Furðuleg langloka

Má nærri geta hve nauðalítið er í.  slíkt varið til andlegrar nautnar. Slíkir menn sem þessir, er hugmyndina eiga til  fjölda skrílmynda á Bíóunum, eru auðvitað fyrst og, fremst slungnir á þá vísu, að  vita hvað fólkið er gljárífast í. 

En guð hjálpi þeim sem halda að þarna séu skáld  á ferðinni - eða að þarna sé verið að sýna fræg listaverk, þótt slíkt standi kannski  stóru höfðaletri skrifað á götuauglýsingum. Nei, þeir menn hafa aldrei fundið  ylinn af hinum himneska eldi, aldrei stigið fæti sínum í lundinn helga. Og þótt  margir haldi því fram að bíómyndir séu menntandi  og það geta þær verið að vísu  þá mun hitt sönnu nær, að enginn menntun sé falskari né lygnari en sú er  þangað er sótt. 

 Tökum dæmi: okkur er sýnd mynd sem á að gjörast austur í  heimi t. d. Kína eða Japan -- og sem á að sýna okkur háttu og siðu, menningu  og búning t. d. Japan. - það er ekki langt síðan við sáum ámóta mynd hérna á Bíó. Við höfum  aldrei komið til Japan, en við höfum haft þaðan sannar fréttir um ýmsa þjóðháttu  og um fram allt -. við höfum séð þaðan sannar myndir. En þegar við förum að  horfa á kvikmyndina, hnykkir okkur við.

Eru þetta Japanar? Að vísu er búningurinn  eigi ólíkur. En eftir að maður hefir horft á myndina stundarkorn, sér í gegnum  svikin Þetta eru þá ekkert annað -- eftir allt skrumið, en lélegir kvikmyndaloddarar "sminkaðir" svo að haugarnir jafnvel sjást á  myndinni - og svo illa grímaðir að menn hljóta að taka eftir því, ef menn annars  taka eftir nokkru. 

Og það eru lítil líkindi til að þessir loddarar hafi nokkurn tíma til  Japan komið, og eru kannski eftir allt saman ekkert kunnugri þar en við, nema  síður væri. Og pálmarnir og jurtalífið --- allt saman falskt - gelgjulegar  garðjurtir, vestrænar stælingar norðan úr Evrópu, þegar best lætur, -- eða þá  beinlínis framleiddar með brögðum ljósmyndalistarinnar.

Eða "Fjallaeyvindur" Er  það ekki dásamleg sýnishorn Íslensks þjóðbúnings og Íslenskrar náttúru, sem  sænskir kvikmyndamenn sýna þar? Náttúran Íslenskaka orðin að kollóttum  snjóþöktum hæðadrögum norður á Finnmörk. Íslenski búningurinn hrærigrautur  sænsks og norsks selbúninga, sem enginn maður botnar í og Íslensku bæirnir  afmyndaðir Finnskir, "gammar." Nei það er alveg áreiðanlegt að falskari fróðleiks  getur enginn maður aflað sér, en með því að sækja óvaldar kvikmyndasýningar. Nú er "Fjalla-Eyvindur" sýndur um allan heim, og -  auðvitað - halda allir, þeir sem eigi vita betur, að þarna sé sönn mynd af  Íslensku fólki, Íslenskri náttúru og Íslenskum bæjum og búningi ! 

Það er beinlínis hatramlegt að stjórn bæjarfélagsins skuli láta það viðgangast  að eina húsið sem bærinn á og hefir á að skipa til samkoma og fundarhalda  skuli vera fastleigt, og það eigi einungis til stutts tíma, heldur til margra ára!  Sök sér væri það, ef bærinn hefði sjálfur átt fyrirtækið. En því fer nú betur að  svo er ekki; og ég vona að stjórn þessa bæjarfélags verði aldrei svo langt leidd,  að hún ráðist í slíkt fyrirtæki.

Ekki mælir það heldur með, að á flest öllum  sýningum hér er mesta ómynd. "Filmurnar" gamlar, þvældar og úr sér  gengnar, af handahófsvali, útbúnaður allur óvistlegur, þó útyfir taki  kumbaldinn gluggalausi, hurðarlausi og gólflausri, sem byggður var úti fyrir  dyrum hússins, og gerir aðsækjendum illkleyft að komast inn, ef mikil er  aðsókn. Fyrir utan þá óprýði sem þessi "hundsrass"veldur, og sem sennilega  tekur út á væntanlega gangstétt. Og - mér er spurn - til hvers samþykkti  bæjarstjórnin þessa "byggingu" hvernig stóð á því? Hverjum á hún að vera til  góðs? Á hún að vera minnismerki um smekk núverandi byggingarnefndar? Og  svo tekur útyfir alt, ef bæjarsjóður á að borga mikinn hluta kumbaldans. 

Nei,  þetta Bíó hérna er engum til góðs. Hjá því er ekkert fyrsta flokks - nema verðið á aðgöngumiðum -  það gengur "lúxus" næst! 

Það er líka efamál, hvort það borgaði sig ekki betur fyrir bæinn að hafa húsið laust - ef á annað  borð hefir verið tilgangurinn að "spekúlera" með það. En þó að bærinn tapaði algjörlega þessari  bíóleigu, þá væri samt ekki áhorfsmál að festa eigi húsið. Eins og nú er, er bærinn algjörlega  útilokaður frá öllum betri skemmtunum, fundarhöldum og samkomum, nema með því móti að eiga  undir góðsemi leigjandans; og það væri synd að segja annað en að hann hafi verið töluvert  greiðugur hvað það snertir framar öllum vonum. 

Hann er auðvitað ekkert skyldugur til að lána það  hverjum sem er, og efamál hvort hann yfir höfuð hefir leyfi til þess, þegar fundir í þarfir  bæjarfélags eða bæjarstjórnar eru undanskildir.

Hús þetta á fyrst og fremst að vera leikfimishús, eða átti að vera það. En þá vanta öll áhöld til  þess að æfa þar leikfimi þó vitanlega mætti koma miklu af þeim upp í skyndi, t. d. rimlavegg,  köðlum, hringjum, trapizum, stökk búkkum (hestum) o. fl., o, fl. sem ástæðulaust er að sækja út  úr landinu. Þá ætti að vera þar leiksvið, haganlega útbúið til að leika á smásjónleiki.

Efast ég ekki  um að drjúgir peningar fengjust í bæjarsjóð á hverjum vetri í leigu, ef svo væri umbúið. Hér er  töluverður og lofsverður áhugi hjá mörgum um það, að stofnað yrði hér dálítið leikfélag til þess að hafa ofan af fyrir  bæjarbúum í vetrarfásinninu. Og ég segi fyrir mig, að ég vildi heldur horfa á einn vel leikinn  gamanleik en tíu kvikmyndasýningar. 

Ég vona að ef til vill fleiri bæjarbúar láti til sín heyra um þetta mál, því það er alls ekki svo lítils  virði sem margur kannski hyggur. Og ég ber það traust til hinnar háttvirtu bæjarstjórnar að hún  láti sér víti gömlu hreppsnefndarinnar að varnaði verða, og leigi ekki þetta eina hús bæjarins aftur  er leigutíminn er útrunninn til slíkra hluta, sem það nú er leigt til. 

Sig.Bj.    (Sigurður Björgólfsson kennari)

Athugasemd ritstjóra FRAM. Þótt vér ekki séum sammála heiðruðum höfundi  þessarar greinar, í nokkrum, atriðum, sjáum vér ekki ástæðu til að koma fram með  nokkrar athugasemdir að þessu sinni. Ritstjóri Fram.