Corrie ten Boom

Van Nederlands eerste vrouwelijke horlogemaker tot rechtvaardige onder de volkeren

In 1837 begint de dan 21-jarige Willem ten Boom met een van zijn ouders geleend startkapitaal van honderd gulden een horloge- en klokkenwinkel op Barteljorisstraat 19 te Haarlem. Het pand stamt uit de late vijftiende eeuw. Aanvankelijk huurt Willem het benedenhuis als woon- en werkplaats, maar als de zaken goed gaan, kan hij het hele pand kopen. Samen met zijn vrouw krijgt hij een gezin met vijf kinderen. Nadat zijn vrouw is overleden aan tuberculose hertrouwt hij en krijgt met zijn tweede vrouw nog zes kinderen, van wie Casper, de vader van Corrie, de oudste is.

Bidden voor Jeruzalem

Het gezin is trouw lid van de Nederlands Hervormde kerk en bezoekt elke zondag de diensten in de Grote of Sint-Bavokerk aan de Haarlemse Grote Markt. Liefde voor God en medemens wordt de kinderen van jongsaf voorgeleefd. Bijzonder is dat grootvader Willem in 1844 met vrienden in zijn woonhuis een reeks bidstonden begint voor het Joodse volk en de vrede voor Jeruzalem. Drie generaties lang is op Barteljorisstraat 19 gedurende honderd jaar op deze wijze gebeden...

De schuilplaats

Eind negentiende eeuw koopt de familie Ten Boom een aangrenzend pand achter de winkel, in de Schoutensteeg. Het tussenliggende steegje wordt trappenhuis en zo ontstaat een bijzonder winkel/woonhuis met vele ruimtes op verschillende niveaus. Het blijkt in de Tweede Wereldoorlog zeer geschikt als schuilplaats… Er is nu een museum en cultureel centrum gevestigd dat leven en werk van de familie toont en activiteiten voor kinderen ontplooit. Dat is geheel in lijn met het leven van de familie Ten Boom, die zich altijd om anderen heeft bekommerd.


Opvang van familieleden, kinderen, onderduikers, verzetsmensen, Joden, het is de gewoonste zaak van de wereld. Drijfveer is het geloof in God en de liefde van Jezus voor zondige mensen. Die liefde wil de familie doorgeven. In de Tweede Wereldoorlog is half Haarlem bekend met de schuilplaats aan de Barteljorisstraat. Heel lang gaat het goed, maar eind februari 1944 valt de Sicherheitsdienst binnen. De Duitsers maken van het huis een val en nemen in totaal dertig mensen mee naar het politiebureau. Vier Joden en twee verzetsmensen weten op tijd de geheime ruimte te bereiken en blijven onontdekt. Een “goede” Haarlemse politieagent weet hen met gevaar voor eigen leven te bevrijden en drie van die vier Joden overleven de oorlog.

Corrie ten Boom - op latere leeftijd - toont de schuilplaats voor onderduikers in haar vroegere slaapkamer.

Shelter Christian Hostel

Naar Ravensbrűck

Als het Oranjehotel in Scheveningen op 5 juni 1944 wordt ontruimd (de Duitsers vrezen een geallieerde invasie op de Noordzeekust), belanden honderden gevangenen, onder wie Betsie en Corrie, in kamp Vught. Daar worden in de zomer van 1944 honderden mannen geëxecuteerd. De vrouwen worden naar het vrouwenkamp Ravensbrűck overgebracht. Corrie slaagt erin een zakbijbeltje mee te smokkelen. Ze is zo in staat om tweemaal daags in haar overvolle barak een bijbelstudie te houden. In december sterft Betsie, maar wordt Corrie plotseling vrijgelaten.

Na de oorlog

Na de oorlog is Corrie in de gelegenheid in Bloemendaal ruimte te huren voor een christelijk revalidatiecentrum voor oorlogsslachtoffers, Schapenduinen. Ze publiceert haar herinneringen aan Scheveningen, Vught en Ravensbrűck in het boek Gevangene en toch. Ze houdt spreekbeurten en begint te reizen, zelfs naar de VS. Eind 1946 reist ze naar Duitsland. Ze huurt het voormalige concentratiekamp in Darmstadt en maakt er een vluchtelingenkamp van, met hulp van de Lutherse kerk. Ze voert, hoe moeilijk ze dat ook vindt, verzoenende gesprekken met voormalige nazi-officieren, onder wie enkelen van haar vroegere ondervragers.

De wereld over

In de jaren ’60 smokkelt ze, samen met Anne van der Bijl van de stichting Open doors bijbels naar de landen van het communistische Oostblok. In 1967 viert ze haar 75ste verjaardag zelfs in Zuid-Vietnam, toenmalig oorlogsgebied. Uiteindelijk verkondigt Corrie na de oorlog de liefde van Jezus in meer dan zestig landen gedurende meer dan dertig jaar.

Van haar christelijke boeken zijn miljoenen exemplaren verkocht. Via Trans World Radio heeft ze haar boodschap met tallozen gedeeld. Die boodschap is helder: in een wereld vol haat moeten we de liefde van God weerspiegelen.