Arctostaphylos uva-ursi
UVAE URSI FOLIUM, Beredruifbladen, zijn de bladen van Arctostaphylos Uva-Ursi; ze bevatten als werkzame bestanddelen o.a. de
glucosiden arbutine en methylarbutine, waarvan de splitsingsprodukten, hydrochinon en methylhydrochinon, naast tannine en galluszuur,
ook in de bladen voorkomen.
Onverenigbaar zijn aftreksels van beredruifbladen met oplossingen van zware metalen (lood- en ijzerzouten), terwijl het ook geen aanbeveling
verdient, om ze met alkaloïdenzouten te combineren (neerslag van onoplosbaar tannaat).
Gebruik: De werking van Uva-Ursi is misschien een antiseptische, veroorzaakt door afscheiding van hydrochinon in de urine. Deze wordt als zij blijft staan, naarmate zij alkalisch wordt (in het glas van boven naar beneden), bruingroen van kleur; alkalische urine wordt terstond groen geloosd. Uva-Ursi wordt gebruikt bij blaaskatarren;
Decoct. Folii (20-40 : 200, o.bh. c.), soms gefiltreerd door beenderkool, om tannine te verwijderen. Vaak wordt Kalii et Natrii Tartras aan het decoct toegevoegd.
Use(s) or Purpose(s)
Traditionally used in Herbal Medicine as a mild diuretic to help relieve symptoms associated with minor urinary tract infections, such as burning sensation and/or frequent urination (BHP 1983; Grieve 1971; Felter 1922; Ellingwood 1919; Felter and Lloyd 1898).
Used in Herbal Medicine to help relieve symptoms associated with minor urinary tract infections, such as burning sensation and/or frequent urination (EMA 2016; Godfrey and Saunders 2010; Hoffman 2003).
Antimicrobial activity
In a study without controls, urine samples from healthy volunteers were collected 3 hours after oral administration of 0.1 or 1.0 g arbutin. The urine samples (adjusted to pH 8.0) and 20 antibacterial compounds (at their usual urine concentration) were tested in vitro using 74 strains of bacteria, including Escherichia coli, Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa and Staphylococcus aureus. Only arbutin (present in urine samples collected after administration of 1.0 g arbutin), gentamicin and nalidixic acid were active against all the strains tested (24). Oral administration of 800mg arbutin or an infusion of the leaves containing an equivalent amount of arbutin to healthy volunteers had strong antibacterial activity, as measured in urine samples after adjustment of the urine pH to 8.0 (25).
Anti-inflammatory activity
Intragastric administration of a 50% methanol extract of the leaves (100mg/kg body weight) to mice inhibited picryl chloride-induced ear inflammation (27). The extract also potentiated the efficacy of prednisolone and dexamethasone in mice (27, 28). Arbutin, however, had no effect on the activity of the two steroids (28).
23. Paper DH et al. Bioavailability of drug preparations containing a leaf extract of Arctostaphylos uva-ursi (L.) Sprengl. (Uvae ursi folium). Pharmacy and Pharmacology Letters, 1993, 3:66.
24. Kedzia B et al. Antibacterial action of urine containing arbutin metabolic products. Medycyna Doswiadczalna I Mikrobiologia, 1975, 27:305-314.
25. Frohne D. Untersuchungen zur Frage der harndesinfizierenden Wirkungen von Bärentraubenblatt-Extrakten. Planta Medica, 1970, 18:23-25.
26. May G, Willuhn G. Antiviral activity of aqueous extracts from medicinal plants in tissue cultures. Arzneimittel-Forschung, 1978, 28:1-7.
27. Kubo M et al. Pharmacological studies on leaf of Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng. I. Combined effect of 50% methanolic extract of Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng (bearberry leaf) and prednisolone on immuno-inflammation. Yakugaku Zasshi, 1990, 110:59-67.
28. Matsuda H et al. Pharmacological study on Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng. II. Combined effects of arbutin and prednisolone or dexamethasone on immuno-inflammation. Yakugaku Zasshi, 1990, 110:68-76.
Geschiedenis /Gebruik.
De plant zou afkomstig zijn uit Amerika en komt daar voor langs de oevers van de Missisippi. De Chinook en andere Indianen gebruikten de bladeren in religieuze ceremonies om ermee te roken in gewijde pijpen als een soort wierook. Gemengd met tabak werd het Kinnikinnick genoemd, van de Alqonquin taal voor ‘mengsel’. Ze beschouwden het als gevuld met grote medicinale kracht. Gedroogde bladeren werden wel gebruikt tegen blaasziektes. Ze maakten er een verfstof van en gebruikten het voor het looien van leer. De bessen werden door hen gegeten en noemden die sacacommis. Het werd voor het eerst beschreven in de The Physicians of Myddfai, een 13de eeuws kruidboek uit Wales. Het is ook beschreven door Clusius in 1601 en aanbevolen door Gerard en anderen. In Strathnairn, Schotland ,is er een heuvel die bekend is in Engels als Brin Mains en in Schors Keltisch als “Cnoc nan Cnàimhseag” wat de “The hill of the Bearberries” betekent. Marco Polo vermeldde in de 13de eeuw dat de Chinezen het gebruikten bij urine en leverproblemen.
Bladeren met de Indiaanse naam jackashapuk of jakuspapuk kwamen op het eind van de 18de eeuw in de handel. Meldingen als: “De bladeren van een N. Amerikaanse struik geven, met rooktabak vermengd een aangename geur en zetten de speekselklieren aan”, kwamen voor. Totdat men ontdekte dat het dezelfde plant was als de Europese. In Schleisweich bestaat de naam Jackaspapuk of Jakaslapuk, Engels kinnikinnick en creashak.
Deze plant was bij de ouden niet bekend. Het is een arctische plant van de bergstreken als Alpen. Mogelijk waren de bladeren in N. Europa al lang in gebruik. In een uit Wales stammend artsenijboek van de 13de eeuw wordt ze genoemd. Bij de vader van de Duitse plantkunde, Bock, was ze bekend. Vanwege de gelijkenis met de buksboom vergelijk hij het ermee maar twijfelt of ze wel verwant is of met de Heidelbeeren. Hij geeft geen gebruik aan. Een IJslands toverboek uit de 17de eeuw bericht dat die de bes in grauw papier bij zich draagt voor alle spokerij bewaard is. In andere landen kwam het gebruik pas in de 18de eeuw.
De iets bittere bladeren, Folia uvae ursi, werken tegen blaasziektes. In de Kaukasus en Armenië leveren de bladeren geroosterd en gerold, Kaukasische of batumthee. Medisch werd dit gebruikt tegen nierziektes.
De bessen kunnen als rozijnen in zoet gebak bijgevoegd worden.