Dietrich Bonhoeffer

Een christen-theoloog in verzet

Tips voor verdieping en verwerking

Bronnen

  • Dietrich Bonhoeffer, Verzet en overgave. Brieven en aantekeningen uit de gevangenis, verzameld en ingeleid door Eberhard Bethge. Ten Have, Baarn, 1996 (zesde druk).

  • Eberhard Bethge, Dietrich Bonhoeffer: theoloog, christen, tijdgenoot. Ten Have Baarn (z.j.). Een monumentale biografie, geschreven door een van de naaste vrienden van Bonhoeffer.

  • Renate Bethge, Dietrich Bonhoeffer. Een schets van zijn leven. Uitgeverij Ten Have Baarn 2004. Een beknopte biografie, geschreven door een dochter van Eberhard Bethge.

  • Mary Glazener, De beker der gramschap. Dietrich Bonhoeffer in verzet tegen Hitler. Uitgeverij Kok, Kampen, 1995. Een uit het Engels vertaalde biografische roman die zeer lezenswaardig is.

  • Dietrich Bonhoeffer Theoloog Christen Tijdgenoot is de website van het Bonhoeffer Werkgezelschap (Nederlandstalig). Hierop bevindt zich informatie over de persoon Bonhoeffer en ook over de activiteiten die het Werkgezelschap onderneemt.

  • Ook op de website van het Bonhoeffercollege in Castricum is informatie over de persoon Bonhoeffer en zijn gedachtegoed opgenomen.

  • Wikipedia over Bonhoeffer Hierin is een overzicht van een groot aantal werken (in Nederlandse titels) opgenomen.

  • Bonhoeffer. Zo luidt een gedramatiseerde documentaire die slechts alleen in een Engelstalige versie verkrijgbaar is.

Opdrachten

  • Het bekendste gedicht van Dietrich Bonhoeffer is ‘Door goede machten trouw en stil omgeven’. Dit gedicht is door verschillende componisten in Duitsland en Nederland getoonzet. Zoek via Google naar enkele voorbeelden. Maak van je bevindingen een beknopt verslag.

  • Maak voor het vak geschiedenis een verslag over het verzet binnen de Duitse kerken tegen het bewind van Hitler. Belicht daarin de bijzondere rol van Dietrich Bonhoeffer. Je kunt hierbij gebruikmaken van de hierboven vermelde bronnen.


Een collage gemaakt met foto's van Bonhoeffer.

Dietrich Bonhoeffer overleed in 1945, nu 75 jaar geleden, maar inspireert vandaag de dag nog steeds gelovigen over de hele wereld. Daarom is in april 2019 de brochure 'Bonhoeffer75' verschenen. Het staat vol gedichten, gebeden en inspirerend materiaal.

www.deroosvanculemborg.nl

Deze plaquette ontworpen door Johannes Grützke bevindt zich bij de Matthäus Kirche in Berlijn-Tiergarten.

Andreas Steinhoff / Wikimedia Commons

'Von guten Mächten wunderbar geborgen' door Siegfried Fietz

1. Von guten Mächten treu und still umgeben,

behütet und getröstet wunderbar,

so will ich diese Tage mit euch leben

und mit euch gehen in ein neues Jahr.


2. Noch will das alte[7] unsre Herzen quälen,

noch drückt uns böser Tage schwere Last.

Ach Herr, gib unsern aufgeschreckten[8] Seelen

das Heil, für das du[9] uns geschaffen[10] hast.


3. Und reichst du uns den schweren Kelch, den bittern

des Leids, gefüllt bis an den höchsten Rand,

so nehmen wir ihn dankbar ohne Zittern

aus deiner guten und geliebten Hand.


4. Doch willst du uns noch einmal Freude schenken

an dieser Welt und ihrer Sonne Glanz,

dann wolln wir des Vergangenen gedenken,

und dann gehört dir unser Leben ganz.

5. Laß warm und hell[11] die Kerzen heute flammen,

die du in unsre Dunkelheit gebracht,

führ, wenn es sein kann, wieder uns zusammen.

Wir wissen es, dein Licht scheint in der Nacht.


6. Wenn sich die Stille nun tief um uns breitet,

so laß uns hören jenen vollen Klang

der Welt, die unsichtbar sich um uns weitet,

all deiner Kinder hohen Lobgesang.


7. Von guten Mächten wunderbar geborgen,

erwarten wir getrost, was kommen mag.

Gott ist bei uns am Abend und am Morgen

und ganz gewiß an jedem neuen Tag.


Uit: Evangelisches Gesangbuch

Tips voor verdieping en verwerking