Hebbi málari

Herbert Sigfússon (Hebbi Málari) og Gunndóra Jóhannsdóttir kona hans. -    Alveg dásamlega falleg ljósmynd!
Ljósmynd: Kristfinnur Guðjónsson.

Herbert Sigfússon, Hebbi Málari.
Ljósmynd: Steingrímur Kristinsson.

“Hér er seld Íslandssíld” 

stendur á skiltinu sem Tore Gustafsson bendir á. En þetta skilti hangir á vegg í gömlu verbúðinni sem tilheyrði bátunum Rudolf og Dollar frá Edshultshall en þessir frakt/fiskibátar áttu langan og farsælan starfsferil. (Meira um það seinna)  

Það hefur alltaf verið mikið gæðamerki að benda á að síldin sé veidd við Ísland, sú síld er feitari og yfirleitt mun stærri en önnur síld. 

Já þar er sko munur á SÍLD og síld enda eiga Svíar heimsmetið í síldaráti og sem dæmi má nefna að vikuna fyrir Midsommar (Jónsmessu) eykst salan á síld um 655 prósent og þá helgina borða þeir síld að andvirði ca 840 000 000 Ís kr.

Bræðra bátarnir Rudolf og Dollar í landlegu á Siglufirð á fyrri hluta síðustu aldar. Ljósmyndari óþekktur.

En við verðum líka að ræða aðeins um lög frá 1922 (lög nr 33/1922) en þau voru sett til þess eins að gera erlendum aðilum erfitt fyrir að setja upp land vinnslustöðvar á Íslandi en þau bönnuðu líka ALLA vinnslu og aðra vinnu um borð í erlendum bátum og skipum innan við 3 mílna landhelgi Íslands. Það merkilega er að þessi lög voru meira og minna í gildi fram yfir 1990 og eldri Svíar sem ég hef hitt hafa oft nefnt þetta og sumir jafnvel sagt að Íslendingum hafi ekki verið vel við þá sem og aðra útlendinga á þessum tíma.

Síðan er það sárt að vita að þessi lög orsökuðu slys á mönnum og fjárhagslegt tjón fyrir Svíana sem og aðrar þjóðir sem stunduðu söltun um borð við Íslandsstrendur og þeir neyddust oft vegna veðurs að brjóta þessi lög, læddust nær landi inní firði til þess eins að geta klárað söltum o.fl. þegar öldugangur henti þungum síldartunnum til og frá á dekkinu og líf og limir áhafnarinnar var í stórhættu. Margir síldarsjómenn slösuðust illa……svo já, það mikið til í þessari “kritík” og það kemur skýrt fram í þessari grein hér neðar hverskonar vandamál og hættur þessi lög sköpuðu á sínum tíma:

SÍLDARSAGA: UMSKIPUNARTÚR VIÐ ÍSLAND 1946

En…. ég verð að benda á þessi lög voru ekki sett á til þess að andskotast með einstaklinga, markmiðið var að vernda auðæfi Íslands sem hafði svo sem ekki mikla burði í það á annan hátt. Fá og léleg gæsluskip sem og lítil löggæsla í landi gerðu það að verkum að erfitt var að fylja þessum lögum eftir.
En Tore man samt eftir að Rudolf hafi að minnsta kost einu sinni fengið háa sekt fyrir ólöglega vinnu um borð.

Þar fyrir utan held ég að flestum Íslendingum hafi verið nokkuð sama lengi vel hverjir voru að veiða síld, sérstaklega á þeim tíma þar sem af nógu var að taka.

Tore liggur alsæll og sætur á íslensku gæruskinni sem var keypt í búð á Aðalgötunni á Sigló 1938.
Mjög vinsæl túrista vara á þessum tíma.

En þrátt fyrir svona lög og aðra erfiðleika þá mynduðust vinabönd gegnum mannleg samskipti sem og viðskipti sem margir áttu sín á milli í áratugi, hvað annað…. og það skrítna í þessu öllu er að greinarhöfundur sjálfur er fæddur inní þessa sögu í janúar 1962, því að fyrstu 5 ár minnar ævi bjó ég á Hverfisgötu 27. 

Þar voru mublur, gólfteppi og flottur rugguhestur sem bárust uppá Hverfisgötu gegnum áratuga vináttu milli afa Jóns og Þórðar í Hrímni og sænskra síldveiðisjómanna og systur pabba minnast þess einnig að sænskur skipstjóri sem líklega hét Stig gisti stundum heima hjá þeim.

Fékk að sofa í rúmi sem hreyfðist ekki, fara í bað og fá venjulegan góðan heimilislegan íslenskan mat.

Móðir mín minnist þess líka að hafa leigt út eitt herbergi á neðri hæðinni á Hverfisgötu 27 sumarið 1963. Leigjandinn var ungur piltur sem var sonur forstjóra Abba síldarverksmiðjunnar í Kungshamn og ég vill meina að hann hafi líklega heitið Pilh í eftirnafn.
Pabbi hans rak hann til Siglufjarðar til að hann myndi læra allt um síldarvinnslu ferlið og gæðaeftirlit. Mamma sagði að hann hafi verið frekar feiminn greyið… og „matvandur“ var mest lítið í herberginu og borðaði mest á hótel Hvanneyri  og umgekkst mest með sænskum gæða eftirlitsmönnum sem voru þarna öll sumur.

Svíarnir sem og aðrir voru háðir hjálp og aðstoð í landi og þeir eru þekktir fyrir heiðarleika í viðskiptum og sína það alltaf í verki og orðum þegar þeim líkar við fólk.
 

Á þann veginn var það að þessi 2-3 listaverk merkt HERBERT bárust til Edshultshall, greinarhöfundur hefur reyndar bara myndað tvö af þeim sem nú eru í eigu Tore og fjölskyldu og þessi verk eru þeim mjög svo kær eign og mikið augnayndi. 

Líklega er til eitt til viðbótar heima hjá erfingjum „farbror Frans“ en því miður var engin heima og hef ég því enga mynd af því verki.