Roger Schutz
Een verzoener en aanspreekpunt van jongeren
Roger Schutz
Afkomst
Roger Louis Schutz-Marsauche werd op 12 mei 1915 in de Franstalige Zwitserse plaats Provence in een protestants gezin geboren. Het gezin, waarvan de moeder uit Frankrijk afkomstig was, telde negen kinderen: Roger was daarvan de jongste. Van 1937 tot 1940 studeerde hij gereformeerde theologie te Straatsburg en Lausanne.
In 1940 reed hij op de fiets vanuit Genève naar de Bourgondische plaats Taizé. Dat was toen gelegen in een deel van Frankrijk dat tijdens de Tweede Wereldoorlog niet voortdurend door de Duitsers was bezet. Tijdens de eerste jaren zorgde hij samen met zijn zus Geneviève voor onderdak voor tal van vluchtelingen, waaronder Joden. In 1942 was hij gedwongen zelf naar Zwitserland terug te vluchten.
Gedenkplaatje bij het geboortehuis van Roger Schutz, stichter van de Taizé-gemeenschap.
Wikimedia Commons
Deze foto is genomen in de tijd dat de gemeenschap van Taizé nog maar net was opgericht.
Een nieuwe kloostergemeenschap
Na de bevrijding van Frankrijk in 1944 keerde hij in Taizé terug. Ditmaal legde hij zich toe op de verzorging van Duitse krijgsgevangenen en de opvang van oorlogweeskinderen. Steeds meer vrienden en gelijkgestemden sloten zich bij hem aan. In 1949 legden de eerste zeven broeders de kloostergeloften af. Broeder (of frère) Roger werd de eerste prior (= overste); enkele jaren later stelde hij een regel vast. Toetreden tot de gemeenschap betekende voortaan kiezen voor het celibaat, leven in gemeenschap en grote eenvoud.
De dorpskerk van Taizé
Wikimedia Commons
Middaggebed in aanwezigheid van broeders en vooral jongeren.
Wikimedia CommonsJongeren
Schutz richtte zich vooral op jongeren. Niet verwonderlijk dat de gemeenschap in 1974 een 'concilie van de jeugd' organiseerde. Het was niet de bedoeling om zich als organisatie of beweging te beperken tot uitsluitend de gemeenschap in Taizé. Iedere aanhanger of sympathisant werd aangemoedigd om de ideeën van de beweging zoals naastenliefde, vrede en verzoening in eigen stad, dorp en plaatselijke kerk uit te dragen. Op initiatief van broeder Roger stichtten sinds 1951 broeders samen met bezitslozen gemeenschappen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. De pelgrimage van jongeren naar Taizé bereikte vanaf de jaren negentig een geweldige omvang. Per jaar trokken er zo'n 200 000 jongeren naar Taizé. Een hoogtepunt van menig bezoek door jongeren was de ontmoeting met broeder Roger, die alle tijd nam om naar hun verhalen te luisteren en hen met een eenvoudige handoplegging te zegenen. Op het internationaal vlak groeide een enorme waardering voor zijn werk. Het was dan ook niet verwonderlijk dat prestigieuze prijzen als de UNESCO-prijs (1988) en de Karel de Grote-prijs (1989) aan hem werden verleend.
Frère Roger met jongeren in gebed (2003)
Wikimedia Commons
Roger Schutz op bezoek in het hoofdkwartier van Unesco in Parijs. Samen met de directeur-generaal van de organisatie (rechts) houden zij de handen van drie meisjes vast (januari 1989).
Wikimedia Commons
Ontmoeting tussen Roger Schutz en paus Johannes Paulus II
Heimelijk katholiek?
In de loop der jaren kwamen er tal van geruchten in omloop dat hij in het diepste geheim al tot de katholieke kerk was toegetreden. Deze opvatting leek zich te bevestigen tijdens de eucharistieviering bij de uitvaartplechtigheid van paus Johannes Paulus II (april 2005). De toenmalige kardinaal Ratzinger (thans paus Benedictus XVI) deelde toen aan Schutz de communie uit. Dit baarde wereldwijd opzien; sommigen zagen daarin een teken van toenadering tussen de kerkgenootschappen binnen het christendom. Later nam het Vaticaan er toch afstand van. Een woordvoerder benadrukte dat 'dit een zeer uitzonderlijk geval was, dat niet veralgemeend mag worden'. Niettemin zette Roger Schutz als protestant een stap die sinds de Reformatie niet was voorgekomen: hij trad geleidelijk toe tot volledige gemeenschap met het geloof van de katholieke kerk, zonder er formeel lid van te worden.
Dodelijke aanslag
Op de leeftijd van bijna 90 jaar kwam er een tragisch einde aan het leven van de door velen geliefde broeder Roger. Op 16 augustus 2005 werd hij tijdens het avondgebed, waarbij ongeveer 2500 jongeren aanwezig waren, aangevallen door een 35-jarige verwarde Roemeense vrouw die hem met een mes dodelijk verwondde. Op 23 augustus werd Roger Schutz op het plaatselijk kerkhof rond de romaanse kerk waar de gemeenschap van Taizé zijn eerste diensten hield begraven. Broeder Alois, 51 jaar, van Duitse afkomst en indertijd door broeder Roger bestemd om zijn opvolger te zijn, werd de nieuwe prior van de gemeenschap.
Broeder Alois Löser, de opvolger van Roger Schutz.
Wikimedia Commons
Het eenvoudige graf van de door een aanslag omgekomen Roger Schutz in Taizé
