Sæmundur Dúason kennari

Sæmundur Dúason kennari

Sæmundur Dúason kennari:­ Minning Fæddur 10. nóvember 1889

Dáinn 4. febrúar 1988

"Fölvast æska, fyrnast þrár, færist margt úr skorðum. Nú er orðinn elligrár, ungur var ég forðum." Þessi staka er eftir Sæmund Dúason og birtist í 1. bindi ævisögu hans, "Einu sinni var". Fáir hefðu getað sagt þessi orð af meiri skilningi og þekkingu en einmitt hann sem lifði í 98 ár.

Mig langar sérstaklega að minnast Sæmundar afa míns þar sem líf mitt tengdist honum svo náið í uppvexti mínum, er við bjuggum saman fjölskyldurnar, fyrst í Grímsey, síðan á Siglufirði og loks í Kópavogi. Hann var einn af þessum einstöku öfum sem öll börn dreymir um að eiga. Hann minnir mig á marga lund á Björn í Brekkukoti. Sæmundur var um langt skeið fasti punkturinn í tilveru minni. 

Á heimili þeirra hjóna, Guðrún Þorláksdóttir og Sæmundar, ríkti sá friður og hlýja að þangað hlutu börn að sækja. Öryggið og eilífðin bjuggu í þeirra húsi. Slíkt fólk er gott að eiga að.

Sæmundur var fræðimaður og síleitandi að fróðleik alla ævi. Hann var mikill unnandi íslenskrar tungu og íslenskra fræða. Hann hafði gaman af tungumálum og í tómstundum sínum lagði hann stund á frönsku, þýsku og esperanto.

Minnisstæðast er mér esperanto-nám hans og man ég þá tíð að lítil stúlka úti í Grímsey gat ekki farið að sofa nema að hafa "Litlu gulu hænuna" á esperanto undir koddanum.

Sæmundur Dúason fæddist í Langhúsum í Fljótum 10. nóvember 1889.

Foreldrar hans voru

Eugenía Jónsdóttir Norðmann og

Dúi Kristján Grímsson, bóndi þar.

Systkini hans sem upp komust voru:

Dr. Jón Dúason,

Karl Dúason og

Katrín Dúadóttir.

Tvö systkini hans dóu í bernsku,

Grímur Þorlákur og

Katrín Sigríður.

 Sæmundur ólst upp við algeng störf til sjávar og sveita.

 11. maí 1910 kvæntist hann

Guðrún Valdnýj Þorláksdóttir. Sæmundur taldi það sjálfur hafa verið sitt mesta gæfuspor í lífinu er hann kvæntist Guðrúnu.

Sambúð þeirra stóð í 60 ár og voru þau hjónin mjög samhent. Guðrún lést 13. maí 1980.

 Sæmundur og Guðrún eignuðust sex börn og komust fjögur þeirra til fullorðinsára.

Þau eru: 

Magna Sæmundsdóttir, 

Karl Sæmundsson, 

Jón Sæmundsson og 

Hrafn Sæmundsson. 

Tveir drengir dóu í bernsku,

Dúi og 

Þorlákur. 

Afkomendur þeirra hjóna eru nú 81.

Þau hjón ólu upp tvö fósturbörn.

Þau voru

Æsa Karlsdóttir og

Sæmundur Baldvinsson.

 Auk þess dvöldust um lengri og skemmri tíma á heimili þeirra mörg önnur börn og ungmenni.

Sæmundur og Guðrún bjuggu sín fyrstu búskaparár á Krakavöllum í Fljótum og ólu þar upp eldri börn sín. Stundaði Sæmundur sjó með búskapnum og var hann bæði á fiski- og hákarlaskipum.

Sæmundur og Guðrún brugðu búi árið 1914 og fór hann þá til náms í Verslunarskóla í Reykjavík en hún lagði stund á saumaskap.

19 árum síðar fer hann aftur til náms en þá í Kennaraskóla Íslandsog lýkur þaðan námi 1934.

Sæmundur reyndi fyrir sér við verslunar- og viðskiptastörf, en það átti illa við hann. Í kennslunni fann hann sjálfan sig. Hann átti mjöggott með að umgangast börn og ungmenni og miðla öðrum af þekkingu sinni. Nutu mörg ungmenni góðs af því, bæði skyld og vandalaus.

Hann kenndi fyrst í Fljótum, síðan í Grímsey og loks á Siglufirði.

Hér hef ég lítillega stiklað á stóru um ævi og starf Sæmundar. Mér er ljóst að ótal margt verður hér útundan sem ástæða hefði verið tilað nefna. En hér verður ekki rituð ævisaga Sæmundar Dúasonar. Hann lifði tímana tvenna og bjó yfir ótrúlegri lífsreynslu sem sjómaður á hákarlaskipum, bóndi, verslunarmaður og kennari.

Eins og áður er sagt ritaði hann ævisögu sína, bókaflokk sem heitir "Einu sinni var". Þar segir hann einnig frá fornum búskaparháttum og hefur hann í bókum sínum vafalítið bjargað frá gleymsku ýmsu frá menningar- og atvinnuháttum okkar upp úr aldamótum.

Er aldurinn færðist yfir þau hjón, Sæmund og Guðrúnu, áttu þau öruggt skjól á heimili Mögnu dóttur sinnar á Akureyri. Síðustu 3 árin dvaldi Sæmundur vegna sjúkleika á Kristneshæli.

Þáttur Mögnu í umönnun þeirra hjóna var einstakur og verður henni aldrei fullþakkað fyrir þá nærgætni og hlýju sem hún sýndi þeim alla tíð.

Nú er afi minn allur. Minningarnar hópast að, minningar um mann sem var mér bæði afi og vinur. Nú er stóllinn hans auður, langri ævi er lokið en við eigum öll góðar minningar um Sæmund Dúason.

Guðrún Jónsdóttir