Thomas Schöpke
P > Primula > Primula vulgaris (L.) HUDS. > Primulae radix (Primula-vulgaris-Wurzel)
G Primula
D Primulae flos cum calycibus (Primula-elatior-Blüten)
D Primulae radix (Primula-elatior-Wurzel)
D Primula obconica hom. HPUS 88
D Primulae flos cum calycibus (Primula-veris-Blüten)
D Primulae flos sine calycibus
D Primulae radix (Primula-veris-Wurzel)
D Primula vulgaris hom. HPUS 88
D Primulae radix (Primula-vulgaris-Wurzel)
Radix Primulae vulgaris; Rhizoma Primulae
Primulae radix – Hung VI; Rhizoma Primulae – Norv V
Der getrocknete Wurzelstock mit den Wurzeln Hung VI, Norv V.
Stammpflanzen: Primula vulgaris (L.) HUDS.
Inhaltsstoffe: Saponine. Durchschnittlich 1 % Saponin [90] mit zwei Hauptkomponenten [56], die Primulagenin A und 28-Dehydroprimulagenin A als Aglyka enthalten [64]. Als Zuckerkomponenten nach saurer Hydrolyse Glucose, Galactose und Rhamnose im Verhältnis 1:2:3, daneben eine unidentifizierte Uronsäure [91]. Kohlenhydrate. 2,4 % Volemitol als einziges nachgewiesenes Kohlenhydrat [46]. Phenolglykoside. Neben Primulaverin zwei weitere, nicht identifizierte Phenolglykoside [60]. Sonstige Verbindungen. Frische Wurzeln mit 0,1 % Öl mit 4-Methoxymethylsalicylat und 5-Methoxymethylsalicylat als Hauptkomponenten [64], weiterhin nach Glykosidspaltung 2-Hydroxy-4-methoxyacetophenon (Paeonol), Methylsalicylat, 2-Hydroxy-5-methoxyacetophenon und 3-Nitro-5-methoxymethylsalicylat [41].
Gesetzliche Bestimmungen: In Deutschland geschützt.
Wirkungen: Bei Zusatz von 1 mL einer Lösung von Saponinen aus P. vulgaris zu 0,2 mL menschlichem Sperma kommt es bei Saponinkonz. von 1:10 bis 1:1000 in isotonischer Kochsalzlösung zu einer 100 %igen Immobilisierung der Spermien innerhalb von 20 s. Bei einer Verdünnung von 1:2000 beobachtete man 1 bewegliches Spermium [92].
Ähnlich wie die Wurzeln von P. elatior und → P. veris (s. dort), da in Norv V und Hung VI neben diesen zugelassen[14]. Klinische Belege liegen nicht vor.
1. Fenderson GK (1986) A synoptic guide to the genus Primula, Allen Press, Lawrence/Kansas
2. Heg, Bd. V, Teil 3, S. 1733–1764
3. Hgn, Bd. 9, S. 287–293
4. Zakharov AM, Pakaln DA, Zakharova OI, Boryaev KI (1974) Rastit Resur 10:375–379
5. Kitagawa I, Matsuda A, Yosioka I (1975) Chem Pharm Bull 24:2470–2479
6. Michnik OV (1976) Rastit Resur 12:391–394
7. Wichtl M (Hrsg.) (1989) Teedrogen, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, Stuttgart
8. Wagner H, Reger H (1986) Dtsch Apoth Ztg 28:1489–1493
9. Alimbaeva PK, Mukhamedziev MM (1969) Rastit Resur 5:380–385
10. Grecu L, Cucu V (1973) Farmacia (Bukarest) 21:393–398
11. Calish I (1989) Doga: Turk Saglik Bilimleri Derg 13:111–120
12. Tschesche R, Wagner R, Widera W (1983) Liebigs Ann Chem:993–1000
13. Kitagawa I, Ikenishi Y, Yoshikawa M, Yosioka I (1976) Chem Pharm Bull 24:2470–2479
14. Hag, Bd. 6, S. 872–883
15. Tschesche R, Tjoa BT, Wulff G (1966) Liebigs Ann Chem 160:696
16. Tschesche R, Tjoa BT, Wulff G (1971) Tetrahedron Lett:183–188
17. Kitagawa I, Matsuda A, Yosioka I (1968) Tetrahedron Lett:5377–5580
18. Ahmad VU, Saqib QN, Usmanghani K (1980) Phytochemistry 19:1875–1876
19. Ahmad VU, Saqib QN, Ghani KU, Voelter W, Fuchs W (1983) J Chem Soc Pak 5:3–13
20. Ahmad VU, Najmus-Saquib Q, Usmanghani K, Fuchs W, Voelter W (1980) Z Naturforsch 35B:511–512
21. Ahmad VU, Saqib QN, Usamanghani K (1982) Sci Pharm 50:26–28
22. Ahmad VU, Sultana V, Ariv S, Saqib QN (1988) Phytochemistry 27:304–306
23. Ahmad VU, Sultana V, Saqib QN (1990) Planta Med 56:94–97 [PubMed]
24. Harborne JB (1968) Phytochemistry 7:1215–1230
25. Zakharov AM, Glysin VN, Ban'kovskii AI (1971) Khim Prir Soedin :832–833
26. Wollenweber E, Iinuma M, Tanaka T, Mizuno M (1990) Phytochemistry 29:633–637
27. Wollenweber E, Mann K (1986) Biochem Physiol Pflanz 181:667–671, zit. nach CA 105:222754
28. Bouillant ML, Wollenweber E, Chopin J (1971) CR Acad Sci, Ser D 273:1629–1631, zit. nach CA 76:46044
29. Bouillant ML, Wollenweber E, Lebreton P, Chadenson M, Egger K (1971) CR Acad Sci, Ser D 272:2961–2964, zit. nach CA 75:148481
30. Wollenweber E, Mann K, Iinuma M, Tanaka T, Mizuno M (1988) Z Naturforsch 43C:305–307
31. Hausen BM, Schmalle HW, Marshall D, Thomson RH (1983) Arch Dermatol Res 275:365–370 [PubMed]
32. Saito N, Yoda K, Haruyama H, Kuwano H, Honda T (1990) Heterocycles 30:759–764, zit. nach CA 113:129338
33. Wollenweber E, Mann K, Iinuma M, Tanaka T, Mizuno M (1988) Phytochemistry 27:1483–1486
34. Wollenweber E, Mann K, Iinuma M, Tanaka T, Mizuno M (1989) Phytochemistry 28:295–296
35. Zakharov AM, Glysin VI, Ban'kovskii AI, Sokolskii IN (1972) Khim Prir Soedin:285–289
36. Zakharov AM, Glysin VI, Ban'kovskii AI (1970) Khim Prir Soedin 6:472–473
37. Zakharov AM, Zinkevich EP, Ban'kovskii AI (1968) Khim Prir Soedin:832–833
38. Zakharov AM, Glysin VI, Ban'kovskii AI (1971) Khim Prir Soedin:836
39. Goris A, Frigot P (1974) Ann Pharm Fr 32:233–236 [PubMed]
40. Frigot P, Goris A (1968) Ann Pharm Fr 26:287–290 [PubMed]
41. Goris A, Frigot P, Molho D, Aknin J, Muller P, Cibault M (1971) Phytochemistry 10:679–682
42. Karl C, Müller G, Pedersen PA (1981) Planta Med 41:96–99 [PubMed]
43. Sell M, Schubert H (1988) Dermatol Monatsschr 174:80–86 [PubMed]
44. Hausen BM (1978) Arch Derm Res 261:311–321 [PubMed]
45. Hausen BM (1988) Allergiepflanzen Pflanzenallergene, ecomed, Landsberg, S. 191
46. Kremer BP (1978) Z Pflanzenphysiol 86:453–461
47. Sellmair J, Beck E, Kandler O (1969) Z Pflanzenphysiol 61:338–342
48. Sellmair J, Beck E, Kandler O, Kress A (1977) Phytochemistry 16:1201–1204
49. Sellmair J, Kandler O (1970) Z Pflanzenphysiol 63:338–342
50. Martynov EG, Makarov DY, Panov VL, Martynov AE (1986) Khim Prir Soedin:505
51. Saenko GN, Karyakin AV, Krauya VE, Furafonov MM (1978) Fiziol Rastit (Moskau) 15:139–144
52. Udel'nova TM, Yuferova SG, Boichenko EA (1971) Izv Akad Nauk SSSR, Ser Biol 1971:100–105, zit. nach CA 74:95408
53. Yuferova SG, Saenko GN, Blochenko EA (1969) Fiziol Rastit 16:8–12
54. Sweets N (1980) Flora (Jena) 170:51–67
55. Aynehchi Y, Salehi Sormaghi MH, Amin GH, Soltani A, Qumehr N (1982) Int J Crude Drug Res 20:61–70
56. Grujic-Vasić J, Kovač EE, Rimpapa Z (1983) Folia Med Fac Med Univ Saraeviensis 18:127–132
57. Dragendorff G (1898) Die Heilpflanzen der verschiedenen Zeiten und Völker, Ferd. Enke, Stuttgart
58. Goris A, Frigot P (1968) Ann Pharm Fr 26:123–129 [PubMed]
59. Goris A, Frigot P (1970) CR Acad Sci, Ser D 270:2872–2873, zit. nach CA 74:10314
60. Thieme H, Winkler HJ (1971) Pharmazie 26:432–436
61. BAz Nr. 122 vom 06.07.1988
62. Braun R (Hrsg.) (1986) Standard-Zulassung für Fertigarzneimittel, Deutscher Apotheker Verlag, Stuttgart, Govi, Frankfurt
63. Deutschmann F, Hohmann B, Sprecher E, Stahl E (1979) Pharmazeutische Biologie, Drogenanalyse I: Morphologie und Anatomie, Gustav Fischer, Stuttgart New York
64. Hgn, Bd. 5, S. 387–403, 454–455, 459
65. BAz Nr. 242a vom 28.12.1988 in der Fassung vom BAz Nr. 177 vom 21.09.1993
66. Madaus R (1938) Lehrbuch der Biologischen Heilmittel, 1. Aufl., Georg Thieme, Leipzig, Bd. III
67. Chibanguza G, März R, Sterner W (1984) Arzneim Forsch 34:32–36 [PubMed]
68. Margineanu C, Cucu V, Grecu L, Pârvu C (1976) Planta Med 30:35–38 [PubMed]
69. Jentzsch K, Kubelka W, Kvarda B (1973) Sci Pharm 41:162–165
70. Mestenhauser A (1961) Pharmazie 16:45–49 [PubMed]
71. Droźdź B (1964) Pharmazie 19:538–540 [PubMed]
72. Oswiecimska M, Bednarska D (1976) Herba Hung 15:57–61
73. Stahl E (1973) Arch Pharm 306:693–696
74. Szilágy I, Kernóczy Z (1977) Planta Med 31:103–108 [PubMed]
75. Shimaoka A, Seo S, Minato H (1975) J Chem Soc Perkin Trans 1:2043
76. Shimizu K, Amagaya S, Ogihara Y (1985) Chem Pharm Bull 33:3349–3355
77. Seto H, Otake N, Kawai H, Luo SQ, Qian FG, Pan SL (1986) Agric Biol Chem 50:1607–1611
78. Ding JK, Fujino H, Kasai R, Fujimoto N, Tanaka O, Zhou J, Matsuura H, Fuwa T (1986) Chem Pharm Bull 34:1158–1167
79. Akai E, Takeda T, Kobayashi Y, Chen Y, Ogihara Y (1985) Chem Pharm Bull 33:4685–4690
80. Wagner H, Reger H (1986) Dtsch Apoth Ztg 126:1489–1493
81. Kartnig T, Ri CY, Wegschaider O (1972) Planta Med 22:127–135 [PubMed]
82. Joachimowitz R (1920) Wien Klin Wochenschr 18:606–608
83. Gaisböck F (1926) Klin Wochenschr 3:474–479
84. Vogel G (1963) Planta Med 11:362–376
85. Wolters B (1966) Dtsch Apoth Ztg 106:1729–1733
86. Cebo B, Krupinska J, Sobanski H, Mazur J, Czarnecki R (1976) Herba Pol 22:154–162
87. Kanngiesser F (1911) Korresp Schweizerärzte 41:1041–1044, zit. nach Lit. [44]
88. Kobert R (1906) Lehrbuch der Intoxikationen, F. Enke, Stuttgart, Bd. II, zit. nach Lit. [44]
89. Hoppe HA (1975) Drogenkunde, Walter de Gruyter, Berlin New York, Bd. 1
90. Hohnjec-Mihaljinac S, Benzinger F (1962) Sci Pharm 30:3–16
91. Hohnjec-Mihaljinac S, Benzinger F, Jušić C (1962) Sci Pharm 30:46–47
92. Primorac M, Sekulovi.c D, Antonić S (1985) Pharmazie 40:585 [PubMed]
Lizenzausgabe mit freundlicher Genehmigung des Springer Medizin Verlags GmbH, Berlin, Heidelberg, New York
Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft Stuttgart, Birkenwaldstraße 44, 70191 Stuttgart
15.08.2010