Afkomst en begin van loopbaan

Willem Visser ’t Hooft is in het jaar 1900 geboren in een ruimdenkend protestants gezin. Zijn vader is advocaat in Haarlem. Tijdens zijn gymnasiumopleiding gaat hij in de vakantie naar de jongenskampen van de Nederlandsche Christen-Studenten Vereniging (NCSV). Door de christelijke inspiratie van die ervaringen kiest hij er voor in Leiden theologie te gaan studeren. In zijn studententijd vervult hij verschillende bestuursfuncties in de NCSV en neemt hij deel aan veel internationale conferenties. Die ervaring helpt hem aan zijn eerste baan. Hij wordt na zijn afstuderen secretaris van de wereldbond van de Young Men’s Christian Association (YMCA), een jongerenorganisatie die verwant is aan de NCSV. In de YMCA zijn christelijke verenigingen voor jeugd- en jongeren, die vooral bekend zijn door de jeugd- en sportkampen, uit meer dan honderd landen aangesloten. Na zijn huwelijk in 1924 verhuist hij naar Genève, waar de internationale overkoepeling van de YMCA gevestigd is en waar hij zijn hele leven zal blijven wonen.

Contactpersoon tussen de kerken

Eind jaren ‘20 van de vorige eeuw maakt Visser ’t Hooft de overstap naar de World Student Christian Federation (WSCF), eerst als parttime secretaris voor Europa, later als fulltime secretaris-generaal. Door zijn werk voor de ondersteuning van christelijke studentenorganisaties en de uitwisseling van christelijke studenten krijgt hij steeds meer contacten met verschillende kerkorganisaties in vele landen. Hij is o.a. betrokken bij conferenties over de betekenis van het christen-zijn voor de praktijk van alledag. Op deze conferenties wordt de basis gelegd voor het organiseren van een wereldwijde raad van kerken. In 1938 leidt dat in Utrecht tot de instelling van een voorlopig comité voor de Wereldraad van Kerken, waarvan Visser ’t Hooft algemeen secretaris wordt. In die functie kan hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in Genève een bijzondere rol vervullen. Als contactpersoon tussen de kerken kan hij de verschillende strijdende partijen bezoeken en van grote betekenis zijn voor de informatieverstrekking. Ook is hij nauw betrokken bij de hulp aan vluchtelingen, die via het neutrale Zwitserland een weg naar vrijheid en veiligheid zoeken.

Wereldraad van Kerken

Na een vertraging door de oorlog wordt de officiële oprichtingsvergadering van de Wereldraad van Kerken pas in 1948 in Amsterdam gehouden. Visser ’t Hooft wordt hier gekozen tot de eerste secretaris-generaal. Tot zijn pensionering in 1966 behoudt hij deze functie. In talloze publicaties geeft hij zijn visie op de samenwerking tussen de christelijke kerken. Hij weet de vereniging van vooral protestantse en anglicaanse kerken uit Europa en Noord-Amerika uit te breiden met de orthodoxe kerken en veel kerken uit Azië en Afrika. Hij krijgt het ook voor elkaar tot permanente samenwerking met de Rooms-katholieke Kerk te komen. Paus Johannes XXIII legt daarvoor tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) de basis. De Katholieke Kerk, die terugkeer van alle christelijke gelovigen ‘in de schoot van de moederkerk’ nastreeft, kiest dan voor een oecumenische houding, die het mogelijk maakt dat het Vaticaan een permanente waarnemerszetel bij de Wereldraad krijgt.

Pensionering

Visser ’t Hooft krijgt na zijn pensionering vele eerbewijzen. Hij wordt erevoorzitter van de Wereldraad en ereburger van de stad Genève. Hij ontvangt 15 eredoctoraten. Met zijn dood in 1985 overlijdt een pionier van de oecumenische beweging, de grondlegger van de Wereldraad, die inmiddels 349 kerken verenigt, die samen meer dan 550 miljoen christenen tellen.