Arsenicum

Arsenicum is zeer giftig, en toch is het menselijk lichaam, ofschoon maar in kleine hoeveelheden, afhankelijk van het mineraal. Maar in welke organen kan je het mineraal arsenicum terugvinden en voor welke lichaamsfuncties is het nodig? En hoeveel arsenicum heeft het menselijk organisme dagelijks nodig en waarom wordt het bij een overdosis gevaarlijk?

In welke voedingsmiddelen zit arsenicum?

We vinden het meeste arsenicum in voedingsmiddelen die afkomstig zijn van de zee, dus vooral in:

mosselen;

krabben;

garnalen;

en algen.

En schelpdieren smaken niet alleen lekker, ze zijn ook rijk aan omega-3 vetzuren en houden daarmee de bloedvaten gezond. Maar ook in andere voedingsmiddelen vinden we sporen van het mineraal arsenicum, bijvoorbeeld in gewoon drinkwater.

Welke werking heeft arsenicum in het lichaam?

Arsenicum is een halfmetaal, dat in hoge mate giftig kan zijn. Toch is het mineraal belangrijk voor het lichaam en wordt het sinds de oudheid voor geneesmiddelen gebruikt. In het menselijk lichaam komt arsenicum als sporenelement tot ongeveer 7 milligram voor en bevindt het zich in bijna alle organen, met name in de lever maar ook in botten en spieren. Arsenicum verricht zijn werk in het lichaam hoofdzakelijk doordat het element verbindingen aangaat met lichaamseigen enzymen. Op die manier draagt het bij aan de vorming van rode bloedcellen en daardoor aan het zuurstoftransport.

Arsenicum bezit stimulerende werking

Bovendien werkt het mineraal stimulerend. In de oudheid werden kleine hoeveelheden van het halfmetaal dan ook geregeld ingezet om de prestaties te verhogen. Dit was gebaseerd op een tijdelijke verwijding van de haarvaten die door de toxische werking van arsenicum wordt teweeggebracht. Verder wordt aangenomen dat het sporenelement een rol speelt bij de koolhydraat-stofwisseling tijdens de groei. De exacte functies van het semi-metaal in ons menselijk lichaam moeten echter verder wetenschappelijk worden onderzocht.

Veel arsenicum in voedsel uit zee

De dagelijkse behoefte aan arsenicum ligt tussen 5 en 50 microgram. We treffen het meeste arsenicum aan in voedingsmiddelen die afkomstig zijn uit de zee, dus vooral in mosselen, krabben, garnalen en algen. Maar in één liter drinkwater bevindt zich bijvoorbeeld ook al 2 microgram arsenicum. Vanwege de grote aanwezigheid van arsenicum in voedsel, wordt de dagelijkse behoefte meestal gemakkelijk gehaald. Tekorten zijn bij de mens tot dusver dan ook niet vastgesteld.

Bij diverse dieren echter (waaronder kippen en ratten), leidden tekorten tot groeistoornissen en veranderingen in de hartspier. Daarom wordt aangenomen dat individuele arsenicumverbindingen ook essentieel zijn voor de mens.

Arsenicumvergiftiging meestal fataal

Als er te hoge doseringen van het halfmetaal worden verteerd, is er sprake van een arsenicumvergiftiging. Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute en chronische.

Acute arsenicumvergiftiging

Een acute arsenicumvergiftiging gaat gepaard met (bloederige) diarree, braken, ernstige buikpijn en misselijkheid. Het lichaam verliest grote hoeveelheden vocht, eiwitten en elektrolyten, wat tot een shock en nier- of leverfalen kan leiden. Niet zelden treedt de dood als gevolg daarvan in.

Chronische arsenicumvergiftiging

Chronische arsenicumvergiftiging ontstaat daarentegen door een verhoogde toevoer van het halfmetaal over een langere periode en manifesteert zich in eerste instantie in verkleuring en verhoorning van de huid. Daarnaast kan het tot tumoren, storingen in het zenuwstelsel, overgevoeligheid, verlamming en atrofie van de spieren komen.