Osteoporose (in de volksmond botontkalking), is een aandoening waarbij het botweefsel zodanig is verminderd dat al bij een geringe belasting, een heup-, of polsfractuur of een inzakking van de wervels kan ontstaan. Eigenlijk is het geen botontkalking maar botarmoede. Er verdwijnt namelijk niet alleen kalk uit het bot maar de hele structuur verzwakt.Wist u dat 1 op de 3 vrouwen boven de 55 jaar osteoporose heeft?
Wervelinzakkingen en botbreuken kunnen het gevolg zijn. In sommige gevallen is het verstandig om vroegtijdig een botmeting te doen. Meten is weten. Het krijgen van osteoporose is een geleidelijk proces en het beste medicijn tegen osteoporose is om te zorgen dat je het niet krijgt. Het sterk houden van de botten is geen kwestie van alleen maar calcium slikken of melk drinken. Botten bestaat uit een matrix van o.a. collageen en hydroxy-apatiet.
Het ontstaan van osteoporose
Om te begrijpen hoe botontkalking ontstaat moet u eerst weten hoe het skelet wordt gevormd en onderhouden. Het is namelijk niet zo dat ons beendergestel in de jeugd wordt opgebouwd en verder onveranderd blijft als we niet meer in de groei zijn. Bij een gezonde volwassene worden voortdurend microscopisch kleine deeltjes in het bot afgebroken en weer nieuwe botdeeltjes aangemaakt. Bot is levend weefsel dat zich steeds vernieuwt. Dat proces heet de botombouwcyclus. Per jaar wordt meer dan 10% van onze botten vernieuwd. Bij jonge mensen, tot ongeveer 35 jaar, neemt de botmassa toe. De botten worden zwaarder en steviger. Er wordt namelijk meer bot aangemaakt dan er wordt afgebroken. Na het 45ste jaar raakt het evenwicht tussen opbouw en afbraak echter verstoord: er wordt meer bot afgebroken dan er nieuw wordt aangemaakt. Bij vrouwen wordt dat proces ook nog versterkt als zij in de overgang komen. Het vrouwelijk hormoon oestrogeen remt namelijk de botafbraak. Wanneer door de overgang dit hormoon minder wordt geproduceerd neemt de botafbraak nog sterker toe en kan er osteoporose ontstaan.
Als we bovendien ook minder gaan bewegen leidt dit tot een versneld ontkalkingproces. Dit proces verloopt zonder symptomen of pijn totdat, meestal vrij plotseling en afhankelijk van levensstijl, een botbreuk of wervelinzakking optreedt.
Verhoogd risico
Er zijn risicofactoren die een extra rol spelen voor het wel of niet krijgen van (vroegtijdige) botontkalking. Voorbeelden van deze risicofactoren zijn:
• Vrouwen hebben eerder last van osteoporose dan mannen. Zeker magere vrouwen of vrouwen die te vroeg in de overgang komen.
• Familie met osteoporose. Osteoporose kan erfelijk zijn..
• Hormonale veranderingen: zoals o.a. tekort aan geslachtshormonen bij mannen.
• Ongezond voedingspatroon zoals: gebruik van te veel zout of kant-en-klaar voeding
• Gebruik van bepaalde medicijnen. Vooral corticosteroïden (prednison) maar ook laxeermiddelen, maagzuurbindende middelen, anti-depressiva, anti-epileptica, chronische heparine gebruik.
• Geen of weinig lichaamsbeweging.
• Bepaalde ziekten of aandoeningen, zoals een te snel werkende schildklier, astma, reuma, bepaalde darm- en huidziekten, diabetes, anorexia en levercirrose.
• Tengere lichaamsbouw.
• Roken, vee koffie, veel alcohol, eetstoornissen.
• Hoge leeftijd of orgaantransplantatie.
• Een tekort aan de vitaminen D3 en K2 en mineralen zoals silicium, calcium of magnesium.
Osteoporose is de meest voorkomende metabole botziekte en wordt geassocieerd met oxidatieve stress. Oxidatieve stress in de botten heeft effect op de functies van zowel de osteoclasten als de osteoblasten. Antioxidanten, zoals lycopeen, kunnen de schadelijke effecten van deze oxidatieve stress tegengaan. Van lycopeen wordt gedacht dat het een stimulerend effect heeft op de celdeling en vorming van alkalische fosfatase (botformatie-indicator) door osteoblasten, terwijl het aan de andere kant een remmend effect heeft op de formatie van osteoclasten.
Osteoclasten en osteoblasten
Hoewel grote humane studies uitblijven zijn er kleinschalige bevindingen dat lycopeen ook positieve effecten kan hebben op ziekten zoals hypertensie, onvruchtbaarheid (bij mannen), longemfyseem en neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer, Parkinson en ALS. Bij de laatste drie op basis van de relatie van dergelijke aandoeningen met oxidatieve stress. Een hoge behoefte aan zuurstof, maar een beperkte anti-oxidatieve capaciteit maken de hersenen kwetsbaar voor oxidatieve schade. Gezien het feit dat lycopeen de BHB (bloed-hersenbarrière) kan passeren en een krachtige anti-oxiderende werking heeft zou er een mogelijkheid kunnen bestaan voor een positieve gezondheidsrelatie. Op dit vlak zullen echter ook meer humane studies moeten plaatsvinden om het consumeren van lycopeen definitief te kunnen relateren aan een betere gezondheid.
Een fytotherapeutisch schema bij osteoporose
Gemmo: Ribes nigrum en Pinus montana glycerinemaceraten
Fyto remineraliserend en licht pijnstillend: Equisetum, Urtica en Filipendula ulmaria
Fyto inhiberend op botafbraak: Salvia officinalis en Rosmarinus...
Fyto hormonaal: Salvia, Soja, Cimicifuga...
Given the only moderate effectiveness and potential side effects of conventional treatment, both patients and health care professionals are seeking out alternative therapies, including those offered by the ancient healing system known as Ayurveda. In this article we’ll look at the three main modalities Ayurveda uses to treat osteoarthritis and other disorders: herbal treatments, meditation, and yoga. Ayurveda offers many herbal treatments for the treatment of OA. These plants have documented anti-inflammatory properties without the side effects of commonly prescribed medications. For example, at a recent meeting of the American College of Rheumatology, a study was presented that showed an herbal Ayurvedic therapy to be as effective in treating knee osteoarthritis as a commonly prescribed medication (Celebrex) and glucosamine – and with fewer side effects. The ACR stated that Ayurveda offers “safe and effective treatment alternatives” for OA.
The herbs boswellia, turmeric, ashwagandha, ginger, triphala, guggulu, and shatavari have all been shown to decrease inflammation by interfering with the production of inflammatory chemicals in the body.
Boswellia
There is evidence that the Ayurvedic herb Boswellia serrata, also called Indian frankincense, alleviates joint pain and inflammation. Boswellia blocks an enzyme (5-lipoxygenase) that plays a major role in the formation of chemicals called leukotrienes, which stimulate and perpetuate inflammation. Researchers have found that people with osteoarthritis who took boswellia along with ashwagandha, turmeric, and zinc reported less joint pain and increased mobility and strength.
Turmeric
Turmeric is a spice commonly used in South and East Asian cooking. It is also used both orally and topically in traditional Ayurvedic medicine to treat a wide variety of ailments, many of which are related to inflammation. The active ingredient in turmeric, curcumin, has been shown to inhibit key inflammation-producing enzymes (lipo-oxygenase, cyclo-oxygenase, and phospholipase A2), thus disrupting the inflammatory cascade at three different stages. Interestingly, some data suggests that it may protect the stomach against non-steroidal anti-inflammatories (NSAIDs). Although current studies for its use in treating osteoarthritis are few, curcumin/turmeric is a promising option in the treatment of OA.
Ashwagandha
Another Ayurvedic herb, ashwagandha (Withania somnifera), has known anti-inflammatory effects. In a study published in 2007, the extract of this herb was found to suppress the production of pro-inflammatory molecules (TNF-alpha and two interleukin subtypes. In one study, the anti-inflammatory effect of ashwagandha was comparable to taking the steroid hydrocortisone.
Ginger
The anti-inflammatory effects of ginger (Zinziber officinale) have also been documented. Ginger works as an anti-inflammatory by interfering with an enzyme (cyclooxygenase) that produces inflammatory chemicals in the body. There is some data showing that ginger has a moderate beneficial effect on OA of the knee. Further research is needed to determine the extent of ginger’s effectiveness in treating OA.
Triphala
The Ayurvedic herb triphala has been used in India for thousands of years for treatment of osteoarthritis. Triphala is a formulary that consists of three herbs (amalaki, haritaki, and bibhitaki). Preliminary studies show that the herbs in triphala have anti-inflammatory effects.
Guggulu
In addition, the herb guggulu (Commiphora guggul) has been shown to be a potent inhibitor of the enzyme NFKB, which regulates the body’s inflammatory response. There are several studies that show decreased inflammation and joint swelling after administration of extracts of guggulu resin.
Shatavari
Shatavari (Asparagus racemosus) is an Ayurvedic herb that is considered to have a soothing, cooling, and lubricating influence on the body. Studies have found that it has an inhibitory effect on chemicals that create inflammation in the body, such as TNF-alpha, and IL-1B.
Volgens de algemene opvatting is het goed voor je botten om veel calcium in te nemen om osteoporose te voorkomen. Uit nieuw onderzoek blijkt echter dat juist voor vrouwen na de overgang het gebruik van voldoende eiwitten en extra inname van mineralen en stoffen die invloed hebben op de vorming van collageen, zoals organisch silicium en gebufferde vitamine C, essentieel zijn voor gezonde botten.
Organisch silicium
Het is een misvatting om alleen op calcium te focussen. Botten bestaan voor 35 procent uit een weefwerk van eiwitten ofwel collageenmatrix . Naast calciumzouten zetten zich in botweefsel ook andere mineralen af die het lichaam nodig heeft, zoals magnesium, silicium, boron, natrium, kalium en andere mineralen. Om botbreuken te voorkomen moeten we ervoor zorgen dat botten een bepaalde mate van flexibiliteit hebben, en die flexibiliteit komt door de matrix en niet door het calcium. Botten zijn eigenlijk een speciaal type van bindweefsel. Silicium is één van de belangrijkste stoffen voor het botweefsel. Organisch silicium speelt een regulerende rol voor het afzetten van calcium en fosfor in de botten. Deze rol blijft het hele leven behouden, aangezien botweefsel dynamisch, levend weefsel is dat voortdurend wordt afgebroken (osteoclasten) en weer opgebouwd (osteoblasten). Dit noemen we remoddeling. Organisch silicium verhoogt de botmineraaldichtheid doordat silicium de DNA-synthese in osteoblastachtige cellen stimuleert. In een klinische studie met 53 vrouwen met osteoporose wordt bevestigd dat suppletie met organisch silicium de mineraaldichtheid in de botten verhoogt.
Vitamine C
Voor een gezond collageenweefsel in het skelet is vitamine C de belangrijkste voedingsstof. Bij gebufferde vitamine C waar ook OPC aan toegevoegd is zal het positieve effect sterker zijn. De belangrijkste werking van OPC richt zich namelijk op de verbetering van de vaatwanden en elastische bindweefselstructuren.
Vitamine D
De in zonlicht en vitamine D gespecialiseerde Dr. Michael Hollick geeft in zijn boek ‘the UV advantage’ een dosering aan van 1000 i.e. (25 mcg) vitamine D per dag. Wanneer deze normen volgens meer recente inzichten worden bekeken heeft zelfs 40% van de mensen in Nederland een tekort aan deze belangrijke stof. Voor wat betreft de schadelijkheid van grotere doses zien we dat voor vitamine D een norm gehanteerd wordt van 40.000 i.e. of meer per dag; of ruwweg 200 maal de aanbevolen hoeveelheid. Extra vitamine D3 nemen is het advies.
Vitamine K2
Vitamine K2 is een andere vitamine voor het verbeteren van de botdichtheid. Vitamine K onontbeerlijk voor de activiteit van osteocalcine, een boteiwit dat een belangrijke rol speelt de vorming en instandhouding van gezond en goed gemineraliseerd botweefsel. Deze nieuwe functies vervult vitamine K2 beter dan vitamine K1 (fyllochinon), de voornaamste bron van vitamine K in onze westerse voeding. Ook is vitamine K essentieel voor activiteit van een speciaal weefseleiwit (matrix Gla proteïne) dat door het binden van calciumionen helpt bij het soepel en schoon houden van de slagaderwand, gewichtskraakbeen en andere zachte weefsels in het lichaam. Een functie van vitamine K die al heel lang bekend is is de ondersteuning van de bloedstolling. Wanneer u ook bloedverdunners neemt kunt u het beste advies vragen aan uw arts.
Magnesium
Magnesium is een mineraal en belangrijk in veel enzymsystemen, met name die betrokken zijn bij de energieproductie. Het is essentieel voor een goede hartslag en de prikkeloverdracht in zenuwen. Het is tevens een bestanddeel van botten en tanden. Magnesium werkt nauw samen met calcium voor het behoud van sterke botten.
Calcium
Calcium is het mineraal dat het meest aanwezig is in de botten. Bot bestaat uit calcium hydroxy-apatiet en een goede opname van calcium is calcium uit de Rode Alg. Rode Alg bevat een plantaardige vorm van calcium maar ook mineralen zoals strontium en magnesium. Strontium is essentieel voor sterke botten. De Rode Alg kan het beste ingenomen worden met vitamine D3 en K2.
Onderzoekers van het Korea Institute of Oriental Medicine experimenteerden met een zelfgemaakt extract van Rumex crispus, zoals krulzuring officieel heet, op waterbasis. De drie belangrijkste bioactieve stoffen in dat extract waren de anthraquinones emodine, chrysophanol en physcion.
Dierstudie
De onderzoekers injecteerden muizen gedurende twee dagen met RANKL. Dat is een eiwit dat osteoclasten - de botcellen die weefsel afbreken - activeert. Gedurende de 5 dagen die daarop volgden, gaven de onderzoekers een deel van de muizen daarnaast twee keer per dag een op water gebaseerde extract van krulzuring. Als de muizen mensen waren geweest, hadden ze 2 keer dag een dosis van 2 gram extract gekregen.
Je kunt zuring eten als groenten, maar dagelijkse suppletie met zuringextract is niet automatisch veilig. Zuring bevat ook veel oxalaat, en niet iedereen reageert daar goed op.
Het extract [WERC] verminderde het effect van RANKL op het botvolume [BV/TV], de botdichtheid [BMD] en de sterkte van de botten [Tb.N].
In vitro-studies
De onderzoekers stelden osteoblasten - dat zijn de cellen in bot die het skelet opbouwen - bloot aan het zuringextract. Zo achterhaalden ze in ieder geval een deel van het mechanisme waarlangs zuring botontkalking afremt. Zuring schakelde een aantal genen aan die actief zijn als osteoblasten botweefsel opbouwen, zoals osteopontin en osterix. Dit was vooral het werk van de anthraquinones chrysophanol en physcion.
De onderzoekers deden hetzelfde met osteoclasten. Ze ontdekten dat emodine, chrysophanol en physcion in het zuringextract genen die in osteoclasten betrokken zijn bij de afbraak van botweefsel juist minder hard lieten werken.
Conclusie
"This suggests that a water extract of Rumex crispus could be used as a pharmacological candidate for traditional medicine in the prevention and treatment of osteoporosis", resumeren de Koreanen.
Bron: BMC Complement Altern Med. 2017 Oct 26;17(1):483.
Zilverkaars, een slanke witbloeiende vaste plant, waarvan we sommige soorten zomaar in de tuincentra vinden, heeft zich de laatste tien jaar ontpopt tot een van de meest gebruikte medicinale planten voor hormonale klachten, vooral in de overgang heeft hij zijn werking wel bewezen.
Het is een van de klassieke vrouwenkruiden uit de Indiaanse geneeskunde. De namen Black Snakeroot, Black Cohosh of zelfs Squawroot verwijzen naar zijn gebruik bij vrouwenkwalen en slangenbeten.
Osteoporose
Storingen in het hormoonhuishouding en de invloed ervan op de calciumstofwisseling worden tegenwoordig als een duidelijke oorzaak gezien van osteoporose. Sedert lang is bekend dat ethanolische extracten van Cimicifuga racemosa (L.) Nutt, het vrijkomen van gonadotropine (hormonen die de werkzaamheid van de geslachtsklieren regelen) bij vrouwen in de menopauze remmen en die het vrijkomen van het luteïniserings-hormoon (LH) bij ratten reduceert, waarvan de eierstokken operatief werden verwijderd. Deze eigenschappen duiden op een mogelijke hormonale beïnvloeding, welke bij de therapeutische behandeling van osteoporose van zeer groot belang kan zijn.
Als testmateriaal dienden methanolische wortelextracten van verschillende Cimicifuga soorten. Om het effect op de twee voor osteoporose belangrijkste parameters (calciumserumspiegel en beenderweefseldichtheid) beter te bepalen, werden twee experimenten opgezet.
In de ene kregen de ratten een calciumarme voeding met een extract van twee Cimicifuga- soorten (G heracleifolia en C. foetida) in verscheidene dosissen, peroraal toegediend. Bij de andere groep kregen de ratten vier verschillende inhoudsstoffen (glycosiden van verscheidene triterpenen) van het kruid toegediend.
De calciumarme voeding leidt paradoxaal genoeg tot een verhoogde calciumspiegel, veroorzaakt door een verhoogde calciumafbraak van het beenderweefsel. Deze verhoogdeafbraak wordt tengevolge van beide Cimicifugaextracten verhinderd. De fosfaatspiegel werd slechts door één van de inhoudsstoffen opmerkelijk beïnvloed.
In het tweede experiment werden de eierstokken van de ratten weggenomen. Als gevolg van deze drastische onderbreking van de hormonentoevoer, nam de beenderweefsel-dichtheid zeer snel af ( in vier weken ong. 12%).
Er werd onderzocht in hoeverre de inname van beide Cimicifuga-extracten inwerkt op de dichtheid van het beenderweefsel. Na zes weken had de behandelde groep ongeveer 10% minder beendermassa verloren als de overeenkomstige controlegroep. Deze resultaten tonen aan dat bij onvoldoende hormonale toevoer, bijvoorbeeld na de menopauze, extracten uit Cimicifuga-wortel, de afbraak van de beendersusbstantie kan doen verminderen.
Waarop het werkingsmechanisme van triterpeenglycoside berust, is nog onduidelijk. Mogelijke oestrogeenachtige effecten of een parathormoon remmende werking moet nog worden onderzocht. Het parathormoon (PTH) is een hormoon van de bijschildklieren dat door de bevordering van de fosfaatuitscheiding door de nieren en door directe invloed op het beenderweefsel, calcium mobiliseert en het kalkgehalte in het bloed verhoogt.
Cimicifuga kan dus niet alleen behulpzaam zijn bij de acute problemen in de overgang maar kan mogelijk ook de chronische problemen van botontkalking in de overgang vertragen. Voor het gebruik zou ik in dit geval zelf geen verse planten of tincturen maken, maar een goed gedoseerd en gestandaardiseerd preparaat bij herborist of apotheker aanschaffen.
Voor verder onderzoek
Pharmacology of Cimicifuga racemosa extract BNO 1055 in rats: bone, fat and uterus.Modern Phytotherapy in Menopause: Cimifuga racemosa (Klimadynon®, Menofem® Pharmacological and Clinical Data, Berlin , ALLEMAGNE (10/06/2002) 2003, vol. 44, SUP1 (80 p.) (43 ref.)
J Bone Miner Metab. 2003;21(6):370-6.Effects of an isopropanolic extract of Cimicifuga racemosa on urinary crosslinks and other parameters of bone quality in an ovariectomized rat model of osteoporosis.Nisslein T, Freudenstein J.
Effects of black cohosh (Cimicifuga racemosa) on bone turnover, vaginal mucosa, and various blood parameters in postmenopausal women: a doubleblind, placebo-controlled, and conjugated estrogens-controlled study.. Alternative Medicine June 1, 2006Wuttke, W.; Gorkow, C.; Seidlova-Wuttke,