Fytoschema uit de fytotherapiecursus van herboristenopleiding 'Dodonaeus'
Allergische factoren (stuifmeel, voeding, medicijnen: aspirine)
Allergische factoren i.h. lichaam, ontstekingsmediatoren: mestcellen (histamine), leukotriënen
Psychosomatische factoren (stress)
Medicijnen: antibiotica
Milieu-invloeden: droge en verontreinigde lucht, roken, werkomstandigheden
Aanleg: lymfatische constitutie
Anti-allergisch: Plantago, Ribes nigrum 1D, Glycyrrhiza
Bronchospasmolytica: Thymus, Hyssopus, Origanum
Sedativa (soms): Melissa, Valeriana, Lavandula
Expectorantia en / of infectiewerend: Allium cepa, Thymus
Anti-inflammatoire middelen: Ribes nigrum, Glycyrrhiza
Immuumodulerende planten: Echinacea purpurea, Sambucus, Astragalus
Weefselversterkende kruiden: Equisetum?
Basisrecept samenstellen naargelang de overheersende symptomen
Viburnum lantana 1D 20druppels smorgens
Ribes nigrum 1D 20druppels savonds
Coryllus avellana 1D bij emfyseem
Mangaan (allergische diathese)
Allium cepa / Ui: ant-astmatisch (cepaenen, isothiocyanaten)
Althaea officinalis / Heemst: verzachtend, slijmstofplant
Ammi visnaga / Tandenstoter: parasympaticolytisch
Artemisia dracunculus / Dragon (e.o.): anti-allergisch
Boswellia / Wierookhars
Ephedra sp. : sympaticomimetisch, luchtpijpverwijdend
Ginkgo biloba / Tempelboom (ginkgolides: PAF antagonist) hoge dosering?, ook bij circulatie problemen
Glycyrrhiza glabra / Zoethout: corticosteroïdachtige werking, bij algemene zwakte, lage bloeddruk, niet bij hoge bloeddruk
Hedera helix / Klimop
Hyssopus officinalis / Hyssop
Nigella sativa, N. damascena: antihistaminicum*
Origanum majorana: sterk parasympaticotonisch
Petasites officinalis / Groot hoefblad: spasmolyticum
Pinus sylvestris: slijmoplossend
Plantago sp. / Weegbree: antihistaminicum* (vers blad in voeding)
Ribes nigrum / Cassis: gemmo, ook als sap, limonade
Salvia officinalis / Echte salie
Tanacetum annuum (e.o.): antihistaminicum
Thymus: expectorerend, toniserend
Tylophora astmatica (ayurveda) (alcaloïd tylophorine o.a. anti-histamine)
Urtica dioica / Brandnetel: hooikoorts en allergisch eczeem
GLA (teunisbloemolie), beter Lijnzaadolie of EPA (visolie) Omega 3 om vetzuurstofwisseling te verbeteren, voor aanmaak ontstekingswerende stoffen (leukotriënen, prostaglandinen)
Vitamine C minimum 1000mg daags (4 glazen appelsiensap, cassis of duindoornsiroop)
Quercitine en andere flavonoïden: antihistaminicum en anti-inflammatoir (remt vrijkomen histamine en andere inflammatoire stoffen uit mestcellen)
OPC oligomere procyanidinen o.a. pycnogenol
Lycopeen (anti-oxydant in tomaten, tomatenpuree)
Meer vegetarische voeding, wel vette vis: makreel, tonijn, sardines (omega-3)
Groenten: Ui (quercetine), knoflook, rammenas, radijs, kool, wortel
Fruit: Druiven (quercetine)
Honing + stuifmeel? (Pollinosan Vogel)
Koffie (cafeïne) en Thee (theofylline): broncho-spasmolytisch (acuut)
Allergie voor voedingsmiddelen uittesten: melk, ei, tarwe, soja, zoutallergie?, cola, MSG (monosodiumglutaminaat, Chinees restaurant syndroom)
Werken en wonen in gezonde omgeving (luchtkwaliteit, aan zee, in de bergen)
Kruidenthee: Heemst of Kaasjeskruid + Zoethout + Tijm
Badpreparaat: Lavendel e.o. +
Siroop: Ajuin + Zoethout + Tijm in honing
Asthma Townsend Letter for Doctors and Patients David Eisenhauer, Jan, 2003
Bernstein CK, Deng C, Shuklah R, et al. Double blind placebo controlled (DBPC) study of grapeseed extract in the treatment of seasonal allergic rhinitis (SAR) [abstract]. J Allergy Clin Immunol. 2001;107:abstr 1018.
Boskabady, M. Shahabi Department of Physiology and Pharmacology, Ghaem Medical Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran Bronchidilatory and antcholinergic effects of Nigella sativa.
Broughton KS, Johnson CS, Pace BK, et al. Reduced asthma symptoms with n-3 fatty acid ingestion are related to 5-series leukotriene production. Am J Clin Nutr 1997;65:1011–7.
Gotshall RW, Mickleborough TD, Cordain L. Dietary salt restriction improves pulmonary function in exercise-induced asthma. Med Sci Sports Exerc 2000;32:1815–9.
Gupta I, Gupta V, Parihar A, et al. Effects of Boswellia serrata gum resin in patients with bronchial asthma: results of a double-blind, placebo-controlled, 6-week clinical study. Eur J Med Res 1998;3:511–4.
Mansfeld HJ, Höhre H, Repges R, Dethlefsen U. Therapy of bronchial asthma with dried ivy leaf extract. Münch Med Wschr 1998;140:32–6.
Neuman I, Nahum H, Ben-Amotz A. Reduction of exercise-induced asthma oxidative stress by lycopene, a natural antioxidant. Allergy 2000;55:1184–9.
Pearce FL, Befus AD, Bienenstock J. Mucosal mast cells. III. Effect of quercetin and other flavonoids on antigen-induced histamine secretion from rat intestinal mast cells. J Allergy Clin Immunol. 1984;73:819–823. ‘The flavonoid quercetin helps reduce allergic reactions, asthma, and hay fever by preventing the release of histamine. By blocking the release of histamine rather than acting on histamine receptors on other cells, quercetin reduces allergic reactions more safely (no drowsiness) than many conventional drugs’ (Miller 2001).
Welton AF, Tobias LD, Fiedler-Nagy C, et al. Effect of flavonoids on arachidonic acid metabolism. Prog Clin Biol Res 1986;213:231–42 (quercetine).
Murray en Pizzorno. Encyclopaedia of Natural Medicine.
Bergeret, Tétau. La Phytothérapie rénovée.
Ellen Kamhi, Ph.D., R.N. and Eugene Zampieron, N.D., A.H.G. Allergies - An Integrative Approach.
Allergy HealthGate 2003 / Doc. Maurice Godefridi
Astma is een veelvoorkomende chronische aandoening van de longen waar onder meer veel kinderen last van hebben. Mechanistische studies laten zien dat tijm anti-oxidatief en ontstekingsremmend kan werken en daarnaast een spasmolytisch effect kan hebben in bronchiaal weefsel. Daardoor is mogelijk een klinisch effect te verwachten bij verschillende aandoeningen van de bovenste luchtwegen.
In een gerandomiseerde, driedubbelblind en placebogecontroleerde studie werd dan ook het effect van tijm (Thymus vulgaris L.) bij jonge astmatische kinderen tussen de 5 en 12 jaar onderzocht. In de interventiegroep kregen 30 kinderen met astma-exacerbaties iedere 8 uur een tijmpoeder (20 mg/kg lichaamsgewicht, bereid als een siroop) toegediend. Deze siroop was gestandaardiseerd op 0,2 mg/ml thymol. Daarnaast ontvingen deze kinderen de standaardbehandeling. De 30 kinderen in de controlegroep kregen dezelfde standaardbehandeling en een placebosiroop die 1% tijmdestillaat bevatte met een onbevestigde, maar aangenomen verwaarloosbare concentratie actieve inhoudsstoffen. Na een week was de door lichamelijke inspanning veroorzaakte hoest significant minder in de interventiegroep. Wat betreft piepende ademhaling en kortademigheid was er echter geen verschil te zien tussen de beide groepen.
Na de interventie verschilde het geforceerd expiratoir volume in 1 seconde (FEV1) tussen de twee groepen significant. De geforceerde vitale capaciteit (FVC), piek expiratoire flow (PEF) en geforceerde uitademingsstroom op 25-75% van de vitale capaciteit (FEF25-75%) waren na afloop echter niet significant verschillend tussen de twee groepen.
Deze resultaten laten zien dat tijm mogelijk een gunstig effect heeft bij exacerbaties (longaanval) van astma, maar ze zijn onvoldoende om er harde conclusies of aanbevelingen op te baseren. Het kan ook niet worden uitgesloten dat de gebruikte placebo met tijmdestillaat mogelijk toch ook actieve inhoudsstoffen van tijm bevatte waardoor een mogelijk verschil in effect niet goed meetbaar was. Verder onderzoek wordt dan ook aanbevolen door de onderzoekers.
REFERENTIE: Eskandarpour E. et al. Thymus vulgaris ameliorates cough in children with asthma exacerbation: a randomized, triple-blind, placebo-controlled clinical trial. Allergol Immunopathol (Madr). 2024;52(1):9-15.