Tanacetum balsamita

Balsamitae herba

Verfasser

O. Isaac

Übersicht

T > Tanacetum > Tanacetum balsamita L. > Balsamitae herba

Gliederung

Baum ein-/ausblenden [+]

Synonyme

Herba Balsamitae (tanaceti), Herba Costi hortensis, Herba Menthae sarracenicae, Herba Tanaceti balsamitae [93],[96].

Sonstige Bezeichnungen

dt.:Balsamblatt, Balsamkraut, Marienblatt, Salvablätter [89].

Definition der Droge

Das zur Blütezeit gesammelte, gut getrocknete Kraut.

Charakteristik

Stammpflanzen: Tanacetum balsamita L.

Herkunft: s. Verbreitung der Art Tanacetumbalsamita.

Ganzdroge: Geruch. Die frische Pflanze riecht aromatisch wie der Gartensalbei; die Blüten duften nach Melisse und Minze [89]. Geschmack. Gewürzhaft [93]. Makroskopische Beschreibung. s. Botanische Beschreibung der Art Tanacetumbalsamita.

Inhaltsstoffe: Ätherisches Öl. Die Blüten enthalten ca. 1,3 % äth. Öl, die übrigen Teile 0,7 % [111], nach anderen Angaben 0,06 bis 0,27 % [112]. Die oberirdischen Teile (Basalblätter, Kraut und Blütenköpfchen) des Campher-Typs liefern 0,31 bis 0,99 % äth. Öl (bez. auf das Trockengewicht) mit 72 bis 83 % Campher [104]. Das Öl bildet eine gelbliche, kristalline, von etwas Flüssigkeit durchsetzte Masse mit herb-aromatischem, an Campher erinnerndem Geruch und Geschmack [104]. Neben Campher wurden Borneol, Isoborneol, Camphen, Carvon, Limonen und α-Pinen nachgewiesen [105]. Durch Zusatz von n-Hexan bei der Wasserdampfdestillation soll sich die Ölausbeute auf 1,26 % steigern lassen [105], [113]. Auch durch Vorbehandlung mit Pet (60 min/50 °C) soll die Ausbeute um 203 % steigen [114]. Hauptbestandteile im äth. Öl von Blüten und Blättern des Carvon-Typs sind L-Carvon und Thujon. Die Ölausbeute beträgt max. 0,9 %. Blüten- und Fruchtöl bestehen fast auss. aus Monoterpenen mit 55 bis 60 % Carvon und durchschnittlich 10 % Thujon [108]. Nach anderer Darstellung enthält das blühende Kraut 0,06 % [93]bzw. 0,046 bis 0,121 % äth. Öl mit 69,6 bis 81,8 % L-Carvon [98], [99]. Das ähnlich wie Krauseminze riechende hellgelbe Öl hat folgende Konstanten: d25 = 0,9473 bis 0,9837, αD25 = –37,92° bis –50,63°, nD20 = 1,4887 bis 1,4974 [104], [107]. In einem äth. Öl aus Blättern (1,3 mg/g Frischgewicht) wurden mittels GC und GCMS etwa 70 Verb. nachgewiesen und davon über 30 identifiziert. Das Öl enthielt 51,5 % Carvon sowie weitere 4 Monoterpenketone, darunter 8,78 % Thujon, 0,43 % Perillaaldehyd und 0,19 % Isothujon [111], [115], [116]. Äth. Balsamitaöl enthält ferner die α,β-ungesättigten Aldehyde (E)-2-Heptenal, (E)-2-Octenal, (E)-2-Nonenal, (E)-2-Decenal, (E)-2-Undecenal, (E,Z)-2,4-Decadienal und 3-Methyl-2-butenal sowie das ges. Aldehyd Hexanal [97]. In getrockneten Blättern ist im Gegensatz zu frischen kein β-Cubeben mehr nachzuweisen [108]. Das äth. Öl soll auch 0,03 bis 0,05 % Pyrethrin I enthalten [117], doch konnte dies in einer späteren Arbeit nicht bestätigt werden[108]. Sesquiterpenlactone. Aus den Blüten einer in Bulgarien kultivierten Population wurden folgende Germacranolide isoliert: 9β-Propionyloxy-costunolid, 9β-Isobutyryloxy-costunolid, 1α,10β-Epoxyhaageanolid, 9β-Propionyloxy-1α,10β-haageanolid, 9β-Isobutyryloxy-1α,10β-epoxyhaageanolid, 9β-(2-Methyl)-butyryloxy-1,10-epoxyhaageanolid und 9β-Hydroxyartemorin. [106], [118] Aus Eudesmanoliden vom Selinan-Typ wurden in einer polnischen Population Erivanin [119] sowie Isoerivanin und Dehydroisoerivanin [120] nachgewiesen. Flavonoide. Hauptkomponenten sind Luteolin- und Apigeninderivate [121]. Phenolcarbonsäuren. Die o-Dehydroxyphenolfraktion enthält 29 % Kaffeesäure und 24 % Chlorogensäure neben einer kleineren Menge Ferulasäure [105], [122]. Alkaloide. Angeblich in geringer Menge enthalten [98], [123]. Fettsäuren. Hexanonsäure, Octanonsäure und Palmitinsäure [97].

9β-Hydroxyartemorin

Erivanin

Isoerivanin

Dehydroisoerivanin

Sonstige Verwendungen: Als Duftpflanze; zur Herstellung von Totenkränzen und anderem Grabschmuck [89]. Frische und getrocknete Blätter auch als Gemüse und Zutat zu Suppen, Hammelfleisch- und Hülsenfruchtgerichten;[89] in Eier- und Pflaumenkuchen. Das Decoct aus Blättern und Blüten zur Insektenbekämpfung [106]. Die Verw. als Insektizid erscheint aufgrund der insektiziden Wirkung des äth. Öls (s. Wirkungen) plausibel. Wein, Bier und nichtalkoholischen Getränken als Würze zugesetzt; zur Likörherstellung [89], [91], [133].

Wirkungen: Antimikrobielle Wirkung. Das äth. Öl sowie der Hexanextr. sind im Verdünnungstest bei einer Konz. von 2000 μg/mL antimikrobiell wirksam [97], [124]. Die Akt. ist hauptsächlich auf α,β-ungesättigte Aldehyde zurückzuführen. (E)-2-Undecenal und (E,E)-2,4-Decadienal sind am wirksamsten gegen Trichophyton mentagrophytes mit einem MHK-Wert von je 1,56 μg/mL und gegen Penicillium chrysogenum mit einem MHK-Wert von 6,25 μg/mL bzw. 12,5 μg/mL. Die getesteten Aldehyde wirkten auch gegen Candida utilis, Saccharomyces cerevisiae und Pityrosporum ovale mit MHK-Werten zwischen 12,5 und 800 μg/mL sowie gegen grampositive Bakterien mit einer MHK zwischen 6,25 und 800 μg/mL. Propionibacterium acnes war am empfindlichsten. Von den gramnegativen Bakterien wurde Proteus vulgaris am stärksten gehemmt mit MHK-Werten zwischen 12,5 und 800 μg/mL. Eine bakterizide Wirkung gegen Escherichia coli und Enterobacter aerogenes entfalteten (E)-2-Heptenal, (E)-2-Octenal und (E)-2-Nonenal. Hexanal war unwirksam [97]. Antihepatotoxische Wirkung. Männl. Wistar-Ratten wurden nach Intoxikation mit CCl4 (tgl. 0,01 mL/100 g KG, eine Woche lang) eine bzw. 2 Wochen mit einem EtOH-Extr. aus Balsamkraut behandelt (Dos. und Applikationsart nicht ersichtlich). Nach Appl. des Extr. soll sich ein Schutz der Leberglykogenphosphorylase alpha- und der Glucose-6-phosphatase-Akt. gegenüber dem tox. Effekt von CCl4 eingestellt haben [125]. Mäuse erhielten ebenfalls eine Woche lang tgl. CCl4 (10 μg/100 g) und wurden anschl. 2 Wochen lang mit einem wäßrig-ethanolischen Balsamkrautextrakt behandelt. In der ersten Woche der Beh. soll ein leberprotektiver Effekt erkennbar gewesen sein [126]. In einem weiteren Versuch wurden männl. Wistar-Ratten nach Intoxikation mit EtOH 50 % (1 mL/10 g KG tgl., 12 Tage lang) gleichzeitig mit Balsamextr. behandelt. Ein Anstieg der Leberglucose-6-phosphatase- und der Phosporylase alpha-Akt. korrelierte mit einem Abbau des Leberglykogens sowie einem Rückgang der Glykämie bei den mit EtOH geschädigten Ratten. Balsamitaextr. soll EtOH-Effekten entgegenwirken und die metabolischen Parameter in normalen Grenzen halten[127]. Nähere Angaben zu den rumänischen Arbeiten sind nicht zugänglich. Bei einem anderen Versuch wurden 3 Gruppen von je 8 männl. Wistar-Ratten gebildet. Die Kontrollgruppe M erhielt nur Sonnenblumenöl (5 mL/kg KG, tgl., 7 Tage lang i. p.), die Gruppe C CCl4 (0,1 mL in 5 mL Sonnenblumenöl/kg KG, tgl., 7 Tage lang i. p.), die Gruppe CB jeweils 40 min nach der CCl4-Gabe 10 mL/kg KG i. p. einer Extraktlösung aus Balsamkrautextrakt (1:1, mit 0,25 % Phenylpropanderivaten, ber. als Kaffeesäure), verd. mit Wasser auf eine Konz. von 14 mg/mL. Die Gruppe C zeigte schwere Leberschäden, insbesondere Steatosis und Anstieg der Transaminasen, besonders von GPT. Bei der Gruppe CB waren die Leberschäden weniger ausgeprägt, die Steatosis war reduziert, die histologischen und histoenzymologischen Veränderungen waren geringer und der Anstieg der Transaminasen reduziert. So betrug der GPT-Anstieg in der Gruppe C 243,9 % (p < 0,001), in der Gruppe CB 40,2 % (p < 0,002), der GOT-Anstieg in der Gruppe C 42 % (p < 0,001) und in der Gruppe CB -1,8 % (nicht signifikant) [128]. Wirkung auf das ZNS. Balsamitaöl soll auf das ZNS stimulierend wirken [105]. Nähere Angaben sind nicht zugänglich. Sonstige Wirkungen. Der wäßrige Extr. soll die Gallensekretion steigern; wäßrige und MeOH-Extr. sollen eine milde diuretische Wirkung ausüben [105]. Nähere Angaben sind nicht zugänglich. Insektizide Wirkung. Balsamita-Blattöl vom Carvontyp soll tox. auf die Bleiche Getreideblattlaus Metopolophium dirhodum WALK. und die Grüne Erbsenblattlaus Acyrtosiphon pisum HARRIS wirken [115]. M. dirhodum und A. pisum wurden auf Triticum aestivumbzw. Pisum sativum gezogen. Jeweils 2 Weizenhalme, die mit 20 bis 40 Läusen bzw. eine Bohnenpflanze, die mit 200 bis 300 Tieren besetzt waren, wurden mit einer Lsg. von Balsamitaöl in Pentan (15 mg/mL) oder einer Suspension in Wasser mit 0,02 % Tween 80 (13 mg/mL) besprüht. Nach 16 h betrug die Mortalitätsrate beiM. dirhodum 99 bzw. 100 % und bei A. pisum 96 %. Pyrethrin I (1 μg/mL in Pentan) bewirkte bei M. dirhodum eine Mortalität von 97 % [117]. Balsamitaöl verfügt trotz seines niedrigen Pyrethringehaltes von 0,03 bis 0,05 % über eine rel. gute Insektizidwirkung [129]. Bei einem dem Balsamitaöl entspr. Verhältnis Pyrethrin I zu Carvon von 1:850 beträgt der EC50-Wert (effektive Konz. zur Abtötung von 50 % Insekten) der Mischung 0,6 μg Pyrethrine (Pyrethrum-Standard Hoechst) + 510 μg Carvon/mL (p ≤ 0,05); die Toxizität der Mischung ist also sieben- bis elffach höher als die des Pyrethrins allein; sie wirkt somit superadditiv synergistisch [130].

2 bis 5 g oder ein Teelöffel Volldroge auf eine Tasse als Aufguß morgens nüchtern [95], [131]. Zur Förderung der Cholerese bzw. der Menstruation 5 %iger Aufguß, eine Tasse mehrmals tgl [95]. Als Wurmmittel eine Tasse morgens nüchtern, 3 Tage lang; bei anderer Verw. eine Tasse nach den Mahlzeiten [94].

Gegenanzeigen/

Anwendungsbeschränkungen

Nicht in der Schwangerschaft einnehmen [95].

Innerlich bei Blähungen, Krämpfen, Leber-Gallenerkrankungen, Gallensteinen, Bronchitis mit Hustenreiz, Menstruationsbeschwerden, Nierenleiden, als Wurmmittel gegen Eingeweidewürmer. Äußerlich als Wundheilmittel und bei Kopfschmerzen [89], [93], [95], [96], [131], [132]. In Rumänien bei hepatobiliären Krankheiten und Anorexie[128]. Die Wirksamkeit der Droge bei den genannten Anwendungsgebieten ist nicht belegt.

1. Heywood VH, Humphries CJ (1977) Anthemideae – systematic review. In: Heywood VH, Harborne JB, Turner BL (Hrsg.) The Biology and Chemistry of the Compositae, Academic Press, London New York San Francisco, Bd. II, S. 851–898

2. Humphries CJ (1976) Bot Macaron 1:25–50, zit. nach Lit. [1]

3. Vogt RM (1990) Die Gattung Leucanthemum MILL. (Compositae-Anthemideae) auf der Iberischen Halbinsel, Dissertation, Ludwig-Maximilian-Universität München

4. Anderson NO (1987) Hort Sci 22:313

5. Soreng RJ, Cope EA (1991) Baileya 23:145–165

6. FEu, Bd. 4, S. 169–171

7. Greger H (1977) Anthemideae – chemical review. In: Heywood VH, Harborne JB, Turner BL (Hrsg.) The Biology and Chemistry of the Compositae, Academic Press, London New York San Francisco, Bd. II, S. 899–941

8. Abad MJ, Bermejo P, Villar A (1995) Phytother Res 9:79–92

9. Wagner H, Fessler B, Lotter H, Wray V (1988) Planta Med 54:171–172 [PubMed]

10. Abdel-Mogib M, Jakupovic J, Dawidar EM, Metwally ME, Abou-Elzahab M (1989) Phytochemistry 28:268–271

11. Rustaiyan A, Zara K, Habibi Z, Hashemi M (1990) Phytochemistry 29:3022–3023

12. Kaul VK, Singh B, Sood RP (1993) J Essent Oil Res 5:597–601

13. Barrero AF, Sánchez JF, Altarejos J, Zafra MJ (1992) Phytochemistry 31:1727–1730

14. Dembitskii AD, Yurina RA, Krotova GI, Suleeva R (1984) Maslo-Zhir Prom-st:19–21, zit. nach CA 101:177243

15. Dembitskii AD, Suleeva R (1984) Khim Prir Soedin:527–529, zit. nach CA 102:59261

16. De Pooter HL, Vermeesch J, Schamp NM (1989) J Essent Oil Res 1:9–13

17. Sanz J, Herraiz T, Herraiz M, Reglero G, Santacecilia MA (1989) Análisis de componentes volátiles de plantas por cromatografía de gases mediante introducción directa I. Jornadas Ibéricas de Plantas Medicinales, Aromaticas y Aceites Esenciales, Madrid, zit. nach Lit. [8]

18. Dembitskii AD, Krotova GI, Suleeva R, Yurina RA (1985) Khim Prir Soedin:332–335; zit. nach CA 103:10217

19. Dembitskii AD, Krotova GI, Suleeva R (1985) Izv Akad Nauk Kaz SSR, Ser Khim:75–77, zit. nach CA 103:85077

20. Zito SW, Tio CD (1990) Phytochemistry 29:2533–2534

21. Dhar K, Pal A (1993) Fitoterapia 64:336–340

22. Bohlmann F, Knoll HK (1978) Phytochemistry 21:2543–2549

23. Souleles C, Stamatakou M (1991) Planta Med 57:92 [PubMed]

24. Gören N (1993) Phytochemistry 34:743–745

25. Thomas OO (1989) Fitoterapia 60:131–140

26. Thomas OO (1989) Fitoterapia 60:229–233

27. Thomas OO (1989) Fitoterapia 60:323–330

28. Bohlmann F, Zdero C (1982) Phytochemistry 21:2543–2549

29. Gallino M (1988) Planta Med 54:182 [PubMed]

30. Héthelyi E, Tétényi P, Kettenes-van den Bosch JJ, Salemink CA, Heerma W, Versluis C, Kloosterman J, Sipma G (1981) Phytochemistry 20:1847–1850

31. Appendino G, Gariboldi P, Nano GM, Tétényi P (1984) Phytochemistry 23:2545–2551

32. Uchio Y, Matsuo A, Nakagama M, Hagashi S (1976) Tetrahedron Lett:2863–2966

33. Bohlmann F, Suwita A, Natu AA, Czerson H, Suwita A (1977) Chem Ber 110:3572–3581

34. Ognyanov I, Todorova M, Dimitrov V, Ladd J, Irngatinger H, Kurda E, Rodewald H (1983) Phytochemistry 22:1775–1777

35. Appendino G, Gariboldi P, Nano GM (1983) Phytochemistry 22:509–512

36. Calleri M, Chiari G, Viterbo D (1983) Acta Crystallogr 29:758–761

37. Sanz JF, Marco JA (1991) J Nat Prod 54:591–596

38. Chandra A, Misra LN, Thakur RS (1987) Phytochemistry 27:3077–3078

39. Chandra A, Misra LN, Thakur RS (1987) Phytochemistry 26:1463–1465

40. Bloszyk E, Droždž B (1978) Acta Soc Bot Pol 47:3–13, zit. nach CA 90:69143

41. El Sebakhy NA, El Ghazouly MG, El Din AAS, Zdero C (1986) Pharmazie 41:525–526

42. El Sebakhy NA, El Ghazouly MG (1986) Pharmazie 41:298 [PubMed]

43. Mahmoud AA, Ahmed AA, Iinuma M, Tanaka T (1994) Phytochemistry 36:393–398

44. Abduazimov BK, Yunusov AI, Sidyakin GP (1980) Khim Prir Soedin:633–636, zit. nach Lit. [8]

45. Yunusov AI, Abduazimov BK, Sidyakin GP (1981) Biol Act Nat Prod (Proc) 3:11–14, zit. nach Lit. [8]

46. Abduazimov BK, Yunusov AI, Sidyakin GP (1980) Khim Prir Soedin:844, zit. nach Lit. [8]

47. Todorova M, Ognyanov I (1985) Planta Med 51:174–175 [PubMed]

48. Gören N, Jakupovic J (1990) Phytochemistry 29:3031–3032

49. Gören N, Jakupovic J, Topal S (1990) Phytochemistry 29:1467–1469

50. Mnatsakanyan VA, Revazova LV (1973) Arm Khim Zh 26:914–919, zit. nach Lit. [8]

51. Thurdybekov KM, Adenekov SN, Lindeman SV, Struchkov YT (1990) Izv Akad Nauk Kaz SSR, Ser Khim:60–64, zit. nach CA 113:191671

52. Mnatsakanyan VA, Ravazova LV (1974) Khim Prir Soedin:396–397, zit. nach Lit. [8]

53. Gören N, Tahtasakal E (1993) Phytochemistry 34:1071–1073

54. Gonzalez AG, Bermejo Barrera J, Triana Mendez J, Lopez Sanchez M, Eiroa Martinez L (1992) Phytochemistry 31:1821–1822

55. Gören N, Tahtasakal E, Pezzuto JM, Cordell GA, Schwarz B, Proksch P (1994) Phytochemistry 36:389–392

56. Barrero AF, Sanchez JF, Barron A, Ramirez A (1991) Phytochemistry Volume Date 1992, 31:332–335

57. Gören N, Cai P, Scott L, Tianosoa-Rammomiy M, Snyder JK (1995) Tetrahedron 51:4627–4634

58. Yunusov AI, Abdullaev ND, Kasymov SZ, Sidyakin GP (1976) Khim Prir Soedin:263, 462, zit. nach CA 85:177643; 177660

59. Yunusov AI, Abdullaev ND, Kasymov SZ, Sidyakin GP, Yagudaev MR (1976) Khim Prir Soedin:170, zit. nach CA 85:177641

60. Yunusov AI, Kasymov SZ, Sidyakin GP (1973) Khim Prir Soedin: 276; zit. nach CA 78:159898

61. Gören N, Ulubelen A, Snyder JK, Bozok C, Tahtasakal E (1992) Planta Med (Suppl) 58:027

62. Gören N, Ulubelen A, Bozok-Johansson C, Tahtasakal E (1993) Phytochemistry 33:1157–1159

63. Gören N, Tahtasakal E (1994) Phytochemistry 36:1281–1282

64. Gören N, Bozok-Johansson C, Jakupovic J, Lin LJ, Shieh HL, Cordell GA, Celik N (1991) Phytochemistry Volume Date 1992, 31:101–104

65. Gören N (1995) Phytochemistry 38:1261–1264

66. Gonzalez AG, Bermejo Barrera J, Triana Mendez J, Lopez Sanchez M, Eiroa Martinez JL (1990) Phytochemistry 29:2339–2341

67. Gören N, Tahtasakal E, Arda N (1994) Turk J Chem 18:296–300

68. Stefanović M, Mladenović S, Dermanovic M (1982) Bull Soc Chim (Beograd) 47:13–18

69. Yunusov AI, Sidyakin GP, Kurbanov D (1978) Khim Prir Soedin: 656, zit. nach Lit. [8]

70. Barrero AF, Sanchez JF, Molina J, Barron A, Del Mar Salas M (1990) Phytochemistry 29:3575–3580

71. Barrero AF, Sanchez JF, Zafra MJ, Barron A, San Feliciano A (1987) Phytochemistry 26:1531–1533

72. Öksüz S (1990) Phytochemistry 29:887–890

73. Harborne JB, Mabry TJ, Mabry H (1975) The Flavonoids, Chapman & Hall, London, S. 267–296

74. Emerenciano V, Ferreira ZS, Auxiliadora M, Kaplan C, Gottlieb OR (1987) Phytochemistry 26:3103–3115

75. Harborne JB, Heywood VH, Saleh NAM (1970) Phytochemistry 9:2011–2017

76. Stepanova TA, Glyzin VI (1980) Khim Prir Soedin:566, zit. nach CA 93:164391

77. Stepanova TA, Glyzin VI, Smirnova LP (1980) Khim Prir Soedin:723–724, zit. nach CA 94:136106

78. Stepanova TA, Glyzin VI, Smirnova LP, Isaikima AP (1981) Khim Prir Soedin:519–520, zit. nach Lit. [8]

79. Stepanova TA, Sheichenko VI, Smirnova LP, Glyzin VI (1981) Khim Prir Soedin:721–728, zit. nach Lit. [8]

80. Wollenweber E, Mann K, Valant-Vetschera KM (1989) Fitoterapia 60:460–463

81. Wollenweber E, Rustaiyan A (1991) Biochem Syst Ecol 19:673–675, zit. nach CA 116:123896

82. Tunmann P, Isaac O (1955) Angew Chem 67:708–709

83. Shawl AS (1993) Fitoterapia 64:284

84. El Din AS, El Sebakhy N, El Ghazouly M (1985) Acta Pharm Jugosl 35:283–287

85. Gören N, Ulubelen A, Öksüz S (1988) Phytochemistry 27:1527–1529

86. Jakupovic J, Eid F, Bohlmann F, El Dahmy S (1987) Phytochemistry 26:1536–1538

87. Khetwal KS, Harbola S (1989) J Nat Prod 52:837–839

88. Hgn, Bd. 3, S. 458, 501

89. Heg, Bd. VI, Teil 4, S. 590–622, 1537–1539

90. Encke F, Buchheim G, Seybold S (1990) Zander, Handwörterbuch der Pflanzennamen, 14. Aufl., Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart

91. Schultze-Motel J (Hrsg.) (1986) Rudolf Mansfelds, Verzeichnis landwirtschaftlicher und gärtnerischer Kulturpflanzen, 2. Aufl., Akademie-Verlag, Berlin, Bd. 3, S. 1297–1300

92. Berger F (1981) Synonyma-Lexikon der Heil- und Nutzpflanzen, Österreichische Apotheker-Verlagsgesellschaft, Wien

93. Hag, Bd. 3, S. 895–909

94. Valnet J (1979) Phytothérapie, 4. Aufl., Maloine, Paris, S. 219, 659, 737

95. Font Quer P (1962) Plantas Medicinales, Editorial Labor, Barcelona, S. 808–815

96. Steinmetz EF (1957) Codex vegetabilis, Amsterdam, S. 290, 928, 1121, 1122

97. Kubo A, Kubo I (1995) J Nat Prod 58:1565–1569

98. Berger F (1949/1954) Handbuch der Drogenkunde, Wilhelm Maudrich, Wien, Bd. 1, S. 347, Bd. 2, S. 66, 259–272, 494–499

99. Voigt RF, Rogers CH, Fischer EB (1938) J Am Pharm Assoc 27:643, zit. nach Lit. [107]

100. Jukneviciene G, Morkunas A, Stankeviciene N (1973) Polez Rast Priblat Respub Beloruss, Mater Nauch Konf, 2nd, S. 299–303, zit. nach CA 81:61028

101. Tamas M, Fagarasan E, Pop L (1980) Stud Cercet Biochim 23:191, zit. nach Lit. [128]

102. Wolbis M (1979) Acta Pol Pharm 36:707–714, zit. nach CA 93:22643

103. Wolbis M (1981) Acta Pol Pharm 38:705–710, zit. nach CA 98:140579

104. Göckeritz D (1968) Pharmazie 23:515–518 [PubMed]

105. Zielinska-Sowicka R, Wolbis M (1970) Herba Pol 16:286–295, zit. nach CA 75:72546

106. Todorova MN, Ognyanov IV (1989) Phytochemistry 28:1115–1117

107. Treibs W, Bournot K (Hrsg.) (1961) In: Gildemeister E, Hoffmann F, Die ätherischen Öle, 4. Aufl., Akademie-Verlag, Berlin, Bd. VII, S. 661–675

108. Strobel H, Knobloch K, Ziegler E (1987) Z Naturforsch 42c:502–506

109. Bohlmann F, Zdero C, Schwarz H (1975) Chem Ber 108:1369–1372

110. Bohlmann F, Arndt C, Bornowski H, Kleine KM, Herbst P (1964) Chem Ber 97:1179–1192

111. Paris M, Clair G, Tillequin F (1976) Riv Ital Essenze Profumi 58:473

112. Madaus G (1979) Lehrbuch der biologischen Heilmittel, Georg Olms Verlag, Hildesheim New York

113. Boiceanu S, Marculescu A, Sava A, Juscu S, Golea M (1987) Rom Pat Ro 92379 B1, zit. nach CA 114:171031

114. Shlyapnikov VA, Shlyapnikova AP (1972) Prikl Biokhim Mikrobiol 8:488–494, zit. nach CA 78:20098

115. Bestmann HJ, Claßen B, Kobold U, Vostrowsky O, Klingauf F, Strobel H, Knobloch K (1984) Z Naturforsch 39c:543–547

116. Kobold U, Vostrowsky O, Bestmann HJ (1986) Prog Essent Oil Res, Proc Int Symp Essent Oils, 16th Meeting Date 1985, S. 565–576, zit. nach CA 106:84859

117. Bestmann HJ, Claßen B, Kobold K, Ziegler E (1987) Z Naturforsch 41c:725–728

118. Revazova LV (1970) Biol Zh Arm 23:101–102, zit. nach CA 73:84601

119. Samek Z, Holub M, Bloszyk E, Droždž B, Herout V (1975) Coll Czech Chem Commun 40:2676–2679

120. Samek Z, Holub M, Herout V, Bloszyk E, Droždž B (1979) Coll Czech Chem Commun 44:1468–1474

121. Greger H (1969) Naturwissenschaften 56:467–468 [PubMed]

122. Tamas M, Sincraian A, Rusu D (1989) Farmacia (Bukarest) 37:83–92, zit. nach CA 112:115811

123. Vasil'kevich SI (1985) Vestsi Akad Navuk BSSR, Ser Biyol Navuk:35–38, zit. nach CA 104:31734

124. Kubo I, Muroi H, Himejima M (1993) J Agric Food Chem 41:107, zit. nach Lit. [97]

125. Coprean D, Giurgea R, Sildan N, Rusu MA, Tamas M (1990) Stud Cercet Biochim 33:85–88, zit. nach CA 115:249830

126. Giurgea R, Coprean D, Rusu MA, Tamas M (1990) Stud Cercet Biol, Ser Biol Anim 42:103–106, zit. nach CA 116:53083

127. Coprean D, Giurgea R, Rusu M, Tamas M (1991) Rev Roum Physiol 28:27–29, zit. nach MEDLINE AN 92287981 [PubMed]

128. Rusu MA, Bucur N, Tamas M (1994) Fitoterapia 65:211–213

129. Bestmann HJ, Classen B, Kobold U, Vostrowsky O, Klingauf F (1987) Anz Schädlingskd Pflanzenschutz Umweltschutz 60:31–34

130. Bestmann HJ, Classen B, Vostrowsky O, Klingauf F, Stein U (1988) J Appl Enterol 106:144–149

131. Weiß RF (1991) Lehrbuch der Phytotherapie, 7. Aufl., Hippokrates Verlag, Stuttgart, S. 142–143, 160

132. Balbaa SI, Abdel-Kader EM, Abdel-Wahab SM, Zaki AY, El-Shamy AM (1972) Planta Med 21:347–352[PubMed]

133. Lyashch II, Vasil'kevich SI (1987) Vestsi Akad Navuk BSSR, Ser Biyal Navuk:30–32, zit. nach CA 107:132960

134. CRC, S. 116–118

135. CFT, S. 410–416

136. Deutschmann F, Hohmann B, Sprecher E, Stahl E (1984) Pharmazeutische Biologie, Drogenanalyse I, 2. Aufl., Gustav Fischer Verlag, Stuttgart New York, S. 312–313

137. Bruneton J (1995) Pharmacognosy, Phytochemistry, Medicinal Plants, Intercept, London, S. 493–510

138. Schneider G (1985) Pharmazeutische Biologie, 2. Aufl., Bibliographisches Institut, Mannheim Wien Zürich, S. 515

139. Zito SW, Zieg RG, Staba EJ (1983) Planta Med 47:205–207 [PubMed]

140. Bhat K, Menary R (1979) Pyrethrum Post 15:11, zit. nach Lit. [139]

141. Balbaa SI, Abdel-Wahab SM, Zaki AY, El-Shamy AM (1974) Egypt J Pharm Sci 15:21–31, zit. nach CA 82:118702

142. Singh SP, Rao BR (1983) Indian Drugs 20:365–367, zit. nach CA 99:191707

143. Baldwin IT, Karb MJ, Callahan P (1993) J Chem Ecol 19:2081–2087

144. Pandita PN, Bhat BK, Sharma SD, Chisti AM (1978) Indian J Pharm Sci 40:163–164, zit. nach CA 90:69209

145. Uphof JCT (1959) Dictionary of Economic Plants, H. R. Engelmann, Weinheim

146. Ebel S, Roth HJ (Hrsg.) (1987) Lexikon der Pharmazie, Georg Thieme, Stuttgart New York, S. 145

147. RoD, 61. Erg.-Lfg. 12/94, S. 692

148. Richter HJ, Böhm M (1989) Pharmazeutisch-Medizinisches Lexikon, Verlag Volk und Gesundheit, Berlin, Bd. 1

149. Moore JB, Levy LW (1975) Pyrethrum Sources and Uses. In: Nelson RH (Hrsg.) Pyrethrum flowers 1945–1972, McLaughlin Gormley King Co., Minneapolis (Minnesota), S. 1–18

150. Falbe J, Regitz M (Hrsg.) (1995) Römpp Chemie Lexikon, 9. Aufl., Georg Thieme Verlag, Stuttgart New York

151. Sarma TC, Choudhuri SB, Bordoloi DN (1985) Pesticides 19:3–5, zit. nach CA 102:220067

152. Rao BR, Singh SP (1982) J Agric Sci 99:457–459, zit. nach CA 98:86483

153. Salardini AA, Chapman KSR, Holloway RJ (1994) Aust J Agric Res 45:231–241, zit. nach BA 97:83547

154. Salardini AA, Chapman KSR, Holloway RJ (1994) Aust J Agric Res, zit. nach BA 97:134510

155. Pinkerton A (1970) Exp Agr 6:19–25, zit. nach CA 72:120563

156. Ozola S (1974) Nauka-Prakt Farm 49–53, zit. nach CA 86:28904

157. Ngugi CW, Ikahu JMK, Gichuru SP (1989) Pyrethrum Post 17:52–55

158. Brown P, Menary RC (1994) J Hort Sci 69:877–884, zit. nach BA 98:163018

159. Mnazava NA, Mpina GA (1987) Pyrethrum Post 16:132–138

160. Wanjala BWK (1989) Pyrethrum Post 17:60–65

161. Shyu YT, Yang YY (1975) Taiwan Sheng Nung Yeh Shih So Pao Kao 32:72–77, zit. nach CA 83:175452

162. Vieweg BKH, Pieterse MJ (1968) Farming S Afr 44:21, zit. nach CA 70:112349

163. Watt JM, Breyer-Brandwijk MG (1962) The Medicinal and Poisonous Plants of Southern and Eastern Africa, 2. Aufl., E. sp;Livingstone Ltd., Edinburgh London, S. 213–214

164. Bhat BK, Pandita PN (1977) Cultiv Util Med Aromat Plants:166–169, zit. nach CA 88:47518

165. Yuksesik N, Unlu H (1980) Commun Fac Sci Univ Ankara, Ser B 26:3–8, zit. nach CA 95:58097

166. Dalgety AT (1975) Pyrethrum Culture. In: Nelson RH (Hrsg.) Pyrethrum flowers 1945–1972, McLaughlin Gormley King Co., Minneapolis (Minnesota), S. 83–130

167. Warszawski T, Cieniecka-Roslonkiewicz A, Gwiazda M (1988) Pestycydy (Warsaw):27–31, zit. nach CA 109:188656

168. Cieniecka-Roslonkiewicz A, Szybinska A (1992) Pestycydy (Warsaw):45–48, zit. nach CA 120:73572

169. Cieniecka-Roslonkiewicz A, Szybinska A, Filipiak K (1993) Pestycydy (Warsaw):31–35, zit. nach CA 121:130031

170. Cashyap MM, Kueh JSH, Mackenzie IA, Pattenden G (1978) Phytochemistry 17:544–545

171. Zerg RG, Zito SW, Staba EJ (1983) Planta Med 48:88–91 [PubMed]

172. Aoki S, Kaneto K, Hashimoto S, Oogai H (1976) Japan Kokai JP 53 024097 780306 Showa, zit. nach CA 89:20859

173. Zito SW (1994) Biotechnol Agric For:56–58, zit. nach BA 121:177755

174. Cieniecka-Roslonkiewicz A, Szybinska A, Filipiak K (1993) Pestycydy (Warsaw):23–27, zit. nach CA 121:106586

175. Rajasekaran T, Rajendran L, Ravishankar GA, Venkataraman LV (1991) Current Sci 60:705–707, zit. nach CA 116:82767

176. Jovetić S, de Gooijer CD (1995) Crit Rev Biotechnol 15:125–138, zit. nach CA 123:141752

177. Ombaka JH (1987) Seifen Oele Fette Wachse 113:111–112

178. Hogstad S, Hojansen GL, Anthonsen T (1984) Acta Chem Scand Ser B 38:902–904

179. Casida J (1980) Environ Health Perspect 34:189–202 [PubMed]

180. Crombie L, Pattenden G, Simmonds DJ (1976) Pestic Sci 7:225–230, zit. nach CA 86:16323

181. Crombie L (1980) Pestic Sci 11:102–108

182. Moore JB (1975) Pyrethrum Chemistry. In: Nelson RH (Hrsg.) Pyrethrum flowers 1945–1972, McLaughlin Gormly King Co., Minneapolis (Minnesota), S. 19–40

183. Teuscher E (1989) Pharmazeutische Biologie, 4. Aufl., Friedr. Vieweg & Sohn, Braunschweig Wiesbaden, S. 145–146

184. Nie X, Nie R, Li Z, Qiu M (1993) Yunnan Zhiwu Yanjiu 15:317–319, zit. nach CA 120:25502

185. Doskotch RW, El-Feraly FS (1969) Can J Chem 47:1139–1142, zit. nach CA 70:96973

186. Sashida Y, Nakata H, Shimomura H, Kagaya M (1983) Phytochemistry 22:1219–1222

187. Doskotch RW, El-Feraly FS, Huford CD (1971) Can J Chem 49:2103–2110, zit. nach CA 75:59810

188. Rao PR, Seshadri TR, Sharma P (1973) Current Sci 42:811–812, zit. nach CA 80:130470

189. Glennie CW, Harborne JB (1972) Pyrethrum Post 11:82–84, zit. nach CA 77:85603

190. Head SW (1973) J Agric Food Chem 21:999–1001 [PubMed]

191. Tosi B, Bonora A, Dall'Olio G, Bruni A (1991) Phytother Res 5:59–62

192. Mar 30, S. 1130–1131, 1370

193. Moore JB (1975) Pyrethrum Extract. In: Nelson RH (Hrsg.) Pyrethrum Chemistry 1945–1972, McLaughlin Gormley King Co., Minneapolis (Minnesota), S. 61–82

194. Stahl E, Schütz E (1980) Planta Med 40:12–21

195. Matsumoto M (1976) Japan Kokai JP 51048425 760426 Showa; zit. nach CA 85:43836

196. American Home Products Corp. (1975) Japan Kokai JP 50117917 750916 Showa, zit. nach CA 85:73465

197. Scharf KH (1979) Prax Naturwiss Biol 28:309–315, zit. nach CA 92:158811

198. Moore JB (1975) Pyrethrum Evaluation. In: Nelson RH (Hrsg.) Pyrethrum Chemistry 1945–1972, McLaughlin Gormley King Co., Minneapolis (Minnesota), S. 41–56

199. Baker AH (1964) Pyrethrum Post 7:34–40, zit. nach Lit. [198]

200. Stahl E (1960) Arch Pharm 293:531 [PubMed]

201. Roth L, Daunderer M, Kormann K (1988) Giftpflanzen – Pflanzengifte, 3. Aufl., ecomed, Landsberg München, S. 197–200, 214

202. Yamamoto I (1973) J Agric Sci Tokyo Nogyo Daigaku 17:273–313, zit. nach DIMDI-TOXBIO ND HE7603383

203. Wagner H (1977) Pharmaceutical and Economic Use of the Compositae. In: Heywood VH, Harborne JB, Turner BC (Hrsg.) The Biology and Chemistry of the Compositae, Academic Press, London New York San Francisco, Bd. I, S. 411–433

204. Hoffmann G (1995) Bundesgesundheitsblatt 8:294

205. Godin PJ, Stevenson JH, Sawicki RM (1965) J Econ Entomol 58:548–551, zit. nach DIMDI-TOXCAS ND CA002002566D

206. Greenburg H, Incho HH (1952) J Econ Entomol 45:794–799, zit. nach DIMDI-TOXLINE ND HY5205317

207. Ogur JA, Nawwar GAM, Saleh NAM, Moshaarafa SAM (1994) Fitoterapia 65:176–177

208. Stanberry LR, Bernstein DI, Myers MG (1986) Antiviral Res 6:95–102 [PubMed]

209. Carson DS, Tribble PW, Weart CW (1988) Am J Dis Child 142:768–769, zit. nach DIMDI-MEDLINE ND 88250180 [PubMed]

210. Cordero C, Zaias N (1987) Clin Ther 9:461–465, zit. nach DIMDI-MEDLINE ND 88026869 [PubMed]

211. Pitman NK, Hernandez A, Hernandez E (1987) Clin Ther 9:368–372, zit. nach DIMDI-MEDLINE ND 87273380[PubMed]

212. Lange K, Nielson AO, Jensen O, Graudal C (1981) Derm Venereol (Stockholm) 61:91–92, zit. nach DIMDI-MEDLINE ND 81180108

213. Fusia JF, Marek WJ, Puerini A jr, Rudick GB (1987) Current Ther Res Clin Exp 41:881–890, zit. nach DIMDI-EMBASE ND 87157285

214. Elliott M, Janes NF, Kimmel EC, Casida JE (1972) J Agric Food Chem 20:300–313, zit. nach DIMDI-TOXCAS ND CA 077001513W [PubMed]

215. Stüttgen G (1992) Dtsch Apoth Ztg 132:1745–1751

216. Hausen BM (1988) Allergiepflanzen – Pflanzenallergene, Teil 1, Kontaktallergene, ecomed, Landsberg München, S. 215–223

217. Hausen BM, Schulz KH (1976) Arch Derm Res 255:111–121 [PubMed]

218. EPA TSCA Submission (TSCATS) Data Base, April 1996, zit. nach DIMDI-RTECS ND VC1840000

219. Food and Drug Administration Canada (1980) Food and Drug Act and Regulations, Table II, 65 R, Queen's Printer and Controller, Ottawa, Canada, zit. nach Lit. [227]

220. Vettorazzi G (1977) Residue Rev 66:137–184, zit. nach Lit. [227] [PubMed] [PubMed]

221. ds. Hdb., 5. Aufl., Grundwerk, Bd. 3, S. 351, 1017–1019

222. Eckardt N (1995) Fortschr Med 113:27, zit. nach DIMDI-EMBASE ND 95299031

223. Barrot R (1996) Arbeitsmed Sozialmed Umweltmed 31:196–203, zit. nach DIMDI-EMBASE ND 96152118

224. Lewin L (1928) Gifte und Vergiftungen, 5. Aufl., Nachdruck 1992, Haug, Heidelberg, S. 756–757

225. Miyamoto J, Kaneko H, Tsuji R, Okuno Y (1995) Toxicol Lett 82–83:933–940, zit. nach DIMDI-EMBASE ND 96041970 [PubMed]

226. Griffin CS (1973) Pyrethrum Post 12:50–58, zit. nach Lit. [206]

227. Khera KS, Whalen C, Angers G (1982) J Toxicol Environ Health 10:111–119 [PubMed]

228. Rickett FE, Tyszkiewicz K, Brown NC (1972) Pyrethrum Post 11:85–89, zit. nach CA 77:97487

229. Vleumink E, Mitchell JC, Geissmann TA, Towers GHN (1976) Contact Dermatitis 2:81–88 [PubMed]

230. Hausen BM, Schulz KH (1973) Berufs-Dermatosen 21:199–214 [PubMed]

231. Klimmer OR (1971) Pflanzenschutz- und Schädlingsbekämpfungsmittel: Abriß einer Toxikologie und Therapie von Vergiftungen, 2. Aufl., Hundt-Verlag, Hattingen, S. 142, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC 1890000

232. U. S. Dept. HEW (1956) Clinical Memorandum on Economic Poison, Public Health Service, Communicable Disease Center, Atlanta, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

233. NN (1936) Proc Soc Exp Biol Med 34:135, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

234. NN (1973) Agric Biol Chem (Tokyo) 37:2681, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

235. Environmental Health Perspectives (1976) U. S. Govt. Printing Office, Supt. of Documents, Washington, Bd. 14, S. 15, 109, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

236. NN (1975) Biologico 41:283, zit. nach DIMDI-GTU ND VC 1840000

237. NN (1973) Tox Appl Pharmacol 24:298, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

238. NN (1973) Guide to the Chemicals Used in Crop Protection, Information Canada, Ottawa, Bd. 6, S. 442, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

239. Agricultural Research Service (1966) USDA Information Memorandum, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

240. NN (1972) Pestic Biochem Physiol 2:308, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

241. NN (1986) Yakkyoku Pharm Tokyo 37:1481, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

242. NN (1964) World Rev Pest Control 3:28, zit. nach DIMDI-GSTU ND VC1840000

243. Rajasekarant T, Ravishankar GA, Rajendran L, Venkataraman LV (1991) Pyrethrum Post 18:52–54, zit. nach DIMDI-TOXBIO ND BI9229299

244. Gonzalez C, Gallego F, Swiatopolk-Mirski A, Vallejo E (1966) Farmacognosia 26:51–83, zit. nach MEDLINE AN 68088614 [PubMed]

245. Abad MJ, Bermejo P, Villar A, Valverde S (1993) J Nat Prod 56:1164–1167 [PubMed]

246. Abad MJ, Bermejo P, Valverde S, Villar A (1994) Planta Med 60:228–231 [PubMed]

247. Abad MJ, Bermejo P, Villar A (1991) Phytother Res 5:179–181

248. Abad MJ, Bermejo P, Villar A (1995) Gen Pharm 26:815–819 [PubMed]

249. Groenewegen WA, Knight DW, Heptinstall S (1992) Progr Med Chem 29:217–238 [PubMed] [PubMed]

250. Knight DW (1995) Nat Prod Rep 12:271–276 [PubMed]

251. Fontanel D, Bizot S, Beaufils P (1990) Plant Méd Phytothér 24:231–237

252. Berry MI (1984) Pharm J 232:611–614

253. El-Hamidi A, Nady E (1989) 37th Annual Congress on Medicinal Plants, Braunschweig, Sept. 5–9, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, P1–83

254. Stehmann JR, Brandao MGL (1995) Fitoterapia 66:515–520

255. Schaffner W (1993) Der informierte Arzt – Gazette Médicale: 1219–1223

256. Hgn, Bd. 9, S. 494

257. Berry M (1994) Pharm J 253:806–808

258. European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP) (1996) Tanaceti parthenii herba/folium, ESCOP, Meppel

259. Hylands DM (1984) Migraine Matters 2:25–27

260. Czygan FC (1987) Z Phytother 8:118–121

261. Awang DVC, Dawson BA, Kindack DG, Crompton CW, Heptinstall S (1991) J Nat Prod 54:1516–1521

262. Gromek D, Kisiel W, Stojakowska A, Kohlmünzer S (1991) Pol J Pharmacol Pharm 43:213–217 [PubMed]

263. Romo J, Romo de Vivar A, Trevino R, Joseph-Nathan P, Diaz E (1970) Phytochemistry 9:1615–1621

264. Stefanović M, Mladenović S, Dermanović M, Ristić N (1985) J Serb Chem Soc 50:435–441

265. Romo de Vivar A, Jiménez H (1965) Tetrahedron 21:1741–1745, zit. nach Lit. [249]

266. Marles RJ, Kaminski J, Arnason JT, Pazos-Sanou L, Heptinstall S, Fischer NH, Crompton CW, Kindack DG, Awang DVC (1992) J Nat Prod 55:1044–1056 [PubMed]

267. Heptinstall S, Awang DVC, Dawson BA, Kindack D, Knight DW, May J (1992) J Pharm Pharmacol 44:391–395[PubMed]

268. Milbrodt M, Schröder F, König WA (1997) Phytochemistry 44:471–474

269. Blakeman JP, Atkinson P (1979) Physiol Plant Pathol 15:183–192

270. Banthorpe DV, Brown DG, Janes JF, Marr IM (1990) Flavour Fragr J 5:183–185

271. Bohlmann F, Kap-Herr W, Fanghänel L, Arndt C (1965) Chem Ber 98:1411–1415

272. Banthorpe DV, Brown GD (1989) Phytochemistry 28:3003–3007

273. Banthorpe DV, Brown GD (1990) Plant Sci 67:107–113

274. BHP 90, S. 46–47

275. Hartley MJ (1993) Proc NZ Plant Prod Conf 46th, 30–34, zit. nach CA 120:119576

276. Brown AMG, Zubko MK, Davey MR, Power JB, Lowe KC (1995) 43rd Annual Congress ond Medicinal Plant Research, Halle, Sept. 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, E 14

277. Dolman DM, Knight DW, Umit S, Toplis D (1992) Phytochem Anal 3:26–31

278. Brown AMG, Lowe KC, Davey MR, Power JB (1995) 43rd Annual Congress on Medicinal Plant Research, Halle, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, E 13

279. Hobbs C (1989) Herbal Gram 20:26–35

280. Brown AMG, Lowe KC, Power JB, Davey MR (1995) 43rd Annual Congress on Medicinal Plant Research, Halle, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, E 12

281. Banthorpe DV, Brown GD (1993) Biotechnol Agric For 24:361–371

282. Stojakowska A, Kisiel W (1995) 43rd Annual Congress on Medicinal Plant Research, Halle, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, E 3

283. Rhodes A (1992) PCT Int Appl, GB 91–581, zit. nach CA 117:146730

284. Beuscher N, Willigmann I (1993) Eur Pat EP 93–100522, zit. nach CA 121:9729

285. Mengal P, Monpon B (1994) PCT Int Appl, FR 92–11399, zit. nach CA 121:9729

286. Kéry A, Simándi B, Lemberkovics E, Szöke E, Petri G (1995) 43rd Annual Congress on Medicinal Plant Research, Halle, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, K 3

287. Burford MD, Smith RM (1989) Anal Proc 26:339–341

288. Smith EM, Burford MD (1994) Sample Prep Biomed Environ Anal:13–19, zit. nach CA 121:275561

289. Ravid U, Putievsky E, Katzir I (1993) Flavour Fragr J 8:225–228

290. Kalodera Z, Petrak T (1995) 43rd Annual Congress on Medicinal Plant Research, Halle, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, J 11

291. Pugh WJ, Sambo K (1988) J Pharm Pharmacol 40:743–745 [PubMed]

292. Souček M, Herout V, Šorm F (1961) Coll Czech Chem Commun 26:803–809

293. Groenewegen WA, Knight DW, Heptinstall S (1986) J Pharm Pharmacol 38:709–712 [PubMed]

294. Bloszyk E, Geppert B, Droždž B (1978) Planta Med 34:79–86

295. Quick A, Rogers D (1976) J Chem Soc Perkin Trans 2:465–469

296. Govindachari TR, Joshi BS, Kamat VN (1965) Tetrahedron 21:1509–1519

297. Marchand B, Mohan Behl H, Rodriguez E (1983) J Chromatogr 265:97–104

298. Geissman TA (1970) Phytochemistry 9:2377, zit. nach Lit. [250]

299. Yoshioka H, Renold W, Fischer NH, Higo A, Mabry TJ (1970) Phytochemistry 9:823, zit. nach Lit. [250]

300. Begley MJ, Hewlett MJ, Knight DW (1989) Phytochemistry 28:940–943

301. Kelsey RG, Shafizadeh F, Campbell JA, Craig AG, Campana CF, Craig RER (1983) J Org Chem 48:125–127

302. Johnson ES, Hylands PJ, Hylands DM (1982) Eur Pat, EP 98401, zit. nach CA 100:197778

303. Williams CA, Hoult RS, Harborne JB, Greenham J, Eagles J (1995) Phytochemistry 38:267–270 [PubMed]

304. Kéry A, Szabó E, Kónya E, Takács I (1992) 4th Int Congr Phytother, Munich, Sept 10–13, P 57

305. Droždž B, Bloszyk E (1978) Planta Med 33:379–384

306. Hausen BM (1991) Contact Dermatitis 24:153–155 [PubMed]

307. Smith RM, Burford MD (1994) J Chromatogr Sci 32:265–269

308. Awang DVC (1990) Herbal Gram 22:2–42

309. Ministry of Health and the Family (1986) Special Issue No 86/20b: Notice to manufacturers concerning requests for authorization to market plant-based pharmaceutical specialties, France, zit. nach Lit. [261]

310. Awang DVC (1993) Herbal Gram 29:34–66

311. Commission Francaise de Pharmacopée (1987) French Pharmacopoeia, Grande Camomille 87/1, Maisonneuve, Paris, zit. nach Lit. [322]

312. Smith RM, Burford MD (1994) Sample Prep Biomed Environ Anal:13–19, zit. nach CA 121:275561

313. Groenewegen WA, Heptinstall S (1990) J Pharm Pharmacol 42:553–557 [PubMed]

314. Picman AK, Ranieri RL, Towers GHN, Lam J (1980) J Chromatogr 189:187–198

315. Strack D, Proksch P, Gülz PG (1980) Z Naturforsch 35c:915–918

316. Kéry A, Turiák Gy, Zámbo I, Tétényi P (1987) Acta Pharm Hung 57:228–238 [PubMed]

317. Rey JP, Levesque J, Pusset JL (1992) J Chromatogr 605:124–128

318. Kéry A, Turiák Gy, Tétényi P (1988) J Chromatogr 446:157–161

319. Bohlmann F, Zdero C, King AM, Robinson H (1984) Phytochemistry 23:1979–1988

320. Herz W, Högenauer GC (1961) J Org Chem 26:5011–5013, zit. nach Lit. [281]

321. Fischer N (1991) Sesquiterpenoid lactones. In: Charlwood BV, Banthorpe DV (Hrsg.) Methods of plant biochemistry, Academic Press, London, Bd. 7, S. 187–213, zit. nach Lit. [281]

322. Smith RM, Burford MD (1992) J Chromatogr 627:255–261

323. Groenewegen WA, Heptinstall S (1986) Lancet i:44–45 [PubMed]

324. Bejar E (1996) J Ethnopharmacol 50:1–12 [PubMed]

325. Hall IH, Lee KH, Starnes CO, Sumida Y, Wu RY, Waddel TG, Cochran JW, Gerhart KG (1979) J Pharm Sci 68:537–542 [PubMed]

326. Collier HOJ, Butt NM, McDonald-Gibson WJ, Saeed SA (1980) Lancet ii:922–923

327. Capasso F (1986) J Pharm Pharmacol 38:71–72 [PubMed]

328. Sumner H, Salan U, Knight DW, Hoult JRS (1992) Biochem Pharmacol 43:2313–2320 [PubMed]

329. Keery RJ, Lumley P (1986) Br J Pharmacol 89:834P

330. Buck AC, Pugh J, Davies R, Moffat DB, Lote CJ (1986) Abstr Congr Prostagland:53, zit. nach Lit. [249]

331. Thakkar JK, Sperelakis N, Pang D, Franson RC (1983) Biochim Biophys Acta 750:134–140 [PubMed]

332. Barsby RWJ, Salan U, Knight DW, Hoult JRS (1992) J Pharm Pharmacol 44:737–740 [PubMed]

333. Barsby RWJ, Salan U, Knight DW, Hoult JRS (1993) Planta Med 59:20–25 [PubMed]

334. Hay AJ, Hamburger M, Hostettmann K, Hoult JR (1994) Br J Pharmacol 119:9–12

335. Barsby RWJ, Knight DW, McFadzean I (1993) J Pharm Pharmacol 45:641–645 [PubMed]

336. Voyno-Yasenetskaya TA, Lösche W, Groenewegen WA, Heptinstall S, Repin VS, Till U (1988) J Pharm Pharmacol 40:501–502 [PubMed]

337. Lösche W, Mazurov AV, Voyno-Yasenetskaya TA, Groenewegen WA, Heptinstall S, Repin VS (1988) Folia Haematol 115:181–184

338. Lösche W, Mazurov AV, Heptinstall S, Groenewegen WA, Repin VS, Till U (1987) Thromb Res 48:511–518[PubMed]

339. Till U, Bergmann I, Breddin K, Heptinstall S, Lösche W, Mazurov A, Pescarmona G (1989) Prog Clin Biol Res 301 (Prostagland Clin Res: Cardiovasc Syst):341–345 [PubMed]

340. Heptinstall S, White A, Williamson L, Mitchell JRA (1985) Lancet i:466–470

341. Hayes NA, Foreman JC (1987) J Pharm Pharmacol 39:466–470 [PubMed]

342. Makheja AN, Bailey JM (1981) Lancet ii:1054 [PubMed]

343. Makheja AN, Bailey JM (1982) Prostagland Leukotr Med 8:653–660 [PubMed]

344. Adams RM (1969) Occupational contact dermatitis, ed. Pitman, London, zit. nach Lit. [230]

345. Kónya E, Bordán E, Takács EI, Szabó E, Kéry A (1992) 4th Int Congr Phytother, Munich, Sept 10–13, P 9

346. Biggs MJ, Johnson ES, Persaud NP, Ratcliffe DM (1982) Lancet ii:776 [PubMed]

347. Heptinstall S, Groenewegen WA, Spangenberg P, Lösche W (1987) J Pharm Pharmacol 39:459–465 [PubMed]

348. Kéry A, Kónya E, Szabó E, Takács EI (1993) Acta Horticult 344:321–322

349. Heptinstall S, Groenewegen WA, Spangenberg P, Lösche W (1987) J Pharm Pharmacol 39:459–465 [PubMed]

350. Lösche W, Michel E, Heptinstall S, Krause S, Groenewegen WA, Pescarmona GP, Thielmann K (1988) Planta Med 54:381–384 [PubMed]

351. Lösche W, Groenewegen WA, Krause S, Spangenberg P, Heptinstall S (1988) Biomed Biochim Acta 47:241–243

352. Stefanović M, Ristić N, Vukmirović M (1988) Bull Acad Serb Sci Arts, Cl Sci Nat Math 28:23–40

353. Lee KH, Huang ES, Piantadosi C, Pagano JS, Geissman TA (1971) Cancer Res 31:1649–1654 [PubMed]

354. Hoffmann JJ, Torrance SJ, Weidhopf RM, Cole JR (1977) J Pharm Sci 66:883–884 [PubMed]

355. Woynarowski JM, Konopa J (1981) Mol Pharmacol 19:97–102 [PubMed]

356. Woynarowski JM, Beerman TA, Konopa J (1981) Biochem Pharmacol 30:3005–3007 [PubMed]

357. Hall IH, Lee KH, Starnes CO, Elgebaly SA, Ibuka T, Wu YS, Kimura T, Haruna M (1978) J Pharm Sci 67:1235–1239 [PubMed]

358. Ogura M, Cordell GA, Farnsworth NF (1978) Phytochemistry 17:957–961

359. O'Neill LAJ, Barrett ML, Lewis GP (1987) Br J Clin Pharmacol 23:81–83 [PubMed]

360. Johnson ES (1983) MIMS Magazine 15:32–35, zit. nach Lit. [361]

361. Johnson ES, Kadam NP, Hylands DM, Hylands PJ (1985) Br Med J 291:569–573

362. Jaspersen-Schib R (1991) Schweiz Apoth Ztg 129:119–122

363. Waller PC, Ramsay LE (1985) Br Med J 291:1128

364. Murphy JJ, Heptinstall S, Mitchell JR (1988) Lancet ii:189–192 [PubMed]

365. De Weerdt CJ, Bootsma HPR, Hendriks H (1996) Phytomedicine 3:225–230

366. Baldwin CA, Anderson LA, Phillipson JD (1987) Pharm J 235:237–238

367. Pattrick M, Heptinstall S, Doherty M (1989) Ann Rheum Dis 48:547–549 [PubMed]

368. Warren RG (1986) Aust J Pharm 67:475–477

369. Turner P (1985) Human Toxicol 4:475–476 [PubMed]

370. Hylands PJ, Hylands DM (1986) Dev Drugs Mod Med:100–104

371. Johnson S (1984) Feverfew – a traditional herbal remedy for migraine and arthritis, Sheldon Press, London, zit. nach Lit. [366]

372. Bradley PR (Hrsg.) (1992) British Herbal Compendium, British Herbal Medicine Association, Bournemouth, Bd. 1, S. 96–98

373. Hausen BM (1972) Sesquiterpene Lactones – Tanacetum parthenium. In: De Smet PAGM, Keller K, Hänsel R, Chandler RF (Hrsg.) Adverse effects of herbal drugs, Springer-Verlag, Berlin, Bd. 1, S. 255–260

374. Burry JN (1980) Contact Dermatitis 6:445 [PubMed]

375. Hausen BM, Osmundsen PE (1983) Acta Derm Venereol (Stockholm) 63:308–314

376. Maiden JH (1909) Agric Gaz New South Wales 20:1073–1082, zit. nach Lit. [373]

377. Mitchell JC, Geissman TA, Dupuis G, Towers GHN (1971) J Invest Dermatol 56:98–101, zit. nach CA 74:96713[PubMed]

378. Robertson WD, Mitchell JC (1967) Can Med Assoc J 97:380–386, zit. nach Lit. [373] [PubMed] [PubMed]

379. Mensing H, Kimmig W, Hausen BM (1985) Hautarzt 36:398–402 [PubMed]

380. Senff H, Kühlwein A, Hausen BM (1986) Akt Dermatol 12:153–154

381. Guin JD, Skidmore G (1987) Arch Dermatol 123:500–503, zit. nach MEDLINE AN 87155410 [PubMed]

382. Schmidt RJ, Kingston T (1985) Contact Dermatitis 13:120–127 [PubMed]

383. Hausen BM (1981) Derm Beruf Umwelt 29:18–21 [PubMed]

384. Hausen BM (1992) Akt Dermatol 18:95–101

385. Schulz KH, Hausen BM, Wallhöfer T, Schmidt-Löffler P (1975) Arch Derm Forsch 251:235–244 [PubMed]

386. Fernandez de Corres L (1984) Contact Dermatitis 11:74–79 [PubMed]

387. Hausen BM (1979) Dermatologia 159:1–11 [PubMed]

388. Anderson D, Jenkinson PC, Dewdney RS, Blowers SD, Johnson ES, Kadam NP (1988) Human Toxicol 7:145–152 [PubMed]

389. Johnson ES, Kadam NP, Anderson D, Jenkinson PC, Dewdney RS, Blowers SD (1987) Human Toxicol 6:533–534 [PubMed]

390. Holopainen M (1989) Acta Pharm Fenn 98:101–107

391. Velasco-Neguerela A, Pérez-Alonso MJ, Esenario Abarca G (1995) Fitoterapia 66:447–461

392. Stahl E, Schmitt G (1964) Arch Pharm 298:385–391

393. Hendriks H, Bos R, Woerdenbag HJ (1993) Z Phytother 14:333–336

394. Bohlmann F, Herbst P, Arndt C, Schönowsky H, Gleinig H (1961) Chem Ber 94:3193–3216

395. von Rudloff E, Underhill EW (1965) Phytochemistry 4:11–17

396. Ekundayo O (1979) Pflanzenphysiologie 92:215–220

397. Tétényi P, Fischer J, Csíszar A, Héthely E, Kaposi P (1977) VII. Int Congr Essent Oils, Tokyo, S. 188–199, zit. nach CA 92:37771

398. Forsén K (1975) Ann Acad Sci Fenn Ser A IV 207:54, zit. nach Lit. [411]

399. Nano GM, Bicchi C, Frattini C, Gallino M (1979) Planta Med 35:270–274 [PubMed]

400. Järvi M (1965) Farm Aikak 74:11–21, zit. nach Lit. [411]

401. von Rudloff E (1963) Can J Chem 41:1737–1743

402. Stahl E, Scheu D (1965) Arch Pharm 300:456–458

403. Scheu D (1966) Dissertation, Universität des Saarlandes, Saarbrücken, zit. nach Lit. [411]

404. von Schantz M, Järvi M, Kaartinen R (1966) Planta Med 14:421–435

405. Sorsa M, von Schantz M, Lokki J, Forsén K (1968) Ann Acad Sci Fenn Ser A IV 135:1–3, zit. nach Lit. [411]

406. Banthorpe DV, Wirz-Justice A (1969) J Chem Soc (C):541–549

407. Forsén K, von Schantz M (1971) Arch Pharm 304:944–952

408. von Schantz M, Forsén K (1971) Farm Aikak 80:122–131, zit. nach CA 75:31339

409. Banthorpe DV, Baxendale D, Gatford C, Williams SR (1971) Planta Med 20:147–152 [PubMed]

410. Nemeth EZ, Héthelyi E, Bernath J (1994) J Herbs Spices Med Plants 2:85–92

411. Holopainen M (1989) A study on the essential oil of tansy (Tanacetum vulgare L.), Dissertation, University of Helsinki, Pharmacognosy Division, Microbiology Division, Department of Pharmacy

412. Collin GJ, Deslauriers H, Pageau N, Gagno M (1993) J Essent Oil Res 5:629–638

413. Forsén K, von Schantz M (1974) Nobel Symp 25:145–152, zit. nach CA 82:54328

414. Forsén K (1974) Farm Aikak 83:9–17, zit. nach CA 82:13941

415. Appendino G, Gariboldi P, Nano GM, Tétényi P (1984) Phytochemistry 23:2545–2551

416. Siqueira NCS, Silva GAAB, Bauer L, Alice CB, Pinto AD (1988) Rev Bras Farm 69:42–45, zit. nach CA 111:201360

417. Holopainen M, Hiltunen R, von Schantz M (1987) Planta Med 52:284–287

418. von Schantz M (1979) In: Kubeczka KH (Hrsg.) Vorkommen Anal Äther Öle, Erg Int Arbeitstag, Meeting Date 1976–1978, Thieme, Stuttgart, S. 8–92, zit. nach CA 91:154239

419. von Schantz M (1968) Planta Med 16:395–403 [PubMed]

420. Lokki J, Sorsa M, Forsén K, von Schantz M (1973) Hereditas 74:225–232

421. Holopainen M, Hiltunen R, Lokki J, Forsén K, von Schantz M (1987) Hereditas 106:205–208

422. Héthelyi E, Tétényi P, Dános B, Koczka I (1991) Herba Hung 30:82–90

423. Tétényi P, Kaposi P, Héthelyi E (1975) Phytochemistry 14:1539–1544

424. Héthelyi E, Tétényi P, Dabi E, Dános B (1987) Biomed Environ Mass Spectrom 14:627–632 [PubMed]

425. Héthelyi E, Tétényi P, Kaposi P, Dános B, Kernoczi Z, Büki G (1988) Herba Hung 27:89–105

426. Héthelyi E, Koczka I, Tétényi P (1989) Herba Hung 28:99–115

427. Neszmelyi A, Milne GWA, Podanyi B, Koczka I, Héthelyi E (1992) J Essent Oil Res 4:243–250

428. Schearer WR (1984) J Nat Prod 47:964–969

429. Hendriks H, van der Elst DJD, van Putten FMS, Bos R (1990) J Essent Oil Res 2:155–162

430. Bos R, Hendriks H, Kloosterman J (1990) Pharm Weekbl (Sci) 12:Suppl A13

431. Ognyanov I, Pham Thi Bin Minh, Todorova M, Kuleva L (1992) Dokl Bulg Akad Nauk 45:29–31

432. Czuba W, Poradowska H (1969) Czas Tech (Krakow) M:33–35, zit. nach CA :112864

433. Bankowski C, Chabudzinksi Z (1974) Acta Pol Pharm 31:755–757, zit. nach CA 83:152171 [PubMed]

434. Wilkomirski B, Kucharska E (1992) Phytochemistry 31:3915–3916

435. Appendino G, Valle MG, Nano GM (1982) Fitoterapia 53:115–118

436. Nano GM, Appendino G, Bicchi C, Frattini C (1980) Fitoterapia 51:135–140

437. Hendriks H, Bos R (1990) Planta Med 56:540

438. Appendino G, Gariboldi P, Nano GM (1982) Phytochemistry 21:1099–1102

439. Appendino G, Gariboldi P, Valle MG (1988) Gazz Chim Ital 118:55–59

440. Stefanović M, Ristić N, Djermanović M, Mladenović S (1981) Planta Med 39:264, zit. nach Lit. [35]

441. U. S.Dept. of Agriculture, Washington D. C. (1952) Technical Bull Nr. 16, zit. nach Lit. [107]

442. Holopainen M, Kauppinen V (1989) Acta Pharm Fenn 98:213–220

443. Holopainen M, Kauppinen V (1989) Planta Med 55:102

444. Tétényi P, Héthelyi E, Klucsar G, Kaposi P (1981) Herba Hung 20:58–74

445. Mathews D (1982) The Effect of Traditional Insect Repellent Plants on Insect Numbers in a Mixed Planting System, Kutztown PA, Organic Gardening and Farming Research Center, zit. nach Lit. [428]

446. Panasiuk O (1984) J Chem Ecol 10:1325–1333

447. Lewin L (1925) Die Fruchtabtreibung durch Gifte und andere Mittel, 4. Aufl., G. Stilke, Berlin, S. 431–433

448. BAz Nr. 122 vom 06.07.1988

449. Gabel B, Thiery D, Suchy V, Marion-Poll F, Hradsky P, Farkas P (1992) J Chem Ecol 18:693–701, zit. nach CA 117:4263

450. Gabel B, Thiery D, Suchy V, Marion-Poll F, Hradsky P, Farkas P (1993) PCT Int Appl Wo 9300805 A2, zit. nach CA 118:141853

451. Gabel B, Thiery D (1994) J Insect Behav 7:149–157, zit. nach BA 97:141689

452. Gabel B, Marion-Poll F, Suchy V, Roehrich R, Hradsky P, Thiery D (1994) Entomol Probl 25:1–7, zit. nach BA 100:65894

453. Nottingham SF, Hardie J, Dawson GW, Hick AJ, Pickett JA, Wadhams LJ, Woodcock CM (1991) J Chem Ecol 17:1231–1242

454. Nawrot J (1983) Pr Nauk Inst Ochr Rosl 24:173–197, zit. nach CA 102:202863

455. Ognyanov I, Todorova M (1983) Planta Med 48:181–183

456. Papchenko N (1968) Veterinariia 45:48–49, zit. nach MEDLINE AN 70032340

457. Stukkei KL, Terentienko GM, Tikhonova MD, Nikushin EG, Pludovskaya GM, Larysh VE (1981) Khim-Farm Zh 15:64–68, zit. nach CA 96:40868

458. Stukkei KL, Terentienko GM (1983) Khim-Farm Zh 17:1331–1334, zit. nach CA 100:24975

459. Saito N (1992) Jpn Kokai Tokkyo Koho, JP 04299982 A2, zit. nach CA 118:77294

460. Keskitalo M, Kanervo T, Pehu E (1995) Plant Cell Rep 14:261–266

461. BHP 83, S. 205–206

462. Dembitskii AD, Krotova GI, Yurina RA, Suleeva R (1984) Khim Prir Soedin:716–720, zit. nach CA 102:109839

463. Suchý M (1962) Coll Czech Chem Commun 27:1058

464. Banthorpe DV, Wirz-Justice A (1972) J Chem Soc Perkin Trans I 14:1769–1772 [PubMed] [PubMed]

465. Banthorpe DV, Branch SA, Njar VCO, Osborne MG, Watson DG (1986) Phytochemistry 25:629–636

466. Uchio Y (1978) Tetrahedron 34:2893–2899

467. Uchio Y, Matsuo A, Nakayama M, Hayashi S (1977) VII Congr Essent Oils Tokyo, S. 477–479, zit. nach CA 92:135101

468. Perineau F, Bourrel C, Gaset A (1993) Riv Ital EPPOS 4 (Spec Num):659–703, zit. nach CA 123:220772

469. Shafizadeh F, Bhadane (1993) Phytochemistry 12:857–862

470. Appendino G, Nano GM, Calleri M, Chiari G (1986) Gazz Chim Ital 116:57–61

471. El-Feraly FS, Chan YM (1978) J Pharm Sci 67:347–350 [PubMed]

472. Mata R, Delgado G, Romo de Vivar A (1984) Phytochemistry 23:1665–1668

473. El-Feraly FS, Chan YM, Benigni DA (1979) Phytochemistry 18:881–882

474. Chiari G, Appendino G, Nano GM (1986) J Chem Soc Perkin Trans 2:263–266

475. Yunusov AI, Sidyakin GP, Nigmatullaev AM (1979) Khim Prir Soedin:101–102, zit. nach CA 91:71687

476. Khalifa AA, Abdallah OM, Mesbah MK (1991) Bull Fac Pharm (Cairo) 29:63–66, zit. nach CA 116:191111

477. Stefanović M, Mladenović S, Dermanović M, Ristić N (1985) J Serb Chem Soc 50:263–266

478. Holopainen M, Hiltunen R, Järvelä K, Seppänen T, von Schantz M (1987) Pharm Weekbl (Sci) 9:236

479. Samek Z, Holub M, Grabarczyk H, Droždž B, Herout V (1973) Coll Czech Chem Commun 38:1971–1976

480. Grabarczyk H, Droždž B, Mozdzanowska A (1973) Pol J Pharmacol Pharm 25:95–98, zit. nach CA 78:156612[PubMed]

481. Yunusov AI, Abduazimov BK, Sidyakin GP (1980) Khim Prir Soedin:573, zit. nach CA 93:200985

482. Banthorpe DV, Mann J (1972) Phytochemistry 11:2589–2591

483. Khvorost PP (1968) Fenol'nye Soedin Ikh Biol Funkts Mater Vses Simp 1st, S. 85–89, zit. nach CA 71:19517

484. Adikhodzhaeva KB, Ban'kovskii AI, Glyzin VI, Smirnova LP (1978) Farmatsiya (Moscow) 27:24–28, zit. nach CA 89:72955 [PubMed]

485. Tyukavkina NA, Gorokhova VG, Kolesnik Yu A, Babkin VA, Tareeva NV (1980) Khim Farm Zh 14:109–111, zit. nach CA 93:80116

486. Ivancheva S, Behar S (1995) Fitoterapia 66:373

487. Khvorost PP, Chernobai VT, Kolesnikov DG (1966) Med Prom SSSR 20:19–21, zit. nach MEDLINE AN 68200752 [PubMed]

488. Wagner H, Flores G, Geissmann TA (1972) Phytochemistry 11:451

489. Chandler RF, Hooper SN, Hooper DL, Jamieson WD, Lewis E (1982) Lipids 17:102–106 [PubMed]

490. Yakovlev AI, Sysoeva KN (1983) Khim Prir Soedin:99, zit. nach CA 98:194974

491. Shalamova GG, Sysoeva KN (1985) Khim Prir Soedin:267–268, zit. nach CA 103:34905

492. Holopainen M, Hiltunen R, Forsén K, von Schantz M (1983) Acta Pharm Fenn 92:203–208

493. Hiltunen R, Holopainen M, Laakso I, von Schantz M (1983) Acta Pharm Fenn 92:197–201

494. Adikhodzaeva KB, Ban'kovskii AI, Glyzin VI, Krivut BA (1979) Khim-Farm Zh 13:112–116, zit. nach CA 90:192600

495. Bondarenko LT, Kir'yanov AA, Glyzin VI, Smirnova LP, Tareeva NV (1984) Khim-Farm Zh 18:1091–1093

496. Poletti A, Schilcher H, Müller A (1982) Heilkräftige Pflanzen, Walter Hädecke Verlag, Weil der Stadt, S. 89

497. Sysoeva KN, Yakovlev AI, Vasin VA, Trukhina LV (1984) Nauchn Tr-Ryazan Med Inst im Akad IP Pavlova 83:95–98, zit. nach CA 102:39739

498. BAz Nr. 214 vom 21.11.1993

499. Kroeber L (1949) Das neuzeitliche Kräuterbuch, 2. Aufl., Hippokrates-Verlag, Stuttgart, Bd. III, S. 320–324

500. Hausen BM (1978) Contact Dermatitis 4:304 [PubMed]

501. Hausen BM (1979) Allergologie 2:143–147

502. Hausen BM, Oestmann G (1988) Derm Beruf Umwelt 36:117–124 [PubMed]

503. Jaspersen-Schib R (1969) Schweiz Apoth Ztg 107:271–276

504. Teuscher E, Lindequist U (1994) Biogene Gifte, 2. Aufl., Gustav Fischer Verlag, Stuttgart Jena New York, S. 93

505. Hiller K, Bickerich G (1990) Giftpflanzen, Urania-Verlag, Leipzig Jena Berlin, S. 210

506. Jaspersen-Schib R, Guirguis-Oeschger M, Gossweiler B, Meier-Abt PJ (1996) Schweiz Med Wochenschr 126:1085–1098 [PubMed]

507. Kingsbury JM (1964) Poisonous Plants of the United States and Canada, Prentice-Hall, Englewood Cliffs (New Jersey), S. 437

508. BAz Nr. 177 vom 21.09.1993

509. Torres C, Ruiz-Seiquer J (1969) Rev real acad cienc exact, fis y nat Madrid 43:287, zit. nach Lit. [107]

510. Harborne JB (1986) Phytochemistry 25:1887–1894

511. Raskin NH (1990) Prog Drug Res 34:209–230 [PubMed]

512. Shishkin BK, Bobrov EG (1961) Compositae. In: Komarov VL, Shishkin BK (Hrsg.) Flora SSSR, AN SSSR Press, Moskau Leningrad, Bd. 26, S. 331–344

513. Clayton WD, Renvoize SA (1982) Gramineae. In: Polhill RM (Hrsg.) Flora of Tropical East Africa, A. A. Balkema, Rotterdam, Teil 3, S. 641–643

514. Standley PC (1920) Contributions from the United States National Herbarium, Trees and Shrubs of Mexico, Washington Govt Printing Office, Bd. 23, Teil 1, S. 1519–1521

515. Griffiths M (1992) The New Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening 4 (RWZ), The MacMillan Press, London; The Stockdon Press, New York, S. 477

516. Stojakowska A, Kisiel W (1996) 44th Ann Congr Med Plant Res, Prague, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, P 134

517. Hendriks H, Anderson-Wildeboer Y, Engels G, Bos R, Woerdenbag HJ (1996) 44th Ann Congr Med Plant Res, Prague, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, P 101

518. Kostić M, Sekeš V, Ristić M, Sekulović D, Zabel A, Jovanović Z, Sestović M (1996) 44th Ann Congr Med Plant Res, Prague, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, P 67

519. Brown AMG, Edwards CM, Lowe KC, Davey MR, Power JB, Heptinstall S (1996) 44th Ann Congr Med Plant Res, Prague, Sept 3–7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, P 68

520. Brown MR, Lowe KC, Power JB, Davey MR (1996) 44th Ann Congr Med Plant Res, Prague, Sept 3-7, Georg Thieme-Verlag, Stuttgart New York, SL 37

521. Mordujevich-Buschiazzo P, Balsa EM, Buschiazzo HO, Mandrile E, Rosella M, Schinella G, Fioravanati D (1996) Fitoterapia 67:319–322

Copyright

Lizenzausgabe mit freundlicher Genehmigung des Springer Medizin Verlags GmbH, Berlin, Heidelberg, New York

Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft Stuttgart, Birkenwaldstraße 44, 70191 Stuttgart

Datenstand

24.01.2013