Zowel de vrucht als de steel van de Ananas comosus bevat het eiwitsplitsende enzym bromelaïne. De chemische eigenschappen van bromelaïne zijn sinds 1876 bekend, en in 1957 is bromelaïne als therapeutische stof geïntroduceerd. Bromelaïne is een verzamelnaam voor een groep van enzymen (sulfhydryl-proteolytische) met een breed bereik, die uit de ananasplant worden gewonnen.
De steel van deze plant bevat de hoogste concentratie en hieruit wordt bromelaïne voor therapeutische doeleinden gewonnen. Bromelaïne-enzymen zijn actief bij een pH van 4,5-7,5 en kunnen daarom in de maag en de darmen van de mens de eiwitvertering ondersteunen. Aangetoond is, dat bromelaïne even krachtig is als pepsine en trypsine.
Bromelaïne is niet alleen werkzaam in het maag-darmkanaal, maar wordt deels ook intact vanuit de dunne darm in het bloed opgenomen. De werkingsmechanismen van bromelaïne zijn nog steeds niet volledig opgehelderd, maar wel is vastgesteld, dat de therapeutische effecten die bromelaïne in het bloed en de weefsels heeft niet alleen door de proteolytische (eiwitverterings) eigenschappen worden veroorzaakt.
Al gedurende 45 jaar wordt bromelaïne klinisch veilig toegepast bij verteringsstoornissen, trombose en ontstekingen, auto-immune en allergische aandoeningen.
Ontstekingswerende eigenschap
Vers ananassap kan, door de aanwezigheid van bromelaïne, een natuurlijke bijdrage leveren in het bestrijden van artritispijn. Het smakelijke bromelaïne enzym is trouwens niet alleen een uitstekend middel tegen artritis. Het helpt sportmensen ook sneller te herstellen na een operatie aan de spierweefsels.
Bromelaïne wordt om zijn ontstekingswerende eigenschappen ingezet bij bijholteontsteking, vaatziekten, verstuikingen, reumatoïde artritis en jicht. Bromelaïne verbetert ook de opname van bepaalde medicijnen. Een dergelijk potentiërend effect van bromelaïne is onder meer bij penicillinen, gentamycine en tetracycline aangetoond.
Doordat bromelaïne de circulatie verbetert, vermindert het ook ontstekingspijn en –oedeem en ondersteunt het de wondgenezing (o.a. door regulatie van de collageensynthese). Om die reden wordt bromelaïne ook wel gebruikt om lichte maagontstekingen te behandelingen na een indigestie of na het drinken van teveel alcohol.
Bij diverse auto-immune aandoeningen kunnen overmatig immuuncomplexen (antigeen-antilichaamcomplexen) neerslaan in de weefsels én in het bloed circuleren. De functie van organen kan hierdoor afnemen en de auto-immuniteit toenemen. Bromelaïne kan een regulerend effect op dit proces uitoefenen, waardoor overmatige vorming van immuuncomplexen en neerslag daarvan in organen worden verminderd.
De immuunrespons tegen virussen en bepaalde tumoren kan door bromelaïne ondersteund worden. Zowel bromelaïne als papaïne kunnen de biosynthese van bepaalde cytokines in monocyten induceren. Onder meer tumor necrosis factor alpha (TNF-alpha), interleukine- 1 -beta (IL- 1 -beta) en interleukine-6 (IL-6) kunnen onder invloed van bromelaïne en papaïne toenemen.
Literatuur
1. Fitzhugh DJ, Shan S, Dewhirst MW, Hale LP., Bromelain treatment decreases neutrophil migration to sites of inflammation. Clin Immunol. 2008 May 13
2. Kelly GS. Bromelain: A Literature Review and Discussion of its Therapeutic Applications. Alt. Med. Rev. 1996; 1(4):243-257.
3. Taussig SJ. Bromelain: its use in prevention and treatment of cardiovascular disease, present status. J. IAPM 1979; 6:139-151.
4. Heinicke RM. Effect of bromelain on human platelet aggregation. Experientia 1972;28:844-845.
5. Inoue K et al. Effect of etodolac on prostaglandin E2 biosyntheses, active oxygen generation and bradykinin formation. Prostaglandine Leukot Essent Fatty Acids 1994; 51:457-462.
6. Uhlig G. The effect of proteolytic enzymes on posttraumatic edema. Fortschr. Med. 1981; 99:554-556. Vellini M et al. Possible involvement of eicosanoids in the pharmacological action of bromelain. Arzneimittelforschung 1986; 36:110-112.
7. Taussig SJ. Bromelain, the enzyme complex of pineapple (Ananas comosus) and its clinical application. An update. J. Ethnopharmacol. 1988; 22:191-203.
8. Felton GE. Fibrinolytic and antithrombotic action of bromelain may eliminate thrombosis in heart patiente Med. Hypotheses 1980; 6:1123-1133.
Ananas-extract als ontstekingsremmer bij artrose en meer
Ananas wordt al van oudsher in Zuid-Amerika gebruikt bij maag- en darmproblemen en ontstekingen. Nu blijkt een extract uit deze vrucht, bromelaïne genaamd, ook een krachtige ontstekingsremmer te zijn, een pijnstiller, een oppepper van het immuunsysteem en te werken tegen micro-organismen.
Bromelaïne wordt gewonnen uit de stengels en het sap van de ananasplant (Ananas comosus). Het is een mengsel van enzymen die eiwit verteren. Tot dusver werd algemeen aangenomen dat de meeste enzymen die je binnenkrijgt worden vernietigd door maagsappen. Maar nieuw onderzoek bevat aanwijzingen dat een groot deel intact blijft, waardoor het enzym ook buiten het spijsverteringskanaal zijn werking heeft.
Artrose
Uit een van de onderzoeken bleek bromelaïne, vanwege zijn ontstekingsremmende werking nuttig tegen artrose. Een onderzoek onder 90 patienten liet bijvoorbeeld zien dat een enzymsupplement met onder andere bromelaïne, even goed de pijn en gewrichtsstijfheid verbeterde als het gangbare medicijn diclofenac. Bovendien werd het supplement door de patiënten beter verdragen. In een ander onderzoek verminderde de stof eveneens zwellingen in de gewrichten, wanneer het werd toegevoegd aan de gangbare medicijnen.
Luchtwegen
Ook heeft bromelaïne zich bewezen als middel tegen ontstekingen aan de luchtwegen en slijmvliezen. Zo verdween de ontsteking bij 85 procent van de patiënten volledig, tegenover 45 procent in de controlegroep. Onderzoeken bij dieren wijzen ook uit dat het middel luchtwegreacties en de gevoeligheid voor irriterende stoffen verminderde.
Chronische darmontstekingen
Daarnaast is bromelaïne veelbelovend in de behandeling van chronische darmontstekingsziekten. De productie van enzymen die een rol spelen bij ontstekingen werd sterk verminderd door het middel, zo bleek uit onderzoek op dikkedarmweefsel van 51 patienten. Bij twee patiënten die niet reageerden op de conventionele behandeling werd zelfs een snelle verbetering van hun symptomen gezien wanneer ze bromelaïne innamen naast hun gangbare medicijnen.
Zwellingen na operatie
Een andere toepassing van bromelaïne kan zijn als pijnstiller en ter vermindering van zwellingen bij operaties. In een gecontroleerd onderzoek van 60 patiënten die geopereerd waren aan botbreuken bleek een combinatie van bromelaïne met trypsine en rutine beter de zwellingen na de operatie te bestrijden dan de standaardmedicijnen. Ook bleek het preparaat pijnstillend te werken. Andere onderzoeken geven aanwijzingen dat dit ook geldt voor zwellingen na het trekken van tanden of kiezen.