A.S. (Syb) Talma

Vakorganisatie en politiek

Talma was een gedreven man, die het vanuit zowel kennis als praktisch werk als een levenstaak zag zich in te zetten voor de lotsverbetering van arbeiders. Zijn opvattingen ontwikkelden zich vanuit een samengaan van studie naar sociale omstandigheden en praktisch veldonderzoek. Een eerste bezoek aan het Christelijk Sociaal Congres in 1891 bracht hem in aanraking met de Anti-Revolutionaire Partij van Abraham Kuyper. Zo ontdekte hij ook het christelijke werkliedenverbond Patrimonium, waar hij zich bij aansloot. In een periode van tien jaar ontwikkelde hij er tal van activiteiten. Patrimonium was over het algemeen paternalistisch georganiseerd. Talma ging ervan uit dat de zelfstandigheid van de arbeider zoveel mogelijk bevorderd moest worden. Hij pleitte voor de omvorming naar vakgerichte arbeidersorganisaties. Die zouden zelfs  de werkstaking als uiterste middel mogen inzetten, een opvatting waarmee velen in eigen kring toen heel veel moeite hadden. Talma werd een gevierd spreker en schreef als redacteur van Patrimonium geregeld artikelen. Dat zou niet onopgemerkt blijven. Er wordt wel gezegd dat zijn opvattingen over een strijdbare vakbeweging later gestalte krijgen in de oprichting van het Christelijk Nationaal Vakverbond (1909).

Talma’s wetten

Talma voerde de eerste collectieve oudedagsvoorziening in Nederland in. Op 9 december 1913 konden pensioengerechtigde arbeiders van 70 jaar een ouder een wekelijks uitkering van staatswege ontvangen. Talma zag het als een overgangsregeling. Eigenlijk was hij voorstander van een verplichte particuliere pensioenverzekering, waarvoor geregeld premie moest worden betaald. De oudere arbeiders die vanaf 1913 in aanmerking kwamen voor een ouderdomsrente, hadden hiervoor niet kunnen sparen. Het betekende dat de overheid toch met financiële steun over de brug moest komen. Met steun van de SDAP – voorstander van een staatspensioen en eigenlijk tegenstander van verplichte verzekeringen - werd de Invaliditeits- en Ouderdomswet uiteindelijk aangenomen.

Toch ging het aannemen van nieuwe sociale wetten bepaald niet van een leien dakje. De Bakkerswet, waarin nachtarbeid in bakkerijen werd verboden, was bedoeld om de kleine bakkers te beschermen tegen de moordende concurrentie van industriële bakkerijen. Deze wet werd uiteindelijk niet in de Tweede Kamer aangenomen. Kuyper, de politieke leider van de ARP en fractievoorzitter in de Kamer, zag in de wet te veel staatsbemoeienis en inperking van de vrijheid van de ondernemers en stemde daarom niet voor Talma’s voorstel. Het voorstel kreeg zo net geen meerderheid. Het verwerpen van deze wet was een bittere pil voor de ambitieuze minister. In zijn andere wetten over verplichte verzekeringen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid stuitte hij in eigen kring op dezelfde bezwaren. Hij moest aan politieke tegenstanders – maar ook medestanders - verregaande concessies doen om de wetten er toch door te krijgen. Daarmee ontstond het – naar later bleek – onterechte beeld, dat Talma een politicus was, die op tragische wijze was mislukt.