Astma / Cara / Allergie

Fytoschema uit de fytotherapiecursus van herboristenopleiding 'Dodonaeus'

Mogelijke oorzaken 

• Allergische factoren (stuifmeel, voeding, medicijnen: aspirine)

• Allergische factoren i.h. lichaam, ontstekingsmediatoren: mestcellen (histamine), leukotriënen

• Psychosomatische factoren (stress)

• Medicijnen: antibiotica

• Milieu-invloeden: droge en verontreinigde lucht, roken, werkomstandigheden

• Aanleg: lymfatische constitutie

Kruiden en hun farmacologische werking bij astmatische aandoeningen

• Anti-allergisch: Plantago, Ribes nigrum 1D, Glycyrrhiza 

• Bronchospasmolytica: Thymus, Hyssopus, Origanum 

• Sedativa (soms): Melissa, Valeriana, Lavandula 

• Expectorantia en / of infectiewerend: Allium cepa, Thymus 

• Anti-inflammatoire middelen: Ribes nigrum, Glycyrrhiza 

• Immuumodulerende planten: Echinacea purpurea, Sambucus, Astragalus 

• Weefselversterkende kruiden: Equisetum? 

Basisrecept samenstellen naargelang de overheersende symptomen

Gemmotherapie

• Viburnum lantana 1D 20druppels smorgens 

• Ribes nigrum 1D 20druppels savonds 

• Coryllus avellana 1D bij emfyseem 

Oligotherapie

• Mangaan (allergische diathese) 

Kruiden alfabetisch

• Allium cepa / Ui: ant-astmatisch (cepaenen, isothiocyanaten) 

• Althaea officinalis / Heemst: verzachtend, slijmstofplant 

• Ammi visnaga / Tandenstoter: parasympaticolytisch 

• Artemisia dracunculus / Dragon (e.o.): anti-allergisch 

• Boswellia / Wierookhars 

• Ephedra sp. : sympaticomimetisch, luchtpijpverwijdend 

• Ginkgo biloba / Tempelboom (ginkgolides: PAF antagonist) hoge dosering?, ook bij circulatie problemen 

• Glycyrrhiza glabra / Zoethout: corticosteroïdachtige werking, bij algemene zwakte, lage bloeddruk, niet bij hoge bloeddruk 

• Hedera helix / Klimop 

• Hyssopus officinalis / Hyssop 

• Nigella sativa, N. damascena: antihistaminicum* 

• Origanum majorana: sterk parasympaticotonisch 

• Petasites officinalis / Groot hoefblad: spasmolyticum 

• Pinus sylvestris: slijmoplossend 

• Plantago sp. / Weegbree: antihistaminicum* (vers blad in voeding) 

• Ribes nigrum / Cassis: gemmo, ook als sap, limonade 

• Salvia officinalis / Echte salie 

• Tanacetum annuum (e.o.): antihistaminicum 

• Thymus: expectorerend, toniserend 

• Tylophora astmatica (ayurveda) (alcaloïd tylophorine o.a. anti-histamine) 

• Urtica dioica / Brandnetel: hooikoorts en allergisch eczeem 

Nutritherapie / Voeding

• GLA (teunisbloemolie), beter Lijnzaadolie of EPA (visolie) Omega 3 om vetzuurstofwisseling te verbeteren, voor aanmaak ontstekingswerende stoffen (leukotriënen, prostaglandinen) 

• Vitamine C minimum 1000mg daags (4 glazen appelsiensap, cassis of duindoornsiroop) 

• Quercitine en andere flavonoïden: antihistaminicum en anti-inflammatoir (remt vrijkomen histamine en andere inflammatoire stoffen uit mestcellen) 

• OPC oligomere procyanidinen o.a. pycnogenol 

• Lycopeen (anti-oxydant in tomaten, tomatenpuree) 

Leefwijze / Voeding

• Meer vegetarische voeding, wel vette vis: makreel, tonijn, sardines (omega-3) 

• Groenten: Ui (quercetine), knoflook, rammenas, radijs, kool, wortel 

• Fruit: Druiven (quercetine) 

• Honing + stuifmeel? (Pollinosan Vogel) 

• Koffie (cafeïne) en Thee (theofylline): broncho-spasmolytisch (acuut) 

• Allergie voor voedingsmiddelen uittesten: melk, ei, tarwe, soja, zoutallergie?, cola, MSG (monosodiumglutaminaat, Chinees restaurant syndroom) 

• Werken en wonen in gezonde omgeving (luchtkwaliteit, aan zee, in de bergen) 

Enkele recepten voor dagelijks gebruik:

• Kruidenthee: Heemst of Kaasjeskruid + Zoethout + Tijm

• Badpreparaat: Lavendel e.o. +

• Siroop: Ajuin + Zoethout + Tijm in honing

Literatuur

• Asthma Townsend Letter for Doctors and Patients David Eisenhauer, Jan, 2003 

• Bernstein CK, Deng C, Shuklah R, et al. Double blind placebo controlled (DBPC) study of grapeseed extract in the treatment of seasonal allergic rhinitis (SAR) [abstract]. J Allergy Clin Immunol. 2001;107:abstr 1018. 

• Boskabady, M. Shahabi Department of Physiology and Pharmacology, Ghaem Medical Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran Bronchidilatory and antcholinergic effects of Nigella sativa. 

• Broughton KS, Johnson CS, Pace BK, et al. Reduced asthma symptoms with n-3 fatty acid ingestion are related to 5-series leukotriene production. Am J Clin Nutr 1997;65:1011–7. 

• Gotshall RW, Mickleborough TD, Cordain L. Dietary salt restriction improves pulmonary function in exercise-induced asthma. Med Sci Sports Exerc 2000;32:1815–9. 

• Gupta I, Gupta V, Parihar A, et al. Effects of Boswellia serrata gum resin in patients with bronchial asthma: results of a double-blind, placebo-controlled, 6-week clinical study. Eur J Med Res 1998;3:511–4. 

• Mansfeld HJ, Höhre H, Repges R, Dethlefsen U. Therapy of bronchial asthma with dried ivy leaf extract. Münch Med Wschr 1998;140:32–6. 

• Neuman I, Nahum H, Ben-Amotz A. Reduction of exercise-induced asthma oxidative stress by lycopene, a natural antioxidant. Allergy 2000;55:1184–9. 

• Pearce FL, Befus AD, Bienenstock J. Mucosal mast cells. III. Effect of quercetin and other flavonoids on antigen-induced histamine secretion from rat intestinal mast cells. J Allergy Clin Immunol. 1984;73:819–823. ‘The flavonoid quercetin helps reduce allergic reactions, asthma, and hay fever by preventing the release of histamine. By blocking the release of histamine rather than acting on histamine receptors on other cells, quercetin reduces allergic reactions more safely (no drowsiness) than many conventional drugs’ (Miller 2001). 

• Welton AF, Tobias LD, Fiedler-Nagy C, et al. Effect of flavonoids on arachidonic acid metabolism. Prog Clin Biol Res 1986;213:231–42 (quercetine). 

Algemene literatuur

• Murray en Pizzorno. Encyclopaedia of Natural Medicine. 

• Bergeret, Tétau. La Phytothérapie rénovée. 

• Ellen Kamhi, Ph.D., R.N. and Eugene Zampieron, N.D., A.H.G. Allergies - An Integrative Approach. 

• Allergy HealthGate 2003 / Doc. Maurice Godefridi

Tijm bij astma

Astma is een veelvoorkomende chronische aandoening van de longen waar onder meer veel kinderen last van hebben. Mechanistische studies laten zien dat tijm anti-oxidatief en ontstekingsremmend kan werken en daarnaast een spasmolytisch effect kan hebben in bronchiaal weefsel. Daardoor is mogelijk een klinisch effect te verwachten bij verschillende aandoeningen van de bovenste luchtwegen. 

In een gerandomiseerde, driedubbelblind en placebogecontroleerde studie werd dan ook het effect van tijm (Thymus vulgaris L.) bij jonge astmatische kinderen tussen de 5 en 12 jaar onderzocht. In de interventiegroep kregen 30 kinderen met astma-exacerbaties iedere 8 uur een tijmpoeder (20 mg/kg lichaamsgewicht, bereid als een siroop) toegediend. Deze siroop was gestandaardiseerd op 0,2 mg/ml thymol. Daarnaast ontvingen deze kinderen de standaardbehandeling. De 30 kinderen in de controlegroep kregen dezelfde standaardbehandeling en een placebosiroop die 1% tijmdestillaat bevatte met een onbevestigde, maar aangenomen verwaarloosbare concentratie actieve inhoudsstoffen. Na een week was de door lichamelijke inspanning veroorzaakte hoest significant minder in de interventiegroep. Wat betreft piepende ademhaling en kortademigheid was er echter geen verschil te zien tussen de beide groepen. 

Na de interventie verschilde het geforceerd expiratoir volume in 1 seconde (FEV1) tussen de twee groepen significant. De geforceerde vitale capaciteit (FVC), piek expiratoire flow (PEF) en geforceerde uitademingsstroom op 25-75% van de vitale capaciteit (FEF25-75%) waren na afloop echter niet significant verschillend tussen de twee groepen. 

Deze resultaten laten zien dat tijm mogelijk een gunstig effect heeft bij exacerbaties (longaanval) van astma, maar ze zijn onvoldoende om er harde conclusies of aanbevelingen op te baseren. Het kan ook niet worden uitgesloten dat de gebruikte placebo met tijmdestillaat mogelijk toch ook actieve inhoudsstoffen van tijm bevatte waardoor een mogelijk verschil in effect niet goed meetbaar was. Verder onderzoek wordt dan ook aanbevolen door de onderzoekers. 

REFERENTIE: Eskandarpour E. et al. Thymus vulgaris ameliorates cough in children with asthma exacerbation: a randomized, triple-blind, placebo-controlled clinical trial. Allergol Immunopathol (Madr). 2024;52(1):9-15.