Pyrosis
Fytoschema ‘Pyrosis’ Bes VandenBroele
Als je last hebt van ‘pyrosis’ krijg je zure oprispingen of brandend maagzuur. Branden op de maag; branderige sensatie achter het borstbeen, meestal opstijgend naar de mond-keelholte of naar de hals. Gaat veelal gepaard met een reflux van zure maaginhoud naar de slokdarm bij onvoldoende functioneren van de kringspier van de maagingang.
2. Fysiologische mechanismen van maagzuursecretie.
2.1 cefalische fase:
Hier speelt een sterke positieve of negatieve invloed van centrale (psychische) en sensoriële prikkels (reuk, smaak, gezicht) op de secretie. Positief werkende stimuli doen deze secretie oplopen tot 30% (psychische) en 50% (smaak) van de maximale zuursecretie. De activiteit van deze fase 'sterft uit' bij verzadiging.
Deze stimulatie wordt vertaald naar intrinsieke motorische ganglia die de wandcellen (HCl) en peptische cellen (pepsinogeen) stimuleren.
2.2 gastrische fase:
Voedsel doet de maag uitzetten. Anderzijds wijzigt de samenstelling van de maagchyme, en dat registreren vermoedelijk chemoreceptoren (in de maagmucosa). Korte polypeptiden of aminozuren, verdunde alcohol en aromatische bestanddelen kunnen in dit laatste proces een rol spelen. De mechanische en chemische prikkels activeren intramurale motorische ganglia. Dit bevordert HCl- en pepsinesecretie via gastrine- en histaminesecretie.
2.3 intestinale of darmfase van de maagsapsecretie:
Inbrengen van voedsel in het duodenum activeert de maagsapsecretie onder invloed van gastrine (dat door het duodenum musosa in bloed gesecreteerd wordt).
Effect is gering.
opm: neurogeen mechanisme: goed voor 1/3 tot1/2 van de maagzuursecretie. Psychische toestand heeft hier invloed op (vb. hypersecretie bij boosheid)
3. Factoren die de mechanismen van maagzuursecretie beïnvloeden:
3.1 Effect van nicotine :
Nicotine zorgt voor een verhoging van de maagzuursecretie. Het is ook
verantwoordelijk voor de irritatie van de maagmucosa.
Belangrijk is dat het ook zorgt voor pylorusverslapping: de sfincter (sluitspier) is verslapt.
Het zorgt ook voor een verhoogde motoriek: de darmen worden geactiveerd.
3.2 Effect van stress :
Stress zorgt voor een verhoogde maagzuursecretie en voor een verhoogde zuurproductie.
3.3 Familiale voorbeschikking :
Er zouden genetische factoren bestaan die mogelijks een rol spelen in de
gevoeligheid of aanleg van een individu voor het ontwikkelen van een
Pyrosis. Ook de Helicobacter bacterie (zuurminnende bacterie) speelt een belangrijke rol hierin. Bij een klein percentage van de bevolking veroorzaakt deze bacterie klachten.
3.4 Effect van voedsel :
Alcohol en cafeïne werken direct in op de maagmucosa en activeren de maagzuursecretie.
4. De behandeling van pyrosis:
De behandeling start met een endo- of gastroscopie. Dat is een onderzoek waarbij met een dunne glasvezelbuis, met aan de uiteinden een lampje en een kijker (de endoscoop), de binnenkant van de maag en slokdarm wordt bekeken. Eventueel kan men ook een klein stukje weefsel (= biopt) uit de wand van de maag wegnemen voor microscopisch onderzoek = biopsie.
De behandeling moet erop gericht zijn de maagzuursecretie te verminderen zodat de maagmucosabarrière kan herstellen.
4.1 Medicatie in de klassieke geneeskunde :
anti-acida: neutraliseren het zure maagsap, maar hebben wel een kortstondig effect. Bv.: Rennie, Maalox...
anticholinergica: beletten de inwerking van acetylcholine ( een neurotransmitter) Deze medicatie heeft veel bijwerkingen: droge mond, glaucoom (oogdruk stijgt → visusstoornissen), obstipatie, prostaathypertrofie…
H2-antihistaminica: beletten de inwerking van histamine en werken dus zuuronderdrukkend. Bv.: Scentax
protonpompinhibitoren: inhiberen de H+/K+- ATPase-pomp (krachtigste effect en werkt onmiddellijk) bv.:omeprazol
4.2 Fytotherapie :
In de fytotherapie worden voornamelijk ontstekingswerende, absorberende en / of verzachtende stoffen gebruikt.
Aardappelsap (Solanum tuberosum). Versgeperst sap uit rauwe aardappelen, eventueel voor de helft aangevuld met water, is een natuurlijke oplossing van basische mineralen (calcium, magnesium) die helpt overmatig maagzuur te neutraliseren.
Koolsap (Brassica oleracea). Het perssap van nagenoeg elke rauwe koolsoort, eventueel voor de helft verdund met water, kan ook helpen maagzuur te neutraliseren. Deze oplossing is nog beter dan aardappelsap, want koolsap bevat met vitamine U of cabagine nog een substantie die het maagslijmvlies verzorgt. Broccoli geeft de beste resultaten.
Echte aloë (Aloe vera/ferox). Net zoals Aloe een brandende huid kan verlichten, kan ze ook een brandende maag verzachten en dit door de combinatie van een verzachtende met een ontstekingswerende werking. Het moet wel gaan om een Aloe vera-juice zonder laxerende anthrachinonen (aloïne)!
Kruiden met slijmstoffen die maagzuur binden en die de maag- en slokdarmwand beschermen tegen de inwerking van zuur: slijm van psyllium- of vlozaad (Psyllium ovata/afra), lijnzaadslijm (Linum usitatissimum), haverslijm (Avena sativa), heemstwortelslijm (Althaea officinalis), rode iepespint (Ulmus fava), fenegriek (Trigonella foenum graecum), zeewieren, rijk aan alginaten.
Zoethoutwortel (Glycyrrhiza glabra): vermindert de ontsteking van de maagwand. Enkel kortdurend te gebruiken, want zoethout kan de bloeddruk verhogen. Er bestaan wel zoethoutextracten zonder glycyrrhizine.
Echte kamille (Matricaria recutita), Roomse kamille (Anthemis nobilis), Kurkuma (Curcuma longa/xanthorrhiza), Grote engelwortel (Angelica archangelica) werken ontstekingwerend.
Spirulina (Arthrospira platensis), Chlorella (Chlorella vulgaris), Tarwegras (Triticum vulgare), Gerstegras (Hordeum vulgare) neutraliseren maagzuur dankzij de oplosbare vezels, het hoge chlorofylgehalte en de beschermende antioxidanten.
Nuttige voedingssupplementen
Magnesium- en/of calciumzouten helpen als basische mineralen het maagzuur snel te neutraliseren.
Natriumbicarbonaat (bakzout), bestemd voor voedingsgebruik: dit basisch zout (1/2 à 1 theelepel op een glas water) helpt zuren te neutraliseren. Is niet bedoeld om voortdurend ingenomen te worden, want het blijft een bron van zout.
Verdunde appelazijn of zure melkwei (molkosan): het oplossen van een eetlepel daarvan in een glas water, zorgt voor een zwak zure oplossing, die helpt sterkere zuren te “bufferen”.
Medicinale houtskool en gezuiverde klei of leem: zijn uitstekende absorberende middelen voor overmatig maagzuur.
Methylsulfonylmethaan (MSM): vermindert overdreven zuurgraad van de maag zonder de zuurbasebalans te verstoren.
Digestieve enzymen, ter ondersteuning van de spijsvertering van eiwitten, vetten en koolhydraten, zodat minder onverteerde voedingsmiddelen liggen te gisten: door fermentatie van Aspergillus oryzae verkregen enzymen, bromelaïne, papaïne…
Probiotica of goede darmbacteriën (humane stammen, niet uit zuivelbronnen, voldoende levensvatbare kiemen op moment van inname, voldoende bacteriën – minimum 1 miljard kiemen – om de maagzuur- en galsapbarrière te overleven, formule met lactobacillen en bifi dobacteriën): zeker als een verstoorde darmfl ora mee aan de basis ligt.
5. Geciteerde literatuur
Decleene & Lejeune M, C (1999) Het Compendium van rituele planten in Europa. Uitgeverij Stichting mens en Kultuur.
Verhelst, G. (2014) Groot handboek geneeskrachtige planten. Wevelgem : bvba mannavita.
Websites :
https://www.mokka.coop/nl/natuurlijke-hulpmiddelen-zure-oprispingen-zuurbranden/
http://www.e-gezondheid.be/pyrosis/gids/1329
http://www.farmamozaiek.be/farmamozaiek/?q=node/1419
www.ugent.be/~pihoste/documents/2bach/.../Blok4TUT2groep4.doc
Bes Vandenbroele / Opleiding tot herborist Syntra Leuven 2014 - 2015