A toga viril

O símbolo do abandono da nenez constituíao a adquisición da toga virilis por parte dos mozos. Esta cerimonia constaba de dúas partes: a pública e a privada. A noite anterior debía dormir cunha túnica recta e a mañá seguinte abandonar tanto a toga praetexta como os insignia pueritae, os obxectos propios da infancia como a bulla, amuleto consagrado aos deuses Lares, ou os xogetes.

''Máis tarde, cando se che quitou a medalla de ouro do teu pescozo viril e tomaches a toga de cidadán ante os deuses da túa nai, dende entón Apolo inspírache algúns dos seus versos e prohíbeche tronar con discursos no loco Foro.'' (Propercio, IV, 1)

Na parte pública, o neno era acompañado polos parentes, amigos e clientes da familia ata ó foro, como símbolo do seu inicio nos asuntos profesionais e civís. Alí inscribíase no tabularium como cidadán romano e dabáselle o tria nomina por primeira vez. Remataba no templo de Xúpiter, onde se ofrecía unha moeda á deusa Iuventas. 

A pesar de ser xa considerado un cidadán debía pasar por un proceso denominado tirocinium fori, durante aproximadamente un ano, no que unha persoa de confianza lle ensinaba o que necesitaba para desenvolverse na sociedade. Pode considerarse como unha aprendizaxe básica para desenvolverse na vida pública.

Despois disto, na parte privada, o pater familias invitaba as persoas cercanas a familia para celebrar un banquete. 

Tamén podía realizarse a depositio barbae, é dicir, o seu primeiro afeitado para ser consagrado moitas veces aos deuses Lares. Este último acto mencionado non só correspondía as familias ricas, senón tamén aos escravos, xa que se consideraba que merecía unha celebración.

Toda esta celebración do abandono da nenez debíase vivir con alegría, aínda que ás veces se facía a escondidas, coma no caso do emperador Claudio, a quen quixeron apartar da vista do pobo pola súa discapacidade (a súa propia nai referíase a el como o "tonto Claudio")