John Bunyan
Een christen-reisgids voor gewone mensen
John Bunyan
John Bunyan wordt op 30 november 1628 geboren in Elstow, Bedfordshire (Engeland). Zijn vader is ketellapper. Opleiding geniet hij nauwelijks, in de chaotische situatie van Engeland in die tijd. Op 16-jarige leeftijd wordt hij ingelijfd in een garnizoen van het parlementsleger, dat strijdt tegen de troepen van koning Karel I. Naar eigen zeggen valt Bunyan in die tijd op door zijn vele gevloek.
In 1645 komt tijdens een actie een vriend van John om het leven, die op eigen verzoek Bunyans plaats heeft ingenomen. Een jonger zusje van John overlijdt in mei 1645; een paar weken later sterft zijn moeder. Een paar maanden later trouwt zijn vader voor de derde keer… De sterfgevallen bepalen John bij de eindigheid van het leven en bij wat daarna komt…
Als zijn legereenheid in augustus 1646 wordt ontbonden, krijgen de soldaten opdracht voor werkzaamheden in Ierland. In januari 1647 wordt Bunyan opnieuw soldaat; in 1647 komt hij als 19-jarige naar huis. In 1648 trouwt hij met een zeer gelovig weesmeisje. Ze zijn beiden arm, maar het meisje heeft van haar vader twee boeken geërfd: The Plain Man’s Pathway to Heaven en The Practice of Piety. Mary, hun eerste dochter, is blind vanaf de geboorte. John probeert als ketellapper in hun onderhoud te voorzien.
Bedford
Op 25-jarige leeftijd wordt John lid van de puriteinse baptistengemeente in Bedford; hij maakt er kennis met de priester Gifford, met wie hij bevriend raakt. In datzelfde jaar valt hij tijdens een boottochtje in het water van de rivier en verdrinkt bijna. In 1654 wordt zijn dochter Elisabeth geboren. Deze gebeurtenissen zetten hem aan tot nadenken over zijn levensbestemming.
In 1655 wordt John diaken en hij ontwikkelt zich tot lekenpredikant. Hij heeft dan vier kinderen: twee dochters en twee zoons. Kort na de verhuizing overlijdt zijn vrouw. Ook zijn vriend, de priester Gifford, komt te overlijden in datzelfde jaar. In 1656 verschijnt Johns eerste boek: Some Gospel Truths Opened. In 1657 verschijnt Vindication of Gospel Truths. In 1657 wordt John door zijn gemeente als lekenpredikant erkend. Volgens de wet is preken echter verboden voor iedereen die niet door een bisschop is gewijd.
Dit bord staat in Elstow, de geboorteplaats van John Bunyan.
Elstow is de geboorteplaats van John Bunyan. In dit 16e eeuwse gebouw, de Moot Hall, bevindt zich thans een museum.
Foto: Wim de KokAanklacht en gevangenschap
Als hij eens elders wil preken, wordt er tegen hem een klacht ingediend; hij wordt echter dan nog niet vervolgd. In 1658 verschijnt A Few Sighs from Hell. In 1659 hertrouwt John; Elisabeth heet zijn tweede vrouw. In datzelfde jaar publiceert hij The Doctrine of the Law and Grace Unfolded.
Als John in november 1660 in het gehucht Lower Samsell wil preken, wordt hij gearresteerd en belandt in de gevangenis, op beschuldiging van wegblijven uit de officiële kerk, onwettige samenscholing en oproerkraaierij in strijd met de wetten van de koning. Pas in augustus 1661 zal John worden berecht, maar de rechtszaak wordt jaren uitgesteld. In de gevangenis schrijft hij een flink aantal werken. Pas in 1666 komt hij enige tijd vrij.
Kort daarop wordt hij echter tijdens een bijeenkomst opnieuw gearresteerd en vastgezet. In 1672, dus na twaalf jaar gevangenschap, komt John definitief vrij. In het voorjaar van 1672 ontvangt hij een koninklijke volmacht om als predikant op te treden. Hij wordt door de Bedford meeting als voorganger aangesteld. Toch wordt hij in 1675 weer voor een half jaar opgesloten. In dat halfjaar schrijft hij zijn bekendste boek: The Pilgrim’s progress (Eens Christen’s reize naar de eeuwigheid). Na zijn vrijlating hervat Bunyan zijn pastoraat in Bedford, tot zijn dood in 1688. Hij ligt begraven op Bunhill Fields, een begraafplaats voor non-conformisten in Londen.
Het voorblad van de eerste uitgave van The Pilgrim's Progress, verschenen in 1678.
Een levensecht wassen beeld van John Bunyan in de gevangenis. Te zien in het John Bunyan Museum in Bedford.
Wikimedia Commons
Het graf van John Bunyan in Bunhill Fields in Londen.
Wikimedia Commons