Larix decidua / Larix

Europese lork

De Europese lork, Larix decidua Mill., hoort tot de Dennenfamilie of Pinaceae. Het is een boom die ieder jaar zijn naalden in de herfst afwerpt. De naalden kleuren dan voor het afvallen naar bruin.

In het voorjaar botten de naaldvormige bladeren die in toefen op kortloten staan uit. De frisse lichtgroene bladeren voelen dan heel zacht aan. Ze zijn aan beide zijden gelijk van kleur en hebben geen witte strepen, wat de boom onderscheidt van de Japanse lork, die blauwgroene naalden heeft met twee witte strepen op de onderzijde.

De bomen kunnen een behoorlijke hoogte bereiken tot wel dertig meter. Ze hebben een rechte stam en de  schors is grijs van kleur en bestaat uit plaatjes die een beetje vierkant zijn.

Het verlies van de naalden is een eigenschap van de Lork, die de boom onderscheidt van de andere soorten uit de Dennenfamilie. Anekdotisch is het volgende verhaal. Ooit tijdens een wintervakantie in Serfaus maakte een vader zijn kind attent op het feit dat er tussen de groene Sparren erg veel naaldbomen stonden die kaal waren. Hij vertelde dat dat het gevolg van de zure regen was en dat dit leidt tot het sterven van de bossen. Ik zat er met gekromde tenen naar te luisteren, want het was natuurlijk onzin, wat hier verteld werd, aangezien het om een gemengd naaldbos ging waarin ongeveer evenveel Sparren als Lorken stonden. Maar ik besloot om m'n snater te houden en niet in te grijpen, die vader zou wel erg afgaan in de ogen van zijn kind, als ik hem erop zou wijzen dat Lorken nu eenmaal ieder jaar hun naalden afwerpen. Hopelijk is het jongetje er later achter gekomen hoe het werkelijk zit met de zure regen en de bossterfte.

MELEZE / Larix decidua Mill. Conifères

Le Mélèze est surtout répandu aux Alpes dans le bassin de la Haute Durance, où Queyras et Briançonnais le possèdent en vastes peuplements. L'arbre perd ses aiguilles en automne et se reconnaît l'été à ses bouquets de feuilles nombreuses plus claires et moins dures que celles des Pins.

Au sujet de cet arbre, l'abbé Gave, né près de Boëge en 1846, rapporte l'usage populaire déjà très ancien : « Ses feuilles, dit-il, transsudent, lorsque les nuits sont chaudes et humides, une sorte de manne, la miellée, que les abeilles recueillent avec empressement aux premières heures de la matinée. C'est cette manne qui donne au miel de nos montagnes, notamment à celui de Chamonix, ce parfum et cette blancheur qui le distinguent et l'ont fait apprécier dès les temps anciens. Strabon, célèbre géographe grec, vante déjà, avant l'ère chrétienne, le miel de l'Allobrogie. Nos montagnards recueillent la résine de Mélèze et en font l'usage que voici. Il n'est pas rare que les bêtes à cornes, en avalant du foin, avalent aussi des substances indigestes, telles que crin, laine, plumes, lesquelles parfois leur restent collées au gosier. Pour les en débarrasser, rien de mieux que de leur donner de cette résine mélangée avec du miel et étendue sur une tranche de pain. Cette tartine, fortement gluante, entraîne infailliblement dans l'estomac ces sortes de substances ». La substance émise par les feuilles, dite « manne de Briançon », contient un sucre, la mélézitose, auquel sont dues les propriétés laxatives qui la firent employer jadis comme purgatif.

Monograph Larix decidua

Botany

Larch trees are deciduous conifers. One example, L. decidua , grows to 50 m and has needle-like leaves and small, light brown cones. 1

History

Larch trees were said to have been introduced into Great Britain in 1639 and cultivated there since the early 19th century. The tree is grown mainly for its timber, but the inner bark and resin are also used. 1 Arabinogalactan constituents from certain Larix species have gained popularity because of their ability to enhance the immune system. 2

Chemistry

Arabinogalactans are present in species L. dahurica and L. occidentalis . 3 , 4 , 5 Arabinogalactans are long, densely branched, high molecular weight polysaccharides found throughout the plant kingdom and in some microbial systems. They are abundant in the genus Larix and are most often covalently linked to pectin and protein. 2 , 3 The powdered extract from the pine bark of the western larch tree, for example, is 98% arabinogalactan. This substance has a pine odor, a sweet taste, and is easily soluble in water. 2 All arabinogalactans isolated thus far from Larix , are the 3,6-beta-D-galactan type. 3 The extract is harvested from already fallen trees, otherwise a waste product from the lumber industry. A benefit of this natural polymer is that it possesses great uniformity. Batch variation is not a problem among larch trees that it is with other natural products. 2 Arabinogalactans from L. occidentalis have been isolated, characterized, and purified as discussed in one report. 5 Properties of arabinogalactans from L. dahurica have been documented as well, finding a homogeneous product with very narrow molecular weight distribution. 3

Other constituents from Larix have been identified. Larix flavonoids from various species have been analyzed, including flavanones (naringenin, hesperitin, hesperidin), flavones (apigenin, vitexin), and flavonols (kaempferols, quercetins, isorhamnetins, myricetins, and syringetins). 6 L. decidua contains lignans, resins, and volatile oil (mainly alpha- and betapinene and limonene). 1 18-nor-abietatrienes and diterpenes, including abietane-type diterpenes (eg, 7alpha,15-dihydroxyabieta-8,11,13-trien-18-al), have been isolated from species L. kaempferi . 7 , 8 Phenolics (flavonoids) from L. leptolepis have been reported. 9 Resin constituent diterpene from L. europaea has been documented. 10

Uses and Pharmacology

Arabinogalactan displays moisture retention, flavor encapsulation, film-forming capabilities, and desirable viscosities for a pleasant feeling in the mouth as both a natural and functional food ingredient. 2 Also, its role as a dietary fiber and its solubility properties make arabinogalactan an important polysaccharide. Its properties may be influenced by different side chain moieties on the molecule. 3

Arabinogalactan's role as an immune-boosting phytochemical has gained popularity. It has been reported to stimulate macrophages and other immune system components better than echinacea, although echinacea contains some arabinogalactans. Arabinogalactans have also been reported to increase the release of interferons, tumor necrosis factors, and interleukins, all of which are known to enhance immune function.

Animal data

Liver metastases in animals have been inhibited by arabinogalactans. 2 Human peripheral blood mononuclear cells and other cell lines have shown enhancement of natural killer cytotoxicity against certain tumor cells when pretreated with arabinogalactans extracted from L. occidentalis . 11

Arabinogalactan has properties that make it an ideal carrier to deliver agents to hepatocytes via the asialoglycoprotein receptors. Of radiolabeled arabinogalactans, 52.5% (4 mg/kg) were identified in the livers of rats receiving IV injection. 4 Arabinogalactan is highly bound to this receptor in both in vitro and in vivo experimentation. In one study, it was reported that those arabinogalactans with a lower molecular weight may be more desirable for hepatic drug delivery than others. 5 In another study, arabinogalactan conjugated with the antiviral vidarabine was effective in suppressing serum viral DNA titers in woodchucks infected with the hepatitis virus. 12

Clinical data

Research reveals no clinical data regarding the use of larch for immune-boosting effects.

Other uses

Arabinogalactan has also been reported to exhibit anti-inflammatory actions, and it may enhance vascular permeability. 2

L. laricina inhibited xanthine oxidase, thereby reducing uric acid formation, in a study of plant remedies used for gout. This was the greatest inhibition seen among the 26 species from 18 families that were evaluated. 13

Larchwood ( L. decidua ) also possesses astringent and diuretic actions. Its antiseptic actions may be useful in treating cystitis, respiratory infections, and wounds. 1

Dosage

The balsam of larch is used at a concentration of 10% to 20% in gels and ointments for colds and fevers. No clinical trials have been published addressing its safety or efficacy. 14

Interactions

None well documented.

Adverse Reactions

There is no apparent allergy or toxicity to larch-derived arabinogalactans. 2 One source advises caution with the use of L. decidua in patients suffering from kidney disease. 1

Toxicology

Arabinogalactan produced no adverse reactions in single IV doses administered to mice at 5000 mg/kg or at repeated doses in rats for 90 days at 500 mg/kg/day. 4

Bibliography

1. Chevallier A. Larch. Encyclopedia of Medicinal Plants . New York: DK Publishing, 1996;224.

2. Benedikt H. Arabinogalactans: New Immune Boosting Fiber. Natural Pharmacy 1999;3:12.

3. Odonmazig P, et al. Structural and molecular peoperties of the arabinogalactan isolated from Mongolian larchwood ( Larix dahurica L.). Carbohydr Res 1994;252:317-24.

4. Groman E, et al. Arabinogalactan for hepatic drug delivery. Bioconjug Chem 1994;5(6):547-56.

5. Prescott J, et al. Larch arabinogalactan for hepatic drug delivery: isolation and characterization of a 9 kDa arabinogalactan fragment. Carbohydr Res 1995;278(1):113-28.

6. Niemann G, et al. Phenolics from Larix needles. XΙΙΙ. Analysis of main Larix flavonoids by high-pressure liquid chromatography. Planta Med 1977;31(3):297-301.

7. Ohtsu H, et al. 18-nor-Abietatrienes from the cones of Larix kaempferi. J Nat Prod 1998;61(3):406-408.

8. Ohtsu H, et al. Abietane diterpenoids from the cones of larix kaempferi. J Nat Prod 1998;61(10):1307-9.

9. Niemann G. Phenolics from Larix needles. 8. Flavonoids of L. leptolepis. Planta Med 1974;26(2):101-3.

10. Bruns K. Diterpene. VΙ. Neutral constituent of the resin from Larix europaea D.C. Tetrahedron 1969;25(8):1771-75.

11. Hauer J, et al. Mechanism of stimulation of human natural killer cytotoxicity by arabinogalactan from Larix occidentalis. Cancer Immunol Immunother 1993;36(4):237-44.

12. Enriquez P, et al. Conjugation of adenine arabinoside 5′-monophosphate to arabinogalactan: synthesis, characterization, and antiviral activity. Bioconjug Chem 1995;6(2):195–202.

13. Owen P, et al. Xanthine oxidase inhibitory activity of northeastern North American plant remedies used for gout. J Ethnopharmacol 1999;64(2):149-60.

14. Gruenwald J, ed. PDR for Herbal Medicines . 2nd ed. Montvale, NJ: Thomson Medical Economics; 2000: 457-458.

Larix / Lork antroposofisch bekeken

Van alle naaldbomen is de larix (Larix decidua) het minst aan verharding onderhevig. Hij verliest in de herfst, na prachtig geel te zijn verkleurd, net als een loofboom al zijn naalden, die al spoedig tot humus geworden, bodem worden voor allerlei kruiden. De larix is een boom van de door licht overgoten bergen. In groepen of afzonderlijk gedijt hij ook op steile hellingen tot op grote hoogte. Dichte, donkere wouden zoals wij die van dennen en sparren kennen, maakt de larix niet. Hij kan n.l. niet groeien zonder licht van alle kanten te ontvangen; hij onttrekt ook niet zoveel zonlicht aan zijn omgeving als de andere naaldbo­men. De kroon van de larix blijft toch luchtig en laat het licht door; daardoor maakt hij een jeugdige en blije indruk. De larix houdt van de volle kracht van de zomerzon; daarom groeit hij ‘t liefst op zuidhellin­gen, als ‘t kan op kalkgrond. Maar hij is ongevoelig voor de strengste vorst. Nog voor of tijdens het te voorschijn komen van de nieuwe scheuten ziet men de rode kegelbloesems aan de takken, die later tot kleine, bijna kegelronde, zachte kegeltjes uitgroeien.

Anders dan de spar en de den concentreert de larix nauwelijks geurende harsen in zijn naalden. De stam evenwel bevat grote hoeveelheden van een zachte, honingachtige hars. Door een gat in de schors te boren wint men sinds oude tijden in bergstreken deze hars, die voor allerlei doeleinden dient: uitwendig voor zalven en pleisters, inwendig tegen hoest en andere soorten van katar. Het stevige, roodachtige larixhout is van oudsher voor talloze doeleinden veel gevraagd, omdat het houdbaar en ongevoelig voor weersinvloeden en vocht is.

In de larix zien wij een uniek samenspel van naar binnen gerichte warmteprocessen (zoals alle coniferen in het vormen van balsemieke harsen vertonen) en een sterke relatie tot het licht. Daardoor onderscheidt hij zich van de andere naaldbomen.

Hierdoor wordt het begrijpelijk, dat geneesmiddelen uit larixhars bereid, behalve bij bovengenoemde toepassingen, ook bij ziekten van de ogen, de lichtorganen van de mens, een weldadige werking ontplooien.

(Weledaberichten nr.120 april 1980)

Wetenschappelijk onderzoek

Larix decidua Bark as a Source of Phytoconstituents: An LC-MS Study

Molecules. 2017 Nov 15;22(11):1974. doi: 10.3390/molecules22111974.

Valeria Baldan 1 2, Stefania Sut 3, Marta Faggian 4, Elena Dalla Gassa 5, Sara Ferrari 6, Gabriele De Nadai 7, Stefano Francescato 8, Gianni Baratto 9, Stefano Dall'Acqua 10

Larix decidua bark is a waste of the timber industry and is widely diffused in Northern Italy. This material can be considered a good source of antioxidants and phytoconstituents with possible use in cosmetic or nutraceutical products. In this study, simple extraction of larch bark was performed using mixtures of ethanol/water. Furthermore, the phytochemical composition of larch bark extract was studied using LC-MSn methods and the main constituents were identified as flavonoids, spiro-polyphenols, and procyanidins. To confirm the identification by LC-MS semi-preparative HPLC was performed in order to isolate the main constituents and verify the structures by ¹H-NMR. Antioxidant properties were studied using an in vitro approach combining DPPH assay and LC-MS in order to establish different roles of the various classes of phytochemicasl of the extract. DPPH activity of some of the isolated compounds was also assessed. The overall results indicate this waste material as a good source of antioxidant compounds, mainly procyanidins, whichresulted the most active constituents in the DPPH assay.

In vitro anti-inflammatory activity of larch (Larix decidua L.) sawdust

J Agric Food Chem . 2008 Dec 24;56(24):11688-93. doi: 10.1021/jf8024002. .Eva M Pferschy-Wenzig 1, Olaf Kunert, Armin Presser, Rudolf Bauer

The influence of larch (Larix decidua L.) sawdust extracts on arachidonate metabolism has been evaluated in vitro. Extracts of different polarities were tested for their ability to inhibit prostaglandin formation by COX-1 and COX-2 and LTB(4) formation by 5-LOX. The lipophilic n-heptane extract showed the highest activity (IC(50) values: COX-1, 5 microg/mL; COX-2, 0.1 microg/mL; LTB(4) assay, 11.1 microg/mL). A series of abietane, pimarane, and labdane type diterpenes isolated from this extract turned out to be potent inhibitors of LTB(4) product formation, whereas their COX inhibitory activity was less pronounced. From the abietane type diterpenes, compounds possessing a 7,13-abietadiene skeleton were better inhibitors of LTB(4) formation than those with an 8,11,13-abietatriene skeleton. Compounds bearing an OH group in position 4 were more active than those substituted with a COOH group, and methylation of the COOH group led to an almost complete loss of LTB(4) formation inhibitory activity.

Nog over de lork. Naam en geschiedenis.

Naam

Onduidelijk is de herkomst van “Larix” ook al was deze naam bij Caesar al bekend. “Lork” is daarvan afgeleid evenals “Lerchenboom” bij Dodonaeus en “Lärche” in het Duits en “Larch” in het Engels. Het “decidua” heeft betrekking op “het afvallen” van de naalden.

De toevoeging “Kaempferi” is ter ere van de Duitse arts/natuurkenner Kaempfer die (1690-92) voor de VOC op Decima in Japan verbleef.

Kenmerken

Aan het kale wintersilhouet zijn de knobbelige twijgen opvallend. Die knobbeltjes zijn dwergloten waaraan in de lente een bundel naalden ontspruit. Deze naalden zijn vrij zacht en vallen in de herfst na goudgeel verkleuring af. De Europese lork heeft een strokleur van de jonge loten, echt groene naalden en rechte kegelschubben terwijl de Japanse roestrode jonge takken heeft met blauwgroene naalden en kromme kegelschubben.

Even vóór het blad komen uit kegelvormige hangende knoppen bundels gele meeldraden. Rozerode opstaande rozetten, ook wel “lariksrozen” genoemd, zijn de vrouwelijke bloemen. Die groeien uit tot bruine tonvormige kegeltjes uit schubben bestaande en met holle top. Kleine bruine zaden dragen een grote driehoekige vleugel. De houtige kegeltjes blijven nog lang op de takken staan.

Lariks kernhout is donker roodbruin binnen het bleker spint. Het is zeer sterk en duurzaam en geschikt als bouwhout. Larikstakken hangen wat en buigen aan het einde omhoog.

Uit de stam wordt via een boorgat witte dikke hars onttrokken die de fijne Venetiaanse terpentijn opleverde.

Gebruik / geschiedenis

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus) ‘Dan aangaande dat sommige verzekeren dat dit lorkenhout zo hard is als steen zodat het vuur er niet meer aan doen  kan dan aan een steen,  (zoals Vitruvius schrijft van een sterkte of toren van lorkenhout gemaakt in Frankrijk die van Julius Caesar bestormd werd en door geen middelen in brand gestoken kon worden) dat is niet geheel waar want als men dat in ovens steekt en ontsteekt dan brandt het goed en vooral bij ander hout gedaan en zelfs maakt men er kolen van die zeer nuttig en geschikt zijn voor de smeden, als Matthiolus daarvan schrijft.

De hars die men hier te lande voor terpentijn verkoopt is ook warm zoals andere harsen, maar niet zo droog, doch wel zo zeer zuiver makend of afvegend en daarom zuivert het de borst en trekt er alle verrotte vochtigheden uit, met honig gemengd en gelikt, en opent, verwekt, heelt, trekt naar zich en zuivert ook de nieren en blaas, laat plassen en jaagt de steen en niergruis af, hetzij alleen twee of drie drachme tegelijk, hetzij met een ons minder of meer Cassia ingenomen. Een ons tegelijk genomen maakt de buik heel week. Men prijst het ook zeer tegen de heupjicht en allerlei jicht. En tegen de zaadvloed is zijn gelijke niet als men het alleen inneemt of met wat emmer, koraal en wat kamfer.

De beste is die wit en helder is als glas en die is dan goed genuttigd van diegene die koude hoest hebben en die uitteren of uitdrogen. Maar de terpentijn die men nuttigen zal of innemen moet tevoren goed gewassen worden met verkoelende wateren zoals weegbreewater en ingenomen worden met honig en suiker of met een dooier van een ei. Enige gebruiken deze terpentijn van buiten zonder er iets anders bij te doen om de schurft van mensen en beesten te genezen en bij alle zalven die men maakt om het lijf te verwarmen mag men terpentijn doen en met honig vermengt en op de kwade zwarte blaren gelegd beneemt de smart er van.

Dan dezelfde terpentijn met een dooier van een ei gemengd en in de lopende of etterende gaten en wonden gedaan zuivert die en geneest die’.

Het hout is in de kern rood en het spinthout is bleekgeel. Het roodlorkenhout uit het gebergte is veel waardevoller dan dat uit het laagland. Het heet bijzonder duurzaam te zijn zelfs op de grens van water en lucht gaat het nog lang mee. Zo werd het hout gebruikt voor bruggen- en waterbouw, dwarsliggers, assen, schepraderen en biervaten.

De bast werd gebruikt voor verven, looien en als adstringerend middel. De lork levert de venetiaanse terpentijn wat uit de Italiaanse alpen gehaald werd. Dit werd vroeger in Venetië verscheept. De terpentijn bevindt zich meestal in de kern van het hout en om dat te winnen worden er boorgaten van 6-8 cm diep in de boom gemaakt. In zuidelijke gebieden zamelt men er de manna van Briançon in.

Megenberg; ‘Laurex mag een huisboom heten want lar heet een huis in een betekenis en vandaar komt dat woord laurex, zoals Isidorus spreekt. Wie uit de boom zijn hout tafeltjes maakt en hangt die aan de huizen die verdrijven de vlammen van de huizen als een vuur aankomt dicht daarbij. Dat hout heeft een wonderlijk aard: wanneer het verbrandt aan een vuur zo maakt het geen kolen.’

Over de Europese Larix zwijgen de Griekse schrijvers. Uit Raetia kwamen de bomen waarmee de brug van het Naumachia meer te Rome, waarin de zeegevechten door de gladiatoren werden geleverd, gebouwd was. Ook leverde een lorkeboom de reusachtige balk van 120 voet lengte en 2 voet breed en dik die ten tijde van Tiberius ten toon werd gesteld.

(Dodonaeus) ‘In tijden van Dioscorides was deze boom in Griekenland niet bekend omdat het meestal in koude landen groeit zoals Lobel met vele redenen betoont en zelfs Plinius schijnt de tegenwoordige Larix ook niet gekend te hebben want alles dat hij van de Larix schrijft heeft hij uit Theophrastus overgezet en meende dat de Peuce of pijnboom van Theophrastus de echte Larix was zoals Clusius ook duidelijk bewijst. Maar in deze tijden en in koudere landen is deze lorkenboom genoeg bekend en geacht om zijn drievormige uitwerpingen, te weten de Agaricus en de manna en die Laricis resina, dat is de vochtige hars of lorkentraan die tegenwoordig hier te lande terpentijn heet en van die van Venetië lagrimo genoemd wordt en onterecht voor Terebinthina in de Noordelijke landen en over de bergen gezonden wordt.’

In Engeland is de Europese Larix omstreeks 1620 ingevoerd en daar staan geweldige exemplaren. De vierde Schotse hertog van Atholl liet er 17 000 000 uitplanten. Dat lijkt een groot aantal maar bekend is dat de hertog op de meest ontoegankelijke delen van zijn land de zaden liet verspreiden door middel van kogels die met kartetsen werden afgevuurd. Zo spatten de zaden alle kanten op en bereikten ze de meest onbereikbare plaatsen.

Ook in Engeland werd de boom geplant zodat het daar in de 19de eeuw de belangrijkste bosboom werd. Toen begon een wolluis, Chermes spp., en een motje, Coleophora laricella, en een kanker die veroorzaakt werd door een schimmel, Dasyscypha calycina, met hun desastreuze gevolg. In de jaren 1909-12 heeft men alleen al in een district in Cumberland meer dan 30 000 bomen geveld vanwe­ge de verwoestingen van de lorkenzaagvlieg.

Jammer genoeg heeft de Europese lork veel te lijden van die ziektes. Het blad wordt ook nog opgevreten en komt er een korstmos op voor die zeer decoratief is maar schadelijk is voor de boom. Die takken worden in de bloemsierkunst gebruikt.