson & Co um hvort að þeir gætu gert svona vél en þeir vildu ekki gefa sig út í svona framleiðslu en nefndu nafn hins unga og klára Viktors Hasselblads og seinna þegar hann fékk sömu spurninguna svaraði hann.

“ Nei, það get ég ekki, en ég get gert aðra betri.”

Hasselblad frændur hans áttu skráð hlutafélag ( Ross AB) sem ekki var í notkun og var nafnið lánað til Viktors svo að hann gæti hafið framleiðslu á sinni fyrstu myndavél fyrir sænska flugherinn sem hann kallaði HK 7. 

Sína fyrstu starfsmenn fann Viktor í nágrenni við Hasselblad Fotografiska og voru það tveir bræður sem voru biðvélavirkjar og hófst framleiðsla í litlum skúr í apríl 1940.

Vonandi getið þið fengið að sjá eina svona uppgerða 5 kg.  HK7 myndavél frá 1941 No 75 í "orginal trékassa  No 87 frá Sænska flughernum á Saga Fotografica næsta sumar.

Hugo svensson & Co framleiddi einnig aðrar myndavélar fyrir atvinnu og áhugaljósmyndara og gaf einnig út tímarit sem hét “Kamerabilden” (Ljósmyndin) og kom það út í ca 10.000 eintökum. (1919-1944)

Fyrirtækið var mjög svo þekkt fyrir gæði og góða þjónustu, það var síðan selt 1966 og hét eftir það Ilford Foto AB.

Myndavélin sem er á Saga Fotografica er flaggskip Hugo Svenssons & Co en hún er rafmagnsknúinn og kom á markaðinn 1946. Hún þótti vera tæknilegt undur og sú allra besta sem hægt var að kaupa fyrir atvinnuljósmyndar og þeirra ljósmyndastofur í Svíþjóð og þó víða væri leitað. Einu mistök fyrirtækisins er að þessar myndavélar eru af svo góðum gæðum að þær bila ekki og endast von úr viti.

Það væri örugglega hægt að setja blaðfilmu í og stinga henni í samband og hreinlega taka myndaseríu í dag. Allir fylgihlutir eru með og statívið sem hún stendur á er einnig hannað og framleitt hjá sama fyrirtæki og það er hægt að stilla og hreyfa vélina í allar mögulegar áttir.

Þessi rafknúna myndavél er til í örfáum eintökum í heiminum í dag.

Á safninu eru einnig aðrir munir úr atvinnumanna seríunni Hessco eins og t.d:

Hessco Mod. A. stækkari: Svartur með fjórum sterkum perum, stórum belg og stækkunarlinsu sem passar fyrir eftirvinnslu á myndum teknum á gler eða blaðfilmur með Hessco Nýja Multiplex.