Werkzame soorten klei zijn te verdelen in twee groepen: de fylosilicaten en de tectosilicaten. Fylosilicaten zijn opgebouwd uit laagjes klei. Tectosilicaten bestaan uit een soort ‘zeskant’ met daarin een holte. Omdat kleimineralen geladen zijn, kunnen ze bijvoorbeeld water maar ook toxines vasthouden (werking als kationwisselaar, [2]). Kleimineralen worden zowel oraal als topicaal gebruikt. Oraal worden ze toegepast tegen diarree [3], voor gastro-intestinale bescherming of om bacteriën, virussen en toxines [4,5] te binden. Topicaal worden kleimineralen gebruikt als dermatologische bescherming en ter behandeling van wonden [6]. Kleimineralen of combinaties van kleimineralen hebben invloed op: - Het binden van toxines van E. coli [6,7,8] - Het binden van mycotoxines [9] - Het binden van virussen [10,11,4] - De gastro-intestinale bescherming (door een beschermend laagje over de muceuze membraam te vormen [6]) - Het verbeteren van de eiwitvertering door opvangen en afgeven van ammoniak [6] - Het verbeteren van de de zetmeelvertering door de katalysatorfunctie van de kleimineralen [12] - De verhoging van onder andere de hemoglobinewaarde door de afgifte van ijzer in de darmen [13] Verschillende onderzoeken naar het toedienen van kleimineralen bij geiten, koeien en varkens laten een verhoging van de groei en/ of melkgift zien [2,9,12,14].
REFERENTIES | [1] World Health Organization. Bentonite, Kaolin, and selected clay minerals. World Health Organization, 2005. www.who.int/ipcs/publications/ehc/ehc_231.pdf. [2] Step DL, Litherland NB, Burciaga-Robles L, Breshears MA, Krehbiel CR, Confer AW, Fulton RW, Morgan GL, Thornsberry RM, Fassig SM. Clinical observations, biochemical data, and postmortem and histopathologic findings in young dairy calves fed zeolite clinoptilolite binder combined with milk replacer. Am J Vet Res 2008;69(12): 1587-1594. [3] Rodríguez-Fuentes G, Barrios MA, Iraizoz A, Perdomo I, Cedré B. Enterex: Anti-diarrheic drug based on purified natural clinoptilolite. Zeolites 1997;19(5-6): 441-448. [4] Schiffenbauer M, Stotzky G. Adsorption of coliphages T1 and T7 to clay minerals. Appl Environ Microbiol 1982;43(3):590-596. [5] Steel RF, Anderson W. The interaction between kaolinite and Staphylococcus aureus. J Pharm Pharmacol 1972;24: Suppl:129P. [6] Carretero MI. Clay minerals and their beneficial effects upon human health. A review. Appl Clay Sci 2002;21(3-4):155-163. [7] Thacker AP. Alternatives to antibiotics as growth promoters for use in swine production. A review. J Anim Sci Biotechnol. 2013 Sep 14;4(1):35. [8] Song M, Liu Y, Soares JA, Che TM, Osuna O, Maddox CW, Pettigrew JE. Dietary clays alleviate diarrhea of weaned pigs. J Anim Sci 2011;90(1):345-360. [9] Mumpton FA. La roca magica: Uses of natural zeolites in agriculture and industry. Proc Natl Acad Sci USA 199:96(7): 3463-3470. [10] Grce M, Pavelić K. Antiviral properties of clinoptilolite. Micropor Mesopor Mater 2005; 79(1-3):165-169. [11] Lipson SM, Stotzky G. Adsorption of reovirus to clay minerals: effects of cation-exchange capacity, cation saturation, and surface area. App Environ Microbiol 1983;46( 3):673-682. [12] Katsoulos PD, Zarogiannis S, Roubies N, Christodoulopoulos G. Effect of long-term dietary supplementation with clinoptilolite on performance and selected serum biochemical values in dairy goats. Am J Vet Res 2009a:70(3):346-352. [13] Mohri M, Seifi HA, Daraei F. Effects of short-term supplementation of clinoptilolite in colostrum and milk on hematology, serum proteins, performance, and health in neonatal dairy calves. Food Chem Toxicol 2008;46(6):2112-2117. [14] Mohri M, Seifi HA, Daraei F. Effects of short-term supplementation of clinoptilolite in colostrum and milk on hematology, serum proteins, performance, and health in neonatal dairy calves. Food Chem Toxicol 2008; 46(6):2112-2117.