derr sxamx-zi jniux

DERR 32 JNIUX

LUN SIAUHUAWKIR VNI

Lun siauwhuarkir vni, kiokk si jin’ je, dirr jiax be tangx siongser qongw kiw, qanda’ qongw kanwho kacc siongg duw .diyc .ee. Hitt xee dirr derr 4 jniux, ixqingx siaw siauhuawkir ee dairjir diyhh dairsingx lenrsip hro sik sik, jiacc kacc e hiauw did jitt jniux-lai ee su. Dirr jiax beh qanxsingw qongw ee vni, jiurr si erdew soxx vailet :ee:

Cuir-la iam (口內炎, Stomatitis).

Vnixtyjnuaa iam (扁桃腺炎, Tonsillitis).

Entauu iam (咽頭炎, Pharyngitis).

Jiahdy iam (食道炎, Acute oesophagitis).

Jiahdy hiabjig (食道狹窄, Stricture of the oesophagus).

Siauhuar vutliongg (消化不良, Dyspepsia).

Ui-iam (胃炎, Gastritis).

Uiruiwiongg (胃潰瘍, Gastric ulcer).

Ui gamm (胃癌, Cancer of the stomach).

Dxngg-iam (腸炎, Enteritis).

Tangngiursuii iam (蟲樣垂炎, Appendicitis).

Ciacli (赤痢, Dysentery).

Dxngg viwtad (腸閉塞, Intestinal obstruction).

Dxngg dingtac (腸重疊, Intussusception).

Dairven viwqed (venrvir), (大便祕結, Constipation).

Harli (下痢, Diarrhoea).

Dxngg qiawsingtangg vni (蟲寄生蟲病, Helminthiasis).

Vakmoc iam (腹膜炎, Peritonitis).

Ngtanw (黃疸, Jaundice).

Dnaxjiyc jxingr (膽石症, Gall stones).

Cuir-lai iam: Cuir-lai e duw diyc quixnarr kuanw ee iam, e ziamw diyc cuiwdunn, cuiwkixhnua, cuiwpuew ee liammoc qapp jic. Jitt hy cuir-lai ee vni, qiyr juer cuir-lai iam. Derr id siongdiong :ee, jiurr si cuiwpuew-lai ee liammoc qapp bah, dirr jit xui u vniwjniaa siw bah; jitt hy siw bah qiyr juer huairjux (壞疽, gangrene); iarr jitt hy vni hy juer suixgamm (水癌, noma). Kacc siongg si pnaiw ngiuxci ee ginxaw duw diyc jitt hy vni. Narr byy qnuaxqinw ing ciuxsut, hitt xee huairjux e qaur gurpuee, qniax liauw e hai diyc sniwmia.

Qycc jit kuanw jiurr si qiawsingtangsingr ciur-lai iam (thrush, stomatitis parasitica). U jitt hy vni kacc siongg si ginxaw jiacc e anxnix, jiurr si cuir-lai u siyw vec diamw. Hitt xee enqor, in’ui gulingx m hyw, acc si gulingvann byy cingkir, acc si byy qra ginxaw crid cuir hro cingkir.

Dirliauu: Gulingvann qapp cuir diyhh cingkir (derr 40 jniux). Narr si ginxaw kacc duarhanr diyhh jiac liudong-sidbut cincniu guling, gulingx qapp jiyhhejuiw (liquor calcis). Sidbut diyhh lingw acc si lalunn siyx nardnia, in’ui siyx ee mic e hro cuir tniar. Diyhh ing boras 1 hxun, glycerinum 1 hxun, sew cuir, Laurbuw ee lingtauu diyhh sew cingkir.

Hongdogsingr cuir-lai iam (拱毒性口內炎, Mercurial stomatitis): Vnirlangg narr decc jiac suixgunn hitt lui ee iyc, diyhh sisiongg jimjiog knuar ix ee cuiwkixhnua jnaixngiu. In’ui jitt hy iyc kuair kuair hro vnirlangg ziamw diyc cuir-lai iam. Cuiwkixhnua e tniar, cuiwkiw e iyy, cuir-lai caur bi, cuiwnua kacc je. Kanwho narr knuar vnirlangg u jitt hy ee jingwjong, diyhh liamvnix tongdix isingx jaix, hitt hy iyc jiurr diyhh tingjiw.

Ginxaw huad cuiwkiw: Ginxaw huad cuiwkiw ee sii, ursii u cuiwkixhnua tniar, iarr jingw. Ursii e auxtor qycc harli.

Vnixtyjnuaa iam: Vnixtyjnuaa ursii u qinxqib iam, ursii jit vingg, ursii liongxvingg. Ursii dirr jiax e snix lang’iongg. Siauwlenlangg ee vnixtyjnuaa narr kacc dua, kacc kuair ziamw diyc jitt hy vni. Qycc jit hxang ee guan’inx, jiurr si qnuaa .diyc, qamxmo, acc si langg u lumajitsux (rheumatism) ee vni.

Dirliauhuad: Dirr bincngg-vnix congr jit knax qunxjuiw he lecc hro qunw, ing jitt xee juixkir suh zip naauu. Ing siydamvor, vaux dirr amrqunw naauu ee soxjai, e hro ix kacc knuawuac. Ursii ing vingx qamm dirr cuir-lai iarr e hro kacc knuawuac. Liudong-sidbut. Ing suaw kauw ee iyhjuiw cincniu borax qapp glycerinum. Narr si snix lang’iongg, diyhh ced kuix. Dairven diyhh juwir. Isingx ursii ing aspirin, sodii salicylas, hro ix jiac.

Entauu iam: Entauu iam u hunx qipsingr :ee qapp banrsingr :ee. Jitt xee guaninx jiurr si langg qamxmo, lingw .diyc, qongxue quewtauu, cincniu ursii bogsux siongsiongg decc qongw dyrliw; acc si juer siyw singliw siwqer yx, hitt hy langg; ix ee entauu e huat’iam. Siongsiongg hokib pnaiw ee kongkir, acc si jiac jiuw quewtauu.

Jingwjong: Naauu byy sniax, angr angr, hangwtanir, huatsiyx, ursii hokib be sunrliu, qongxue be cud sniax. Narr si qaur anxnix be cud sniax, hitt xee vni ixqingx lenlui diyc autauu.

Dirliauu: Guaninx dirliahuad. Kacc siongg ing ee huatdo si ing iyc cad entauu, acc si iyc suaw kauw. Soxx ing ee iyc si potassii chloras, acidum carbolicum, alumen, tannin, borax, glycerinum. Ursii bad ing cupri sulphas, zinci sulphas qra cad. Narr si qipsingr entauu iam diyhh jiac liudong sidbut.

Jiahdy iam: Jiahdy iam ee guaninx, ursii si dui’ jiac siyjiuw, acc si sniu’ siy ee sidbut, laii tngr diyc jiahdy. Iarr ursii dui’ jiac dog’iyc cincniu sngx acc si qnix ee lui. Narr si anxnix e tniar iarr pnaiw tunx.

Jiahdy hiabjig: Jiahdy hiabjig jiurr si vnir ec ee iwsur. Guaninx hunx juer gua, lai. Guarinx jiurr si jiahdy-gua, u snix jingxiongg, laii dec diyc jiahdy. Lairinx jiurr si jiahdy ee liammoc, acc si qinbah-lai snix jingxiongg, drir qaur hro jiahdy ec .kir. Langg narr tunx kacc dua qycc ding ee mic cincniu tunx diyc qew ee cuiwkiw, anxnix e hro jiahdy ec .kir. Qycc jit hxang ee guaninx jiurr si qingluansingr (痙攣性) ee jiahdy haibjig (spasmodic stricture of oesophagus).

Jingwjong: Vnirlangg be tunx vingsiongg ee sidbut, diyhh jiac liudong hivyc ee sidbut cincniu gulingx, amxmuee hitt hy lui; qaur aurlaii suizenn si e lrauu ee jid, iarr jiamrjiam tunx be lyc .kir. Decc tunx mic ee sii hiabqud e tniar, langg e jit zit jit zit naxx sanw, sintew iarr naxx luanxziok, setsuw byy hyw ee huatdo, jiurr sniwmia iarr be vyw .did.

Siauhuar vutliongg: Dnaxx beh iokliok qongw ui ee vni. Ui ee jok’iong jiurr si beh siauhur sidbut; narr dui’ simxmic enqor ui sitlyc ix ee jok’iong, qiyr juer siahuar vutliongg. Jitt xee guaninx ursii si dui’ ui hunvir ee uirig u qyc’ngiu, acc si ui ee qinbah sitlyc ix ee jok’iong, acc si sidbut byy habgii, jitt kuanw qiyr juer quanlingvni (官能病, functional disease). Narr si ui nirr u snix jingxiongg, acc si huat’iam, uirqadapzi hit hy, acc si snix uiwiongg, iuguann u siauhuar vutliongg ee jingwjong. Jitt hy vni qiyr juer sidjid ee vni (實質病, organic disease) acc si qijid ee vni.

Jingwjong: Vnirlangg narr u siauhuar vutliongg ee vni, kacc siongg duw .diyc ee jingwjong, jiurr si cuiwjic u taix(?), cuir-lai u m hyw ee bi, jaxkiw kiw .laii ee sii kauxkiw m hyw, byy air jiac; air tror acc si auxtor, rig sngjuiw, vakdow dniur dniur, viwqed acc si harli, taukag tniar.

Narr air dihongg dingxbin soxx qongw ee vni, limx-jiac ee huatdo u quixnarr hxang iauwqinw ee quiqiw diyhh tranr.

1. Diyhh jiac duxhyw e ngiuxci singkux ee mic.

2. Diyhh jiauww sii dxngr, m tangx dauc dauc jiac.

3. Diyhh jiac qaur duxhyw vaw jiurr suah, m tangx sniu’ je, diyhh jiauww dagg langg ee ligliong.

4. Diyhh unn unn aw jiac, vro hyxser, m tangx qnuaxqinw jiac, diddit valunx tunx.

5. Decc jiac ee sii diyhh cingsimx.

Langg narr siongsiongg jiauww dingxbin ee huatdo, jiurr kacc be huan diyc siauhuar vutliongg ee vni; in’ui jitt xee vni kacc siongg si dui’ langg huan diyc jiac ee huatdo sixx drir :ee; puawvni suizenn e rix .did, lingkyw limx-jiac ee sii dagg hxang diyhh jiauww huatdo hro singkux mrbenw duw diyc puawvni. Piwzu viyw-aw sinx ee sii dagg hxang longxx si hyw, narr lamrsamw ing drir qaur pnaiw, suizenn siuliw qaur hyw, iarr m dat diyc iauxx bue pnaiw ee sii hiacnirr iongw.

Dirliauu: Diyhh jiauww hyw ee huatdo laii juwir jiahmic. Ursii diyhh dyw dirr bincngg hiyckunr. Huatdo si byy dniardiyc, qiamxcaiw jit~nng zit diyhh limx siyx acc si lingw qunxjuiw. Sidbut diyhh gulingx, acc si ixqingx siauhuar ee gulingx. Narr si jaix u simxmic kuanw ee sidbut byy hap, hitt xee diyhh qimr jiac. Ursii diyhh ing iyhjuiw sew ui hro ix cingkir.

Diyhh caknuar ix ee cuiwkiw si u m duxhyw acc m si, in’ui cuiwkiw narr caur acc si jiur, acc si qnialangg byy sew cingkir, longxx e drir qaur jiac be siauhuar ee jxingr. Idi jitt hy vni ee iyc u jin’ je, ursii diyhh sngx :ee, ursii diyhh qnix :ee. Iarr diyhh isingx qiamw(?) ix ee ui-lai ee siauhuawik, knuar u quer sngx, acc si qiamw sngx.

Ui-iam: Ui-iam acc si uirqadapzii, si uirtew huat’iam. Langg narr jiac u dok ee mic, acc si auwnua .kir ee sidbut, jiuw, apenr, e duw diyc jitt hy vni. Jitt hy vni u hunx qipsingr qapp banrsingr.

Uiruiwiongg: Uiruiwiongg ee jingwjong, jiac vaw liauxau jaix tniar. Simqnuatauu tniar. Tniar qaur cincniu decc cak decc vreh ee kuanw. Jiac vaw qycc cavutdyx vnuar diamxjingx quw u tniar. Ui nirr ee mic narr e tangx tror .cud .laii, jiurr e did kacc ciauxanx(?). Soxx tror .cud .laii ee mic ursii e qnaa damrvyc huih, iarr ursii jitt hy huih dui’ ui nirr zip kir dxngg-lai, soxiw dairven e vnir ox ee sig. Ursii uirviah puar .kir, laii drir qaur qipsingr vakmoc iam. Narr vni qaur jitt hy kuanw, jiurr diyhh ing guarkyx ciuxsut kuix vxag laii idi, ursii cud huih jin’ guihiamw, e drir qaur quanhe sniwmia. Banrsingr uiruiwiongg, ursii beh siucuir ee sii, hitt xee puar ee soxjai e qiux kacc ann, acc si narr dirr hiubunvo (ui cutkauw) hitt xee e hiabjig (vnir ec), sidbut jiurr kacc yh tangx dui’ ui nirr cud kir dxngg-lai, drir qaur ui kokdiongx.

Dirliauu: Diyhh hiyckunr, dyw dirr bincngg, m tangx lyc bincngg. Narr si siongdiong, be ing did dui’ cuir nirr jiac mic, diyhh dui’ qongbunn ju’iongw quanwdngg. Aurlaii diyhh congr liudong-sidbut kacc u ju’iongw :ee, ixqingx siauhuar ee gulingx. Unn unn aw ing cnix qenng qiauw gulingx, jiauww sijun nng diamxjingx jit vaiw hro ix jiac damrvyc (30.0—60.0 c.c.); cincniu anxnix, vnirlangg ee ui, mrbenw hro ui siauhuawlat quewlyy drir qaur iawsen; jiurr ui uiwiongg kacc kuair siucuir, kacc kuair hyw. Narr si dui’ ui nirr cud huih, diyhh hiyckunr, bincngg-tauu diyhh viw bincngg-buew kacc qe, cuir-lai qamm damrvyc vingx, ing vinglongg he siongrvag-dingw. Dui’ qongbunn ju’iongw quanwdngg. Ing morphia puee-xe juwsia. Congr bismuth. Carb. Qapp sodii bicarb. ee iyhhunw hro jiac. Diyhh dyw dirr bincngg nng guehzit quw, jiacc dagg zit kiw laii jit~nng diamxjingx quw; diyhh unn unn aw, iarr diyhh kacc sewzi.

Ui kokdiongx: Jitt hy ui kokdiongx ee vni, jiurr si ui vniwjniaa kacc dua. Ix ee viah si kacc vyc, iarr ix ee kangdong kacc dua. U hunx qipsingr :ee qapp banrsingr :ee; qipsingr :ee, si kacc hranw .did.

Banrsingr ee guaninx: Banrsingr guaninx jiurr si uiwiongg siucuir ee sii ui habjig; acc si ui snix gamm, acc si vadd kuanw jingxiongg, drir qaur hiabjig, anxnix e ui kokdiongx. Ursii si in’ui ui ziok, jiurr si ui ee siauhuawlat kacc lramw ee jxingr. Qycc jit hxang ee guaninx, si langg jiac m duxhyw ee sidbut, cincniu narr jiac vng quewtauu, acc si hanjuu, acc si simxmic vadd kuanw ee sidbut sniu’ quewtauu, e drir qaur jitt hy vni. Langg ee sidbut ingqaix diyhh jin’ je kuanw, jiacc kacc be drir qaur ui kokdiongx.

Ui gamm: Ui nirr snix gamjingw, siauwlenlangg kacc hranw did u, dairkair sir~go-jap huer isiongx ee langg. Jongw .si snax-jap huer ee langg u bad ziamw diyc jitt hy vni. Narr si jingxiongg snix qin hiubunn ee soxjai jiurr hiubunn e kacc ec, ui nirr ee sidbut jiurr kacc yh did tongquer, soxiw ui e kokdiongx.

Ui gamm duxaxx kiw ee sii, ix ee jingwjong qapp jiac be siauhuar siysiang. Vnirlangg jiamrjiam e sanxgenr .kir. Vnirlangg snix gamjingw laii sanxgenr .kir, qiyr juer gamjingxsingr ok’igjid (cachexia). Ursii nng~snax zit jit vaiw jiurr tror jin’ je. Ix soxx tror ee sig si oangg, hitt xee kuanxsid, si puec puec, iarr cincniu dimdew ee qypifrr. Jitt xee enqor si in’ui cud damrvyc huih, iarr jitt hy huih u damrvyc siauhuar, soxiw oangsig. Ursii e cud huih jin’ je. Langg narr duw diyc jitt hy jxingr qik quw si nng nii kiarkiw, sniwmia jiurr byy .kir.

Dirliauu: Sidbut diyhh jin’ siyxsimx, kacc habgii :ee, jiurr si kuair siauhuar ee mic, cincniu ixqingx siauhuar ee gulingx, qenng, qebah, hii, jitt kuanw ee mic. Idi tror ee huatdo tangx jiac vingx.

Iyhbut liahuad: Sngx ee lui-iamsngx (HCI), siau’iamsngx (acid nitro-hydrochlor.) Apenr ee lui, beh jriw tniar ee loring. Narr dagg zit jiong’ ui sew cingkir, vnirlangg iarr kacc songxkuair, in’ui jiong’ hiaxee be siauhuar ee sidbut sew .cud .laii. Narr anxnix sew vnirlangg jiurr be air auxtor, suizenn u tror, si kacc siyxkuaw nardnia; aurlaii kacc e sniu air beh jiac. Ursii ing ciuxsut laii idi. Jitt hy huatdo si jiong’ ui nirr u vni ee soxjai quah .cud .laii, qiyr juer ui jit vxo cetduu sut (gastrectomy). Acc si dui’ ui nirr byy vni ee soxjai quah jit kangx, laii jriab duar kangdngg, anxnix langg ee sidbut jiurr mrbenw dui’ hiubunn quer .kir. Jitt hy ciuxsut miaa qiyr juer uirdngg bunxhap (胃腸吻合, gastro-enterostomy; derr 410 bin).

Dxngg-iam: Dxngg bylun dyc’ui jit soxjai huat’iam, jongxmiaa qiyr juer dxngg-iam. Dxngg-iam u quixnarr kuanw, u hunx qipsingr :ee qapp banrsingr :ee. Dxngg-iam ee guaninx jiurr si qamxmo, lingw .diyc, sidbut m hyw, be siauhuar ee sidbut, viwqed quewtauu, dnaxjiyc, qapp quixnarr kuanw ee sewkunw.

Jingwjong: Dxngg-iam jingwjong dairkair laii qongw, siyxdngg-iam qapp daurdngg-iam u jingcax. Narr siyxdngg-iam kacc siongg u harli, jongw .si siyxdngzet ursii e viwqed; dngsanwtniar. Cuiwjic u taix(?), byy air jiac vng, auxtor. Narr si duardngg-iam, ursii snix uiwiongg, dairven u qnaa huih qapp liam’ik.

Dirliauu: Hiyckunr. Diyhh dyw dirr bincngg. Narr si u harli diyhh ing ol. Ricini qapp tinctura opii hro dxngg-lai u dok ee mic ha .cud .laii; hitt xee tinctura opii ee loring, jiurr si beh jriw tniar, airr beh hro dxngg be dingxdang. Narr si duarlangg ing tinctura opii 1.0 c.c. tangx jit vaiw hro jiac. Jitt xee si jiauww isingx ee bingrling jiacc tangx. Jiong’ apenr hro ginxaw jiac si guihiamw, in’ui kuair kuair diongwdok siw. Iarr u quixnarr kuanw ee iyc beh jriw siar, cincniu bismmuthum, creta preparata, plumbum, acidum sulphuricum. Ing unsipvor he vakdow-dingw iarr e jriw tniar. Narr u viwqed diyhh hro jiac ol. ricini, qapp qra ix quanwdngg. Diyhh qingw liudong-sidbut, iarr m tangx je, gnaurhunw qapp gulingx si jin’ hyw. Gulingx diyhh singx quer juw laii bet bisingbut.

Tangngiursuii-iam: Tangngiursuii-iam (appendicitis) si dxngg jit soxjai ee iam. Jitt hy vni u quixnarr kuanw, narr qongw jiaujngg diyhh u jit vunw ceh viw jitt vunw kacc dua laii juann qongw, jiurr be jiauu jiaujngg. Dirr jiax si siyxkuaw hro lanw jaix ix ee huat’iam ee kuanxsid. Ursii sewkunw dui’ tangngiursuii ee liammoc jngr .zip .kir, hro liammoc huat’iam, huatjingw. Ursii snix uiwiongg; jitt hy uiwiongg naxx quw naxx cimx, laii puar quer vakkangx, drir qaur vakmoc-iam. Ursii tangngiursui e vniwjniaa siw bah qiyr juer huairjux, acc si dirr vakkangx-lai ix soxx druar ee soxjai, snix lang’iongg. Dirr tangngiursuii ee kangx-lai, ursii jikju mic cincniu ding ee vunwjiyc, qenngrkag, quexjixhut ee jingxjiw, drir qaur dxngg kacc kuair huat’iam.

Jingwjong: Ix ee jingwjong qanxsingw laii qongw, si hutzenqanx vakdow ee iurvingvnix:a jin’ tniax, byy zuarr quw auxtor, kiw zet 100∘F. (37.8-40∘C.), iarr kehkeh diy. Dairven vuttongx, Ursii qaiww siongdiong, narr byy liamvnix ciuxsut jiurr e siw.

Dirliauu: Hiyckunr. Hro vnirlangg dyw dirr bincngg, byc did hro ix lyc bincngg laii qnialo. Diyhh liamvnix cniaw e hiauw ciuxsut vakdow ee isingx laii knuar, in’ui narr u jitt hy vni, diyhh liamvnix ciuxsut kacc hyw.

Ciacli: Jitt hy vni ee su u qir dirr derr 38 jniux.

Dxngg viwtad: Jitt xee jongxmiaa, iwsur si dxngg-lai ee vunr be tongx. Jitt hyw dxngg viwtad ee guaninx si jin’ je, tangx hunx juer snax kuanw: (1) Guarinx: Jitt kuanw jiurr si dxngg-gua ee indnuax, cincniu kiamdungwsingr tuatdiongg (strangulated hernia), acc si jit liap jingxiongg deh diyc dxngg ee guarbin: (2) Lairinx: Qycc jitt kuanw si dxngg-lai ee indnuax cincniu dxngg-lai u vunw qaiww je, acc si dnaxjiyc, acc si bunrtangg jin’ je. (3) Derr snax kuanw jiurr si dxngg ee viah-lai u snix jingxiongg hro vunr be tongx; acc si dxngg dingtac (intestinal intussuception). Iarr u qycc jit kuanw cincniu dxngg hiabjig. Jitt hy dxngg dingtac ee vni, si dxngg ee dingw dnxua lab zip dirr xe dnxua; u snax jann snaqab qad jit jann dirr jit jann ee lairbin. Kacc siongg knuar :ee, si huedngg ee buew:a lab zip dirr duardngg-lai (derr 458 doo).

Dxngg viwtad ee jingwjong: Jiaxee jingwjong dairkair si dairven vuttongx, ursii longxx be tongx, ursii siyxkuaw e tongx. Ui-lai ee mic tror .cud .laii, suacbuew soxx tror :ee cincniu vunr. Vakdow e dniur qycc ding. Narr qipsingr :ee, hutzenqanx kiw, mehpog kacc lramw, lrauu cinwqnua, bin vut’anx, u hitt hy cincniu sitlyc nauw ee kuiwlat ee kuanxsid. Vakdow dniur iarr tniar.

Dirliauu: Duw diyc jitt hy vni iauwqinw diyhh qnuaxqinw cniaw isingx laii, diyhh liamvnix ciuxsut. Isingx narr ixqingx knuar liauw, jaix diyhh ciuxsut, anxnix hitt diap tangx ing apenr ee lui qra ix jriw tniar, mrquxx ix ee vni iauxx bue quatding, m tangx jiong’ apenr hro jiac, in’ui jiac liauw e hro vnirlangg kacc knuawuac, drir qaur kacc yh hunved ix ee vni ee kindang. Diyhh jiong’ sapbunjuiw enema laii quanwdngg. Siawiyc m tangx hro ix, narr hro ix, e qetnix ix ee qankow. Be ing did dui’ cuir nirr jiac mic, si diyhh jui’iongw quanwdngg. Narr si cuiwdax, ing juiw acc si iamjuiw 98∘F. (36.7∘C.) ee siyx qra ix quanwdngg. Ing sew ui ee huatdo e hro ix kacc knuawuac. Iauxx bue jiong’ chloroform hro ix pnri, sew ui si jin’ habgii.

Diddngg hiabjig: Diddngg ursii vnir ec. Jitt xee vni si dui’ muidok, acc si limvni, acc si snix jingxiongg. Hitt hy dxngg-lai ee liam’ik e laur; ursii dairven ee kuanxsid vnw vniw, si in’ui vunr qingquer ec ec ee soxjai.

Dirliauu: idi jitt hy vni diyhh ciuxsut. Diyhh kacc siongg jiac siawiyc, ing satbunjuiw quanwdngg, hro ix kacc cingkir, hro ix dairven kacc kuair cud .laii.

Dairven viwqed: Langg ee dairven vutongx, jiauww cuwsu ee guaninx si qir dirr erdew:

1. Luw viw lxamm kacc je, kacc byy unrdong, sisiongg diamr dirr cur-lai; dui’ sewhanr byy jiauww dniardiyc duxhyw ee sii kir venrsow.

2. Sidbut byy hap, ursii sniu’ cox, ursii byy qauwgiac cox, ursii juw m hyw; cuir-lai vro byy qauwgiac; limx juiw byy qauwgiac je.

3. Quixnarr kuanw ee vni cincniu vinhed, sinqingx sueziok, tuanziamxvni, banrsingr simgjong-vni, qnuajong-vni, ui-vni qapp dxngg ee vni.

4. Dxngg ee qinbah sueziok, soxiw qiamw unrdong ee lat.

5. Dxngg ee hunviwmic, qapp dnaxjiab vutjiog.

6. Juxqiongx-vni, nngrjauu snix jingxiongg.

7. Narr ginxaw, si in’ui lingx-lai ee iujid byy qraur, si auhuar vutliongg, limx juiw byy qauwgiac je.

Jingwjong: Singkux byy knuawuac, taukag hinn acc si tniar, qajiah tniar, byy air jiac, kauxkir, vakdow tniar. Guehqingx ee sii tniar. Lairdirhut. Dxngg ee liamoc snix uiwiongg. Pnaiw binrsig, puebah snix liab’aw. Jex longxx si in’ui vunr dirr dxngg-lai sniu’ quw, kipsiux dok dirr singkux.

Dirliauu: Diyhh jiauww dniardiyc ee sii kir venrsow, bylun air acc si byy air. Unrdong. Sidbut diyhh juwir, ursii diyhh jiac cnix ee quexjiw, jaxkiw-sii be jiac mic ee dairsingx limx jit nguaw lingw qunxjuiw. Ing vakdow ee anwmoo hxuad; kacc hyw m tangx sisiongg ing siawiyc. Diyhh ing satbunjuiw quanwdngg (enema saponis). Ing druu kir guaninx ee dirliauhuad. Iyc: ehngx-sii jiac calomel 0.12 jiww 0.3; jaxkiw-sii iauxx bue jiahvng jiac siawiamm. Iarr u cascara sagrada 0.16-0.6, colocynth, strychnine, aloes. Narr si ginxaw, diyhh qetnix gulingx ee iujid, acc si praur duarbehjuiw (barley water) hro ix jiac. Jiauww sijun kir venrsow, ing satbunn jyriyc (suppositorium), satbunjuiw quanwdngg.

Harli: Langg ee dairven viw vingsiongg sii qex jinx qar, jiabjiap ha, qiyr juer harli (diarrhoea).

Jitt xee vni ee guaninx u quixnarr kuanw:

1. Limx-jiac m duxhyw, cincniu jiac bue sik ee quexjiw, snuai-aw dringw hxang, acc si jiac sniu’ lingw ee juiw.

2. Jiac u dok ee mic cincniu cauwsngx ee gulingx, nua .kir ee bah, acc si iyc cincniu arsenicum, suixgunn.

3. Dxngg-lai ee hunviwmic (secretion) u qyc’ngiu.

4. Byy dniudii kir hro langw .diyc, qamxmox acc si ag dam.

5. Ui vni, drir qaur siauhuar vutliongg.

6. Qipsingr ee vni cincniu siyxdngzet, qethudjingr, ciacli.

Vnirlw qaixpyr: Snix uac ee sii dxngg-aw ee liammoc si angg, jingw, u liam’ik kacc je. Dxngg-lai ee limvajnuaa ursii jingw acc si snix uiwiongg.

Jingwjong: Vakdow tniar, vakvo luidann (vaklai hauw), air siar. Dairven jiabjiap ha, ursii dirr jit zit ee diongqanx siar sir vaiw jiww zi-jzp vaiw. Vunr-lai u liam’ik, be siauhuar ee sidbut. Cuiwdax, vakdow pongwhongx, ursii air tror.

Dirliauu: Dyw dirr bincngg hiyckunr, anjing liauhuad. Dairkixsingx hitt jit zit m tangx jiac mic, qanda’ lingw, acc si lalunn siyx ee qunxjuiw. Harli ee jxingr, in’ui dxngg-lai u dok ee mic, ingqaix diyhh liamvnix ing siawiyc, hro hitt xee qnialangg u dok ee mic vaii .cud .laii. Narr si duarlangg, ing oleum ricini 20.0 c.c., tinct. opii 1.0 c.c. si hyw ee hxuad; hitt xee oleum ricini e hro ix siar; tinct. opii e jriw tniar, iarr hro dxngg-aw diam diam. Narr u harli ee jxingr, diyhh jiauww vni ee guaninx jiacc jiong’ iyc hro ix jiac; ursii, isingx beh ing harjex (siawiyc), ursii siuliamxjex (viwqet’iyc). Ursii jiac bismuthi subnitras 1.0 pulv. Doveri 0.3, jit zit snax vaiw; iarr gentiana qapp tinct. rhei co. qapp catechu. Ursii ing amylum (hunxjniux) qapp opium ee quanwdngjex.

Sidbut: Limx damrvyc bixtngx, gulingx, amw, gnaurhunw hitt hy, jongw .si m tangx sniu’ siyx; lingw :ee, acc si lalunn siyx jiurr hyw.

Dxngg qiawsingtangg (intestinal parasites) u jin’ je kuanw, miaa qiyr:

a. Diautangg (條蟲, Taenia solium, Tape worm).

b. Huetangg (蛔蟲, Ascaris lumbricolides, Round worm).

c. Giautangg (蟯蟲, Oxyuris vermicularis, Thread worm).

d. Jabzirjixtngg tangg (十二指腸蟲, Ankylostoma duodenale, Hookworm).

e. Ventangg (鞭蟲, Trichocephalus dispar, Whip worm; derr 459 doo).

Diautangg: Jitt xee hingjong vniw vniw dngg dngg cincniu duar, ix ee tauu jin’ ec qycc ser, singkux jiamrjiam kacc dua. Ix ee dngg, dui’ lak ciyh jiww nng dxng (derr 460-461 doo). Ix ee singkux u jerje jad, jit jad jit ja siy’ lenn, ursii go-vah jad jniaa :ee. Jit jad cavutdyx lak hunx dngg (17 mm), kuah u snax~sir hunx (9 mm). Ix druar dirr dxngg-lai, ix ee tauu ee kuanxsid cincniu qik ser ee jux, bih dirr liammoc ee lairbin (derr 361 doo). Ursii tangg ee xe jad duer dairven cud .laii, acc si iuguann bue dairven ee sii jiaxee jad qaqi e gniac .cud .laii. Langg u jitt hyw tangxx si in’ui u u vni ee bah, dibah, byy juw qauwgiac sik. Jitt hy tangxx byy simxmic jingwjong, vutqyr ursii langg jaix dxngg nirr ee diongqanx byy knuawuac. Ursii vakdow jin’ iaux, pnirkangx e jniu.

Dirliauu: Diyhh ing satbun’iyc jiong’ tangg tau hro vaii .cud .laii. Iauxx bue jiac iyc kacc jaw snax zit diyhh virvan vnirlangg jiauww erdew: Derr id zit, derr zi zit, m tangx jiac ding ee mic, derr snax zit diyhh qandna’ jiac liudong-sidbut. Dagg zit diyhh jiac siawiyc cincniu siawliriamm (megnes. sulph.) acc si ol. ricini. Derr sir zit jaxkiw iauxx bue jiac mic diyhh ing extractum filicis liquidum 4.0 c.c., hro ix jiac; qycc jit diamxjingx quw qycc hro ix jit vaiw 4.0 c.c. Vnirlangg m tangx tror. Qycc jit diamxjingx quw diyhh ing siawiyc hro ix jiac. Vnirlangg narr dairven diyhh ing 98∘F. (36.7∘C.) ee siyx juiw he venrkir-lai. Jiong’ vunr lauu lecc hro isingx qiamxgiam. Narr si tangg ee tauu iauxx bue cud .laii, tangg e qycc snix sinx :ee, vni iuguann iauxx bue hyw.

Huetangg (bunrtangg, ascaris) ee kuanxsid si dngg dngg, ngii ngii, cincniu senrhii ee kuanw. Dngg u veh cunr jiww jit ciyh; sikdi si hunxangg, druar dirr siyxdngg-lai; iarr ursii jauw zip kir dirr ui nirr, jiurr e tror .cud .laii (derr 462 doo). Langg vakdow-lai ee tangg byy dniardiyc quiw buew, ursii jit~nng buew, ursii sir~go jap buew; bad u jit xee ginxaw jap~zi huer dirr snx nii-lai ha 5,000 buew, dirr jit zit u ha 600 buew. Jitt xee vni ee jingwjong byy dniardiyc. Vakdow tniar, vakdow pongwhongx, limx-jiac be jiauwsiongg, ursii air jiac, ursii m air jiac, pni e jniu, qingluann (qinxqinghongx), mii .sii qa gekiw.

Dirliauu: Dirr kangx vxag diyhh jiac santoninum qapp calomel acc si santoninum qapp ol. ricini.

Giautangg: Jitt hy tangg (oxyuis vermicularis) ee hingjong cincniu dew dew ee snuar, dngg u 4 mm. Jiww 10 mm. (derr 463 doo). Ix druar ee soxjai si dirr duardngg qapp diddngg-lai, uaw dirr qongbunn ee soxjai kacc je. Langg ee qongbunn e jniu; vut’anx, sywsingr, byy air jiac, be kunr .did, vinhed. Jitt xee tangg dirr vunr nirr e knuar .qnir. Ziamw diyc jitt xee vni si dui’ jiac byy cingkir ee juiw, jiac cnix cair.

Dirliauu: Idi jitt hy vni diyhh dagg zit tauwjaw, kangx vxag, jiac santoninum 0.06 jiww 0.3, qapp calomel 0.06 jiww 0.3, cincniu anxnix, lenn jiac snax~sir zit. Iarr dui’ qongbunn juwsia kow iyc, jiurr si iamjuiw, iamm 6.0, juiw 600.0; lotio acid. carbolic. 1-500; infusum quassiae, quassiae lignum 30.0., juiw 600.0.

Derr 464-465 doo si quixnarr kuanw tangg ee nxng.

Jabzirjixdngg-tangg ee su u qir dirr derr 38 jniux.

Beh dairkair qycc qongw dirliauhuad. Langg narr u dxngg-qiawsingtangg vni, dirliauu si cincniu erdew:

1. Diyhh kacc jaw jit~nng zit jiac siawiyc, hro dxngg-lai ee mic ha .cud .laii; iarr diyhh jiac kacc nua ee mic cincniu gulingx, amw hitt hy. Jitt xee lixkir air hro hitt xee tangg byy hro sidbut vauuii, soxiw hro tauriyc kacc kuair qaur tangg ee soxjai laii tau .siw.

2. Jaxkiw-sii, iauxx bue jiac mic, diyhh jiong’ taurtang’iyc hro jiac.

3. Quer jit~nng diamxjingx au diyhh jiong’ siawiyc hro jiac, tangx hro tau siw ee tangg ha .cud .laii.

Vakmoc-iam: Jitt xee si vakdow-lai ee moc huat’iam. Jitt xee guaninx si jin’ je, ursii langg iongw iongw hutzenn e ziamw diyc vakmoc-iam. Ursii langg u vadd xee vni cincniu ui uiwiongg, hitt xee e vniwjniaa vakmoc-iam (derr 505 bin). Ursii kiyh ginxaw ee sii e ziamw .diyc. Diyhh jaix vakdow-lai ee jongrkir longxx u vakmoc laii vaux, soxiw hiaxee jongrkir narr u vni, hitt xee vakmoc laii ziamw .diyc si kuair kuair. Piwlun, ui hutzenn puar .kir, ui nirr ee mic e lauu dirr vakkangx-lai, hutzenn qipsingr vakmoc-iam.

Jingwjong: Vakdow tniar, huad diy, kiw zet, auxtor. Vnirlangg dyw dirr bincngg, ix ee kax u qiux .kiw .laii, in’ui anxnix qinbah e kacc ling, kacc be tniar. Bincngg ee mipuex ee dang dongr be diauu. Vakdoxviah ee qinbah jin’ ding. Hokib ee sii vakdow e bdinxdang, qanda’ hingkamw dinxdang nardnia. Cuiwjic dax, iarr u vec diamw, kacc siongg viwqed. Ix ee bin vut’anx, iarr ix ee kuanxsid si jin’ siongdiong ee kuanw. Mehpog qinw 100 jiww 120.

Dirliauu: idi ee huatdi s cincniu taungiursuii-iam, qapp dxngg viwjad ee vni. Banrsingr vakmoc-iam kacc siongg si qethudvni. Hitt xee dirliauhuad ursii diyhh kuix vakdow ciuxsut, ursii diyhh ing kongwqethudjingr ee dirliauhuad, hyw ee sidbut, ixqip hyw ee kongkir. Qycc jit xee huatdo si ing suixgun’iuu (ung. hydrarg.) qoo vakdow iarr ingpingduar laii vak. Ing potasii iodidum hro jiac.

Ngxtanw: Narr u qnuajong vni, kacc siongg puee u dngw ngsig, bagjiux qetmoc iarr si ngg. Jitt xee si in’ui dnaw u zip dirr huih nirr.

Guaninx: Dnaxjiab lirkuix qnuajongx zip dirr dnaxlongg; aurlaii qnaii dui’ dnaxqngw qaur jabzirjixdngg. Narr u simxmic joxdongr hitt xee dnaw be qniaa, anxnix e jniaa ngtanw. Jitt xee joxdongr u quixnarr kuanw: (a) dnaxqngw-iam hro liammoc jingw; (b) dnaxqngw-gua snix jingxiongg, laii deh diyc dnaxqngw; (c) dnaxjiyc tingg dirr dnaxqngw, ursii e vnir ngtanw. Qycc jit kuanw ee guaninx jiurr si zedvni.

Jingwjong: Siauhuar vutliongg. Viwqed, vur sig vec vec, in’ui dxngg-lai byy dnaw. Puebah e jniu. Mehpog kacc ban. Iarr guaninx ee jingwjong, cincniu narr u dnaxjiyc e dnaxjyc sanwtniar.

Dirliauu: Guaninx ee dirliauhuad. Liudong-sidbut. Ursii isingx ing calomel ee iyc hro vnirlangg jiac.

Dnaxjiyc huatsnix ee guaninx jiurr si jiauww qir dirr erdew: 1. Narr u simxmic joxdongr, dnaxjiab byy jiauww vingsiongg decc qniaa, cincniu jabzirjixdngg-iam, viwqed, anxnix e drir qaur snix dnaxjiyc.

2. Dxngg-lai ee sewkunw, acc si siyxdngzet ee sewkunw. Jiaxee sewkunw e hro dnaxlongg-lai ee liammoc huat’iam, anxnix dnaxjiab e venr kacc qau.

Kacc siongg u quixnarr liap, ursii jit liap nardnia. Ursii siw liauxau bad knuar qnir dnaxlongg-lai jin’ je dnaxjiyc, mrquxx uahlangg sii longxx byy jingwjong. Hurzinlangg viw davolangg kacc je u jitt hro vni. Kacc siongg si 30 huer isiongg ee langg.

Jingwjong: Dnaxjiyc narr dui’ dnaxqngw decc qniaa, vadow jin’ tniar qiyr juer dnaxjiyc sanwtniar. Auxtor, mehpog kacc ban, iarr byy lat. Kanwho diyhh jimjiog knuar vunr-lai u danxjiyc acc byy. Diyhh jiong’ hitt xee vunr ing seaxvor laii quewli, ing juiw ciangg qaur cingkir, jiacc tangx caknuar lairbin u dnaxjiyc acc byy. Puebah, bagjiux, ganxqiuu qetmoc, ziy, longxx vnir ngsig.

Dirliauu: Isingx ursii ing morphia juwsiarhuad laii jriw tniar. Iarr ing siyjuixik, acc si unvavor. Ursii diyhh ing damrvyc chloroform hro ix pnri. Ing iyc cincniu sodii bicarbonas, oleum loivae hro jiac. Narr e ing .did diyhh unn unn aw unrdong. Kacc siongg diyhh ciuxsut, jiong’ dnaxjiyc tec .kiw .laii.

huedngw tauu iac