Siglfirðingur 26. apríl 1939
Rauðkumálið
Um annað er nú varla meira talað í bænum en endurbyggingu rauðu verksmiðjunnar og þau lánstilboð, er bærinn hefir fengið. Það mun auðskilið mál, að af slíkri verksmiðju myndu tekjur bæjarins óbeint aukast, t. d. með stórauknum hafnar- og vörugjöldum. ennfremur má benda á það, að síldarsöltun myndi beinast hingað enn meir en áður.
Um lánstilboðin er það að segja, að þau eru ekki eins hagkvæm og æskilegt hefði verið, enda hefir Útvegsbankinn lofað að breyta norska láninu í hagkvæmara lán, svo fljótt sem auðið er og ennfremur lána það fé, sem á vantar, þegar norska lánið hefir verið notað að fullu.
Því miður er það nú svo, að ekki eru allir bæjarbúar á eitt sáttir í þessu máli fremur en öðrum, og hefir mótspyrnu helst gætt af hendi Framsóknarflokksins. Þó mun hafa verið samþykkt á sunnudagskvöldi, á fundi Framsóknarmanna, að vera með byggingu verksmiðjunnar.
Sá kvittur hefir komist á loft hér í bænum, að Ólafur Thors vilji ekki samþykkja byggingu verksmiðjunnar fyrr en Framsóknarflokkurinn hér hefir gefið leyfi sitt til þess.
Þetta eru vitanlega rakalaus ósannindi, en Ólatur Thors mun að sjálfsögðu ekki ganga í berhögg við meðráðherra sína, en þeir eru allir eindregið á móti því, að byggingin verði leyfð og veita leyfið upp á sitt eindæmi.
Að svo komnu máli getur blaðið ekki gefið bæjarbúum nákvæmari upplýsingar
-------------------------------------------------------------------------------
Neisti, 16. maí 1939
Hvað verður síldarverðið í sumar?
Nú nýlega var stjórn Síldarverksmiðja ríkisins á fundi i Reykjavík til þess að gera tillögur um síldarverðið.
Meirihluti stjórnar lagði til að verðið yrði kr. 6.70 fyrir málið (135 kg.) en Finnur Jónsson lagði til að greiddar yrðu kr. 7.00.
Sendi Finnur tillögu um þetta til atvinnumálaráðuneytisins, ásamt greinargerð og rökstuðningi um að miðað við 410 þúsund mála vinnslu, einsog öll verksmiðjustjórnin gerir áætlun um, eigi verksmiðjurnar að geta greitt þetta hátt verð fyrir síldina, samkvæmt því verði, sem nú þegar er búið að selja mikinn hluta framleiðslunnar fyrir.
Í áætlun þeirri sem framkvæmdarstjóri hafði gert, var mjöl- og lýsisútkoman miðuð við meðaltalstútkomu 8 undanfarinna ára, en slíkt nær vitanlega ekki nokkurri átt, því tæki verksmiðjanna hafa stórlega batnað og útkoman eftir því.
Finnur vill í sinni áætlun miða útkomuna við meðaltal þriggja s.l. ára og virðist það sanni nær, en á þessu er mikill munur.
Í áætlun framkvæmdastjóra er geri ráð fyrir:
Síldarmjöli... 15,60 prc.
Síldarolía..... 14,59 prc.
En í áætlun Finns Jónssonar:
Síldarmjöli.. 15,89 prc.
Síldarolíu.... 15,13 prc.
Með því verði sem nú er á síldarafurðum gerir þessi munur að verðmæti um 150 þúsund krónur, og gerir það fyllilega 30 aura pr. mál. Nú er eftir að vita hvað atvinnumálaráðherra gerir, en hans er úrskurðurinn.
------------------------------------------------
Neisti, 16. maí 1939
Rannsóknir og síldarleit.
Ríkisstjórnin hefir nú í samráði við Síldarútvegsnefnd og stjórn Síldarverksmiðja ríkisins ákveðið að varðbáturinn "Óðinn", skuli vera hér fyrir Norðurlandi í sumar við síldarleit og áturannsóknir.
Í skipið verður látinn sjálfritandi dýptarmælir og er með því tæki hægt að finna síldartorfur þó þær séu langt undir yfirborði sjáfar. Skipið mun einnig hafa með sér reknet.
Þá hefir ríkisstjórnin einnig ákveðið að leigja flugvélina "Örn" í tvo og hálfan mánuð til síldarleita úr lofti.
Tilkynningum bæði frá "Örn" og "Óðni" mun verða útvarpað til veiðiskipanna eltir því sem best verða föng á.
Kostnað sem af þessu leiðir mun ríkissjóður greiða að ¼, Síldarútvegsnefnd ¼ og Síldarverksmiðjur ríkisins að ¼ Reynt verður að fá einkaverksmiðjur til að taka þátt í kostnaði sem á vantar.
Leiga fyrir flugvélina mun verða ca. 10 þúsund krónur pr. mánuð.
Þess má geta, að síldarleit úr lofti, var í fyrra framkvæmd af flugvél frá "Hvidbjörnen", en þeirrar aðstoðar verður ekki notið nú.
Síldarútvegsnefnd hefur borist tilkynning um það frá utanríkis- og flota málaráðuneytinu danska að vegna ófriðarhættu og ískyggilegs ástands í álfunni sjái þeir sér ekki fært að leigja flugvél til þess í sumar.
----------------------------------------------
Einherji, 26. ágúst 1939
"Gullkista" og ódýra þróin.
23 þúsund mála, "Gullkistan" hans Gísla Halldórssonar kostaði hálft þriðja hundrað þúsund krónur.
20 þúsund mála þró á Raufarhöfn var í fyrra (fyrir gengislækkun) áætluð af Jóni Gunnarssyni á 70 þúsund krónur, 20 þúsund mála þró í Rauðku var í vor áætluð af formælendum Rauðku á kr. 81.504.oo, en 24 þúsund mála þró við sömu verksmiðju ert nú síðast áætluð af Þórði Runólfssyni á kr. 22.268,oo. - Trúi nú hver því sem honum þykir trúlegast.
-------------------------------------------------------
Einherji, 26. ágúst 1939
Á alltaf að féfletta sjómenn?
Rauðkumennirnir reyna að telja sjálfum sér og öðrum trú um að Rauðka, stækkuð í 5.000 mál, verði bænum sú gróðalind, að útsvörin muni lækka stórkostlega eða jafnvel hverfa alveg.
Á hverju byggist sú gróðavon? Á þá ekki að borga sannvirði fyrir síldina? Ætlar bærinn að fleyta sjálfum sér áfram á því að féfletta sjómennina?
------------------------------------------------------
Einherji, 26. ágúst 1939
Þormóður Eyjólfsson fær um þessar mundir margar hnútur frá sumum samborgurum sínum út af Rauðkumálinu.
Ekkert eru þær þó nema smáræði, samanborið við svívirðingarnar sem hann fékk á sínum tíma fyrir að útvega bænum Gooseignirnar til kaups fyrir gjafvirði; þessar eignir, sem sömu menn telja nú fjöregg bæjarins.
----------------------------------------------------
Einherji, 1. september 1939
Ekki í náðinni.
Verkamenn í S.R.P. eru augsýnilega ekki i náðinni hjá "Mjölni". Hann er stöðugt að nöldra út af því, að ríkisverksmiðjurnar skyldu fara að kaupa síldarúrgang til vinnslu, og virðist gremja hans stafa af tvennu:
Ást á einkafyrirtæki, og gremja til verkamanna í S.R.P., sem lítur út fyrir að hann telji ekki nærri eins verðuga fyrir að fá vinnu eins og verkamennina í Gránu.
----------------------------------------------------------
Einherji, 1. september 1939
Fyrir hvað átti að byggja?
"Neisti" segir, að ef Þorsteinn, Þormóður og Sveinn hefðu ekki ráðið atvinnumálaráðherra frá að veita leyfið til Rauðkubyggingarinnar og það hefði fengist strax, þegar um það var beðið, mundi nú allur nauðsynlegur undirbúningur vera hafinn. Hvaða undirbúningur?
Líklega helst sá, sem undirbúningsmennirnir og sendiherrarnir voru svo slysnir að gleyma alltaf, það að tryggja sér fé til byggingarinnar og rekstursins.
--------------------------------------------------------------
Einherji, 1. september 1939
Hagsmunamál bæjarins nefna Rauðkumenn Rauðkumálið. Það er víst hverju orði sannara, að þar var meðal annars verið að berjast um hagsmuni bæjarins.
Ríkisverksmiðjustjórnin, eða meirihluti hennar, gerði sínar tillögur með hagsmuni alþjóðar fyrst og fremst fyrir augum, þar sem aðal áherslan er lögð á 5.000 mála stækkun á Raufarhöfn, en þar, næst mikil viðbót við ríkisverksmiðjurnar á Siglufirði. -
En hitt mun líka hafa vakað fyrir Þormóði Eyjólfssyni, að Gooseignin, sem hann hafði með miklu barðfylgi útvegað bænum fyrir gjafvirði, yrði ekki neinn "banabiti".
Mun verða vikið að því á næstunni hér í blaðinu á næstunni hér í blaðinu á hvern hátt hann telur bænum heppilegast að ráðstafa þessari dýrmætu eign.
En hann mun alltaf beita sér á móti því, að bærinn byggi og reki síldarverksmiðju í samkeppni við ríkisverksmiðjurnar.
Á því telur hann bæinn ekki geta hagnast, en áhættan sé gífurleg og bænum um megn.
----------------------------------------------------------
Einherji, 1. september 1939
Nýr stjórnmálaflokkur!
Einherji hefir heyrt, að hér á Siglufirði sé verið að stofna nýjan stjórnmálaflokk, sem eigi að bera nafnið "Stjórnmálaflokkurinn Rauðkuflokkurinn".
Mun Jón Gíslason hjá verslun Einco eiga að vera formaður flokksins og hefir einnig heyrst að flokkurinn ætli að hafa menn í kjöri við næstu alþingiskosningar.
Mun vera fullráðið um þessa þrjá frambjóðendur:
Áka Jakobsson, Erlend Þorsteinsson, núverandi uppbótarþingmann jafnaðarmanna og Þráinn Sigurðsson, en Jón Gíslason kvað vera ófáanlegur að gefa kost á sér til þingsetu eftir útreiðina í bæjarstjórninni.
Munu margir sammála um, að þeir Áki, Erlendur og Þráinn séu mjög verðugir fulltrúar fyrir þann flokk, sem Jón Gíslason er formaður fyrir.
-------------------------------------------------------------
Einherji, 1. september 1939
S T A K A, kveðin í sambandi við borgarafundinn.
Þeir voru ekki fastbundnir fundarsköp við
það forðaði mótstöðu kala.
Þeim fannst líka sjálfsagt að sammála lið
það sæti allt fyrir að tala.
Fundarmaður.
-------------------------------------------------------------
Einherji, 14. desember 1939
Dansað út af línunni.
Svo sem kunnugt er, telja Sjálfstæðismenn sér sérstaklega skylt, að berjast fyrir einkarekstri og "frjálsri samkeppni".
Í Rauðkumálinu hafa þeir gengið fram fyrir skjöldu um að berjast fyrir bæjarrekstri.
Kommúnistar hafa hinsvegar ríkisrekstur - og aftur ríkisrekstur að höfuðstefnumáli.
A borgarafundinum 11. þ.m. skoraði Þóroddur Guðmundsson á alla, að vinna af alefli gegn því, að "Rauðka" yrði seld ríkisverksmiðjunum, en berjast fyrir því, að einhver einstaklingur keypti hana. Fór hann mörgum orðum um það, hve einstaklingsreksturinn hefði mikla yfirburði fram yfir ríkisrekstur.
Hafa því bæði Sjálfstæðismenn og kommúnistar "dansað út af línunni" í málinu.
-------------------------------------------------------------
Einherji, 14. desember 1939
Þungamiðjur.
Harla einkennileg þótti ræða Gunnlaugs Sigurðssonar, þar sem hann ræddi svo mjög um hinar þrjár þungamiðjur, sem þetta mál (Rauðkumálið) raunverulega hefði.
En sannleikurinn er raunverulega sá, að aðal þungamiðjan er sú, að fundurinn samþykkti tillögu, þar sem skorað var á bæjarstjórnarmeirihlutann að gera engar vitleysur þegar Rauðka verður seld. Bæjarstjórnarmeirihlutinn flutti tillöguna sjálfur(!!!)