Hebbi málari-3

Forsíðumyndin er af listaverki sem hangir í Byggðarsafninu í Edshultshall en það er eftir mjög svo frægan sjálflærðan listmálara  sem bjó þarna í nágrenninu og hann notar sama sterka litaval eins og Hebbi Málari .
En hann hét Albin Amelin f. 1902, d. 1975.  En Albin var mest þekktur fyrir að mála verkafólk við vinnu.
Hér er hægt að lesa meira um Albin á Wikipedia.  

HEBBI MÁLARI OG NORRÆN SÍLDARSÖGU VINÁTTA. 3 HLUTI.

Þessi þriðji hluti sögunnar er meira einhverskonar ferðasaga með mikið af ljósmyndum, við förum saman í minningargöngutúr með Tore Gustafsson í litla sjávarþorpinu Edshultshall.

En þemað í þessum lokakafla er það sama: síldarsaga, vinátta, listaverk og ljósmyndir.

Lokakaflinn kemur eftir viku, en það er myndasyrpa með ljósmyndum af verkum Hebba málara, þau hafa borist mér á ýmsan máta og þar fyrir utan hefur mér verið boðið í heimsóknir út um allan bæ af fólki sem vill sýna okkur þessi glæsilegu mörg hver mjög svo Siglfirsku verk.

Og hápunktur þessa heimsóka var heimboð í hús Hebba og Gunndóru á Hólavegi 10. Sú upplifun var líkast því að hafa lent inn í tímavél…..allt eins og það var í denn og litaval málarameistarans eru vægast sagt sterk og enginn veggur er eins á litinn.

Minningarmyndirnar í þessum hluta koma úr hausnum á bæði Tore og mér og leiða okkur inn í allskyns hliðarspor.
Eitt af þessum hliðarsporum er skrýtin samnorræn saga um málverk af sjómönnum og grátandi börnum og lygilegum ógæfusögum kringum þær en þessi fjölda framleiddu verk seldust í milljóna upplagi á sjöunda áratugnum.

Tore sér auðvitað sína sögu með sænskum augum og hann saknar síns gamla lifandi bæjarfélags, því allt hefur breyst svo mikið í Edshultshall sem er nú orðið „sumarbústaðaþorp“ þar sem örfá gamalmenni búa, engin börn eða sjómenn sjáanlegir og öll þjónusta er horfin líka.

Ég geng við hlið hans með myndavélina og sé þetta allt með mínum Sænsk/Siglfirsku augum, tengi söguna og það sem ég sé við það sem ég fæddist inní á Sigló og það sem ég sé þar í dag og það slær mig einnig hvað við eigum okkur líka sögu þrátt fyrir að vera fæddir í ólíkum löndum og mikinn aldursmun.

Það var ekki ólíkt þeirri upplifun að koma í Síldarminjasafnið þegar við Tore skoðuðum gamla verbúðarbrakkan, mín augu festust við þessa heimatilbúnu “lyftuhjóli” undir rjáfrum og þarna var líka númerað timbur sem var notað til að breyta dekkinu á fraktskútum í rekneta síldveiðiskútur í denn.

Hér í þessu húsi voru líka geymd hin sérhönnuðu “Íslandsreknet,” en þessi reknet voru sterkari, með stærri möskvum og lengri en önnur reknet sem notuð voru við síldveiðar.

Og hér er hægt að fræðast meira um reknetaveiðar Svíana með því að skoða farandsýninguna „På väg mot Island” sem var sett upp utandyra við Síldarminjasafn Íslands sumarið 2018 en hún er þarna á sama stað í sumar líka.

Og til viðbótar er hér hægt að sjá hljóðlaust myndband sem fylgdi farandsýningunni með samansafni af ljósmyndum og stuttum kvikmyndum úr einkaeign sem sýna undirbúning fyrir þriggja mánaðar útilegu við Ísland , reknetaveiðar, söltun og lífið um borð og að lokum fullt af flottum myndum frá Siglufirði.
Hljóðlaust myndband um reknetaveiðar sjómanna frá vesturströnd Svíþjóðar

Uppi á sviðinu í litla Byggðarsafninu hangir þetta fallega listaverk af sjómönnum að þvo humartínur eins og altaristafla.

 Það var óvenju hvasst þennan annars fallega júlídag og rétt áður en við komum á Byggðasafnið eftir að Tore brá sér frá smá stund til að sækja lyklana þá hafði ég spurt hann hvort að það geti nú ekki verið erfitt stundum með innsiglinguna hér í skerjagarðinum. Nei, ekki svo segir þessi gamli reyndi skipstjóri, það eru allar siglingaleiðir vel merktar með vitum og öðru en jú hér áður fyrri gátu hættulegir sviptivindar hreinlega hent stórum bátum uppá skerin og mikið rétt við finnum strax mynd af einu slíku sjóslysi.

Gamall stál fraktbátur uppá skeri við innsiglinguna í Edshultshall.
Ljósmyndari ókunnur

Árið 1948 voru samanlagt saltaðar 191 tunna af síld um borð í Rudolf LL 491 við Setlandseyjar.

 Nú skreppum við með Tore og konunni hans elskulegu, henni Ullu, í annað Byggðasafn og samkomuhús þarna rétt hjá sem heitir ”Hälleviksstrands Främjande“.

Þegar við komum er verið að sýna gamalt handbragð við að spinna „hampa reipi“ fyrir utan húsið.

Hér er verið að “spinna” saman hampa kaðal.

Akkúrat þessi grátandi strákur er til heima á Sigló, greininni á myndinni er frá 24 okt. 1985.

Það urðu mikil og löng skrif um þetta og allskyns munmælasögur mynduðust og að lokum bauð The Sun lesendum sínum að senda inn þessi verk og það bárust 2.500 til þeirra og síðan var kveikt í þessu öllu til þess eins að sýna og sanna að máluð tár geta víst brunnið eins og allt annað.

Listamaðurinn sjálfur sem bjó á Ítalíu en hann notaði stundum dulnefnið G. Bragolin en hét í rauninni Bruno Amadio, f. 1911 i Venedig, d. 1981 vissi ekkert af þessu fjaðrafoki og sá aldrei krónu sjálfur.
Umboðsmaður hans hafði svikið hann með falskri undirskrif um leyfi á þessari fjöldaframleiðslu.

Og sannleikurinn var að blessuð börnin grátandi voru hans minningar um vini úr barnæsku frá þeim tíma er hann bjó á barnaheimili og hans eina meining með þessum verkum var bara að minna okkur á og á kannski frekar óþægilegan máta á að: Við höfum öll einhvern tíman verið grátandi börn!

Og ég er nokkuð viss um að hann Hebbi okkar hefði nú hlegið mikið að þessari vitleysu.

En nú er þessi góði dagur með Tore og Ulla að lokum komin og hann endar með kvöldverðarboði í gamla fína húsinu sem hann Oskar skipstjóri byggði í sömu götu og hús Frans bróður hans.

Pönnusteiktur norskur lax í aðalrétt og að sjálfsögðu er síld í forrétt og þeir kunna svo sannarlega að fara með síld Svíarnir.

Forréttur: “Hönökaka” (sérstakt skerjagarðs brauð) með smjöri, MATJE – síld, rækjur og kavíar hrogn.
MUMS!

 Þessi saga byrjaði á listaverki og þá verður hún líka að enda á einu slíku.

Þetta er smá svona: „Finndu fimm villur í listaverkinu.“

En þetta risastóra verk kom sem gjöf frá góðu fólki til Síldarminjasafnsins í fyrra og er smá áminning til okkar allra að listamenn eru ekki alltaf að mála veruleikan nákvæmlega eins og hann er, við ljósmyndarar erum miklu meira í því.
En þetta listaverk er reyndar málað út frá ljósmynd úti í Þýskalandi.