derr sxamx-cid jniux

DERR 37 JNIUX

LUN TUANZIAMXVNI

Hitt xee e tuanziamw ee enqor, in’ui u bisingbut. Dagg jxingw ee tuanziamxvni ee bisingbut longxx byy sna’ drangg. Jitt hy bisingbut narr did diyc habgii ee soxjai, jiurr e hro ix digvet ee vni hautjyh .kiw .laii. Dagg kuanw tuanziamxvni ee bisingbut iauxx bue longxx jaix, cincniu muajinw hitt hy vni ee bisingbut iauxx bue jaix, siyxdngzet ee bisingbut longxx jaix.

Kanwho tuanzimw jxingr ee huatdo, vingsiongg e quiqiw u snax hxang:

1. M tangx kangx vxag jniurvanx.

2. Iauxx bue limx-jiac, diyhh ing satbunjuiw sew ciuw, iarr diyhh ing siaudok ee iyhjuiw laii jimr ciuw.

3. Narr naauu tniar, acc si kacc byy simxmic jingsinn, songxkuair, diyhh qnuaxqinw qra isingx qongw.

Qycc quixnarr hxang digvet ee quiqiw, aurlaii beh siongser qir dirr erdew (derr 580, 592 bin).

Dirr jiax si beh iokliok qongw kacc iauwqinw ee vni jiurr si:

Siyxdngzet (小腸熱, Enteric fever).

Jiwhusuzet (窒扶斯熱, Typhus fever).

Singhongzet (猩紅熱, Scarlet fever).

Moajinw (痲疹, Measles).

Hnirerjnuaa-iam (耳下腺炎, Mumps).

Tenzenjux (天然珠, Small pox, Variola).

Juixjux, Qexjux (水痘, Chicken pox, Varicella).

Sidhudiklixaw (實扶的里亞, Veh’aujingr, Diphtheria).

Vaczidsaur (百日咳, Whooping cough).

Hoxledlax (虎列拉, Cholera).

Siauxzii qibsingr jikcuew jenqag iam (小兒急性脊髓前角炎, Acute poliomyelitis).

Dairsingx beh siyxkuaw qongw kiw tuanziamxvni ee jongxlun. Jiaxee vni hai .diyc ee soxjai byy drangg, cincniu siyxdngzet kacc je hai diyc siyxdngg; sidhudiklixax hai diyc naauu qapp sinqingx; singhongzet hai diyc puehux, ursii qapp sinrjong.

Langg uree kacc kuair ziamw diyc vni, uree kacc hanw .did. In’ui langg ee huih u kongwdok ee kuiwlat, soxiw bisingbut suizenn zip langg ee singkux be dikkag hro langg huan .diyc. Narr hitt hy sintew iongxjongr ee langg jiurr kacc be ziamw .diyc, narr singkux sueziok :ee, jiurr kacc kuair ziamw .diyc; knuar derr 22 jniux.

Narr qongw kiw zet ee su, kacc siongg si hun go qrii, iarr jitt go qrii ee siqanx, si dui’ jit~nng zit kiw, qaur quixnarr lexvair uijiw. Jiaxee vaii dirr erdew:

1. Jiamhok qrii (潛伏期, Incubation period): Dui’ bisingbut zip langg singkux ee sii, qaur hitt xee vni huatjyh .kiw .laii ee zit; acc si laii qongw, jiurr si dui’ ziamw diyc vnirdok kiw, qaur huatvni uirjiw ee qiqanx.

2. Jingjinr qrii (增進期, Stage of development, or invasion): Jiurr si zet dui’ coqii zet qaur dniardiyc qnuaii ee qii.

3. Qigqii (極期, Fastigium): Jiurr si zet ee qnuaii ixqingx qaur dniardiyc ee siqii.

4. Qiamxter qrii (減退期, Stage of defeverescence): Jiurr si zet qangr lyhqe ee siqii. Jitt xee qiamxtewqii ursii dirr quixnarr siqanx-lai jiacc e trer, jitt hy qiyr juer hunli (分利, crisis, derr 470 doo); qycc jit kuanw ee zet diyhh jit zit ixsiong, jiacc jiamrjiam lyhqe, jitt hy qiyr juer sanwhuanr (散渙, lysis, derr 471 doo, derr 548 bin).

5. Kingkuair qrii (輕快期, Convalescence): Jitt qrii si longxx byy zet ee siqii; mrquxx langg diyhh anjing, qaur singkux qiongjongr, hro dagkir longxx li. Dirr jitt qrii si iauwqinw diyhh siyxsimx jiauwqor, diau’iongw, narr byy, vni e qycc kiw.

Tuanziamxvni ee jingwjong, dagg kuanw vni u qaqi jingwjong, mrquxx kacc je si cincniu erdew:

Langg byy air jiac, auxtor, vakdow tniar.

Simx ee mehpog kacc qinw.

Hokib iarr kacc qinw.

Puehux siyx qycc dax, cud angg diamw, qiyr juer huatjinw.

Ziy qimxcjiyw qycc angg.

Taukag tniar, kiw zet, huad diy, kunr be lyc binn, ursii m jaix langg. Singkux e sanw .lyc .kir.

Siyxdngzet: Dingrgi: Jitt xee jiurr si tuanzimxvni dui’ digvet ee sewkunw kiw, dairvorhun e hai diyc siyxdngg.

Guaninx: Si bacillus typhosus, jiurr si siyxdngzet ee sewkunw. Dui’ limx diyc jitt hy bisingbut ee juiw, acc si gulingx, acc si vadd kuanw ee sidbut. Laii tuanziamw jitt xee vni, hosinn jin’ lirhai. Jitt hy vnirlangg vunr ee lairbin, u jiaxee bisingbut vutjiw je. Hosinn vuex hiyh dirr hitt hy vunr ee dingxbin, ix ee kax e liamm diyc bisingbut, jiacc vuex qaur jauwkax, acc si jiahvngrtniax, hiyh diyc langg ee sidbut; iarr dui’ ix ee kax liamm .diyc ee bisingbut, bag diyc sidbut; langg laii jiac jiurr tuanziam diyc siyxdngzet (derr 473 doo). Soxiw si iauwqinw, diyhh bet hosinn. Siauwlenlangg, jap-go jiww zi-jap-go huer :ee, kacc kuair duw diyc jitt hy jxingr. Narr si siauwlenlangg duw diyc jitt hy vni, kiokk iurr kacc kuair hyw. Air jiac jiuw ee langg jiurr kacc yh did idi. Langg narr bad qingquer siyxdngzet, jiurr kacc hranw did qycc ziamw .diyc.

Vnirliw-qaixpyr (Pathology): Siyxdngzet-jxingr si e hro langg dxngg nirr snix uiwiongg, hitt xee kacc kuair siongx diyc snix uiwiongg ee soxjai, jiurr si qin dirr bongdngg ee siyxdngg hitt xui. Jongw .si ursii dxngg nirr dagg soxjai longxx e kiw snix uiwiongg. Dxngg nirr soxx snix uiwiongg ee jojid, jiurr si siyxdngg liammoc-lai ee limvajnuaa (Peyer’s patches). Jitt xee jiurr si dxngg ee liammoc, iarr u hunx juer sir jam:

1. Vuidua (肥大, Hyperplasia): Huat’iam, huatjingw, dairsingx huih si kacc je, aurlaii huatjingw ee sii, huicqngw sog ann.

2. Huih kacc yh did liuhingg, hiaxee limvajnuaa puawpuee nua .kir (derr 474 doo). Jitt diap narr knuar dxngg-aw ee liammoc si siyxkuaw cincniu lanw vingsiongg knuar qnir langg ee kax snix tniar, snix uiwiongg.

3. Derr snax jam, si dui’ hitt xee snix uiwiongg ee limvajnuaa ee liammoc ixqingx vniwjniaa sixbah longxx nua .kir kiw, qaur lag .kiw .laii uijiw. Jitt xee si derr id guihiamw ee sijun, in’ui decc nua ee sii, dxngg-aw puar .kir, acc si dxngg-aw ee huicqngw puar .kir, cud huih si jin’ kuair (derr 475 doo). Jitt jam si cavutdyx dirr derr snax lexvair ee diongqanx.

4. Derr sir jam jiurr si snix uiwiongg ee soxjai jiamrjiam kacc hyw vniwjniaa kii ee jojid. Dirr snix uiwiongg ee erdew, u snix sinx ee bacgee jojid; dxngg-aw ee liammoc u snix sinx :ee, naxx uaw, hro hitt xee uiwiongg ee siongcuir kacc ser. Byy zuarr quw, hiaxee kii ee jojid longxx hyw hyw, cincniu hyw bah jidvnuangiu.

Ursii langg u siyxdngzet e lenlui diyc simjong, qnuax, sinrjong, sinqingx, jikjuiqud, jingrmec, hiwjong.

Jingwjong: Jiamhok qrii dui’ go zit jiww zi-jap-snax zit, kacc siongg jap zit jiww jap-sir zit. Siyxdngzet kacc siongg si jiamrjiam kiw, mrquxx bad knuar langg hutzenqanx kiw vni.

Singkux jin’ iawlaiw, byy air juewqangx; uiwqnuaa, taukag tniar; byy air jiac; viwqed acc si harli; ursii vakdow tniar, dirr vakdow-buew jniawciuxvingg; ursii lrauu pnirhuih; ursii kiw sraur. Iarr bad qanda’ huatzet, iarr byy knuar qnir vadd mic qyc’ngiu.

Tauu jit lexvair: Siyxdngzet ee huatzet dairsingx hitt lak zit puee nirr naxx bongx naxx siyx, ervox-sii viw jaxkiw-sii u kacc dang (derr 477 doo); ursii texunx qaur 103∘-- 104∘F.(39.4∘-- 40∘C.). Mec kacc ban. Kacc siongg vadd mic zet ee mec m si cincniu anxnix, ix ee texunx narr kiw jit dxo, mehpog diyhh kacc qinw jap xe, soxiw ix ee texunx narr kiw go dxo, ix ee mec jiauww huatdo ingqaix diyhh cavutdyx 120; mrquxx siyxdngzet ee mec, tauu jit lexvair hranw did quer 100 xe, aurlaii narr kacc siongdiong e kiw qaur 120 acc si 130 xe, -- hitt xee si dang. Jic u taix(?), u viwqed acc si harli. Vakdow tniar, siyxkuaw pongwhongx, ursii sraur. Cavutdyx derr cid zit, vii u jingw, dirr vakdoxpuee u cud angg diamw.

Derr zi lexvair: Jingwjong kacc dang, kacc siausanw, mec kacc qinw, langg jin’ iar, narr u ha vunr si ngsig. Narr u viwqed, laii quanwdngg, vunr iuguann si ngsig. Cuiwjic diongngx u vehtaix, dirr vnix:a angg qycc dax. Langg m jaix langg, lamrsamw liam. Dirr derr zi lexvair-buew diyhh dihongg, qniax liauw dxngg-aw puawcngkangx, acc si cud huih.

Derr snax lexvair: Jaxkiw texunx jiurr e qangr kacc qe. Langg vutjiw siausanw. Dxngg puawcngkangx, acc si cud huih. Simx kiamr lat. Ursii dairsiauxven sitqimr.

Derr sir lexvair: Texunx unn unn aw trer, jingwjong qiamxjiyw.

Digvet ee jingwjong si jiauww erdew:

Puee nirr huatjinw ee jingwjong: Hiaxee diamw si 2—4 mm. Ee dua, tong’ singkux hranw did knuar, ursii jixu cud quiw diamw nardnia. Hitt xee sig hunxangg, viw puee kacc puu damrvyc. Narr ing ciuw qra ix cic, angsig jiurr byy knuar qnir. Kacc siongg knuar qnir ee soxjai si dirr vakdoxpuee qapp hingkamw.

Siauhuawkir: Dirr 100 vnirlangg ee diongqanx 25 xee u harli, 75 xee u viwqed.

Dxngg-aw cud huih: Derr zi lexvair-buew, acc si snax lexvair. Langg hutzenn byy knuawuac, texunx hutzenn lag kacc qe.

Dxngg-aw puawcngkangx: Hutzenqanx jin’ tniar, kacc siongg dir diong’ngx ee vakdow-buew; ursii tniar si kacc byy siongdiong; ursii pongwhongx.

Dirliauu: Siyxdngzet si kanwho e vangjan hro ix hyw ee vni, soxiw kanwho ee langg jerje hnuahiw jiauwqor jitt hy vni; vnirlangg e hyw acc be, duarvnuar si uaxkyr kanwho, in’ui qanda’ ing iyc, qapp guarkyx ee huatdo, si be idid .did.

Vnirlangg zip i’ngi ee sii, diyhh dairsingx virvan jit dniux duxhyw hac ee bincngg. Jitt dniux bincngg m tangx he uaw mngg-vnix, qniax liauw cutzip ee langg qiauxziauw ix. Qycc jit hxang diyhh he dirr kanwho knuaw e diyc ee soxjai. Decc virvan vnirlangg ee bincngg, si qapp vingsiongg sii siangrkuanw. Narr si vni kacc siongdiong :ee, diyhh qex cux jit niaw iuvor. Vnirlangg jit xe zip ngi jiurr liamvnix hro ix dyw dirr bincngg nirr. Qra vnirlangg trngr guarbin ee ihok .kiw .laii, m tangx hro ix sniu’ lydong, in’ui m jaix hitt xee vni jnaixngiu; soxiw qniax liauw vnirlangg narr dinxdang, ix ee dxngg-aw air puawcngkangx, acc si cud huih. Iarr diyhh siyxsimx laii qra vnirlangg sexik. Sew vakdow ee sii, diyhh sewzi, m tangx cud lat; iarr diyhh vangjan vnirlangg huanx srinx, byc did hro ix qaqi kiw laii jre.

Kanwho muixx vaiw ter vnirlangg congr dairjir liauxau, diyhh ing siaudog’iyhjuiw sew ix ee ciuw. Beh jiac vng ee dairsingx iarr diyhh anxnix. Kanwho iarr diyhh qaqi qinxsinx, jiac, kunr, longxx diyhh anjing, diyhh dagg zit kir guarbin unrdong, laii did diyc hyw ee kongkir. Narr jiauww dingxbin jiaxee huatdo laii qniaa, siyxdngzet-jxingr jiurr kacc hranw did tuanziamw vadd langg, iarr vutsinx kacc be duw diyc jitt hy jxingr.

Huanrnarr duw diyc jitt hy vni :ee, diyhh mng knuar ix soxx jiac ee juiw qapp gulingx si dui’ dyclyc laii, iarr diyhh sethuad qra druu .kir, jiacc be tuanziamw vadd langg. Beh dihongg jitt kuanw ee vni, kacc hyw ee huatdo, huanrnarr soxx jiac ee mic, longxx diyhh quer juw hro sik. Derr id iauwqinw :ee, si vnirlangg soxx ing ee devuex, desii, diyhh congr hro ix cingkir. Soxx ing ee nguaw qapp kiwqu iarr diyhh ing qunxjuiw sew.

Vnirlangg soxx ing itkair ee qesix mihqniax, longxx m tangx qycc hro vadd langg ing, diyhh lingrgua sed :ee.

Jitt hy vnirlangg ee tuanziamw ursii si in’ui dairven ee bisingbut, duer horjuiw lrauu qaur kex nirr, acc si juixjnix nirr. Langg jiac hitt xee juiw, jiurr e ziamw .diyc.

Siyxdngzet ee vnirlangg dairsiauxven ee sii, suisii diyhh ing siaudog’iyjuiw (lotio carbolic 1—20) vniar dirr dairvenrkir, laii kamr dirr vunr ee dingxbin, lramm hro taur; tingg jap-zi diamxjingx quw, jiacc vniar hetqak. Vnirlangg ee dairsiauxven diyhh he lehh, hro isingx tangx qiamxgiam. Jongw .si m tangx he dirr vnirlangg ee vangg-lai, diyhh he dirr giam dairsiauxven sxig-lai. Venrkir diyhh jiong’ siaudog’iycjuiw, sew hro cingkir. Qycc ix soxx cing ee ihok, qapp decc qah ee puerdnuax, diyhh dairsingx jimr dirr siaudog’iycjuiw, jap-zi diamxjingx quw, zen’au jiacc tangx sew.

Narr si isingx ing vid rue vnirlangg ee singkux nirr, jiurr m tangx sew .kiw .laii; vid diyhh siaudok. Qra vnirlangg cing snxax, diyhh dirr binrtaujingg cing, qniax liauw vnirlangg huanx srinx byy lirven. Diyhh virvan jit dniux muiw sir diamw ee texunviyw; jiurr ing texunkir laii qiamxunx, liamvnix sruar qir lehh. Texunkir m tangx hro vadd langg ing. Diyhh jiong’ jit qix vyleqanx, he damrvyc mihuex dirr erdew, jiacc tinn damrvyc lotio carbolic 1—20, jiacc he texunxkir dirr hitt lairbin. Au vaiw beh qycc ing ee sii diyhh ing juiw sew hro cingkir, jiacc crid hro dax. Qiamxunx ee sii, diyhh suar sngr ix ee mehpog qapp hokib. Si kacc hyw diyhh qiamxunx dirr qyc’erkangx, iarr diyhh dniardnia siang hitt soxjai.

Sidbut: Huan diyc siyxdngzet, kacc hyw ing gulingx hro ix jiac, in’ui gulingx zip vakdow, iauxx bue qaur dxngg snix uiwiongg ee soxjai, kacc je siauwhuar; iarr m si cincniu hitt dy ding, qycc gni ee mic, e gai diyc dxngg snix uiwiongg ee xui, drir qaur dxngg puawcngkangx, acc si cud huih. Soxx ing ee gulingx, 24 diamxjingx ee siqanx, longxjongw diyhh u 1,600.0 c.c. Muixx nng diamxjingx jiac 200.0 c.c. Jiac ee sii tangx taur jidvnuar ee iwzinmuee-tngx, acc si jidvnuar jiyhhuejuiw laii vangjan gulingx hro siauhuar. Narr si vnirlangg tror qui’ qag ee gulingx, acc si dairven-lai u qui’ der be siauhuar ee gulingx, diyhh ing ixqingx siauhuar gulingx ee huatdo, laii vangjan gulingx hro siauhuar. Iarr u quixnarr hxang vadd mic tangx jiac, jiurr si amw, dee qapp gulingx, quewlu ee gubacjiab, gulingx camx cnix qenng qiauw hro ix jiauu, acc si qenngrcingx qapp juiw. Muixx vaiw soxx jiac diyhh 200.0 c.c. Diyhh jiauww sijun hro ix jiac, jongw .si ursii vnirlangg byy air tranr anxnix laii qniaa; bylun ing simxmic huatdo krngr ix, ix iarr m jiac; anxnix diyhh dui’ pnirkangx qra ix cri, m tangx cutjai vnirlangg ee iwsur. Dagg vaiw jiac liauxau, diyhh ing suawkauw iyhjuiw, cincniu glycerinum boracis, sew ix ee cuir.

Beh hro zet trer ee huatdo, derr id hyw jiurr si qra ix sew lingxjuixik. Jitt xee huatdo, ixqingx u qongw kiw (derr 16 jniu). Narr be tangx qra ix jimr dirr lingw juiw nirr, diyhh qra ix ziuu singkux, acc si ing puerdnuax jimr dirr lingw juiw, jiacc qra vaux singkux (derr 137-8 doo; derr 476 doo; iarr derr 193 bin).

Muixx zit jaxamr diyhh qra ix ziuu singkux, bylun ze dang acc si kinx.

Ix ee bincngg diyhh congr hro cingkir, narr u qihuex, cincniu sexik ee sii, diyhh suar henx ziok’aw. Diyhh dihongg ziogsiongx (derr 163 bin).

Narr siyxdngzet beh hyw ee sii, hitt xee texunx e jiamrjiam qangwqe (derr 477 doo). Soxiw narr si hutzenqanx texunx qangr lyhqe, si diyhh sewzi; narr vnirlangg ee jingwjong m hyw, diyhh liamvnix qra isingx qongw. Qaur derr snx lexvair ee siqii, si derr id guihiam ee sijun, in’ui dxngg nirr hiaxee snix uiwiongg rngiuu .kir ee mic, decbeh lag .lyc .laii, vnirlangg ee dxngg-aw ursii e puar cngkangx, acc si e cud huih.

Jingwtauu narr kacc siongdiong ee sii, vnirlangg e dyw ciyr ciyr, iarr longx hunhunx-bebee, vutsingw-zinsu, cuir vuex lamrsamw qongw, jitt xee qiyr juer jiambong (譫妄, delirium). Cuiwdunn dax qaur vrid .kir, jihtaix qau, vee cngg kangr ciyc, m jiac vnuar hxang. Jitt kuanw si guihiamw, mrquxx ursii e hyw. Jiauwqor jitt kuanw ee vnirlangg m tangx qongw si byy ngwbang. Jitt kuanw ee vni be anwsngr did dirsii jiacc e hyw, in’ui decbeh hyw ee sii qycjaiww huatzet jit vaiw, acc si nng vaiw si kuair kuair.

Vnirlangg ee dxngg-aw puawcngkangx e vniwjniaa vakmoc-iam. Narr duw diyc jitt hy, isingx diyhh liamvnix qra ix ciuxsut vakdow, idi puar ee soxjai.

Ursii vnirlangg be siauxven, narr si quer jap-zi diamxjingx quw iauxx bue siauxven, jiurr diyhh qra isingx qongw.

Ursii vakdow u dniur, pongwhongx. Dxngg-lai u krir, idi ee huatdo, jiurr si ing vangr krir ee ciurlingqngw, qiyr juer diddngg-dyrkiwqngw, qra cng dui’ qongbunn zip .kir (dirr 237 bin); iarr tangx ing enema terebinthinae quanwdngg. Narr byy dairven, muixx nng zit diyhh ing satbunjuiw quanwdngg, hro ix dairven e tongx. Narr si harli, ursii ing hunxjniux acc si amw qapp opium enema quanwdnghuad (derr 235 bin).

Narr si vnirlangg dxngg-lai u cud huih, dairven nirr u qu ee huih, ursii angsig, ursii osig. Narr kanwho knuar qnir jitt hy sig, diyhh liamvnix qra isingx qongw.

Narr si vnirlangg m jaix langg, kanwho diyhh siyxsimx jiauwqor, in’ui qniax liauw ix qaqi gniauh .kiw .laii, drir qaur siursiongx. Byc did hro vnirlangg sisiongg dyw ciyr ciyr kunr, qniax liauw e snix ziogsiongx, acc si kiw hiwiam.

Ursii vnirlangg ee simjong kacc byy lat, diyhh ing brandy hro ix jiac, mrquxx soxx beh ing ee iyhpinwm sngr si isingx ee quanhe.

Vni narr si u jiamrjiam kacc kinx, muixx zit iarr tangx qetnix damrvyc kacc kuair siauhuar ee sidbut hro ix jiac. Diyhh tingwhau isingx u bingrling, jiacc tangx hro vnirlangg kiw laii jre. Derr id vaiw diyhh hro diamr dua liauu teiw nirr tex, tingwhau bincngg cux hyw, jiacc qycc hro ix dyw lehh. Vni hyw liauxau iuguann diyhh ing texunkir qra ix qiamxunx. Limx-jiac diyhh siyxsimx, in’ui jitt hy vnirlangg beh hyw ee sii vutjiw iaux, narr byy vutjiw siyxsimx jiauwqor, ix beh taux jiac. Bad u jit xee langg decbeh hyw ee sii, vutjiw iaux, taux kiw .laii, kir jiac gubah, hitt mii dxngg-aw puawcngkangx, qeh zit suar siw .kir. Soxiw diyhh siyxsimx, iarr m tangx sniu’ lydong, in’ui qniax liauw vni e qycc huanhok. Jitt hy ee vnirlangg, kanwho diyhh qra ix ee cinjniaa qongw, cenban m tangx tec mic laii hro ix jiac, bylun simxmic mic. Vnirlangg hyw ee sii diyhh qra ix sexik; dirr juiw ee lairbin diyhh tinn lysol 10.0 c.c., acc si lotio carbolic. Ix ee snaaxkor, puerdnuax, bincngg, diyhh longxxx ing siaudog’iyhjuiw qra jimr, acc si sew.

Dnaxx beh qycc dairliok qongw, kanwho siyxdngzet-jxingr ee quiqiw:

1. Huanrjiaw dairsiauxven ee kiwqu, beh ing ee sii, qapp ing liauw, diyhh ing siaudog’iyjuiw he hitt lairbin.

2. Huanrjiaw ing .quer ee puerdnuax, snaaxkor, diyhh singx jimr he siaudog’iycjuiw nirr, aurlaii jiacc sew.

3. Bylun qra vnirlangg juer simxmic dairjir, longxx diyhh ing siaudog’iyhjuiw sew ciuw.

4. Huanrjiaw dairsiauxven, m tangx kngr bincngg-xe. Diyhh ing vor laii kamr, kngr dirr giam dairsiauxven sxig-lai.

5. Texunkir diyhh jimr dirr lotio carbolic ee iycjuiw. Beh hro vnirlangg ing, diyhh dairsingx ing juiw sew, qycc crid. Qesix, texunkir diyhh lingrgua sed, diyhh siaudok.

Jiwhusuzet (Typhus fever): Dingrgi: Jiurr si tuanziamxvni, hutzenqanx kiw, sinqingx jingwjong dang, kacc siongg quer nng lexvair quw jiacc hunli.

Guaninx: U langg qongw si jit kuanw lesuankunw, jongw .si iauxx bue jaix. Vutjiw gauu tuanziamw. Langg jurjip kacc je cincniu qnagak, acc si vxingx dirr ngiaa nirr, i’ngi, junn nirr, jiacc kacc kuair duw .diyc. Qnialangg akjad ee soxjai iarr si anxnix.

Jingwjong: Jiamhok qrii jap-zi zit ixlai. Hitt diap singkux byy knuawuac. Jingjinr qrii huatjyh ee sii hutzenn qnuaa, huad diy, zet dang, taukag tniar, qajiah qapp kax tniar, auxtor, qik luanxziok, m jaix langg, lamrsamw qongw, ursii sraur. Dirr snax zit jiww go zit jiurr huatjinw (anngg diamw) dairsingx dirr vakdoxpuee qapp hingkamw, aurlaii dirr kax ciuw qapp bin.

Texunx hutzenn kiw 104∘--105∘F. (40∘--40.6∘C.), derr id qnuaii si derr go zit 105 dxo – 107 dxo F. (40.6∘-- 41.7∘C.); langg iauxx bue siw ursii qaur 109 dxo F. (42.8∘C.). Dirliauu si cincniu siyxdngzet-jxingr siysiang.

Singhongzet (Scarlet fever): Dingrgi: Jiurr si jit hy tuanziamxvni; ix ee kuanxsid si naauu tniar, qapp puehux cud jin’ je angg diamw.

Guaninx: Duxduxx si simxmic dok iauxx bue quatding. Jitt xee jiurr si lihingsingr (流行性, epidemic), ursii sanwhuatsingr, (散發性, sporadic). Kacc siongg si ginxaw 2 jiww 12 huer. Kacc siongg ziamw diyc jit vaiw nardnia, mrquxx nng~snax vaiw iarr bad.

Jingwjong: Jiamhok qrii jit zit jiww cid zit, kacc siongg nng jiww sir zit. Huatjyh hutzenn auxtor, ginxaw u qingluann (qinxqinghongx), kiw zet 104-105 dxo F. (40∘--40.6∘C.). Naauu dax qycc tniar. Cud huatjinw 24 diamw jiww 48 diamxjingx quw. Puee nirr ee liap si angg diamw angg diamw, dui’ amrqunw qapp hingkamw kiw, aurlaii byy zuarr quw tong’ singkux longxx u. Ursii cuiwkox si kacc vec, iarr byy cud angg diamw. Cuir nirr jin’ angg.

Naauu huat’iam; ursii iamrjingr e tuanziamw dui’ entauu qingquer ngiusirqngw, taur qaur dionghni. Jitt xee dionghni jiurr e snix lang’iongg, qoxmoc jiurr puar .kir, soxiw diyhh siyxsimx jiauwqor, jiabjiap sew cuir.

Siauxven ursii u nngrvehjid. Kacc siongg cid zit au, zet jiurr trer, aurlaii puee jiurr e lag .kiw .laii. Jitt xee puee lag .kiw .laii ee sii, ursii cincniu jnii hiacc dua der, ursii kacc dua, ursii kacc ser. Qycc 10 jiww 15 zit, hitt xee longxx lag kiw laii liauw.

Decc liuwpuee .kiw .laii ee sii, si jin’ gauu tuanziamw vadd langg, soxiw diyhh siyxsimx jiauwqor, m tangx hro ix qnir diyc vadd langg. Narr ing erdew soxx qir ee dirliauhuad, jitt xee vni be tuanziamw diyc vadd langg.

Dirliauu: Kacc je si cincniu siyxdngzet ee liauhad. Iarr qycc jit xee liauhuad jiurr si ing oleum olivae 9, acidum carbolicum 1, iarr hro ix jiauu; ing jitt xee iuu cad naauu. Snax diamw jit vaiw, diyhh anxnix nng zit quw. Qycc veh zit, jit zit jit vaiw. Dagg zit nng vaiw ing oleum eucalypti buah qui’ singkux qapp taumngg; jitt xee diyhh juer sir zit quw, iarr qycc quer lak zit diyhh buah, jit zit jit vaiw. Narr anxnix buah, jitt xee vni kacc be quer vadd langg, iarr kacc be kiw vadd mic sioghuatvni cincniu sinrjong-iam, acc si dionghni-iam.

Muajinw (Measles): Dingrgi: Jitt xee vni jiurr si jin’ gauu tuanziamw ee vni, ix ee kuanxsid si qetmoc-iam, lrauu pnirjuiw, angg diamw.

Guaninx: Duxduxx si simxmic dok iauxx bue quatding. Kacc siongg duw diyc jitt xee vni jiurr si sewhanr ginxaw qapp siauwlenlangg. Muajinw jiurr si hongtoxvni (風土病, endemic), ursii liuhingvni (epidemic).

Jingwjong: Jiamhok qrii 7 jiww 18 zit, kacc siongg 14 zit. Jingjinr qrii si uiwqnuaa, lrauu pnirjuiw, bagjiux angg qycc lrauu bag’iuu, iarr sraur. Kiw zet 103-104 dxo F. (39.4∘--40∘C.). Huatjinw derr sir zit, puee nirr ee liap si jin’ angg, ursii cincniu vuanwguat ee hxingg; dairsingx dui’ cuiwpuew acc si tauhiac kiw, aurlaii venr singkux longxx u jitt hy diamw laii qab juer jit xe. Jongw .si dng’ hitt diap iauxx bue cud guarpuee ee sii, jueww gauu tuanziamw langg.

Narr quer nng~snax zit au, hiaxee diamw jiurr huax .kir, texunx jiurr kacc qe. Cuir-lai ee liammoc iarr u kiw jit diamw jit diamw siyxkuanw vev vec. Kiw zet liauw, kacc siongg quer lak~cid zit, zet jiacc trer. Jitt xee muajinw ee lirhai guihiamw jiurr si dui’ jitt hy vni kuair kuair ziamw diyc hiwiam, acc si mngser kiwqngxjix hiwiam, dui’ anxnix ginxaw vutjiw je, sitlyc sniwmia.

Dirliauu: Dyw dirr bincngg, hyw ee kongkir, kacc kuair siauhuar ee mic, cincniu gulingx, qenng. Vnirsig damrvyc amr kacc hyw. Bagjiux qapp cuir, sew hro cingkir. Tewzet hxuad, ing lingw juiw sew singkux. Narr si kiw sraur, isingx beh congr vinum ipecac. qapp scilla ee iyhjuiw hro jiac. Kingkuair qrii ee sii diyhh sewzi, m tangx hro qnuaa .diyc, dihongg mngser kiwqngxjix hiwiam, acc si hiwlyy-vni.

Hnirerjnuaa-iam (Mumps): Dingrgi: Jitt xee jiurr si tuanziamxvni. Ix ee kuanxsid jiurr si hnirerjnuaa, jit xee acc si nng xee huat’iam, ursii lenlui diyc ig’uann (睪丸, guarsin, testis), nnrjauu (ovary) qapp lingvongg.

Guaninx: Duxduxx simxmic dok be quatding. Liuhingvni. Ngex-aw qapp lauralngg hranw .did. Lxamm viw luw kacc je. Jiamhok qrii nng~snax lexvair. Jingjinr qrii u kiw damrvyc zet, hni-xe tniar qycc jingw, vro mic tniar, tunx mic tniar. Qaur jap zit jiacc e kacc sriaux. Kacc siongg si kinx, mrquxx iarr bad siongdiong :ee.

Dirliauu: Dyw dirr bincngg. Jiac kuair siauhuar ee mic. Hitt xee jingw ee soxjai diyhh congr xmii unr siyx acc si lingw iyhjuiw laii hib juer lingw sipvor.

Tenzenjux: Dingrgi: Jitt xee jiurr si gauu tuanziamw ee vni, ix soxx cud ee huatjinw u qingquer jaixee jam: tenzenjux kiujinw (丘疹, papule), tenzenjux juixparjinw (水疱疹, vesicle), tenzenjux langpa (膿疱, pustule), qetqapuee (結痂皮, scabbing), iarr ix ee texunx si kacc qiquair ee kuanw.

Guaninx: Duxduxx simxmic dok iauxx bue quatding. Jitt xee dok u dirr ix ee juixparjinw qapp langpa ee lairbin, iarr qiamxcaiw dirr qnuax-lai qapp dairsiauxven-lai.

Kacc siongg narr u ziamw diyc jit vaiw, dirr jit siwlangg byy qycc ziamw .diyc.

Jitt xee vni u quixnarr kuanw, dirr jiax be benw did diyhh qanxsingw qongw.

Jingwjong: Jiamhog qrii 10 jiww 14 zit. Jingjinr qrii, huatjyh-lai jin’ qinw, hutzenn kiw zet, uiwqnuaa; narr si ginxaw e qingluann (qinxqinghongx); taukag tniar, iyx ee soxjai qapp kax jin’ tniar, auxtor. Jitt diap ursii e kiw huatjinw cincniu singhongzet :ee acc si muajinw :ee.

Huatzet sir zit au e huatjinw, dairsingx dirr tauhiac qapp ciuxmec ee soxjai; derr 24 diamxjingx ee lairbin e quer tong’ singkux (derr 478 doo). Dairsingx si ser angg liap qiyr juer kiujinw. Derr go~lak zit jiaxee kiujinw jiurr vniwjniaa pa, lairbin u cringx cringx ee jniux, jitt xee qiyr juer juixparjinw. Derr veh zit jitt xee jniux vniwjniaa lxangg puec puec ngg ngg, qiyr juer langpa, puee e angg, jingw qycc tniar. Jitt diap decc cud huatjinw ee sii, zet u trer, mrquxx cud liauxau vniwjniaa langpa, zet qycc kiw cavutdyx jit zit quw. Qaur derr jap zit hiaxee langpa vnir dax qiyr juer qetqapuee, qycc nng~snax zit jiacc lag piw; ursii u hrunn ursii byy (derr 478 doo). Zet unn unn aw trer. Ursii huatjinw u cud huih, dirr liab’aw-lai u huih, qiyr juer cuthuicsingr tenzenjux; guarpuee, liammoc, longxx cud huih; jitt kuanw kacc siongg der snax qaur derr lak zit jiacc siw.

Jingwjux (Vaccination): Ginxaw cutsir snax guehzit diyhh jingwjux. Narr jitt hy vni decc liuhingg, duarlangg iarr diyhh jingwjux. In’ui byy jingwjux ee langg, kacc kuair ziamw .diyc.

Dirliauu: Cincniu vadd kuanw tuanziamxvni. Jiaxee langpa iauxx bue dax diyhh jiong’ juixnivor unr lotio acidi carbolici ee iyhjuiw qra ix dah. Narr ixqingx dax diyhh congr oleum olivae acc si vaselinum acc si glycerinum laii qra buah. Ursii diyhh ing qiongsimjex. Iarr vnirlangg diyhh lingrgua druar jit qingx vnirsig-lai. Kingkuair qrii ee piw narr lag, diyhh congr kir siyx. Diyh tingwhau piw longxx lag liauw, quer jit lexvair jiacc tangx kir qnir vadd langg.

Langg narr jingwjux, si iauwqinw diyhh cingkir; iarr ing siaudok ee vor qapp pingduar laii vak ciuw.

Juixjux (Chicken-pox acc si Varicella): Dingrgi: Jiurr si tuanziamxvni, kacc siongg si ginxaw u jitt hy, iarr e huad juixparjinw.

Guaninx si iauxx bue jaix. Kacc siongg liuhingvni, ursii sanwhuatsingr. Qapp tenzenjux byy qansiap. E ziamw diyc quixnarr vaiw.

Jingwjong: Jiamhok qrii 10 jiww 15 zit. Jingjinr qrii huatjyh u kiw siyxkuaw zet, uiwqnuaa, ursii auxtor, iyx ee soxjai qapp kax e tniar. Huatjinw si dirr hitt 24 diamxjingx jiurr huad cud; dairsingx dirr hingkamw, acc si qajiah, bin, tauhiac, lorbuew kax ciuw. Dairsingx cud angg diamw, jit liap jit liap, byy zuarr quw kiw juixparjinw, qycc 36 acc si 48 diamw, lairbin ee jniux e vniwjniaa lxangg; derr snax~sir zit e lag piw. Dirr quixnarr xui siang sijun u tangx knuar, cincniu ciuw u angg diamw acc si kiujinw, hingkamw u kiw juixparjinw, vakdoxpuee u langpa, iarr bin nirr decc lag piw. Ursii jin’ jniu, narr ginxaw kir puee, aurlaii hyw .kir .ee, e qui’ ziah.

Dirliauu: Diyhh dihongg m tngx hro ix ziaur. Duiwjingr liauhuad.

Sidhudiklixax (Diphtheria): Dingrgi: Jitt xee jiurr si vutjiw gauu tuanziamw ee vni. Kacc siongg knuar .qnir, jiurr si dirr naauu ee soxjai u cud vuec ee mic qiyr juer qew moc (false membrane).

Guaninx: Jitt xee jiurr si hongtoxvni (風土病, endemic), iarr ursii liuhingvni. Jitt xee sewkunw (Klebs Löffler bacillus) jiurr si dui’ soxx ing ee kiwqu, qapp ihok, gulingx, juiw qapp kongkir, jiacc laii. Jap huer ixha ee ginxaw viw jap huer ixsiong :ee, kacc kuair tuanziamw. Narr si ginxaw kiw singhongzet acc si muajinw, acc si kia dirr byy cingkir ee soxjai, longxx e drir qaur duw diyc jitt hy jxingr.

Jingwjong: Jiamhok qrii nng zit jiww cid zit, kacc siongg nng zit. Jingjinr qrii ursii kinx ursii dang, uiwqnuaa, ginxaw ursii qingluann, iyx qapp kax ee soxjai tniar. Kiw zet 102.5 dxo F.—104 dxo F. (39.1∘-- 40∘C.). Byy sniu air jiac, iawsen auxtor.

Entauu, naauu, pnirkangx, autauu longxx e duw diyc jitt hy jxingr. Snix qew moc ee soxjai si liongxvingg ee vnixtyjnuaa (tonsils) qapp autauu ee soxjai. Kacc kinx :ee jiurr si angg angg, jit diamw jit diamw vec vec puxsig ee qew moc. Langg narr qaur kacc siongdiong, ursii snax zit qaur go zit ee diongqanx jiurr e siw. Ursii e kiw qaur dionghni. Amrqunw ee limvajnuaa e jingw qycc tniar.

Narr si pni-lai duw diyc jitt hy jxingr, dui’ pni lrauu .cud .laii ee vaisetmic e caur, pni iarr e lrauu huih.

Narr qaur autauu jiurr e kiw saur, hokib be sun iarr si uilann, binrsig dngw cnilamsig, mii .sii kacc siongdiong. Hokib naxx qanxkow cnilamsig naxx dang, m jaix langg suar siw .kir.

Langg narr u jitt hy jxingr iurr qycc bavir, e qnaa vadd mic jxingr cincniu kiwqngxjix hiwiam, sinrjong-vni, bavir. Jitt hy ee bavir jiurr si jin’ lirhai, iarr jit-vah vnirlangg ee diongqanx, jap jiww zi-jap e qnaa diyc jitt hy bavir. Bavir ee soxjai jiurr si simjong, qongxue qapp tunx mic ee qinbah. Soxiw limx juiw air dui’ pnirkangx cud .laii; jiac mic iarr pnaiw tunx; snia’imx byy jiauww vingsiongg’ qongxue kacc je si pnirimx. Bagjiux ee qinbah iarr sitlyc qong’iong, jiurr e uaix .kir. Mehpog iarr kacc qinw, kax ciuw pnaixser unrdong.

Dirliauu: Vnirlangg diyhh qaqi lingrgua diamr dirr jit qingx vnirsig, diyhh ing siaudog’iyc, kongwdok huiccingx (antitoxin) ee juwsiarhuad. Dyw dirr bincngg, m tangx kiw .laii, narr u tamm, acc si simxmic mic sraur .cud .laii, diyhh lramm jidvnuar lotio acidi carbolici 1—20. Sidbut, cincniu siyxdngzet. Jitt hy vnirlangg diyhh vutjiw siyxsimx jiauwqor, in’ui u quixnarr hxang ee guihiamw dilehh. Diyhh hro ix dyw lehh siongrr jiyw si snax lexvair quw. Narr u bavir ee jingwjong, diyhh dyw kacc quw. M tangx hro ix cud lat. Kanwho ee langg diyhh qaqi siyxsimx sewzi, narr si ginxaw decc sraur qapp kanwho bin duw bin, ursii iarr e ziamw .diyc.

Vnirsig-lai ee undo: Dirr undair ee soxjai diyhh 65 dxo F. (18.3 ∘C.). Dirr Zeddair ee soxjai diyhh cavutdy 75 dxo F (23.9∘C.). Iarr diyhh siongsiongg u hyw ee kongkir. M tangx hro ix lingw .diyc. Vnirsig-lai diyhh crongr jit knax qunxjuiw he lecc hro qunw, tangx hro lairbin ee krir siongsiongg siplun. Ursii ing siyx damvor vaux dirr amrqunw naauu ee soxjai, iarr e hro ix kacc knuawuac.

M tangx lirkuix ix, in’ui qniax liauw ix hutzenn be e hokib, jiurr tangx qnuaxqinw cniaw isingx. Kiwqngw cetkuix sut itkair ee kiwqu, qapp vingsii soxx ing :ee, longxx diyhh dairsingx virvan hro ven, in’ui m jaix dirsii beh ing, diyhh kacc jaw urvi.

Qesix: Jiamlairdyx, qiulairdyx; 2 qix gnec’aw, 2 qix u kxiw ee gnec’aw; 6 qix dongrmehknii; 2 qix dua siangx dunx qaux; 2 qix lrai qaux; 2 qix jenxdyx; honghabjiamx, qapp snuar; 4 qix kiwqngw hokqngw qapp qngw ee duar-aw; kuicuiwkir; jihknii; quer sac ee qemngg.

Dyw ee kuanxsid knuar derr 479 doo.

Jitt xee ciuxsut si isingx jiong’ vnirlangg amrqunw ee jongxkiwqngw quah kuix, dui’ hitt xee soxjai jiong’ kiwqngwhokqngw qra cngx dui’ jongxkiwqngw zip .kir, kiwqngw hokqngw ee duar jiacc kanx laii vak dirr amrqunw, byc did hro kiwqngw hokqngw e dinxdang.

U lairgua nng diauu qngw. Dirr gua kiwqngw hokqngw-lai u jit diauu lairqngw hro kanwho e suiven tangx jiong’ hitt diauu lairqngw tec .cud .laii, iarr e suiven did tangx crid hro cingkir; mrbenw tauw kuix hitt diauu duar (derr 480 doo). Ursii ing quer sac ee qemngg crid qngw-lai ee tamm .kiw .laii. narr si isingx decc tec guarqngw ee sii kanwho diyhh qnuaxqinw jiong’ juiw sew hro cingkir, iarr jiong’ sinx ee duar qycc vak hro hyxser, narr si siqanx u kac cling, jiurr qra ix quer sac.

Vnirlangg decbeh hyw, mrbenw ing kiwqngw hokqngw ee sii, kanwho diyhh siyxsimx, knuar ix ee hokib u hyw hyw acc byy, binrsig e dngw cnilamsig acc be, e kunw .did be; iarr diyhh dairsingx urvi kuix kiwqngw ee knii-aw.

Ursii mrbenw quah kui kiwqngw, si jiong’ gunqngw cngx zip ginxaw autauu-lai.

Kanwho kiwqngw hokqngw ee guihiamw qapp dirliauhuad, jitt xee guihiamw u snax hxang:

1. Kiwqngw hokqngw ursii e qalauc, in’ui duar qad liauw sniu’ ling, acc si in’ui vnirlangg kiuw lag .kiw .lai. Anxnix diyhh jiksii jiong’ hitt diauu duar qrax hro dng. Cenban m tangx jion’ gunqngw sag .zip .kir, diyhh qnuaxqinw cniaw isingx laii, iarr diyhh hro hitt xee puawvni ginxaw ee amrqunw crunx dit, qiamxcaiw kacc e hokib, tangx tingwhau isingx. Narr si be e hokib, isingx iarr iauxxbue qaur, kanwho diyhh ing kuix kiwngw ee knii-aw zip kiwqngw. Jitt xee m si kuair, soxiw, beh cngx .lyc .kir ee sii, m tangx cud lat; narr be liamvnix cngx .zip .kir, dniardiyc si in’ui cue hitt diauu kiwqngw byy diyc. Iauwqinw diyhh e qir did knii-aw diyhh ixqingx cngx zip kir qngw-lai jiacc tangx vangr kuix.

2. Ursii lyliamnua, acc si qew moc, acc si huicder, laii tad diyc gunqngw. Anxnix idi ee huatdo, si diyhh qnuaxqinw jiong’ lairqngw tec .cud .laii, sew hro cingkir, jiacqycc qra cngx .zip .kir.

3. Ursii u dua der ee qew moc be did tangx dui’ gunqngw cud .laii, soxiw tad diyc kiwqngw, e hro hitt xee puawvni ginxaw be hokib. Narr si sniu’ quw, dy’ be tingwhau did isingx laii, knuar liauw cincniu beh du siw, hitt sii kanwho iarr tangx jiong’ gunqngw vuic .kiw .laii. Narr m si kacc lauxlen ee kanwho jiurr m tangx jurjog jurjuanx. Bylun si ing simxmic huatdo, longxx diyhh hro hitt xee gunqngw e cingkir, cenban m tangx ing cuir qra suh, in’ui langg narr suh diyc jitt hy dogkir zip dirr naauu, jiurr e duw diyc sidhudiklixax.

Ursii kanwho diyhh congr iyc he dirr ginxaw ee naauu hiax, hitt xee ginxaw e kuair kuair jiong’ u bisingbut ee qew moc, acc si tamm tror dirr kanwho ee erbin. Soxiw kanwho diyhh ing jit diauu siaudok ee misex dar dirr bin nirr. Cuir iarr diyh hap lehh, narr sraur cringr diyc kanwho ee bagjiux, ix diyhh ing lotio acidi borici ee iyhjuiw qaqi sew ix ee bagjiux, laii dihongg mrbenw ziamw diyc jitt hy jxingr. Dirr jiax soxx ing laii sew naauu ee iyc, ursii ing oleum olivae 9.0, acidum carbolicum 1.0 c.c., la hro jiauu; iarr ursii ing lotio acidi carbolici 1—40 laii sew. Ursii diyhh dui’ pnirkangg laii sew.

Narr si hitt xee qew moc u sraur .cud .laii, diyhh he dirr jit xee cingkir u kiwjuiw ee vann-lai nirr, hro isingx tangx qiamxgiam.

Narr si duarlangg duw diyc sidhudiklixax (veh’aujingr) iarr si guihiamw.

Ginxaw ee naauu e tniar, soxiw diyhh krngr ix jiac, m tangx tranr ix ee iwsur, ursii diyhh benxqiongw ix jiac, acc si dui’ pnirkangx qra ix cri, acc si diyhh ing’iongw quanwdngg.

Qycc jit hxang qaiww iauwqinw ee dirliauhuad, jiurr si kongwdogsor ee juwsiarhuad.

Kongwdok huiccingx: Si dui’ bew ee huih laii did .diyc. Virvan ee huatdo jiurr si ing sidhudiklixax sewkunw ee dok, juwsia dirr bew ee jingrmec-lai, dairsingx damrvyc, aurlaii kacc je, hitt jiah bew jiurr be duw diyc jitt hy vni. Anxnix dirr bew ee singkux nirr ee huih, jiurr e snix u qongsad bikunw ee jid, soxiw u bet sidhudiklixax ee kuiwlat. Qer sir~go guehzit au, jiacc dui’ bew ee singkux vangr ix ee huih .cud .laii, bew iarr m jaix tniar; huih vniwjniaa qui’ der, hitt xee huiccingx jiurr e u qongsad bikunw ee jid, qiyr juer kongwdok huiccingx (antitoxic serum); jitt xee siux .kiw .laii tangx ing. Decc ing ee huatdo jiurr si ing jit qix juwsiarkir jiong’ kongwdok huiccingx juwsia zip langg singkux ee puee-xe qetdewjid-lai. Jitt xee juwsia ee hxuad ursii siyxkuaw m hyw, in’ui juwsia liauw, cid zit jiww jap zit au, jiurr qui’ singkux e snix cud huatjinw, quanjad iarr e tniar. Jitt xee si kacc byy iauwqinw, qiyr juer huiccingx-vni (serum disease). Dihongg ee huatdo, jiurr si ing calcii lactas grm. 1.0, jit zit snax vaiw hro jiac. Diyhh anxnix jiac sir zit.

Jitt xee kongwdok huiccingx diyhh ing zuarr je? Urhongg ee juwsia diyhh 1,000 benxik dnuaui (units). Jongw .si anxnix soxx did .diyc ee vyxho si snax lexvair quw nardnia. Dirliauu ee juwsia siongrr jiyw diyhh ing go-cingx benxik dnua’ui. Narr kacc siongdiong diyhh ing 5,000 jiww 20,000 juer jit vaiw juwsia. Narr vni ixqingx go~lak zit quw diyhh juer jit xe juwsia nng-bxan jiww go-bxan. Quer lak diamxjingx quw narr byy kacjuac, diyhh qycc jit vaiw jimjiog juwsia. Jitt hy longxx si isingx ee quanhe.

Qycc jit hxang, ursii ginxaw jiauww isingx knuar hyw hyw beh dngw .kir, e hutzenqanx suar siw .kir. Jitt xee si dui’ simx ee sinqingx bavir. Bad u jit xee ginxaw rix hyw tewngi qingquer jit guehzit, hutzenqanx siw .kir. Soxiw kingkuair qrii diyhh vutjiw siyxsimx jiauwqor. Narr u hitt hy bavir ee jxingr, diyhh dyw lehh, congr ju’iongw ee sidbut, qapp qiongjongwjex cincniu strychnina ee iyc hro jiac.

Kanwho sidhudiklixax ee quiqiw:

1. Narr beh congr iyc he vnirlangg ee cuir, acc si naauu nirr, acc si beh bongx kiwqngwhokqngw hitt sii, diyhh ing siaudok ee misex, laii kamr vunxsinx ee bin nirr, iarr cuir diyh hap hap, aurlaii congr liauw diyhh jiong’ misex jimr lotio acidi carbolici, acc si qra siyx .kir.

2. Diyhh congr jit punn siaudog’iycjuiw lotio acidi carbolici 1—20, he dirr bincngg-vnix nirr, jiong’ itkair ee kiwqu longxx he dirr punn-lai, m tangx kngr hitt dyh-dingw nirr.

3. Narr si crid pnirkangx acc si cuir, diyhh ing mihuex acc si vor, ing liauw diyhh siyx .kir.

4. Narr si crid ginxaw ee pni, acc si crid cuir, diyhh ing puerdnuax acc si binrqinx jiong’ kax ciuw qraix amx lehh, jiacc unn unn aw qra ix sew; m tangx cud lat sew. Sew liauw binrqinx diyhh quer sac.

5. Narr vnirlangg decc limx jiac ee sii, diyhh knuar ix u sraur .byy, iarr diyhh knuar sidbut u dui’ pni-lai dywdngw .laii, acc si dui’ jongxkiwqngw zip .kir, laii kiw sraur. Narr u jitt kuanw ee jingwjong, diyhh liamvnix qra isingx qongw. Diyhh e qir did muixx vaiw jiac, m tangx sniu’ je.

6. Narr si dui’ pnirkangx-lai qra vnirlangg cri jiahmic, decc cngx hitt diauu ciurlingqngw ee sii, taukag diyhh dit dit; qngw diyhh buah glycerinum ee iyc. Cngx ciurlingqngw ee sii, narr si vnirlangg e sraur, diyhh liamvnix tiux .cud .laii, tingwhau diab aw quw, jiacqycc cngx. Cngx .zip .kir liauxau knuar hitt xee ginxaw hokib si jnaixngiu. Iarr diyhh knuar hitt diauu ciurlingqngw e cngx m driyc, dui’ cuir nirr zip .kir acc be, in’ui dui’ pnirkangx decc cngx, e dui’ cuir nirr zip .kir. Narr si ciurlingqngw ixqingx qaur ui ee soxjai, jiac tangx ing gulingx, acc si vadd kuanw liudong ee mic laii cri ix (knuar derr 184 bin).

7. Soxx tror .cud .laii ee qew moc diyhh liamvnix qra siyx .kir. Narr beh kngr lecc hro isingx giam, diyhh jiong’ hitt xee moc he dirr u kiwjuiw ee ciwgiam vyleqngw-lai, ing mihuex dui’ qngxcuir trad lehh.

8. Decbeh hyw ee sii m tangx hro qinruaw vadd langg.

9. Bylun qra vnirlangg congr simxmic dairjir liauxau, longxx diyhh ing siaudog’iyhjuiw sew ix ee ciuw.

10. Vnirlangg tewngi liauw, diyhh ing siaudok ee huatdo laii cingqed vnirsig.

Vaczidsaur (Whooping Cough): Dingrgi: Jitt xee vni si tuanziamxvni ee jit hxang; sraur .cud .laii ee sniax si cincniu qxauw decc vui’ narr kipzip si cincniu qxex decc tii.

Guaninx: Tamm-lai ee sewkunw. Liuhingvni. Ursii muajinw ee dairsingx, acc si qingquer liauw, jiacc duw diyc jitt hy vni. Kacc siongg si ginxaw. Ziamw diyc liauw hanw did qycc ziamw .diyc.

Jingwjong: jiamhok qrii cid zit jiww jap zit. Jingjinr qrii lrauu bag’iuu, lrauu pnirjuiw, qamxmo. Sraur jiamrjiam kacc siongdiong, qaur decc tii ee sijun. Hitt xee sraur ee kuanxsid si dew dew jiapsuar diddit sraur; bin dngw cnilamsig, qaur lorbuew kip zip ee sniax cincniu qxex decc tii; ursii sraur liauw jiacc auxtor. Kacc siongg quer jit-vah zit jiacc jiamrjiam hyw. Mrquxx ursii e kiw kiwqngxjix-hiwiam, cud huih, hiwlyy-vni.

Dirliauu: Hro qaqi lingrgua diamr jit qingx vnirsig. Hyw ee kongkir. Zit .sii hro ix dirr guarbin kipzip kongkir. Diyhh siyxsimx jiauwqor, m tangx hro lingw .diyc. ursii ing iyc quixnarr kuanw; iarr byy simxmic qonghau. Kingkuair qrii diyhh jiac qiongjongwjex, hiiuu, juiongw ee sidbut.

Hoxletlax (Cholera): Dingrgi: Jitt xee vni jiurr si tuanziamxvni ee jit hxang. U digvet ee sewkunw, dui’ langg ee limx jiac laii zip. Dua auw, dua siar, iarr vutjiw sueziok.

Guaninx: Langg dua jiac jiuw, singkux sueziok, soxx diamr ee soxjai kacc byy hap dirr uersingx. U jit hy sewkunw qiyr juer lesuankunw (spirillum), sisiongg dilehh. Jitt hy sewkunw u dirr vunr nirr, qapp dxngg-aw-lai. Narr sidbut u bag diyc jitt hy vnirlangg ee vunr, dirr sidbut-lai iarr e u hitt hy ee sewkunw.

Jingwjong: Jiamhok qrii jit zit jiww go zit. Jingjinw qrii e harli, singkux byy knuawuac, vakdow tniar, auxtor. Byy zuarr quw u harli jin’ je vaiw, ix ee vunr si cincniu pun’amw. Auxtor, cuiwdax, vakdow tniar, kax tniar. Hutzenn langg vutjiw sueziok naxx beh hunr .kir ee kuanw. Vnirlangg singkux jin’ sanw, mehpog m hyw, texunx lyhqe. Siauxsuiw qiamxjiyw. Ursii jitt hy ee langg quer byy quiw diamxjingx jiurr e siw.

Hoxledlax ee vni e lenlui diyc vadd xui, drir qaur u sinrjong-iam, autauu-iam, duardngg-iam, hir-iam.

Dirliauu: Vnirlangg diyhh qaqi lingrgua diamr jit qingx vnirsig. Ix ee dairsiauxven diyhh lramm siaudog’iycjuiw cincniu ixqingx qongw. Soxx beh limx ee juiw diyhh singx qunw. Narr u vakdow tniar diyhh morphia juwsia, unsipvor he vakdow-dingw. Ing sodii bicarbonas iyhjuiw sew ui. Jiong’ vingx, qypidee acc si pudyjuiw hro ix jiac. Sisiongg hro ix siyx, ing siyjuixquanr he singkux-vnix:a. Ursii diyhh ing camphor qapp ether qra ix juwsia. U qycc jit xee liauhuad vutjiw hyw, jiurr si ing iamjuiw juwsia zip jingrmec-lai.

Siauxzii qipsingr jikcuew jenqag iam (Acute anterior polio-myelitis): Dingri: Jitt xee jiurr si liuhingsingr qapp sanwhuatsingr ee tuanziamxvni, jiurr si kiw jikcuew jenqag iam.

Guaninx: Kacc je si jit huer jiww lak huer ee ginxaw, soxiw qiyr siauxzii bavir ee miaa. Duxduxx simxmic bisingbut, acc si simxmic dok iauxx bue quatding. Jitt xee dok dui’ pnirliammoc jiacc zip singkux.

Jingwjong: Ciamhok qrii si go zit jiww jap zit. Vnirlangg taukag tniar, kaciuw sngx. Ursii mii .sii kir kunr, siyxkuaw huatzet, jaxkiw-sii kunr .kiw .laii, laurbuw knuar qnir ginxaw qui’ singkux, acc si jit soxjai be dinxdang. Hitt xee bavir ee soxjai kacc siongg si kax, ursii ciuw iarr u. Quer nng~snax lexvair jiamrjiam kacc hyw, jongw .si kacc je be jiauwguann. Narr hyxgiac langg kacc u jnii tangx diau’iongw, ix ee ginxaw e did diyc qonghau si vutjiw dua. Kacc siongg narr huan .diyc, jit siwlagg kacc lramw, iarr qinbah kacc ser qix.

Dirliauu: Siau’iam ee liauhuad. Soxx ing ee iyc si urotropin, aspirin, quinina. Kax ciuw narr tniar diyhh ing mihuex laii vaux. Hyw ee kongkir. Nng~snax lexvair au, narr be tniar, byy zet, diyhh unn unn aw ing oleum olivae ee iyh’iuu laii anwmoo; ursii ing denrkir laii dirliauu; iarr ju’iongw ee sidbut. Qinbah dongrjog ee dirliauhuad. Dairsingx isingx acc si kanwho qra ix juer, qaur ix u kuiwlat e siyxkuaw qaqi juer ee sii, diyhh krngr ix qaqi juer.

Vnirsig siaudoghuad: Tuanziamxvni quer liauxau diyhh ing jitt xee huatdo laii siaudok.

1. Mngg qapp tang’axmngg qnuaix bat.

2. Sxig-lai ee duu qapp dyctuah, diyhh kuix; lairbin ee mic tec .kiw .laii. Snxax, qapp tanxaw, mipue diyhh diaur vangg nirr ee diong’ngx. Diyhh henx ziog’aw.

3. Ing digvet ee siaudogdingx cincniu “Alformant,” cai dirr tictangw, dihongg huad huew ee enqor. Ursii ing ziu’ngg hro dyc. Hitt qix dingx diamw liauxau, mngg diyhh qnuaix; narr u kangpang, hiaxee diyhh laimm hro bat, acc si ing damm ee citvor congr hro bat.

4. Diyhh tingwhau 12 diamxjingx quw. Zen’au txangx-aw qapp mngg longxx kuix hro kongkir e tongtauw. Diyhh kuix 6 diamxjingx quw.

5. Sxig-lai ee duu, ix, dyh, tuah, diyhh ing satbunn, siyx juiw sew hro cingkir, aurlaii jiacc ing lotio acidi carbolici 1-100 qycc sew jit vaiw.

6. Narr ginxaw u tuanziamxvni, ix soxx ing cittyy ee mic diyhh qra siyliyx .kir; m tangx kngr hro vadd xee ginxaw cittyy, qniax liauw e tuanziamw.

tuanziamxvni duiwjiywviyw

huedngw tauu iac