Cannabis / Hennep

De hennepplant met als geslachtsnaam cannabis behoort tot de familie der Cannabinacea (hennepachtigen). Ook de hopplant (Humulus lupulus) behoort tot de hennepfamilie.Hennep wordt reeds duizenden jaren gekweekt en veredeld vanwege de vezels, het zaad en de olie maar ook vanwege de psychoactieve eigenschappen van de plant. Cannabis is van nature een tweeslachtige, tweehuizige plant, dat wil zeggen dat er zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen zijn die elk op aparte planten voorkomen (Paris en Nahas, 1973). Ten behoeve van de hennepvezelproductie worden er eenhuizige varianten gekweekt waarbij de mannelijke en vrouwelijke bloeiwijzen op één plant groeien.

Over het algemeen is de vrouwelijke plant sterk vertakt en kan tussen de 3 en 4 meter hoog worden. Mannelijke planten zijn meestal kleiner en minder vertakt. Of men van doen heeft met een mannelijke of vrouwelijke plant is pas te zien wanneer de bloeiwijzen zich hebben ontwikkeld. Vroeger kon men mannelijke planten daarom pas verwijderen wanneer deze al volgroeid waren, tegenwoordig zijn er zaden te koop (gefeminiseerd) die alleen vrouwelijke planten voortbrengen. Om in de natuur vruchtbare zaden te kunnen produceren moeten vrouwelijke planten bevrucht worden met pollen van de mannelijke bloem. Om het opvangen van de pollen uit de lucht te vergemakkelijken produceert de vrouwelijke plant een kleverige hars aan haar bloemtoppen. De hars beschermt de zaden ook tegen hitte en insecten. Wanneer de vrouwelijke bloem eenmaal bevrucht is neemt de productie van hars af.

De hoeveelheid THC die een cannabisplant produceert is behalve van genetische factoren afhankelijk van diverse landbouwkundige factoren zoals licht, bodem, en de manier waarop de planten worden geoogst. In een warme en droge atmosfeer produceert de cannabisplant meer THC-bevattende harsen, terwijl ze in gematigde omstandigheden, juist meer vezels zal produceren. Cannabisproducten afkomstig van binnenkweek zullen daarom meer THC bevatten dan soortgelijke producten afkomstig van buitenkweek.

Vooral de onbevruchte vrouwelijke bloemen bevatten veel THC-houdende harsen, veel meer dan bevruchte vrouwelijke bloemen. Zodra een vrouwelijke bloem is bevrucht met de pollen van de mannelijke plant stopt zij met de aanmaak van de THC-bevattende harsen. Door tijdig de mannelijke planten te verwijderen, of door alleen vrouwelijke planten te kweken, bv. via stekken of door zaden te gebruiken die alleen vrouwelijke planten voortbrengen, voorkomt men dat de vrouwelijke planten bevrucht kunnen worden. Door vervolgens alleen de bloemtrossen van deze onbevruchte vrouwelijke bloemen te oogsten en te drogen verkrijgt men een marihuanavariant zonder zaden met hogere concentraties THC. Deze marihuanavorm staat bekend als sinsemilla (sin =zonder; semilla = zaad).

Cannabinoïden: 9-tetrahydrocannabinol, cannabidiol en cannabinol

Inmiddels zijn uit de cannabisplant, Cannabis sativa, meer dan 500 verbindingen geïsoleerd (El-Sohly and Slade, 2005; Radwan e.a., 2009), iets meer dan 100 hiervan behoren tot de cannabinoïden (Mehmedic e.a., 2010). Cannabinoïden vormen een groep van biologisch actieve verbindingen die structureel verwant zijn. De cannabinoïden worden ingedeeld in drie groepen:

• endogene cannabinoïden (endocannabinoïden),

• synthetische cannabinoïden en

• fytocannabinoïden.

Fytocannabinoïden zijn cannabinoïden die door planten worden aangemaakt. Overigens geldt dat alleen voor de cannabisplant, tot op heden zijn deze verbindingen nooit in andere plantensoorten aangetroffen. De belangrijkste cannabinoïden, dat wil zeggen die welke in de hoogste concentraties in de cannabisplant voorkomen, zijn: 9-tetrahydrocannabinol ( 9-THC), cannabidiol en cannabinol.

Van de cannabinoïden zijn 9-tetrahydrocannabinol ( 9-THC) en 8-tetra-hydrocannabinol ( 8-THC) de enige twee die alle psychoactieve effecten van marihuana kunnen opwekken (Grotenhermen, 1999). Omdat de hoeveelheid 8-THC in de cannabisplant ten opzichte van 9-tetrahydrocannabinol te verwaarlozen is wordt de sterkte van de psychoactieve effecten van de cannabisplant in de praktijk gerelateerd aan de concentratie 9-THC.

Hoewel de concentratie THC voor de gebruiker een belangrijke indicatie is voor de kwaliteit van cannabisproducten is dit niet de enige factor. Het is te vergelijken met alcohol in rode wijn. Hoewel de hoeveelheid alcohol in rode wijn verantwoordelijk is voor het “psychoactieve” effect van de wijn, zijn andere stoffen verantwoordelijk voor de geur, de kleur en de smaak ervan. Deze eigenschappen zijn minstens even belangrijk voor de kwaliteit (Niesink e.a., 2008).

In de hennepplant is 9-THC slechts voor een klein deel in vrije vorm aanwezig. Het grootste deel van de stof is aanwezig in de vorm van zuren (THC-zuren) die bij verhitting, bijvoorbeeld door roken of koken, spontaan tot 9-THC decarboxyleren. . Hoewel de meeste cannabinoïden zelf niet psychoactief zijn, of slechts in beperkte mate, zijn sommige in staat de effecten van THC te versterken of juist te remmen.

Behalve THC bevat de hennepplant ook twee andere in meetbare concentraties voorkomende cannabinoïden, cannabidiol (CBD) en cannabinol (CBN). In de natuur komen 9-THC en CBD het meest voor. Cannabidiol is evenals 9-THC in bijna alle cannabisvariëteiten aanwezig. Afhankelijk van de variëteit kan CBD van 0 tot 95% bijdragen aan de totale hoeveelheid cannabinoïden in een plant. De hennep die gebruikt wordt voor vezelproductie bevat over het algemeen meer CBD dan 9-THC. CBD is zelf niet psychoactief, maar in combinatie met 9-THC kan het bepaalde aspecten van een high versterken of verzwakken. CBD kan ook enkele farmacologische effecten van THC verminderen, de stof heeft echter veel minder affiniteit tot de CB1- en CB2-receptor dan THC (Chesworth e.a., 2009; Long e.a., 2009).

Cannabinol wordt niet door de hennepplant zelf gemaakt, maar is een degradatieproduct van 9-THC. 9-THC kan geoxideerd worden tot CBN. Verse cannabisproducten bevatten slechts weinig CBN (Ross en ElSohly, 1997). Cannabinol heeft zelf geen psychoactieve werking. De concentratie ervan in een hennepproduct geeft aanwijzingen over deoorspronkelijke hoeveelheid 9-THC.

Cannabidiol CBD

De cannabisplant bevat naast THC nog vele andere cannabinoïden. In de natuur komen THC en cannabidiol (CBD) het meest voor. CBD

is evenals THC in bijna alle cannabisvariëteiten aanwezig. Tot begin jaren zeventig werden geen farmacologische effecten van deze stof gerapporteerd. Wel was al snel duidelijk dat CBD een heel ander effect heeft dan THC en in het lichaam ook heel anders werkt. CBD zelf veroorzaakt geen high zoals THC, maar kan wel de high van THC beïnvloeden. CBD kan mogelijk een aantal van de ongewenste effecten van THC tegengaan.

Epidemiologisch onderzoek heeft aangetoond dat cannabisgebruik tijdens de adolescentie een belangrijke risicofactor is voor het ontstaan van schizofrenie op latere leeftijd (Moore e.a., 2007; Bossong & Niesink, 2010). Cannabis met een hoog THC-gehalte lijkt daarbij een hoger risico te vormen dan cannabis met weinig THC (DiForti et al, 2009; Schubart et al, 2010). Maar ook de verhouding THC/CBD lijkt van belang te zijn (Schubart e.a. 2011; Morgan and Curran, 2008). Des te hoger de hoeveelheid THC en hoe lager het gehalte aan CBD, des te hoger het risico op psychotische effecten. Ook zijn er gegevens die suggereren dat de ratio THC/CBD een rol speelt bij het risico op verslaving (Morgan e.a., 2010). Cannabis met een relatief hoog CBD-gehalte zou minder verslavend zijn. Het CBD-gehalte in hasj, althans in geïmporteerde hasj, is veel hoger dan in nederwiet (6,9% versus 0,3%). Vergeleken met de traditionele cannabispreparaten bevat nederwiet niet alleen hogere THC-gehalten maar ook significant lagere hoeveelheden CBD. Dat geïmporteerde hasj meer CBD bevat dan de andere cannabissoorten komt omdat het wordt gemaakt uit verschillende wiettypen. In feite is het een product bestaande uit een combinatie van wiet met een hoog THCgehalte en wiet met een laag THC- maar hoog CBD-gehalte (Clarke en Watson,

2002).

Referenties

Adams R, Hunt M, Clark JH. (1940). Structure of cannabidiol, a product isolated from the marihuana extract of Minnesota wild hemp. J Am Chem Soc. 1940;62:196-200.

Bieleman, B. en Nijkamp, R. (2010). Aantallen coffeeshops en gemeentelijk beleid 1999-2009. Bureau Intraval. Groningen-Rotterdam.

Bossong, M.,G. and Niesink, R., J. (2010). Adolescent brain maturation, the endogenouscannabinoid system and the neurobiology of cannabis-induced schizophrenia.Prog Neurobiol. 2010 Nov;92(3):370-85. Epub 2010 Jul 16.

Briosi, G., and F. Tognini, (1894). Intorno alla anat- omia della canapa (Cannabis sativa L.).Parte prima: Organi sessuali. Atti Ist. Bot. Pavia, Ser. 2. 3: 91-209.

Burgdorf, J. R., Kilmer, B., Pacula, R. L., (2011). Heterogeneity in the composition ofmarijuana seized in California. Drug Alcohol Depend. 117, 59-61.CAM, (2008). Risicoschatting cannabis 2008. Bilthoven, December 2008.www.rivm.nl/bibliotheek/digitaaldepot/CAM_risicoschattingsrapport_cannabis

_2008.pdf

Canfield, D. V., Dubowski, K. M., Whinnery, J. E., Lewis, R. J., Ritter, R. M., Rogers, P. B.,2010. Increased cannabinoids concentrations found in specimens from fatalaviation accidents between 1997 and 2006. Forensic Sci.Int. 197, 85-88.

Cascini, F., Aiello, C., DiTanna, G., 2011. Increasing delta-9-tetrahydrocannabinol (Delta-9-THC) Content in Herbal Cannabis Over Time: Systematic Review and Meta-Analysis. Curr.Drug Abuse Rev.

Chesworth R, Huang XF, McGregor IS, Arnold JC, Karl T. (2009) A behavioural comparison ofacute and chronic Delta9-tetrahydrocannabinol and cannabidiol inC57BL/6JArc mice. Int J Neuropsychopharmacol. 2009 Sep 29:1-16. [Epubahead of print]

Clarke, R.C. (2001). Sinsemilla heritage: What is in a name? In: The cannabible (King, J.Ed.). Ten Speed Press, Berkeley, Toronto (2001).

Clarke, R.C. and Watson, D.P. (2002). Chapter 1. Botany of natural cannabis medicines. In:Cannabis and cannabinoids: Pharmacology, toxicology and therapeuticpotential. F. Grotenhermen and E. Russo. Eds. Haworth Integrative HealingPress. N. York.

D'Souza, D. C., Sewell, R. A., Ranganathan, M. (2009). Cannabis andpsychosis/schizophrenia: human studies. Eur. Arch. Psychiatry Clin. Neurosci.259, 413-431.Di Forti, M., Morgan C, Dazzan P, Pariante C, Mondelli V, Marques TR, Handley R, Luzi S,

Russo M, Paparelli A, Butt A, Stilo SA, Wiffen B, Powell J, Murray RM. (2009).High-potency cannabis and the risk of psychosis. Br J Psychiatry.Dec;195(6):488-91.

Dronkers, B. (2001) A history of cannabis in Holland. In: The big book of buds (Rosenthal, E.Ed.). Quick American Archives, Oakland, Cal. Pp. 40-45.

ElSohly,M.A., Slade,D. (2005). Chemical constituents of marijuana: the complex mixture ofnatural cannabinoids. Life Sci. 78, 539-548.

Gaoni, Y and Mechoulam, R. (1964). The structure and synthesis of cannabigerol, a newhashish constituent. Proc. Chem Soc. 82.

Garretsen, H.F.L. e.a. (2011) Drugs in lijsten. Rapport van de ExpertcommissieLijstensystematiek Opiumwet. Den Haag, juni 2011, Ministerie van VWS.

Gieringer en Hazekamp (2011). How accurate is potency testing? O'Shaughnessy's: Thejournal of cannabis in clinical practice. Autumn 2011, 17-18.

Grotenhermen, F. (1999). [The effects of cannabis and THC] 14. Forsch. Komplementarmed.6 Suppl 3, 7-11.

Hazekamp, A., Fischedick, J.T., Llano Dıez, M., Lubbe, A., and Ruhaak, R.L. (2010).Chemistry of Cannabis. Leiden University, Leiden, The Netherlands, Elsevierltd. 2010, 1033-1084.

Hardwick, S. and King, L. (2008). Home office cannabis potency study. 31/08 2008. StAlbans, Home Office Scientific Dvelopment Branch.Hunault CC, Mensinga TT, de Vries I, Kelholt-Dijkman HH, Hoek J, Kruidenier M, Leenders

ME, Meulenbelt J. (2008). Delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) serumconcentrations and pharmacological effects in males after smoking acombination of tobacco and cannabis containing up to 69 mg THC.Psychopharmacology (Berl). 2008 Dec;201(2):171-81. Epub 2008 Aug 10.

King, L.A., Carpentier, C., Griffiths, P. (2004). An overview of cannabis potency in Europe.EMCDDA Insights, 6. 2004, Lisboa. EMCDDA, European Publications Office.ISBN 92-9-9168-184-9.

Korf, D.J., Wouters, M., Benschop, A., Van Ginkel, P. van (2004). Sterke wiet: eenonderzoek naar blowgedrag, schadelijkheid en afhankelijkheid van cannabis.Amsterdam, Rozenberg Publishers.

LaPoint, J., James, L. P., Moran, C. L., Nelson, L. S., Hoffman, R. S., Moran, J. H. (2011).Severe toxicity following synthetic cannabinoid ingestion. Clin. Toxicol.(Phila)49, 760-764.

Lindigkeit, R., Boehme, A., Eiserloh, I., Luebbecke, M., Wiggermann, M., Ernst, L., Beuerle, T. (2009). Spice: a never ending story? Forensic Sci. Int. 191, 58-63.

Long LE, Chesworth R, Huang XF, McGregor IS, Arnold JC, Karl T. (2009) A behavioural comparison of acute and chronic Delta9-tetrahydrocannabinol and cannabidiol in C57BL/6JArc mice. Int Jn Neuropsychopharmacol. 2009 Sep 29:1-16.

Mechoulam R.(1970). Marihuana chemistry. Science. 168(936):1159-66.

Mechoulam R, Shvo Y. (1963). Hashish. 1. Structure of Cannabidiol. Tetrahedron. 1963;19(12):2073-8.

Mechoulam R, Carlini EA. (1978). Toward drugs derived from cannabis. Naturwissenschaften. 1978;65(4):174-9.

Mechoulam R, Gaoni Y. (1965). Hashish. IV. The isolation and structure of cannabinolic cannabidiolic and cannabigerolic acids. Tetrahedron. 21(5):1223-9.

Mechoulam, R., Peters, M., Murillo-Rodriguez, E., Hanus, L. (2007). Cannabidiol-recent advances. Chem. Biodivers. 4, 1678-1692.

Mechoulam,R., Parker,L.A., Gallily,R. (2002). Cannabidiol: an overview of some pharmacological aspects. J Clin Pharmacol. 42, 11S-19S.

Mehmedic Z, Chandra S, Slade D, Denham H, Foster S, Patel AS, Ross SA, Khan IA, Elsohly MA.(2010). Potency Trends of Delta(9)-THC and Other Cannabinoids in Confiscated Cannabis Preparations from 1993 to 2008 J Forensic Sci. 55(5):1209-17.

Mensinga TjT, Vries I de, Kruidenier M, Hunault CC, Hengel-Koot IS van den, Fijen JW, Leenders MEC, Meulenbelt J (2006). Dubbel-blind, gerandomiseerd, placebogecontroleerd, 4-weg gekruist onderzoek naar de farmacokinetiek en effecten van cannabis. Bilthoven RIVM rapport 267002001

Moore, T., Zammit, S., Lingford-Hughes, A., Barnes, T., Jones, P., Burke, M., Lewis, G. (2007). Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review. Lancet 370, 319-328.

Morgan CJ, Curran HV (2008). Effects of cannabidiol on schizophrenia-like symptoms in people who use cannabis. Br J Psychiatry. 2008 Apr;192(4):306-7.

Morgan CJ, Freeman TP, Schafer GL, Curran HV. (2010). Cannabidiol attenuates the appetitive effects of Delta 9-tetrahydrocannabinol in humans smoking their47 chosen cannabis. Neuropsychopharmacology. 2010 Aug;35(9):1879-85. Epub 2010 Apr 28.

Niesink, R.J.M. en Van Laar, M. (2012). THC, CBD en gezondheidseffecten van wiet en hasj: recente inzichten. Utrecht, Trimbos-instituut, februari, 2012, pp 1-133.

Niesink, R., Planije, M., Rigter, S., Hoek, J., and Mostert, L. (2000). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops. Au151. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Planije, M., Rigter, S., Hoek, J., and Mostert, L. 2001. THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2000-2001). Au172. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Pijlman, F., Rigter, S., Hoek, J., and Mostert, L. 2002. THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2001-2002). Au0207. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Pijlman, F., Rigter, S., Hoek, J., and Mostert, L. (2003). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2002-2003). Au0243. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Rigter, S., and Hoek, J. (2004). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2003-2004). AF 0531. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Rigter, S., and Hoek, J. (2005). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2004-2005). AF 0622.. Utrecht, Trimbos-instituut.

Niesink, R., Rigter, S., Hoek.J., and Goldschmidt, H. (2006). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2005-2006). AUo299. Utrecht, Trimbos-instituut.

Ouwehand, A.W., Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T., van Delden, E.B., Mol, A. (2011). Kerncijfers verslavingszorg 2010. Stichting Informatie Voorziening Zorg, Houten, juni 2011

Paris, M. and Nahas, G.G. (1973). Botany: The unstabilized species. In: Marihuana in science and medicine, Nahas, G.G. (Ed.). Raven Press, New York. 1973.

Pijlman, F., Rigter, S., Hoek, J., Goldschmidt, H., Niesink, R. (2005). Strong increase in total delta-THC in cannabis preparations sold in Dutch coffee shops. Addict. Biol. 10, 171-180.

Potter, D.J., Clark, P., Brown, M.B. (2008). Potency of delta 9-THC and other cannabinoids in cannabis in England in 2005: implications for psychoactivity and pharmacology. J. Forensic Sci. 53, 90-94.

Radwan, M.M., ElSohly,M.A., Slade,D., Ahmed,S.A., Khan,I.A., Ross,S.A. (2009). Biologically Active Cannabinoids from High-Potency Cannabis sativa. J Nat.Prod.

Rosenthal, E., 2001. The big book of buds. Quick American Archives, Oakland, California.

Rosenthal, E., 2004. The big book of buds.Volume 2. Quick American Archives, Oakland, California.

Rosenthal, E., 2007. The big book of buds.Volume 3. Quick American Archives, Oakland, California. 48

Rosenthal, E., 2010. The big book of buds.Volume 4. Quick American Archives, Oakland, California.

Ross, S., ELSohly, M. (1997). CBN and 9-THC concentration ratio as an indicator of the age of stored marijuana samples. Bulletin on Narcotics XLIX and L, 139-147.

Russo, E., Guy, G. (2006). A tale of two cannabinoids: the therapeutic rationale for combining tetrahydrocannabinol and cannabidiol. Med Hypotheses 66, 234- 246.

Schubart CD, Sommer IE, van Gastel WA, Goetgebuer RL, Kahn RS, Boks MP. (2011).

Cannabis with high cannabidiol content is associated with fewer psychotic experiences. Schizophr 130(1-3):216-21

Schubart CD, van Gastel WA, Breetvelt EJ, Beetz SL, Ophoff RA, Sommer IE, Kahn RS, Boks MP.(2010). Cannabis use at a young age is associated with psychotic experiences. Psychol Med. 2010 Oct 7:1-10.

Scuderi,C., Filippis,D.D., Iuvone,T., Blasio,A., Steardo,A., Esposito,G. (2009). Cannabidiol in medicine: a review of its therapeutic potential in CNS disorders. Phytother.Res. 23, 597-602.

Uchiyama, N., et al. (2009). ‘Identification of a cannabimimetic indole as a designer drug in a herbal product’, Forensic Toxicology 27, pp. 61–66.

United Nations Office On Drugs and Crime (UNODC). (2009). World Drug Report: 2009. UNODC, Vienna.

Vardakou I, Pistos C, Spiliopoulou Ch. (2010). Spice drugs as a new trend: mode of action, identification and legislation. Toxicol Lett. 2010 Sep 1;197(3):157-62. Epub 2010 Jun 8.

Zuardi, A., Crippa, J., Hallak, J., Moreira, F., Guimaraes, F. (2006). Cannabidiol, a Cannabis sativa constituent, as an antipsychotic drug. Braz. Med Biol. Es. 39, 421-429.

Zuardi, A.W. (2008). Cannabidiol: from an inactive cannabinoid to a drug with wide spectrum of action. Rev.Bras.Psiquiatr. 30, 271-280.

http://dier-en-natuur.infonu.nl/biologie/42013-hennep-botanisch-bekeken.html

http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/41991-hennep-door-de-eeuwen-heen.html