Ritual fúnebre

Rituais nos cidadáns ricos

Os rituais fúnebres dependían da clase social dos propios defuntos.

Cando  un  romano  estaba a  piques  de  morrer,  o parente  máis  próximo presente procuraba  coller o  último  alento  da  súa respiración coa  boca. Quitábanselle os  aneis ao defunto e o familiar pecháballe os  ollos  e a boca. Lavábase  entón o cadáver e untábase con  aceite  e  perfumes  polos escravos, chamados Pollinctores, que pertencían aos Libitinarii, ou enterradores.

Os Libitinarii estaban asociados ao templo de Venus  Libitina (as expresións vitare Libitinam e evadere Libitinam eran utilizadas no sentido de escapar da morte). Dende este templo servían ao pobo romano proporcionando os servicios funerarios, levando a cabo os ritos e rexistrando  todas  as mortes con fins estatístiticos. Ningún destes servicios era gratuíto, e variaban segundo a súa complexidade e pompa, baseándose nuns prezos establecidos, chamados arbitria.

Moitos dos romanos máis pobres pertencían ás sociedades fúnebres, chamadas Collegia funeraticia, para procurarse un enterro apropiado. Eran asociacións funerarias nas que se pagaban cotas regulares, que serían utilizadas para cubrir o custo dos enterros dos seus membros. Os membros dos colexios tiñan garantido un lugar nos Columbaria, onde eran colocados os restos incinerados dentro de pequenos nichos nas paredes, marcados a miúdo con placas conmemorativas e retratos esculpidos. Os Collegia e Columbaria eran un xeito barato de garantir unha transición apropiada á vida no máis alá para todas as clases da sociedade romana.

Os romanos consideraban  un corpo  morto  como  un  obxecto  impuro, capaz  de  contaminar o espírito. Aos Libitinarii, como serventes de Libitina, estáballes permitido manexar un cadáver sen temor a seren contaminados.  Normalmente  eran  os responsables  de  quitar todas as xoias, pechar os  ollos  e  da limpeza do cadáver, tanto física como espiritual. Por unha tarifa extra os Libitinarii untaban e perfumaban o  corpo con  aceites  e  perfumes.  

Despois  diso  se  lle poñía  unha  pequena  moeda na  boca,  para pagarlle a Caronte por transportar ao morto a través da lagoa Estixia. Entoábanse ao son das frautas lamentos, cancións ou poemas que expresaban pena, mentres que se preparaba o corpo para a procesión  fúnebre.