Bedstro, het lieflijk meikruid

De maand Mei. We zijn op weg naar het Zuiden en kamperen met onze motorhome in een klein dorpje in de buurt van Dijon. De hellingbossen staan hier vol met Viooltjes, Sleutelbloemen, Martagonlelies en ook Bedstro. Maar Bedstro, Galium odoratum begeleid ons ook in de motorhome in de vorm van een Maitrank, die we net voor ons vertrek van de bloeiende plant gemaakt hebben.

Het meest eenvoudige recept en wat mij betreft het lekkerste, is gewoon een tiental, verwelkte bloeitoppen in een liter droge, witte Rijnwijn enkele uren tot een dag laten trekken. Dus geen andere ingrediënten toevoegen, dan proef je tenminste nog onze meibloempjes. Geschikte wijnen zijn Elbling of Rivaner, maar wij vinden een Liebfraumilch het lekkerst. Er zou nu zelf een Maitrank op basis van Rosé bestaan. Dus proberen maar dure, ‘betere’ wijn kun je beter niet gebruiken, de finesses van een kwaliteitswijn worden dan gecamoufleerd door het bedstro. Zelf heb ik liever de smaak van bedstro maar daar zullen echte wijnliefhebbers wel anders over denken.

Gratis vergiftigd!

In het gratis kookboek op internet vond ik een giftige Maitrank. Letterlijk bedoel ik dan. In plaats van het Onzelievevrouwebedstro ( Galium odoratum) in wijn te laten trekken wordt er Convallaria majalis, het Lelietje van dalen geadviseerd. Het is niet verwonderlijk dat er verwarring kan ontstaan. De beide planten groeien in hetzelfde bosbiotoop, ze bloeien allebei in Mei en verspreiden ook een aangename geur. Alleen zijn beide planten uiterlijk heel verschillend en kent iedereen de Lelietjes van dalen. Ze zijn licht giftig, bevatten hartglycosiden, dezelfde stoffen die ook in Vingerhoedskruid aanwezig zijn en goed gedoseerd worden ze ook in medicijnen verwerkt. En het is nogal logisch dat mensen die planten in de natuur plukken dat met kennis van zaken doen. Als die vergissing op internet gecorrigeerd wordt, kan ik weer met gerust gemoed over dat lieflijk bedstro praten. Dus nog eens, geen Lelietjes van dalen, Convallaria majalis in de Maitrank gebruiken.

Het verleden van Bedstro

De Galium odratum hoort niet meer tot onze top twintig van meest gebruikte kruiden. Oude glorie dus maar toch met een groots verleden. Dodoens (1542) schreef: Walmeester wordt ghehouden voor een goet heylsaem wondercruyt / Sommighe scriven dat Walmeester in den wijn gheleyt ende daer af ghedroncken dat herte verblijt ende die crancke lever sterckt.

En Abraham Munting (1698) is helemaal lyrisch over Walmeester zoals Bedstro toen genoemd werd: “In wijn gedronken is ze dienstig om de spijs in de maag te doen verteren. Verwekt eetens-lust. Geneest de gebreeken van de lever, verheugd en versterkt het hert, bewaard de Mensch voor een quade en zelfs pestilintiale lucht. Is goed tegen de geelzucht als men er bij doed een weynig rhabarber, adantum en centaurium. Neemt ook wech de verstoptheyd van de milt. Het gedistilleerde water van Walmeester heeft eeven de zelve werking. Daarenboven zuyverd het en heeld ook de wonden. Neemt wech de hittigheyd van de leever en helpt de geene, die van een druypert worden gequeld.”

Bedstro en het verwante Walstro hebben, als ik deze oude coryfeeën mag geloven, schijnbaar meer mogelijkheden dan zelfs ik me had kunnen voorstellen. In elk geval lijkt het interessant om het eens verder uit te zoeken. Dr. Leclerc ook een oude coryfee, maar toch 300 jaar later levend, vermeldt Bedstro samen met Akkerhoningklaver en Citroenblad bij de spasmolytica. Voor hem is Bedstro een zacht sedativum met aromatische geur, dat als rustgevend middel vooral voor kinderen en ouderen goede diensten kan bewijzen. Verder heeft het door zijn cumarines een licht bloedverdunnnende werking die voor ouderen in de vorm van Meiwijn een perfect preventief en aangenaam drankje is voor gezonde bloedvaten en zenuwstelsel.

Voor verdere studie.

• • Sulma T, Wierzchowska K. [Studies on the content of coumarin in the herbs of the woodruff (Herba Asperulae odoratae) throughout the vegetative period of the plant.]. Acta Pol Pharm 1963;20:77-82.

  • U.S. Food and Drug Administration (FDA). Flavoring Agents and Related Substances. 2005; View Abstract

  • Wierzchowska-Renke K. [Study of the content of 1-ascorbic acid in the herb Asperulae odoratae L. depending on the stage of its development in the period of vegetation]. Acta Pol Pharm 1969;26(2):181-185.

  • Composition of the Essential Oils of Galium aparine L. and Galium odoratum (L.) Scop. from Turkey

  • by Baser, K H C; Ozek, T; Kirimer, N; Deliorman, D; Ergun, F

Plantaardigheden.nl - Leesmaar.nl Capitel 64 Deel 4 Cruijdeboeck 1554

Galium odoratum - Lievevrouwebedstro | AnneTannes Kruidenklets

Plantaardigheden.nl - Leeswerk.nl Inhoud scans Afbeeldingen der artsenij-gewassen 1796 Deel 1