Siglfirðingar eru..

„Siglufjörður er einkennilegur staður sem þúsundir manns eru stoltir kenna sig við. En bara örlítið brot af öllum Siglfirðingum heimsins búa þar núna.“

Þetta eru STÓR orð sem eru sögð í þessari frábæru setningu sem kom upp í netspjalli við Siglfirðinginn og vin minn Kidda Matt (Kristján Jóhann Matthíasson) hér um daginn og í framhaldi af því fékk ég bæði söguna um tilurð þessa orða og ljósmynd sem sýna að orðin stóru standa nú á krossi á leiði bróður hans.

Hins mikla Siglfirðings, Péturs Björgvins Matthíasson í gamla kirkjugarðinum í Keflavík.

(Hafið ekki áhyggjur. Sagan um orðin stóru kemur seinna í pistlinum.)

Systur og bróðir við gröf Péturs Björgvins Matthíassonar í gamla kirkjugarðinum í Keflavík. 

Frá vinstri: Braghildur Sif Little, Matthildur Guðmunda, Halldóra Sigurjóna, Stella María og
Kristján Jóhann.
Ljósmynd: Ásgrímur Ari Little.

P.S. Hárgreiðslan á Siglfirsku systrunum á myndinni getum við að mestu leyti afsakað vegna blásturs frá hinu fræga “Keflavíkur roklogin”.

Umræðan byrjaði með því að ég var að segja Kidda frá því að ég væri að skrifa pistill með greinartitlinum: „Siglfirðingar eru eins og VÍRUS og hafa dreift sér út um allan heim“

Að svo sé, er tilfinning sem hefur svo oft komið yfir mig og marga aðra þegar þeir aftur og aftur rekast á Siglfirðinga og fólk sem tengist firðinum í öllu mögulegu og ómögulegu samhengi og hjá mér bættust við spurningar þegar ég fékk skoðunar/flettinga tölur frá ritstjórn Trölla.is sem er í mínum huga frekar lítill en góður Siglfirskur/Norðlenskur miðill.

En þar kemur í ljós að um og yfir 35% allra flettinga á Trölli.is koma erlendis frá 

Vetrarstilla á Sigló.
Ljósmynd: Jón Ólafur Björgvinsson.

Svo er hér líka alltaf gott vetrarveður með tilheyrandi snjóþyngd og besta skíðafærið á öllu landinu, sama hvernig viðrar í rauninni og jafnvel þó að snjóflóð falli á skíðasvæðið í Skarðinu, þá er samt besta færið þar. Það er því miður bara undir snjóflóði akkúrat núna.

En Siglfirðingar nær og fjær hafa ALLIR dauðans áhyggjur af þróun mála og svo rífum við kjaft í fjölmiðlum líka og bendum á að ekki sé lengur hægt að réttlæta einangrun og óöryggi bæjarbúa með orðum frá skilningslausum „borgarbúum“ um að nú sé nóg komið af frekju og nöldri um ný/fleiri göng og betri varnargarða með ærnum tilkostnaði bara til þess eins að einhverjar örfáar hræður geti búið þarna.

Samt elska borgarbúar og aðrir að koma í heimsókn í þennan síldar sögufræga, vetrarparadís fagra fjörð. En ég veit ekki alveg hver á að þjónusta gestina þegar engin býr þarna lengur. Það er sorglegt að það sé staðreynd að þrátt fyrir opnun Héðinsfjarðargangna og t.d. þá uppbyggingu sem myndaðist kringum starfsemi fyrirtækja Róberts Guðfinnssonar þá fækkar bæjarbúum með fasta búsetu.
Sumir hafa í landsbyggðarfordómum sínum og fáfræði sagt að menntað fólk vilji ekki búa úti á landi. En það er bara helvítis lygi, því Róbert er með biðlista í vasanum með nöfnum á hámenntuðu fólki sem getur varla beðið eftir því að fá að búa og vinna á Siglufirði.

En „sumarhúsa/íbúða-íbúagestum“ fjölgar og ég kann enga skíringu á þessari þróun mála.

En eins og alltaf hefur verið, þá eru allir velkomnir á Sigló.

En snúum okkur aftur að sögunni sem býr í stórum staðhæfingum í orðunum:
„Athugið að SIGLFIRÐINGAR eru fleiri en Íslendingar.

Setningin er upprunalega sögð af Andrési lækni á Siglufirði, en hann er ekki fæddur þar, en hann varð strax eitilharður og sannur Siglfirðingur. Hann sá og upplifði þetta örugglega fljótlega, eftir að hann flutti á Sigló og kannski var honum brugðið við þá staðreynd að svo margir kenna sig við þennan einangraða fjörð. 

Orðin ganga síðan í arf til Önnu dóttur hans sem áratugum seinna er að hjúkra fárveikum Siglfirðing suður í Keflavík og þá segir hún þetta við Pétur Matt rétt áður en hann lést.
Honum finnst þetta alveg dásamlegt og… fyndið. Síðan berst þetta á tali milli Siglfirskra systra og bróður og svo enn og aftur skömmu seinna kemur þessi dásamlega setning upp í samtali á Útfararstofu Suðurnesja.

Þannig var það ákveðið að akkúrat þessi stóru orð pössuðu sem minning og kveðjuorð til og frá Pétri Matt til umheimsins og sérstaklega til allar sem heimsækja gröfina í gamla kirkjugarðinum í Keflavík. Fallegur staður, en þar er reyndar sjaldan alvöru LOGN. En Pétri leið þrátt fyrri “lognskort” ætíð vel í Keflavík en var rétt eins og ég og allir aðrir Siglfirðingar með mikla heimþrá.

Útskýringin á því af hverju Siglfirðingar eru svona óútreiknanlega margir liggur í merkilegri og einstakri sögu Siglufjarðar, sem er svo allt öðruvísi en sögur flestra annarra bæjarfélaga á Íslandi.

Siglufjörður 1931. Ljósmyndari óþekktur.

Flestir Siglfirðingar eru reyndar upprunalega aðfluttir því þessi bær byggðist hratt í byrjun síðustu aldar… mjög hratt. Það var þörf fyrir alla og allir vorum því velkomnir. Ofurtrú á fiskitegund með einkennilega hegðun, því síldin kemur og síldin fer. Kemur hvenær og hvert?
Í áratugi hvarf hún árlega, aftur og aftur en kom samt oftast til baka. En svo lét hún sig endanlega hverfa. Af hverju og hvert?

Þetta eru allt stórar spurningar sem tilheyra sögu Siglufjarðar og þeim hörmungum sem dundu yfir okkur eftir að síldin hvarf. Fólk þvingaðist til að flytja burt í stórum straumum, rétt eins og fólkið í Vestmannaeyjum flúði undan eldgosi. En þeir komu flestir til baka og grófu upp og endurbyggðu bæinn sinn.

Á Sigló gerðist eitthvað annað og það er aldrei sagt að síldarhvarfið hafi verið náttúruhamfarir í líkingu við eldgos eða eitthvað annað.

Eftir síldarhvarfið tóku við nær 30 ár af niðurníðslu með rotnandi og brotnandi bryggjum og brökkum. Langt sorgarferli þegar vinir, leikfélagar og nágrannar fluttu burt, einn af öðrum. Maður vildi ekki lengur segja frá því með stolti að maður kæmi frá Siglufirði. Því þá voru sögð ljót lýsingarorð um ástandið og útlitið heima á Sigló sem engin var stoltur af. 

En ástandið var ekki okkur sjálfum að kenna og það muna fáir eftir því að bæjarfélagið neyddist síðan til að kaupa ónýtar eignir annarra af bönkum. Eignir sem voru nú veðsettar upp í fúnar og rotnandi rjáfur. Þetta keyptu Siglfirðingar sjálfir til þess eins að getað tekið til í sínu eigin umhverfi og flestum hlakkaði til að fá loksins að rífa eða hreinlega kveikja í þessu síldarsögur drasli.

En sem betur fer var ýmsu bjargað og það gerðum við Siglfirðingar líka sjálfir.

Sjá meira hér um tímabilið sem fáir vilja muna eftir:
Göngutúr um heimahaga, 8 hluti, NIÐURNÍÐSLA. (35 myndir)