De Arganboom of Arganie, Argania spinosa, is één van de oudste bomen ter wereld (botanici schatten de ouderdom op 25 miljoen jaar). Het hout is zeer hard (dichtheid 1) en wordt door de lokale bevolking IJzerhout genoemd. Arganbomen groeien nu nog uitsluitend in het zuidwesten van Marokko in het gebied tussen Essaouira en Agadir. Deze streek wordt bevolkt door stammen van de Amazigh (Berbers) wiens leven en kultuur traditioneel door de Arganboom bepaald worden. De stekelige boom kan 150-200 jaar oud worden en is tot op 1000 mtr. hoogte in het gebergte te vinden.
De Argan wordt tot 10 meter hoog en de kroon kan een doorsnee van 15 meter bereiken. Op zoek naar water boren de wortels zich tot 30 meter diep in de zandbodem. De boom geeft de Amazigh alles wat voor hen van levensbelang is, hij schenkt ze brandhout en schaduw; zijn bladeren en vruchten dienen de geiten en kamelen tot voedsel. Bovendien verhindert hij bodemerosie en leveren de pitten een exclusieve olie.
Door het uitbundige kappen ten behoeve van bouw- en brandhout is het aantal bomen sinds het begin van de 20e eeuw met de helft geslonken.
Al sinds 1925 bestaat een heden nog geldig koninklijk decreet "dahir" wat het gebruik van de Arganbomen regelt. In 1998 heeft de Unesco het 820.000 ha grote gebied tot "wereld biosfeer reservaat" verklaard. Er staan nog ongeveer 20.000 bomen die beschermd worden en eigendom zijn van de Marokkaanse staat resp. het koningshuis.
Vandaag de dag zorgt de hoge prijs voor de olie, die uit de vruchten gewonnen wordt, voor meer respect voor de "levensboom" van de Berbers. Zo wordt het omhakken van een boom streng bestraft.
Ondanks alle maatregelen is de boom nog steeds met uitsterven bedreigd ! ! Diverse organisaties o.a. "La Fondation pour l'arganier" proberen ook andere gebieden met Argan te beplanten en daarmee de opmars van de woestijn in te dammen. Dit is een moeizame onderneming die vaak mislukt omdat de boom zich heel slecht laat vermeerderen.
Al bij de Feniciër was de Arganolie bekend en in het jaar 1219 schreef de Egyptische arts Ibn Al Baythar een wetenschappelijk bericht over de produktie en werking van deze olie. De Berberstammen uit de Souss kennen de kracht van de Arganolie al sinds jaar en dag, niet voor niets wordt hij de "boom der schoonheid" genoemd. De olie, die tot het waardevolste voedsel ter wereld wordt gerekend, is eveneens waardevol in de haar- en huidverzorging. Bovendien is Arganolie een traditioneel middel voor de behandeling van reuma en huidziekten.
De Arganvruchten lijken op gele pruimen, maar het vruchtvlees is voor de mens ongenietbaar. Het oogsten en verwerken van de vruchten is uitsluitend vrouwenwerk, van begin juni tot september verzamelen de Berbervrouwen de rijpe vruchten die van de bomen gevallen zijn. Wegens de harde, scherpe stekels kunnen de vruchten niet uit de boom geschud worden, ook machinaal oogsten is niet mogelijk. Per ezel worden de vruchten naar het dorp gebracht, waar ze eerst worden gedroogd.
Na het drogen worden de noten, waarvan de schaal veel dikker en harder is dan die van een hazelnoot, door de vrouwen en kinderen met behulp van een steen gekraakt. Hij bevat tot drie "amandelen" ter grote van een zonnepit. Deze pitten worden in een stenen molen gemalen en de pulp wordt met water tot een brei vermengd. Door het met de hand uitpersen van deze brei wordt uiteindelijk de olie gewonnen.
De seizoenopbrengst van één boom "Agdal", ruim 30 kg. vruchten "Afiasch", bedraagt ongeveer 0,7 liter olie en is 15 uur werk voor één persoon.
Arganolie, het Marokkaanse goud, bestaat uit 80% onverzadigde vetzuren, waarvan ± 35 % linolzuur en heeft een hoog gehalte natuurlijke vitamine E (alpha-tocopherol 620mg/kg. ) Dit hoge aandeel natuurlijke anti-oxidanten beschermt tegen vrije radicalen.
De olie behorend tot de drogende oliën verhindert het uitdrogen van de huid en rimpelvorming, reduceert littekens en werkt kalmerend bij huidaandoeningen. Bijzonder werkzaam is hij bij huidproblemen; door het regelmatig gebruik wordt jeuk bij dermatitis e.d. duidelijk minder. Arganolie is een beduidend anti-aging produkt zonder schadelijke bijwerkingen.
Gebruik
Arganie olie puur bij o.a.; huidbeschadigingen, droge en rijpere huid, zonnebrand, allergische of geïrriteerde huid, dermatosen, jeuk, schilferende huid, psoriasis, acne, waterpokken, haaruitval. De olie laat zich goed mengen met etherische oliën en andere basisoliën, toevoeging van minimaal 5% verhoogt de houdbaarheid van mengsels.
Arganolie van geroosterde pitten is cholesterolverlagend een waardevolle vitamine E bron, het is een smakelijke spijsolie voor o.a. salades en grillgerechten.
Wetenschappelijk onderzoek
FARINES, M. SOULIER, J. CHARROUF, SOULIER, R. "Study of the Seed Oil from Argania spinosa (L.) Sapotaceae. I. The glyceride fraction." Revue Francaise des Corps Gras. 1984, 31 : 7/8, 283-286.
FELLAT ZARROUK K, SMOUGHHEN. S, MAURIN. R, "A Study of the Pulp of the Fruit of the Argan tree ( Argania spinosa ) of Morocco. Fats and Latex'., Actes de l'Institut Agronomique et Veterinaire, II, 1987, 7:3-4, 17-22.
MELLADO. J, 'Argan Forest Destruction in Morocco'., Oryx. 1989,23: 2, 87-93.
MONTOYA OLIVER, J. H. "Potential Silvopastoral y de repoblacion en Espana"., Anales del Instituto de Investigaciones Agrarias, Forestal, Spain, 1984. No.8, 141-152
MORTON, J. F. VOSS, G.L. "The Argan Tree (Argania sideroxylon, Sapotaceae) A Desert Source of Edible Oil", Economic Botany, Vol 41, 2, pp.221-233, 1987.