Thomas More

Jonge jaren

Thomas More wordt in 1478 vlakbij de St. Pauls Cathedral in het centrum van Londen geboren. Zijn vader is een goed bekend staande advocaat, die later rechter wordt. Hij gaat naar St. Anthony’s School, de beste basisschool van Londen in die tijd, waar Latijn een belangrijk schoolvak is. Op twaalfjarige leeftijd, als zijn moeder al gestorven is, wordt hij page in Lambeth Palace, de residentie van John Morton, die de functies van aartsbisschop van Canterbury en Lord Chancellor (kanselier of minister-president van Engeland) combineert. Met andere pages krijgt hij dan les in etiquette en maakt hij kennis met alle belangrijke personen van kerk en bestuur. Kardinaal Morton zorgt ervoor dat Thomas op zijn veertiende een plaats krijgt op het Canterbury College (tegenwoordig Christ Church College) van de Universiteit van Oxford. Hij volgt hier een uitstekende gymnasiale opleiding als voorbereiding op het priesterschap. Maar priester zal hij niet worden.

Privé

In de tijd van zijn juridische opleiding woont Thomas enkele jaren in het gastenverblijf van het Charterhouse, het grootse kartuizerklooster in Londen. Hij neemt deel aan het monnikenleven en verdiept zich in theologische werken. Hier wordt hij beïnvloed door de opvattingen van de Moderne Devotie (zie bij Geert Grote), zoals neergelegd in het boek De navolging van Christus van Thomas à Kempis. Hoe hoog hij ook maatschappelijk zal stijgen, zijn hele leven zal Thomas More ervan overtuigd blijven dat macht en bezit geen enkele betekenis hebben voor het eeuwig leven. Thomas wordt overigens ook geen monnik, maar kiest voor het huwelijk. Hij trouwt in 1505 met de zeventienjarige Jane Colt en ze krijgen samen vier kinderen. Jane is nog maar 22 als ze plotseling overlijdt, waarschijnlijk tijdens een bevalling. Thomas hertrouwt vrij snel met Alice Middleton, de weduwe van een bemiddelde lakenhandelaar, die zelf al een dochter heeft. Ze neemt resoluut de leiding in het gezin, dat met huisleraren, personeel en vaak langdurig inwonende gasten, waaronder de humanist Desiderius Erasmus en de schilder Hans Holbein, vele tientallen personen omvat. In 1523 laat Thomas ten westen van het toenmalige Londen in het dorp Chelsea een grote villa bouwen, waar de kinderen na hun trouwen zelfs kunnen blijven inwonen. In de enorme tuin wordt ‘the New Building’ gebouwd, waar Thomas More zich in zijn bibliotheek en kapel kan terugtrekken voor studie, schrijfwerk en gebed.

Executie

In 1534 wordt de Act of Supremacy door het parlement aangenomen. Hierin wordt de positie van de koning als hoofd van de Engelse kerk geregeld: hij krijgt niet alleen de organisatorische leiding, maar ook de bevoegdheid bindende uitspraken te doen over de geloofsinhoud. Alle burgers moeten een eed op deze wet afleggen. Thomas More weigert dit en wordt in de Tower, de staatsgevangenis, opgesloten. Zijn gevangenschap duurt ongeveer een jaar en is dragelijk, omdat hem een ruime kamer, bezoek en correspondentie worden toegestaan. Terwijl alle Engelse bisschoppen, behalve de bisschop van Rochester, Fisher, zich vlot neerleggen bij de afscheiding van de Engelse kerk van die van Rome, blijft More zich verzetten. Zijn vrouw en kinderen proberen tevergeefs op hem in te praten. Tijdens een speciale rechtszitting in de Westminster Hall blijft More zich beroepen op zijn geweten en wordt hij ter dood veroordeeld. Hij wordt op 6 juli 1535 op Tower Hill onthoofd. Zijn lichaam wordt begraven in een verzamelgraf op het gevangenisterrein. Zijn hoofd wordt ter afschrikking op de Tower Bridge gespietst. Dat hoofd is uiteindelijk begraven in de grafkelder van de familie Roper, de schoonfamilie van zijn dochter Margaret, in de parochiekerk van St. Dustan in Canterbury.