derr zxic-id jniux

DERR 21 JNIUX

HUAD IYC HRO VNIRLANGG

Langg air hagsip kanwho ee su, diyhh liyc aw bad sngr ee huato, qapp jaix dagg hxang cinr, niu, pingg, dingw, hitt hy. E hiauw did vixqaur laii sngr, ursii in’ui beh jiong’ iyc vunx juer quiw hxun, acc si beh qex qiamw hro ix kacc qau, acc si kacc vyc. Jex longxx diyhh e bingvik jiacc hyw. Setsuw be hiauw did jitt xee iwsur, jiurr yh did sinwzim .did, iarr jin’ gauu gro dairjir.

Jabjinwhuad (十進法, Decimal sysytem): Qinrlaii sewqair ee qog jiamrjiam singzin. In’ui sngwhuad kacc lirven. Nriuu iyc ee huatdo, langg iarr jiamrjiam decc ing jitt hyw hxuad; in’ui anxnix kanwho diyhh dairliok jaiw. Jitt hy hxuad si Huatqog dirr Jruw-au 1801 nii, singx huatbingg. Ix jiong’ derqiuu, dui’ vakqik qaur derqiuu cikdy ee jit-cingx-bxan ee jit hxun, juer jit xee dnuaui (單位, unit), qiyr juer bixdut (米突, metre). Aurlaii langg kacc jimjiog sngr jiurr jaix byy duxduxx driyc. Henrqimx dirr Valiw ing jit qix vanw, ing iridio-platinum juer :ee, duxduxx jit bixdut ee dngg.

Jit bixdut si Zidvunw cunr 3 ciyh 3 cunr. Jit bixdut ee jit vachun jit, qiyr juer jit vachun bixdut (centimetre, cm.). Jit centimetre ee jap hxun jit, qiyr juer cinghun bixdut (milimetre, mm.), jiurr si jit bixdut ee cinghun jit.

Narr u jit xee kec’aw cimx jit pachun bixdut, kuah qapp dngg iarr si anxnix. Ing juiw (4∘C.) vniar qaur muaw, si duxduxx libhongx vachun bixdut (jit cubic centimetre, ursii qiyr sisi c.c.). Jitt xee juiw si jit gramme, (grm.) ee dang jiurr si jit uaw (瓦).

DUIWJIYWVIYW

Erbin dairliok u vailet tangx duiwjiyr:

Erbin vailet qanxzi ee duiwjiyr, si poxtongx decc ing :ee:

Erbin dairliok u vailet vingsiongg mic ee dangrliong qapp soxx drew juiw ee giahsor.

Ing jit vunw gunqag qapp dangjnii tangx duiwjiyr:

Juixliong pinghuad: jabjinwhuad (Metric) qapp Ingqog :ee (Imperial) duiwjiyr:

Approximate Imperial Equivalents of Metric Measures of Capacity

Dangrliong pinghuad: jabjinwhuad qapp Ingqog :ee duiwjiyr:

Approximate Imperial Equivalents of Metric Measures of Mass

Ingqog 1 grain ee hunsor qapp jabjinwhuad ee duiwjiyr Dui’ 1 grain jiww 1/1000 grain.

Equivalents of Imperial and Metric Measures of Mass

FRACTIONS OF A GRAIN

From 1 grain to 1/1000 of a grain

Ingqog 1 grain ee vuersor qapp jabjinwhuad ee duiwjiyr. Dui’ 1 grain jiww 1 ounce.

MULTIPLES OF A GRAIN

From 1 grain to 1 ounce

Juixliong pinghuad: Ingqog (Imperial) qapp jabjinwhuad (Metric) ee duiwjiyr. Dui’ 1/2 minim jiww fluid ounce.

Equivalents of Imperial and Metric Measures of Capacity

From half-a-minum to 1 fluid ounce

Min., minim; fl. dr., fluid drachum; fl. or., fluid ounce; gr., grain; oz. Ounce; dr. drachm.

A. – Ingqog vong qapp jiabjinwhuad ee duiwjiywviyw.

B. – Ingqog ciyh qapp jabjinwhuad ee duiwjiywviyw.

lb., vong; kgm., kilogramme; ft., ciyh; in., cunr; mm., millimetre.

(Six tables from Wellcome’s “Medical Diary”)

Congr iyc hro vnirlangg u jin’ je ee huatdo. Iyc narr kipsiux dirr huih nirr u quixnarr diauu lo, jiurr si vailet dirr erdew:

1. Dui’ cuir jiac.

2. Dui’ diddngg quanr zip.

3. Juwsia dirr jingrmehqngw-lai, qapp puee-xe qetdewjid-lai.

4. Dui’ puehux.

5. Dui’ hiwjong kib zip.

6. Dui’ imdy quanr zip; dui’ ziyrdy, vongqongx; cuir sruaw kauw; bagjiux, hni-aw, pnirkangx.

U jit kuanw ee iyc jixu e qamxdong dairsingx qaur soxjai, cincniu dui’ guarbin laii qoo, jiurr e qamxdong puee, dui’ cuir jiac :ee jiurr e qamxdong ui qapp dxngg ee liammoc. Jongw .si derr id je :ee, si kipsiux dirr huih nirr, qycc dui’ huih nirr qniaa qaur dagg xui qetdewjid, qinbah ee osjxia, zen’au jiacc dirr hitt xee u vni ee ui qnir cud qonghau. Lun qaur jitt kuanw ee iyc, qonghau ee dua-siyw, si knuar hitt xee huih kipsiux ee sii, qinw acc si ban.

Iyc kipsiux dirr singkux-lai u quanhe dirr erbin soxx qir :ee.

1. Jiauww iyc he dirr vorui ee hunved.

2. Huih sunkuann ee kuanxsid.

3. Iyc ngiuqaixsingr (溶解性, solubility).

4. Iyc taur quer liammoc ee jok’iong.

Juwsia dirr jingrmec-lai si siangrr qinw, jongw .si jitt xee huatdo si qanda’ isingx decc juer :ee. Derr zi si derr puee-xe qetdewjid-lai. Narr anixnix quer go hunjingx quw jiurr qnir cud qonghau. Dui’ cuir jiac si kacc ban, dui’ diddngg qyckacc ban. Dui’ hiwjong si kacc qinw, in’ui hiwjong-lai mngsewhuicqngw jin’ je.

Narr dui’ cuir jiac qaur ui, diyhh 20 hunjingx au jiacc e qnir cud qonghau. Dui’ diddngg zip diyhh 45 hunjingx au, jiacc u hauriong. Beh jiac ee dairsingx laii iyc, viw jiac vaw, kacc kuair kipsiux, in’ui ui nirr byy sidbut joxqeh ix decc qniaa qaur ui ee liammoc. Narr vni dang, vni sunkuann jiurr kacc ban, liammoc be tangx jiauww vingsii ee jok’iong, iyc kipsiux jiurr kacc ban. Iyhhunw qapp iyh’uann kacc ban, in’ui dirr uirdngg nirr diyhh tingwhau ngiuqaiw.

Huad iyc hro vnirlangg ee quijig:

1. U dok ee iyc, m tangx he qapp byy dok ee iyc siangrr jit soxjai. Cad ee iyc qapp jiac ee iyc iarr si anxnix. Iauwqinw diyhh qir .did, huanrnarr u dok ee iyc, m tangx he dirr vnirlangg bincngg-dingw ee qxer-aw nirr.

2. Iyhduu diyhh sisiongg sryw lehh.

3. Qniwnarr beh congr iyhjuiw hro vnirlangg jiac ee sii, iauwqinw diyhh dairsingx jiong’ iyhqanx iyy hro ix jiauu, in’ui iyc ee guanliau, u kinx u dang. Jitt xee lixkir kanwho ingqaix diyhh jaix. Uree iyhjuiw ee lairbin u bismuthum ee iyhhunw, acc si kacc yh huar, ixqip hunliong dang ee iyhhunw, qycc kacc iauwqinw diyhh iyy hro jiauu jiauu; qycc dryr lyc vxuex nirr ee sii, diyhh liamvnix jiac, in’ui jex jin’ kuair dimm drew.

4. Diyhh ing jit der vnuaa-aw, he jit der niuvue, jit der juixvuex, jit nguaw lingw qunxjuiw, qapp sew juixvuex ing ee juiw jit vnuaa, jit der cingkir vor. Narr hro jit xee jiac liawu, diyhh jiong’ drew iyc ee vxuex sew hro cingkir, crid hro dax, jiacc tangx qycc hro vadd langg jiac.

5. Vnirlangg jiac liauw, soxx ing ee vxuex diyhh sew hro cingkir, m danna(?) in’ui byy cingkir, iarr qniax liauw jiong’ hitt hy tuanziamxvni iauxx bue henw cud ee vnirlangg, soxx ing ee vxuex qycc hro vadd langg ing, si guihiamw.

6. Huanrr u tuanziamxvni :ee, ix soxx ing ee mihqniax, dniardiyc si longxx qapp vadd langg decc ing :ee byy siysiang.

7. Dagg xee vnirlangg ee iyhqanx, longxx diyhh dah iyhpiaux, jiac iyc itkair ee huatdo longxx diyhh siaw hitt dingxbin. Dagg vaiw hro vnirlangg jiac iyc ee sii, diyhh dairsingx knuar iyhpiaux, jiacc knuar si hitt hy iyc acc m si, iarr diyhh knuar hitt xee jiac iyc ee siqanx, qapp iyc ee hunliong u hap acc byy; iauwqinw m tangx tingwhau vnirlangg jiac iyc liauxau, jiacc knuar iyhpiaux. Narr tec jit hxang iyc, dairsingx diyhh knuar qan’axpiaux, qyxzenn si lanw soxx beh ing hitt hxang ee zri acc m si, jiacc tangx vniar .cud .laii. Aurlaii qycc knuar jit vaiw, jiacc huad hro langg’, u knuar quer nng vaiw jiacc ngwbang be cywgo.

8. Huanrnarr be bad dah iyhpiaux ee qan’aw, m tangx hro langg’.

9. Diyhh sisiongg jiauww niuvuex nriuu, m tangx liongriog. Iyhqanx uree u qeh hrunn; jiauww isingx huanhur ee giahsor, diyhh congr hro vnirlangg jiac; jiauww liong m tangx qetnix, acc si qiamxjiyw.

10. Nriuu iyc ee sii, m tangx jiong’ dih ee hxuad, in’ui u duarser dih ee enqor. Piwlun 3.5 c.c. ee juiw u 60 dih, alcohol (jiuw) 146 dih, chloroform (bajuiwiyc) 250 dih.

11. Jiac iyc diyhh jiauww sijun; piwlun muixx zit jiac snax vaiw; gnoxjingg 10 diamw, gnoxau 2 diamw, 6 diamw. Narr si 7 diamw, 5 diamw kacc lirven iarr tangx, jongw .si iauwqinw m tangx byy jiauww sii. Ursii isingx huanhur diyhh sir diamw, acc si snax diamw, qycc jiac jit vaiw, iuguann diyhh jiauww sii. Iarr m tangx qaqi pacsngr jit~vnuar vaiw byy hro ix jiac byy iauwqinw.

12. Jongw .si mii .sii beh congr iyc hro vnirlangg jiac diyhh dairsingx mng isingx tangx qiyr ix cniw acc m tangx. Isingx narr huanhur diyhh, jiacc tangx, narr byy, jiurr mrbenw.

13. Hro ginxaw jiac iyc tauu jit vaiw jueww iauwqinw, in’ui narr tauu jit vaiw byy huatdo, laii hro ix qamguan jiac .lyc .kir, zen’au dagg vaiw jiac iyc, jiurr jin’ huiwkir. Jit hxang diyhh hro ix jaix m jiac be ing .did; jit hxang diyhh sniu huatdo byc did hro ix hauw, hro ix caw. Narr beh congr pnaiw jiac ee iyc hro ginxaw jiac, m tangx qiauw guling, in’ui ix e hiamm gulingx pnaiw jiac; suar byy beh jiac gulingx. Diyhh ing dnix ee lxui laii qiauw, ix jiurr hnuahiw jiac.

14. Narr beh tinn iyc, iyhpiaux diyhh ngr dingxbin, dihongg iyc benw did bag diyc iyhpiaux.

15. Iyhhunw diyhh vniar dirr jic-dingw ee aurbin, ing lingw qunxjuiw puer, jiacc tunx .lyc .kir. Ursii tangx ing dnix ee mic vangjan ix tunx. Narr kacc pnaiw jiac ee iyhhunw, jiurr diyhh ing vaux iyc ee mirpnir vaux lehh. Vaux hro cincniu ser aw vaux aw ee kuanw, jiacc he dirr deaux nirr lingw qunxjuiw ee dingxbin, jit xe jiur qra ix tunx .lyc .kir. Jitt xee mirpnir narr zip dirr ui nirr si kuair kuair siau’ngiuu ee mic. Huanrnarr decc ing iyh’uann diyhh jaix ursii sniu’ ding, jiurr be e siau’ngiuu .kir, iuguann qui’ liap dirr vunr nirr vaii .cud .laii, anxnix jiurr byy qonghau. Si kacc hyw diyhh singx gingw hro jiauu jiacc jiac.

16. Setsuw duw diyc vnirser kacc dang, acc si in’ui vadd mic enqor, drir qaur yh did jiac iyc, diyhh ing lingx, acc si guling’iuu, laii qiauw hro jiauu, tangx vangjan ix tunx .lyc .kir.

17. U jit kuanw pnaiw jiac ee iyc cincniu quinina, narr juiw taur zuxx je, jiurr hro langg zuxx qankow jiac; mrquxx u jit kuanw ee iyc, diyhh qapp kacc je juiw jiacc e ing .did: cincniu sngx ee lxui, magnesii sulphas, bromidum jiaxee. Vnirlangg beh jiac iyc ee dairsingx, air limx damrvyc lingw qunxjuiw, iarr tangx; narr iyc jiac liauw, air puer lingw qunxjuiw iarr byy iauwqinw.

18. Narr congr iyh’iuu hro vnirlangg, dairsingx jiong’ jit qix sxii(?) he siyx jiuw nirr hro ix siyx, jiacc tinn iuu dirr sxii(?) nirr. Anxnix e siyx, kacc be liamm, kacc kuair tunx.

19. Isingx congr hro vnirlangg jiac ee iyc, aurlaii narr tingg, kanwho m tangx suiven qycc congr hro ix jiac; diyhh isingx u huanhur jiacc tangx.

20. Narr vnirlangg cywgo jiac sniu’ je iyc, diyhh liamvnix qra isingx qongw; qiamxcaiw diyhh ing towjex hro vnirlangg, tangx hro ix iyc tror .cud .laii.

Jiauww poxtongx ee quijig, diyhh jiac vaw liauxau nng diamxjingx quaw, jiacc jiac iyc. U quixnarr kuanw ee iyc byy jiauww quijig, sngr si lergua, cincniu erdew:

Qenruiriyc (健胃藥, Stomachics): Jitt hyr iyc si sriok kacc kuix ui :ee, iarr e hro uirik kacc je. Jitt hy iyc, diyhh dirr iauxx bue jiahvng ee dairsingx 15 hunjingx jiac. Cincniu kow ee iyc, nux vomica.

Siauhuawiyc (消化藥, Digestives): Diyhh jiacvng vaw liauxau 15 jiww 30 hunjingx jiacc jiac. Ui nirr sng’ik narr byy qauwgiac tangx siauhuar; jitt hy iyc diyhh jiac vaw jiac. Pepsina, acidum lacticum, pancreatin, si sriok dirr jitt hy lxui.

Narr beh congr iyc hro ix qamxdong ui ee qiogvo, diyhh dirr bue jiahvng ee dairsingx 15 jiww 30 hunjingx jiacc jiac, cincniu bismuthum.

Uree iyc e ciwqig diyc ui, hroix be siauhuar, jitt hy iyc diyhh jiac vaw jiac. Cincniu ferrum, arsenicum, hydrargyrum, potassii iodidum.

Qiongjongwjex, cincniu hiiuu, iarr diyhh jiahvng au.

Harjex (siawiyc): Narr ui nirr byy jiac mic ee sii, laii jiac iyc, iyc ee kuiwlat jiurr kacc kuair qniaa qaur jongrkir ee soxjai; soxiw jiac siawiyc cincniu magnesii sulphas, diyhh dirr jaxkiw-sii, acc si ervox-sii bue jiahvng ee dairsingx iokliok vnuar diamxjingx. Siar iyc jiac liauw, narr liamvnix jiac siyx juiw e kacc kuair siar. Dairkair jiac liauxau byy zuarr quw byy zuarr quw e siar.

Narr ing iyh’uann jiurr kacc ban, soxiw narr air hro ix qeh zit ee jaxkiw-sii dairven, diyhh dirr ervox hro ix jiac .lyc .kir, in’ui iyh’uann diyhh qeh quixnarr diamxjingx quw jiacc e huar kuix, anxnix si hro vnirlangg lirven tangx kunr.

Bajuiwiyc (麻醉藥, Narcotics): Beh hro ix e kunr .did ee iyc, diyhh dirr beh kunr ee sii jiacc hro jiac; jiauww i’ngi ee quiqiw dirr 10 diamxjingx (acc si 8 diamw) ee sii, dagg hxang dairjir diyhh longxx congr liauw, jiacc hro ix jiac iyc. Qycc u jit jxingw aiwkunwiyc, cincniu sulphonal, jitt lxui ee iyc m si qongxx jiac liauw jiurr e kunr .did, diyhh jiac liauxau uaw nng~snax diamxjingx jiacc kunr. Qniwnarr beh kinr ee dairsingx diyhh jiac jitt xee iyc, qaur jitt xee sii kanwho ingqaix diyhh sethuad hro ix kunr. Diyhh qah hro ix siyx; vnirsig-lai m tangx qongw dua sniax ue; iarr diyhh jac qngx hro ix kacc amr, jiacc kacc kuair kunr. Vnirlangg jiac iyc liauxau, kanwho diyhh knuar ix simxmic kuanw, cincniu qeh zit knuar u taukag tniar acc byy.

Cuir soxx jiac ee iyc, uree dui’ ui nirr kipsiux, jongw .si qaur dirr dxngg nirr jiacc kipsiux :ee si jin’ je.

Langg narr jiac ticjex qapp sngx lxui ee iyc, e hro cuiwkiw vnir osig. Soxiw jiac jitt hy iyc ee sii, diyhh ing jit diuu vyleqngw suh iyc dirr cuir ee aurvo; iarr jiac iyc liauxau, ingqaix ing juiw qapp sodii bicarbonas ee iyc hro ix sruaw kauw. Tinct. Ferri perchlor. jitt hy ee iyc, jin’ gauu siongx cuiwkiw, qycc e hro jic qapp dairven vnir ox ee sig.

Congr oleum ricini hro vnirlangg jiac ee hxuad:

1. Praur 200.0 c.c. qypidee drew dirr nguaw nirr.

2. Jiong’ 20.0 c.c. qypidee he deaux nirr; jiong’ oleum ricinii vniar dirr dingxbin, qycc vniar damrvyc qypidee dirr hitt dingxbin.

3. Ing damrvyc qypidee sew cuir, jiacc ing jngxtau’aw gnec pnirkangg hro ix bat, iarr dui’ cuir hokib. Decc gnec ee sii, ing urvi ee iyc juer jit xe tunx .lyc .kir. Jiac liauw pnirkangx m tangx vangr, jongw .si ing cunx ee qypidee kacc jimjiog sruaw kauw, cuir-lai dagg vorui diyhh sew cingkir. Sew cavutdyx jit~nng hunjingx quw, jiurr pnirkangx tangx vangr. Iuguann qycc nng hunjingx quw dui’ cuir hokib.

Gnec pnirkangx ee lixkir, si langg jaix oleum ricini ee bi m si dui’ cuir-lai, si dui’ pnirkangx-lai ee sinqingx; iarr qycc kongkir narr byy zip pnirkangx, jiurr jitt hy bi m jaix.

Jitt xee huatdo pixzinn vunxsinx bad ing, iarr hitt hy bi longxx byy pnri .diyc. Cavutdyx 20 nii quw byy jiac jitt hy iac, jiacc laii Daiuann ing jitt hy huatdo, jaix si hyw ing.

Narr byy qypidee, ing vingsiongg qau dee, dauriuu, ongrlaii, acc si qamaxjiab iarr hyw.

Narr vnirlangg jiac iyc, qycc go hunx acc si jap hunjingx quw jiacc tror .cud .laii, diyhh tingwhau 20 hunjingx quw jiacc qycc hro ix, si tywdongr.

Vadd kuanw ee iyc dui’ cuir jiac, knuar dingxbin.

Jyriyc (坐藥, suppositorium) jiurr si ding qycc kuair siau’ngiuu ee iyh’uann trad zip qongbunn (suar zip diddngg), acc si imdy-lai. Dirr jitt liap iyh’uann-lai, ursii si apenr beh jriw tniar ee loring. Suppositorium iodoformi si dirlaiuu imdy-lai lrauu cud pnaiw ee ik(?), u m hyw ee bi. Suppositorium glycerini si beh hro vnirlangg dairven ee loring. Iarr diyhh knuar derr 132 doo.

Qycc jit xee hxuad si juwsia dirr puee-xe ee qetdewjid; qonghau jueww qinw. Qra vnirlangg juwsiariyc ee hxuad si jin’ iauwqinw ee su, in’ui iyhlat jin’ dua. Narr ing jitt hy iyc, ursii qex dih acc si nng dih, suizenn cax byy zuarr je, mrquxx juwsiariyc ee lat, jingcax vutjiw je.

Kanwho diyhh tec jit qix juwsiarkir laii yc anxjnaixgiu ing. Juwsiarkir u snax hxang laii jniaa :ee, jiurr si juwsiardangg (注射筒, barrel), kipqnuaiw (吸桿, piston), juwsiarjiamx (注射針, needle; derr 181 doo).

Jitt xee juwsiarjiamx si qngwtih laii pah :ee. Juwsiardangg qapp kipqnuaiw ursii si qngwtih, ursii si vylee. Narr si juwsiarkir longxx qngwtih juer :ee, beh quer sac go hunx quw kacc kuair. Narr juwsiardangg si vylee, beh quer sac iarr hyw, mrquxx diyhh dairsingx ing damrvyc vor laii vaux, jiacc he lingw juiw nirr, unn unn aw hniaa hro qunw. Narr hutzenn he lyc siyx juiw nirr, qniax liauw e vrid pnaiw .kir. Iarr u qycc jit hxuad: juwsiarjiamx laii qeur sac, hitt xee vyle juwsiar dangg qapp kipqnuaiw, ing alcohole acc si methylated spirit (huexjiuw) laii jimr jap hunx quw. Jimr liauw diyhh jiong’ lingw qunxjuiw, acc si kiwjuiw, laii sew.

Dairsingx ing damrvyc cingkir lingw qunxjuiw, knuar juwsiarjiamx u hac ing acc byy, zen’au jiacc virvan iyc, ingqaix ing zuarr je, jiauww anxnix laii hro tiux .zip .kir. Narr si iyh’uann, diyhh dairsingx ing kiwjuiw acc si lingw qunxjuiw hro ix snruar, jiacc hro tiux .zip .kir.

Qycc jit hxang, jitt xee juwsia iyh’uann beh hro ix snruar ee hxuad, u quixnarr hxang ee huatdo, jit xee jiurr si jiauww erdew: Ing jit qix ginn acc si qngwticsii diyhh quer sac. Jiong’ jit c.c. kiwjuiw he sii(?)-lai. Tec jit liap iyh’uann he juiw-lai, iarr ing quer sac ee vyletuii la lal hro rngiuu .kir.

Bue juwsia ee dairsingx diyhh sew qaqi ee ciuw, iarr ing lotio iodi cah beh juwsia ee soxjai; acc si ing huexjiuw acc si ether sew puehux hro ix cingkir.

Tec juwsiardangg qapp kipqnuaiw, jiong’ urvi ee iyc tiux .zip .kir; jiacc draur jiamx. Tec juwsiarkir dirr ciuw nirr, jiamx hitt tauu qiac ngr jnriu qnuaii, ing jngxtau’aw kar dangg ee vnix:a hro lairbin ee kongkir jniurqnuaii, jiacc jiong’ kipqnuaiw hro kongkir longxx druu .kir.

Jiong’ jniawciuw tec juwsiarkir, ing duartaubuw qapp qixjnaiw jiong’ juwsiardangg qapp jiamx jriab ee soxjai, knii hro ann. Ing diongjnaiw, bubingjnaiw, buexjnaiw ee buexliux hro juwsiardangg e jai. Narr anxnix qiac, ixqingx tiux .cud .laii ee kipqnuaiw ee guarbin hitt tauu, e kuar dirr ciuxjniuw ciycqud hitt vingg ee puebah.

Ing dywciuw ee duartaubuw qapp qixjnaiw, diongjnaiw, jiong’ vnirlangg ee puehux gnec .kiw .laii (diyhh sewzi m tangx qingw u huicqngw ee soxjai). Ing juwsiarjiamx cah zip kir puee-xe, hitt xee honghiongr m tangx dit dit zip jiamx ee qinbah, diyhh qapp puehux vinghingg, jiacc e zip puee-xe ee qetdewjid-lai. Jngxtau’aw jiauww dingxbin ee kuanxsid m tangx ngua, diyhh ing ciuxjniuw ee bah, jiong’ kipqnuaiw unn unn aw sag .zip .kir, hitt xee iyh jiurr e zip. Qycc jit xee huatdo si jiauww derr 182 doo nirr.

Damrvyc siaudok ee mihuex unr lotio iodi cic hitt xee jiamx cak ee soxjai, jit ciuw jiong’ jiamx vuic .kiw .laii, suar ing hitt der xmii jiong’ jiamx cak ee soxjai, zuee zuee lehh, hro iyc kacc kuair kipsiux dirr huih nirr.

Juwsiarkir diyhh ing cingkir ee siyx juiw sew, zen’au jiong’ huexjiuw sew. Jitt xee huexjiuw diyhh nng~snax vaiw tiux .zip .laii, sag .cud .kir, jiacc jiong’ kongkir anxnix zip-cud. Hro juwsiarkir e dax. Ing jiuxjingx sew liauw diyhh tingwhau nng~snax hunx quw hro dax. Jiacc jiong’ vaseline laii buah hitt qix jiamx, jiamqngw-lai jiacc cngx jit diauu ginsix acc si dangsix, tangx dihongg snix sxenx. Longxx congr cingcyw diyhh kngr dirr sniux-lai, he dniardiyc ee soxjai. Dnaxx jitt xee si vutjiw iauwqinw, dagg xee diyhh siuw, narr byy, vadd langg beh ing ee sii, duw diyc jiamx snix sxenx be ing .did.

Buah iyqyx hxuad (Inunction): Ursii ing qy’iuu buah vnirlangg ee tong’ singkux. Luanxziok ee ginxaw tangx ing hiiuu, acc si oleum olivae buah ix ee singkux. Narr anxnix juer, ciuw, iuu, qapp vnirsig-lai, diyhh siyx. Diyhh buah go hunjingx quw.

Suixginn buah iyqyx hxuad: Narr ing jitt hy hxuad diyhh buah dirr puehux kacc vyc ee soxjai, cincniu duartuiw ee lairbin vingg. Dui’ puehux iyhqyx e kipsiux dirr singkux. Dairsingx qah vnirlangg sew singkux, iarr ngua cingkir ee lairsnax. Jiong’ iyhqyx jiauww isingx ee bingrling buah singkux. Narr dniardiyc buah jit ui, e ciwqig diyc ciwqig diyc hitt xee puehux, soxiw dagg zit diyhh ngua buah dirr vadd xui. Cincniu tauu jit zit buah dyr kax ee duartuiw lairbin vingg, derr zi zit jniar jniar kax, derr snax zit vakdow, derr sir zit hingkamw, qapp hxingx ee vnix:a, derr go zit qajiac’au, derr lak zit ciuw, derr cid zit m tangx buah, diyhh sexi, ngua cingkir ee lairsnax. Zen’au qycc jit vaiw jiauww dingxbin ee cuwsu buah iyhqyx.

Narr ui be kamx did jiac suixginn, isingx ing jitt xee huatdo. Qycc jit hxang si dui’ puehux nirr iyhqyx e qinw qinw kipsiux dirr qui’ singkux.

Narr si ginxaw, ing iyhqyx buah dirr juixnivor, he ix ee vakdow, jiacc ing pingduar, acc si haa vakdow ee duar qra ix vak hyxser. Dagg zit diyhh ing iyhqyx buah.

Kanwho narr ing jitt hy iyhqyx buah vnirlangg ee singkux si kacc hyw diyhh ig jit qix digvet buah iyhqyx ee vyletuii. Kanwho m tangx ing qaqi ee ciuw, qniax liauw e hro suixginn diongwdok (derr 209 bin).

Kipzibhuad (吸入法, Inhalation): Jitt xee huatdo ing iyc kipzip dirr hiwjong-lai. U snax kuanw ee hxuad:

1. Ing dedvet ee qexbin (mask) qiyr juer kipkir kionghiwkir (吸氣強肺器, inhaler). Jitt xee qexbin kamr vnirlangg ee cuir, u duar tangx vak hni-au, acc si aurkog. Dirr lairbin u haixziongg. Dirr haixziongg-dingw tangx vniar iyc, jiacc kib zip hir-lai. Vnirlangg narr u hiwlyy, ursii ing jitt hyw hxuad.

2. Ing jit xee quanr drew siyx juiw, jit vingg ing vyleqngw he dirr vnirlangg ee cuir nirr, jiong juixquanr kamr hro ann, jit vingg quanr ee cuir, liyc liyc aw kuix hro kongkir taur zip .kir, vnirlangg jiurr tangx jiong’ siyx ee krir kib zip; acc si ing dngg cuir ee juixoo iarr hyw. Juixoo-lai ee juiw diyhh 140 dxo F. (60∘C.) jiurr hyw; (derr 183 doo). Drew qunxjuiw dirr xoo-lai, jiauww isingx bingrling, ing tinctura benzoini co. ee iyc 4.0 c.c., (juiw 600.0 c.c.), acc si 2.0 c.c. ee creosotum ee iyc; jitt nng kuanw si siaudoh’iyc, vnirlangg kib zip liauxau, ix ee hox cud ee kiwbi, e kacc hyw. Narr byy jitt hy kuanw, ing vingsiongg ee dequanr, lairbin drew qunxjuiw camx iyc, qah vnirlangg ee cuir ngr quanr-cuir laii kib zip hitt xee krir.

Vnirlangg ee tamm acc si hox cud laii ee kiwbi m hyw, acc si kiwqngxiam, jiauww isingx ee bingrling, diyhh dairsingx jiong’ ix ee bincngg amx hro bat, cincniu bangxdar ee kuanw. Dirr hitt bincngg-vnix, ing huexjiuxdingx acc si cauwiudingx hniaa qunxjuiw, juiw-lai diyhh he tinct. Benzoin. co. 4.0 c.c. (juiw 600.0 c.c.); ing jit qix dngg ee qngw, hro ix taur dirr bangxdar-lai (derr 184 doo). Jit qix qngw ee cuir diyhh li vnirlangg ee cuir nng~snax ciyh hng, iarr diyhh sethuad ing jit xee tih juer ee qxer-aw, hro ix be tngr diyc vnirlangg.

Narr ing jitt xee huatdo, kanwho m tangx lirkuix vnirlangg, qniax liauw hun .kir.

3. U jit kuanw ee iyc amyl nitris, urvi dirr digvet ee vylee deaw, longxx kamr bat bat. Dirr vylee ee guarbin ing vor vaux. Beh ing ee sii diyhh jiong’ jit liap dni hro puar, liamvnix he vnirlangg pnirkangx-kauw hro ix kib zip. Kib zip jitt hyw iyc ee sii, vnirlangg diyhh trex acc si dyw.

Kanwho diyhh liyc liyc aw u iyhsingr ee hagbun, m tangx qongw qanda’ congr iyc hro vnirlangg jiac jiurr hy juer jinrjid. Diyhh siyxkuaw jaix in’ui simxmic enqor, jiacc hro ix jiac jitt xee iyc. Mrquxx suizenn jitt quiw jxingw iyhsingr ee qong’iong, kiokk cenban m tangx qra langg qab iyc, acc si congr iyc hro langg; iarr m tangx in’ui qaqi beh ing, jiurr hyxdnaw lamrsamw qab. Diyhh e qir did, m tangx tniax hitt hy byy hagbun ee langg qongw, kanwho jiurr si isingx, jiurr lamrsamw juer quewhun ee dairjir. Narr kanwho qaqi sniu e juer isingx ee dairjir, anxnix jiurr si m jaix ix ee vunxhun.

I’ngi-lai kaix derr id je jnii :ee, jiurr si iyhqiok-lai ee siauhuir. Huanrnarr juer kanwhow :ee, diyhh sethuad junxjad vyxsiyh, jitt xee dairjir si kanwho soxx juer e did qaur :ee, iarr si ix ee vunxhun. Soxiw iyc m tangx suiven lamrsamw he, drir qaur hro pnaiw .kir, ing liauw diyhh liamvnix tec hingg iyhqiok tangx qycc ing.

Narr kanwho e liusimx vyxsiyh, jiurr u jerje hxuad: cincniu vnirlangg binaxzit ingqaix diyhh ngua iyc, narr binaxzit ee iyc damrvyc byy qraur, jiurr mrbenw qycc qab, iacc si binaxjair beh tewngi ee vnirlangg, qinaxzit iarr mrbenw qycc qra ix qab quewtauu. Vnirlangg narr jiac iyc iauxx bue liauw, isingx u qycc ngua iyc hro ix, kanwho diyhh jiong’ cunx ee iyc, tec hingg iyhqiok, m tangx pacsngw.

Dirr jiax beh iokliok qongw kiw quixnarr kuanw ee iy, jiauww ix ee jok’iong laii qir:

Anbuxiyc (安撫藥, Sedatives): Jitt hy iyc si jriw tniar, acc si tewiam ee loring. Ursii qiyr juer siau’iamr jex.

Bajuiwiy (麻醉藥, Anaesthetics): Jiaxee si beh hro langg m jaix tniar. Uree hro langg e kunr .did; longxx m jaix jaix, qiyr juer juann srinx bajuiwiyc; uree hro hitt xee ing ee soxjai bavir, qiyr juer qiogvo bajuiwiyc.

Jixhuiciyc (止血藥, Styptics): Jriw lauu huih ee loring.

Cuibin’iyc (催眠藥, Hypnotics): Si hro langg kacc e kunr .did.

Harjex (siawiyc) (下劑, Aperients): Si beh hro dairven e tongx.

Huatqnuariyc (發汗藥, Diaphoretics): Si beh hro langg lrauu qnua, dui’ anxnix e tewzet.

Qaixzed’iyc (解熱藥, Antipyretics): Si tewzet ee iyc.

Qaixdog’iyc (解毒藥, Antidotes): Si qaixdok, hro ix be dok.

Qiongjongwiyc (強壯藥, Tonics): Jiaxee si voxjex, uree qamxdong ui, simjong, acc si nauw, longxx si qiongjongwiyc.

Qiongsimjex (強心劑, Heart stimulants): Jiaxee e hro simx pokdong kacc jiauww cuwsu kacc iongw.

Kuhong’iyc (驅風藥, Carminatives): Jiaxee si beh dui’ ui nirr vangjan hongx cud .laii.

Kutamjex (袪痰劑, Expectorants): Jiaxee si beh hro tamm kacc kuair kag cud.

Lirziyrjex (利尿劑, Diuretics): Jiaxee si beh hro ziy kacc je.

Siaudog’iyc (消毒藥, Antiseptics): Jiaxee si e pacbet bisingbut.

Siokdong’iyc (縮瞳藥, Myotics): Jiaxee e hro dongkow qiux ser.

Siuliamxjex (收斂劑, Astringents): Jiaxee hro huicqngw sog uaw, jiurr liammoc iarr siusog.

Dinwqing’iyc (鎮痙藥, Antispasmodics): Jiaxee si beh urhongg, acc si dirliauu qingluann vni, bylun dui’ simxmic enqor kiw.

Dinwtongwiyc (鎮痛藥, Anodynes): Jiaxee si juer jriw tniar ee loring.

Dongkongw sanwdairiyc (瞳孔散大藥, Mydriatics): Jiaxee e hro dongkongw kacc dua.

Towjex (吐劑, Emetics): Jitt kuanw iyc ee loring jiurr si beh hro vnirlangg ui nirr ee mic tror .cud .laii. Si in’ui jiac be siauhuar; acc si u jiac dog’iyc; acc si ginxaw ee kiwqngw-lai u tamm, sraur be cud .laii, narr hro ix tror jiurr kacc kuair cud .laii.

Hro vnirlangg iy ee sii, isingx byy ingg tangx knuar jiong’ jitt xee iyc soxx henw cud ee qonghau, acc si vni, venwkuanw simxmic jingwjong, soxiw isingx diyhh kyr kanwho ee qenwsig knuar iyc u jiauww ix ee jok’iong acc byy. Qiamxcaiw u langg jiac bxow hxang iyc liauxau, soxx henw cud ee haurgiam qapp vingsiongg liw(lriw?) qyc’ngiu; jitt xee qiyr juer hitt xee langg quanhe dirr hitt xee iyc u dig’ngirjid (特異質, idiosyncrasy). Cincniu langg narr jiac jit sud aw apenr ee lxui, liamvni diongwdok. Dui’ anxnix tangx knuar, kanwho ingqaix diyhh liyc liyc aw bad iyc ee singr; narr knuar qnir vnirlangg henw cud u qyc’ngiu ee jingwjong, ix diyhh qra isingx qongw, tingwhau u huanhur, jiacc tangx qycc hro ix.

Lingrgua u jit kuanw ee iyc, setsuw lenn jiapsuar quixnarr zit, jiac liauw jiurr hitt xee iyc byy suisii vaii cud, huanxdngw jikju dirr singkux-lai, drir qaur u diongwdok ee jingwjong henw cud; jitt xee qiyr juer tiokjig jok’iong (蓄積作用, accumulative action). Digitalis si jit kuanw ee iyc. Vnirlangg narr jiac digitalis snax lexvair quw, diyhh langr jit lexvair jiacc tangx qycc jiac.

Qycc u jit kuanw ee iyc iqingx jiac quixnarr zit jiurr e jniaa iyc ee qnuaiwsir, suar air jiac kacc qex, jiacc e qnir cud qonghau. Jitt kuanw ee iyc si apenr, dinwtongwiyc, cuibin’iyc, longxx sriok dirr jitt lxui, qiyr juer iyhqnuaiwsir (藥慣, tolerance). Narr vnirlangg decc jiac jitt lxui ee iyc, m tangx qra ix qongw si simxmic iyc, qniax liauw e genr.

Dirr jiax beh kir quixnarr hxang iyc diongwdok ee jingwjong; bylun si jiac jit vaiw quewtauu, acc si dui’ tiokjig jok’iong ee indnuax, beh dairliok qir. Jitt vunw ceh si in’ui ser vunw, soxiw dirr jiax tangx dairliok siaw nardnia.

Acetanilidum (Antifebrin): Cnilamsig, hokib qinw, auxtor, kax, ciuw lingw, m jaix langg, ursii huatjinw.

Acid salicylicum (knuar salicylicum).

Antipyrine (knuar phenazonum).

Arsenicum: Qipsingr ee diongwdk: auxtor, simqnuatuu tniar, harli, vakdow qiauqaw tniar, kadow qingluann tniar, nauxlik tuatsid. Banrsingr ee diongwdok: Jiauww dingxbin ee jingwjong, jongw .si kacc kinx; iarr sinqing’iam ee jingwjong, qapp puehux venr sig.

Aspirin: Cincniu salicylates, knuar erbin.

Bromidum: Gong, byy air dinxdang, hox cud ee kiwbi pnaiw bi, ciuw lingw, mehpok jin’ ban, ursii hunsui, huatjinw.

Choral hydras: Dongkongw siusiog, air kunr, cnilamsig; jitt hy si sriok dirr qipsingr :ee. Narr si banrsingr :ee, u ciwqig diyc siauhuawkir ee jingwjong, huatjinw.

Cocaina: Qipsingr ee diongwdok, u qingluann, dongkongw sanwdai, mehpog qapp hokib qinw. Texunx kacc qnuaii (100∘F, 37.8∘C.), byy zuarr quw vutsingxzinsu. Banrsingr :ee: Langg m air sniu dairjir, byy simxmic jingsinn ee kuanw, singkux kacc sanw, puehux u qyc’ngiu ee ciwqig, cincniu bagsad decc syy; ursii u cywqag (錯覺, hallucinations) ee kuanxsid.

Digitalis: Auxtor, cuiwdax, vakdow tniar, ursii harli, taukag tniar, nauxlik tuatsid, knuar byy bingg, hikangx longwlongr qiyr, jiambong (譫妄, delirium). Hokib qapp mehpog ban, ziy jiyw jiyw. Lorbuew hunsui (昏睡, coma) jiurr quewongw.

Hydrargyrum (knuar derr 209 bin).

Iodidum: Pnirkangx srad srad, nuarik kacc je, lrauu bag’iuu, naauu tniar, cincniu qamw .diyc ee kuanw. Huatjinw.

Morphia, Opium: Qipsingr :ee: Juir, air kunr, byy zuarr quw hunsui, hokib ban, narr byy ing dirliauhuad, e siw. Dongkongw qiux jin’ ser. Banrsingr :ee: Jitt hy si dui’ langg jiac apenr. Ix ee singr venwkuanw, qongw vehcat, siyxdnaw, byy air jiac, vakdow tniar, viwqed, singkux jin’ sanw.

Quinina: Hnirkang dang, longwlongr qiyr, taukag dang qycc hinn; narr si kacc siongdiong, knuar be bingg be qnialo.

Phenacetinum: Nauxlik tuatsid, cnilamsig, hokib ban, tror, harli, taukag hinn. Ziy ursii kacc ox.

Phenazonum (Antipyrine): Qapp phenacetinum drangg jingwjong.

Salicylicum (Acidum salicylicum, Sodii salicylas, Aspirin): Taukag tniar, hnirkangx dang, longwlongr qiyr. Aurlaii auxtor, mehpog ban, jiambong. Narr si jin’ siongdiong e lrauu pnirhuih, mehpog qapp hokib e byy jiauww cuwsu, byy zuarr quw hunsui, quewongw.

Santoninum: Jiac quewtauu, knuar mic si ngsig, ziy dairsingx vnir ngsig, aurlaii osig. Hanw did knuar auxtor, siawvag, jiambong qapp nauxlik tuatsid.

Strychnina (Nux vomica): Qinbah e cuah, aurlaii jin’ qiongg ee qingluann, ciuw e lrak uaw, kax crunx dit, singkux dagg xui ee qinbah jnia’ ding. Langg beh siw ee sii iarr jaix jaix.

Sulphonal: Vutsingxzinsu, mehpog qapp hokib ban. Ziy venr kacc ox.

Diongwdok ee dirliahuad: Dirr jiax qanda’ dairliok qongw kiw jit~nng hxang. Kanwho narr knuar vnirlangg diongwdok, diyhh liamvnix crex langg cniaw isingx laii idi. Isingx be laii ee dairsingx; kanwho vunxsinx e tangx dairsingx juer jit~nng hxang.

Diongwdok ee iyc jongw hunx nng kuanw:

1. E gai diyc puehux, cuiwdunn, cuir-lai, jiahdy, ui, hro ix e puawkangx hiuxnua (irritants).

2. Jit kuanw diongwdok ee iyc be sionghai dingxbin soxx qir ee vorui hro ix puawkangx (narcotics).

Setsuw narr byy puawkangx, kanwho tangx jiong’ towjex hro ix jiac, ngwbang ui nirr ee dog’iyc e tror cud. Jongw .si narr u puawkangx m tangx ing towjex, qniax liauw ui puar.

Soxx beh ing ee towjex qir dirr erbin:

1. Iamm: Ing vingsiongg jiah’iamm nng tngsii, praur rngiuu dirr nguaw vnuar lalunn siyx juiw nirr (500.0 c.c.).

2. Qaiwluac: Ing damrvyc lalunn siyx juiw qapp jit tngsii ee qaiwluac la hro ix jiauu, jiacc qetnix nguaw vnuar lalunn siyx juiw (500.0 c.c.), la hro ix jiauu.

3. Zinci sulphas: Ing zinci sulphas 1.0 gram, lalunn siyx juiw nguaw vnuar, la hro ix snruar.

4. Ipecacuanha: Ing vinum ipecacuanhae 15.0 c.c. jiww 20.0 c.c., vniar dirr vnuar nguaw lalunn siyx juiw nirr.

Jiauww dingxbin soxx qir sir hxang ee diongqanx, tec jit hxang singx congr hro vnirlangg jiac, jiauww vnirlangg ee ligliong hro ix jiac, qetnix damrvyc byy iauwqinw. Qaur tror cud liauxau jiacc suah. Bylun diongr simxmic dok, tangx ing gulingx, acc si qenng pah hro ix snruar, acc si dee, qypidee, congr hro ix limx .lyc .kir, hro dok e hunrhap dirr jiac ee mic, kacc be juanjuanx sionghai diyc ui.

Langg narr diongr apenr dok, jiurr e jiamrjiam air kunr, iauwqinw diyhh sethuad hro ix unrdong, m tangx tingg. Diyhh nng xee langg cah ix siangx vingg ee qyc’erkangx, hro ix qniaa, m tangx hro ix dyw lehh. Singkux ee ijniuu diyhh tauw kuix hro ix ling. Dirr bin nirr qra ix hiur lingw juiw hro ix e cniw, be hun .kir. Isingx beh ing sew ui ee huatdo. Soxx diyhh urvi ee iyhjuiw si potassii permanganas 5.0 grm., lalun siyx juiw 2,000.0 c.c. Sew ui ee hxuad jiauww derr 247 bin. Sew liauw, jiacc congr qau ee dee, acc si qypidee hro ix jiac, acc si ing jiaxee mic quanr dxngg. Iarr diyhh ing ur siyx ee hxuad, hro ix ee singkux siyly.

Isingx kuix iyc ee sii, ursii ing qiamxvid ee zri; qir dirr erdew :ee si poxtongx decc ing :ee: