Bingelkruid
Synoniemen: blijvend bingelkruid, bosbingelkruid
Wetenschappelijke naam: Mercurialis perennis L.
Familie: Wolfsmelkachtigen (Euphorbiaceae)
Beschrijving
In het voorjaar is het bingelkruid een van de eerste planten, die in vochtige, schaduwrijke beuken- en hooibossen uit het donkere aardrijk breekt en zijn nog lichtgroene stengel naar het licht keert. Omdat het bovengrondse deel van de plant voortkomt uit het wijdvertakte knokkige wortelstelsel groeit bingelkruid steeds in groepen. Bij de keuze van een groeiplek kiest bingelkruid plaatsen waar water doorheen stroomt. De kleine onopvallende bloemen van het tweehuizige bingelkruid hebben een geelgroene kleur en bloeien van april tot mei. Zoals bij alle tweehuizige planten komen de vrouwelijke en mannelijke bloemen aan verschillende planten. De gehele plant is in de grond al kant en klaar gegroeid, zelfs de bladeren en bloemen zijn al aangelegd. Zo gauw de gekromde stengel zich gaat ontplooien lijkt zich dit "geestelijke plan" steeds meer met leven te vullen en de plant manifesteert zich in zijn materiële vorm. Eerst vlijen de bladeren zich nog dicht tegen de vierkante stengel van het jonge compacte plantje aan. Als de plant zich meer strekt ontplooien zich vervolgens de gezaagde, lancetvormige bladeren en tonen hun blauwgroen glanzende bladschijf.
Herkomst
De plant houdt van schaduw en kalk en groeit in loofbossen en struikgewas met veel ondergroei in Midden-Europa, Voor-Azië, Noord-Afrika en het gebied rondom de Middellandse Zee.
Inhoudsstoffen
Bingelkruid bevat saponinen, bitterstoffen, capsaïcineachtige stoffen en etherische olie.
Giftige delen
Hoewel de hele plant met name op het moment van rijping van de vruchten als zwak giftig wordt aangemerkt zijn geen vergiftigingsgevallen bij de mens bekend. Bij vee kan er na het eten van grote hoeveelheden nier- en leverbeschadiging optreden. Vergiftigingssymptomen zijn: niet eten, scheefstand van de hals, apathie en een rood-blauwe verkleuring van de urine.
Toepassing
Al bij Hippocrates, in de vijfde en vierde eeuw voor Christus, werd het bingelkruid gebruikt. De plant werd lang vooral gebruikt voor de behandeling van menstruatieklachten en andere vrouwenklachten. De schrijvers van kruidenboeken in de middeleeuwen adviseerde het gebruik van de thee bij oedeem, verstopping, slijmvorming in de bronchiën, gebrek aan eetlust en reuma en jicht. In de homeopathie wordt het extract soms gebruikt bij reumatische klachten. In de volksgeneeskunde was thee van het verse kruid geliefd als laxerend en vochtafdrijvend middel. Voor deze toepassingsgebieden wordt het verse kruid tegenwoordig wegens zijn sterk prikkelende werking niet meer gebruikt.
Wetenswaardigheden
In de gebied rond de Middellandse Zee viel bingelkruid onder Mercurius, de god van de genezing, en daaraan dankt het ook de geslachtsnaam Mercurialis. Ook de Noord-Germanen hadden veel waardering voor het bingelkruid en wijdden het aan de god Wodan/Odin.
In de middeleeuwen was het bingelkruid bestanddeel van heksenzalven, die volgens een oud recept de volgende negen kruiden moesten bevatten: slaapbol, ijzerhard, godskruid (Mercurialis), huislook, lievevrouwenhaar (muurvaren), heliotroop (Heliotropium), bilzekruid, wolfskers en aconitum (Monnikskap).
Een verdere bijzonderheid is het kleurgedrag van bingelkruid. De inhoudsstof hermidine verandert, al naar gelang de verwerking, in een blauwe, rode of bruine kleurstof. Bij de uitscheiding veroorzaakt het een roodverkleuring van de urine, maar de plantendelen kleuren bij het drogen blauw. Wegens deze diepblauwe kleuring werd het bingelkruid eerder ook beschouwd als indigo. Door de eveneens bij het drogen optredende, licht onaangename geur kreeg bingelkruid in de volksmond de bijnaam "Stinkerich ".
Het bingelkruid in de Dr.Hauschka Cosmetica
In zijn bouw, met de ritmische bladvorm, en daarnaast de vorming van saponine, brengt het bingelkruid zijn mercuriale wezen tot uitdrukking. Mercurius verbindt donker met licht, vloeibaar met luchtig en aards met kosmisch. Tijdens het groeien van de uitlopers geeft bingelkruid zich geheel over aan de aardekrachten, maar in de sappen trotserende, bijna woekerende groei van de bladeren manifesteren zich sterk etherische krachten, die zich vormgevend uitleven in het waterige. Op het stoffelijk vlak houden de saponinen alles in evenwicht en hebben een balancerend effect.
Water hoort in sterke mate bij het levenselement van bingelkruid, het wordt uitgedrukt in de woekerende massa bladeren en bemiddelt tussen de aardekrachten en het luchtige. Zonder water - zonder midden - kan de plant niet overleven. Wordt de zon te krachtig, dan verdort de plant en wordt zo volledig afgebroken dat het lijkt alsof hij nooit heeft bestaan.
Als de lichte, lichtgroene stengels zich tussen de kale beukenstammen ontplooid hebben en de planten bijna gaan bloeien, gaan de WALA-medewerkers midden maart op pad om planten te verzamelen.
Een belangrijk aspect is de voor alle wolfsmelkachtigen karakteristieke, bij ontstekingen effectieve "zwavelachtige" aard van bingelkruid. Daarom wordt het met name gebruikt in geval van acute tot chronische processen met ontstekingen.
Bij de Dr.Hauschka Cosmetica komt Bingelkruid voor in Huidconditioner AD.
Galenus over bingelkruid
Galenus in het zevende boek genaamd simplicium farmacarum in het kapittel Mercurialis beschrijft ons en spreekt dat dit kruid erg goed is de gezwollen buik, dat gestoten en dan daarmee gesmeerd en brengt alzo(4) stoelgang. En dit is vooral goed zieke mensen die of boven noch onder mogen artsenij gebruiken. Platearius, bingelkruid gekookt en als een pleister gelegd op de buik maakt stoelgang.
Pfaff database: Leaves - cooked[2, 4, 66, 105]. They were at one time quite popular, being used like spinach[4]. The acrid principle is said to be destroyed by thoroughly boiling the leaves[4]. The raw leaves are poisonous[66]. It is probably wise not to eat the leaves of this plant[9].
Medicinal Uses
http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/Gartten%20der%20Gesundtheyt/260.%20bingelkruid.htm
http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Mercurialis+annua