Chương 05
Kể từ ấy, San bắt đầu một cuộc sống đầy những bất ngờ, tựa như cậu sinh ra vốn đã là một người rừng chính cống. San làm quen với những dã thú trong khu vực rất nhanh : bầy sơn dương trong vườn thò mõm vào tay San giục ăn. Khỉ Niki thì nói chuyện với San như nói với Yago, dáng bộ trang trọng, bàn tay tim tím đưa ra đỡ lấy cái cằm dưới, cái cằm như của một gã béo phì, nặng nề. Con khỉ xanh nhỏ bé thì coi thân mình San như một cái cây để cho nó leo trèo. San cũng biết hết mọi hoạt động của nó : quay cái cối xay cà phê, bật que diêm cho ông Mặc Lâm hút thuốc hay kéo cái quạt trần làm bằng một ô vải vuông bằng cách móc chân vào sợi dây treo, mỗi khi chủ nghỉ giấc trưa. Baou, con báo xinh đẹp cũng bạo dạn sóng đôi cạnh San. Bộ ba : Yago, San và con báo lục lạo trong rừng để tìm mật ong rừng ở các bộng cây.
Yago và San như người với bóng. Bạn săn mà ! Với Yago thì bạn săn là thứ bạn hữu cao quí nhất tại xứ Lobi. Và Yago bảo San chờ một ngày thuận tiện, nó sẽ cử hành lễ giao ước về thứ tình bạn cao quí này một cách bí mật tại hầm chứa tượng thờ ở cuối căn nhà đất.
Thế rồi tại đó, Yago tặng cho San một món quà tuyệt đẹp và vô giá : cây cung Lobi bằng thứ gỗ mầu rất tươi và một túi đựng tên hình lăng trụ làm bằng da dê đầy nhóc tên. Người ta khó mà phân biệt cái nào của San cái nào của Yago vì nom quá giống nhau. Đây là thứ khí giới của đàn ông Lobi. Những mũi tên được tẩm thuốc độc (do một vị phù thủy pha chế công phu, bí mật).
Yago đưa bạn đến trước bàn thờ tượng thần, như thế, Yago đã coi bạn như một thanh niên tại bộ lạc mình. Rồi đến phần thực hành cuộc lễ : hai cây cung của họ được đặt trên đất thành hình chữ thập. Trong bóng tối, San nom thấy tượng thần nặn bằng đất đặt trên một cái bệ cao, mặt mày nom thật hung tợn, đôi mắt bằng một loại đá mầu hổ phách lóng lánh tựa thủy tinh. Yago, bằng tất cả thành kính thì thầm khấn nguyện với vị thần đoạn thò tay xách cổ con gà – đã sẵn từ bao giờ cạnh đó – rồi bằng một cử chỉ nhanh nhẹn, nó đưa con dao sắc ngọt cứa cổ con vật, vói lên tưới máu trên mặt tượng thần.
Thế là xong phần tế lễ đấy. Bây giờ đến phần nghi lễ huyết thệ giữa đôi bạn trẻ : theo lời bạn, San nhắm mắt lần đến sát tượng thần, dùng một đầu ngón tay nhúng vào những giòng máu ràn rụa còn nóng hổi trên mặt thần và dùng đầu ngón đầy máu đó chấm vào ngực bạn. Đến lượt Yago cũng làm như San. Huyết thệ chấm dứt một cách trang trọng. Kể từ đây hai người như một, sinh tử có nhau.
Yago ra hiệu cho san nhắm mắt lại lần nữa, cúi xuống nhặt một cây cung trong lúc Yago cũng làm như thế và đôi bên đổi cung cho nhau. Điều này cũng có một ý nghĩa : khí giới hai người vẫn chỉ là một theo tục lệ Lobi, họ là bạn săn trọn đời (tại Lobi, người ta đi săn từng hai người một)
Yago lấy làm hãnh diện mà thấy bạn sốt sắng trong huyết thệ, nó cười sung sướng :
- Anh biết không : không một ai được chứng kiến cuộc lễ của chúng ta, huyết thệ phải thực hiện một cách bí mật, như thế mới ứng nghiệm và không bị thần linh quở phạt chúng ta.
Ra khỏi phòng, đôi bạn đi dọc theo hành lang ngoằn ngoèo từ phòng này đến phòng kia. Một chú chuột thập thò đằng góc liền bị Yago tặng cho một mũi tên xuyên ngang qua mình. Với nụ cười đắc ý, nó giải thích cho bạn rõ :
- Đây cũng là một phần thuộc nghi thức huyết thệ, San à ! Một trong hai đứa mình phải giết chết sinh vật thứ nhất mà mình gặp sau huyết thệ, có vậy nghi lễ mới hoàn toàn.
- Giết ? Một sinh vật ? Chỉ là gia súc hay dã thú thôi chứ ?
- Không hẳn thế, nếu không may sinh vật đầu tiên ta gặp là người thì ta cũng phải xuống tay…
- Trời ơi !
San kêu lên bằng giọng hoảng hốt. Yago vẫn tự nhiên :
- Đừng sợ mang tội, đó là một điều bắt buộc, hiểu không ? Chính thần linh đưa người hay vật đến cho ta hạ thủ, sinh vật đó đã tận số, chớ nào phải tại mình muốn giết đâu mà phải thắc mắc hả San ?
***
San bắt đầu theo Yago để săn bắn trong khu rừng quanh Kotokro. San sử dụng cung tên thành thạo sớm hơn Yago dự đoán : những con bồ câu xanh biếc, những con sơn dương nhỏ thậm thọt kiếm ăn cạnh bờ đầm Toué lúc trước đều do một tay Yago săn được đem về nướng, dọn bữa cho Mặc Lâm ; bây giờ còn do San săn được nữa.
Mặc Lâm tỏ ra hài lòng vì San cũng nhận trách nhiệm trong việc săn thịt về ăn, tuy ít song ngày nào cũng có.
Bây giờ thì Ba Lan yêu quí đã xa, xa tít tắp. Thỉnh thoảng, dưới gốc cây cổ thụ, hai cậu con trai nằm nghỉ sau cuộc săn, San mơ màng tưởng nhớ đến cánh đồng tuyết phủ trắng xóa, đến đàn ngựa đen cột trước các cỗ xe và cậu bỗng thở dài vì lòng hoài hương bừng dậy…
Ngày tháng trôi nhanh, San cảm thấy được yên ổn và không bị ai săn đuổi nữa ; phải chăng vùng đất hoang vu này đã xóa hết vết tích cha con San ? San nguôi đi sợ hãi lúc đầu và không chút đề phòng mỗi khi nghe tiếng trống từ rừng sâu dội lại mang những tin tức bí mật truyền đi cho dân chúng. Và sau đó, San hoàn toàn yên lòng khi nghe Yago giải nghĩa tiếng trống cho mình hiểu :
- Một cái xe của hãng S.A.K.A. bị cháy trên đường gần Téini, nhưng may người ta cứu kịp, nếu không thì đã gây đám cháy rừng rồi đó !
Hoặc :
- Tụi da đen trong làng Elovi đã bỏ trốn rồi…
- Tại sao lại bỏ trốn ? Ai làm gì mà họ sợ ?
San tò mò hỏi. Yago cười khà khà :
- Tại sao à ? Tại họ sợ bác sĩ Viết, ông ta sắp đi công tác ở đó để tìm các bệnh nhân buồn ngủ. Họ cho ông ta là phù thủy, một thứ phù thủy da trắng có nhiều bùa phép. Về mặt này, ông ta vượt hẳn cha nuôi tôi à ! Ủa, anh cười cái gì vậy ? Ai nói chơi sao mà cười ? Anh không tin tôi hẳn ?
Vừa nói, Yago vừa đưa tay sờ lên những thứ bùa hộ mệnh của mình : sừng hươu, răng báo, răng cọp mà nó xâu lại, đeo lủng lẳng trên cổ. San vội vàng trả lời :
- Không, tôi tin anh lắm chớ, sao lại không tin ? Tôi chỉ ngạc nhiên thôi, bác sĩ Viết chữa bệnh theo khoa học chớ có phải phù thủy đâu ?
- Ông ấy làm sống lại được những người chết, chính mắt tôi thấy mà !
Lần này, Yago lại vuốt dọc theo cổ, chỗ đeo bùa hộ mệnh, có vẻ kính cẩn.
Cha san làm việc ở bệnh viện với bác sĩ Viết như một phụ tá thực thụ. Bệnh viện cất trên một ngọn đồi cao, nhìn xuống Kotokro, gồm phòng chẩn mạch, kho chứa y liệu và có cỡ mươi cái giường cho bệnh nhân nằm điều trị tại chỗ.
Soukala của Mặc Lâm thì nằm lưng chừng đồi, quãng giữa dốc. Trên cao là đồn, có văn phòng cùa Thiếu Tá Cát, trước sân trải sỏi trắng nom khá xinh. Rồi đến Tòa Sứ. Một cột cờ dựng giữa sân, sáng và chiều lá cờ được kéo lên, hạ xuống trước một hàng lính đội mũ đỏ, đi chân không, bồng súng nghiêm chào. Khung cảnh khá uy nghiêm dù chỉ lèo tèo không quá mươi tên lính.
San và Yago vẫn đi theo bác sĩ Viết trong lúc ông đi chữa bệnh – trừ lúc nào đi săn. Một bữa, trên đường đến làng Elovi còn 10 cây số nữa thì xe bị hư. Anh tài xế mở máy xe ra hì hục tháo chỗ này, vặn chỗ khác suốt buổi, xe vẫn đứng ì ra, không nổ. Thế rồi sau cùng, Yago điềm tĩnh bảo :
- Để tôi thử sửa xem !
Và cậu trai da đen đã khám phá ra chỗ nối bộ phận hòa khí bị hở và lái chiếc xe Ford cũ kỹ một cách thành thạo như bất cứ tay tài xế lành nghề nào của hãng S.A.K.A. Tuy là trước khi bắt tay vào công việc này, Yago không quên tháo bùa hộ mệnh trên cổ đeo vào cho bộ máy hòa khí để nhờ thần linh hỗ trợ, San vẫn khâm phục bạn như thường.
Đây là lần thứ hai San đi theo cha và bác sĩ Viết đến cắm trại giữa rừng cùng với mấy người y tá để tìm tòi, tra cứu chứng bệnh buồn ngủ quái ác của thổ dân. Trong căn lều lồng lộng gió, một cái bàn xếp được mở ra, vài cái ghế thô sơ, một số ống chích, kim dài nom phát lạnh người, với mục đích để thọc sâu vào xương sống, hút nước ra nghiên cứu chứ không phải để dùng tiêm thuốc cho bệnh nhân như lúc đầu San lầm tưởng.
Thổ dân tụ tập từng nhóm một tùy khu vực đợi đến phiên họ được đưa vào lều. Trên vai mỗi người được đánh dấu bằng phấn màu khác nhau để bác sĩ có thể dễ dàng phân biệt họ đang ở thời kỳ nào của bệnh trạng và sẽ được chữa trị cách nào cho hợp.
Suốt ngày Đoàn Công tác Y tế này cặm cụi làm việc rồi chiều về, họ trở lại Kotokro. Ngang làng Kouo, bác sĩ Viết bất ngờ dừng xe lại trước một căn lều tồi tàn, đổ nát, không một bóng người. Ông cao giọng bảo cha San :
- Đó, ông thấy chứ ? Thân chủ của chúng ta kìa !
San nhìn theo hướng bác sĩ chỉ tay, cậu trông thấy một đứa trẻ ngồi tựa lưng vào tường đất, đầu gục lên hai cánh tay trong dáng bộ thảm não. Bác sĩ gọi to làm nó giật mình, ngẩng lên để lộ một bộ mặt xám ngoét với cặp mắt trắng dã, vô hồn. Bác sĩ cho cha con San biết là nó đang ở vào thời kỳ cuối của bệnh buồn ngủ, mặt, tay và toàn thân nó sưng lên một cách kỳ dị. Cha mẹ nó biết là vô phương cứu chữa nên mang nó đến vứt ở đây. Cha San ngạc nhiên :
- Ông bảo cha mẹ nó bỏ nó tại đó à ? Sao lại có thể như thế được ?
- Phải ! Đó là phong tục thổ dân tại đây. Nó được coi như là thuộc về thần chết, chứ không phải cha mẹ nó ghét bỏ nó đâu. Đấy ! Ông nhìn quanh nó xem : người ta đã chuẩn bị cho nó chu đáo để nó có thể làm một cuộc du hành dài… và không bao giờ trở lại…
Quả đúng như lời bác sĩ Viết nói : quanh đứa nhỏ la liệt đủ thứ thức ăn, gồm có trái cây, cơm nếp, một bình rượu kê, có cả một cây gậy cho nó chống nữa. Giọng bác sĩ Viết lần này đầy cương quyết :
- Dù là có rất ít hy vọng, tôi không thể mặc nhiên chờ tử thần đến dắt nó đi. Nào, quí bạn hãy giúp tôi một tay, xem !
Nói xong, bác sĩ nhảy phóc xuống xe lanh lẹ như một chàng trai trẻ tuổi ; và với sự giúp đỡ của mấy người y tá, họ vực nó lên xe đặt vào băng trước. Một anh y tá đành phải đứng ở bục xe lên xuống, nhường chỗ cho thằng bé ấy.
- Tăng tốc lực ! – bác sĩ ra lệnh cho tài xế – Về ngay bệnh xá, tình trạng nó nguy kịch lắm đấy !
Và trong khi cái xe cà tàng gầm gừ tiến tới, bác sĩ giải thích thêm cho cha con San biết tập tục kỳ quái của dân vùng này :
- Khi đưa đứa trẻ vứt bên đường như thế, cha mẹ, họ hàng nó phải tuân lệnh lão phù thủy mà loại nó ra khỏi gia đình. Lão ta đã làm phép, mang nốt tên nó vứt vào rừng sâu. Cho dù có một phép lạ nào cứu nó thoát khỏi tử thần, nó vẫn bị xua đuổi ra khỏi bộ lạc vĩnh viễn, không ai thừa nhận nữa.
Khuôn mặt Yago chợt tối sầm lại và trong thoáng chốc, San hiểu ngay là bạn mình cũng lâm vào trường hợp tương tự như đứa trẻ bạc phước kia. Bất giác, cậu nắm chặt tay Yago, bốn mắt nhìn nhau không nói thành lời song hai quả tim như cùng nhịp đập.
Xe tiếp tục leo dốc một cách khó nhọc. Cho đến khi vượt khỏi rừng gai, con đường thoai thoải mở rộng trải dài trước mắt, mọi người sung sướng thở phào vì nghĩ đến quãng đường ngắn ngủi còn lại thì chợt có tiếng xé gió rít lên của hàng loạt mũi tên. Không đợi lệnh chủ, anh tài xế tăng ga… rồi loạt tên thứ hai lại ào đến và loạt thứ ba. Có nhiều mũi tên đâm vào thùng xe.
- Cố lên một chút ! Anh tài ! Cỡ trăm thước nữa là ta vượt khỏi lằn tên man rợ này rồi ! Tốt ! Cứ thế…
Nhiều lần, chiếc xe điên cuồng lao tới, chồm lên suýt lật nhào khi qua những khúc quanh… tiếng thắng xe rít lên ghê rợn không khác chi tiếng tên xé gió. Bác sĩ Viết trấn an mọi người :
- Hừ ! Quân khốn ! Chúng đón chặn chúng ta ở đây tự bao giờ rồi. Nhưng thôi ! Qua cơn nguy hiểm rồi đấy, các bạn ạ ! Cảm ơn Chúa…
Ông quay lại, nhìn bệnh nhân của mình bằng đôi mắt sung sướng : ông đã giật nó ra khỏi tay tử thần, không chỉ với bệnh hoạn mà còn với những mũi tên tẩm thuốc độc. Nhưng đột nhiên ông kêu lên, giọng hoảng hốt :
- Ủa, kìa Vân ! Anh làm sao vậy, hả ? Anh… anh bị trúng tên ư ?
- Vâng, thưa bác sĩ, chúng đã bắn… trúng… tôi…
Giọng người y tá yếu ớt, đau đớn. Bác sĩ Viết hỏi dồn :
- Ở đâu ? Đâu ?
- Ở bắp chân, thưa bác sĩ…
- Dừng lại ! Dừng ngay lại !
Ông thét to, nhưng Vân vội ngăn :
- Xin bác sĩ đừng quan tâm. Dừng lại nguy hiểm cho những người khác, thà để mình tôi… tên độc…
Vân nói dồn một thôi, giọng cương quyết làm cho mọi người trên xe đều xúc động. Bác sĩ run giọng :
- Anh có đau lắm không, Vân ?
- Thưa không ! Nhưng tôi cảm thấy như phía dưới bắp chân đã rời thân thể rồi vậy.
- Đưa tôi xem, nào ! Dừng xe lại ! Phải nghe tôi !
Giọng bác sĩ nồng nhiệt. Tài xế tuân lệnh ông, nhưng anh ta chưa kịp cho xe ngừng hẳn thì Vân đã buông rơi mình xuống đám cỏ ven đường, mặt xám ngoét, hơi thở hổn hển, nom anh ta hết sức thảm thương, làm San và Yago đều cùng quay mặt đi vì xúc động.
Nhanh nhẹn, bác sĩ Viết và cha San đem y cụ đến, cắt thịt xung quanh mũi tên để rút mũi tên có ngạnh ra đoạn họ tiêm cho Vân một mũi thuốc khỏe.
- Chúng tôi có làm anh đau lắm không ?
- Thưa bác sĩ, không đâu ! Cảm ơn bác sĩ, nhưng tôi e là vô ích thôi. Tôi biết…
- Tụi dã man !
Bác sĩ Viết lại kêu lên bực tức.
***
Một giờ sau xe về đến Kotokro. Y tá Vân và thằng bé được đưa ngay vào phòng cấp cứu của bệnh xá. Mọi người thở phào nhẹ nhõm.
Yago nắm tay bạn trở về soukala của Mặc Lâm rồi đôi bạn trẻ ăn tối với nhau, lặng lẽ vì chĩu nặng lo âu cho số phận y tá Vân và thằng bé.
Nửa giờ sau, cha San cùng bác sĩ từ đồn về, hai người trò chuyện với Mặc Lâm như thói quen từ trước nay. Chợt Mặc Lâm hỏi :
- Thế nào ? Mọi việc khá chứ ?
San ngạc nhiên vì giọng thờ ơ của Mặc Lâm không hiểu ông ta muốn hỏi về điều gì, nhưng bác sĩ Viết đáp ngay bằng giọng trầm buồn :
- Thật xui xẻo : tôi định cứu người mà vô tình làm chết người… Vân hết đau đớn rồi, thuốc độc ngấm lên tim nhanh quá !
- Còn đứa bé ?
- Rất ít hy vọng – bác sĩ vẫn buồn rầu nói – nhưng tôi vẫn cố gắng. Chỉ tội nghiệp cho y tá Vân… chỉ vì tôi… Đôi khi tôi nản quá, Mặc Lâm ạ !
- Đừng qui lỗi cho mình. Đừng tự hành hạ mình. Anh hành động đúng lắm.
Trong bầu không khí buồn rầu, tang tóc, giọng nói đĩnh đạc của Mặc Lâm làm mọi người tin tưởng đôi phần. Chợt Mặc Lâm reo lên vui vẻ :
- Chào ông Đồn Trưởng ! Ông đến rồi ! hay quá, chúng tôi đang muốn gặp ông đây. Này ông Cát ! Ông biết những điều khốn nạn vừa xảy ra chứ ?
- Tôi biết rõ như ông !
- Và ông vẫn bình tĩnh như thế được sao ? Mấy thằng mọi ở Elovie cố tình ngăn trở công việc có ích chung, ông phải tính chứ ? Phải đối phó với chúng…
- Tôi sẽ làm báo cáo ngay.
- Báo cáo ? Để làm quái gì ? Có gì ích lợi đâu ? Thôi ông ơi ! Cho tôi xin cái vụ giấy tờ ! Đừng hòng trên tỉnh có sáng kiến bảo vệ, giúp đỡ chúng ta. Dân Lobi hung tợn lắm, phải cho chúng biết rằng chúng đã gây nợ máu và phải trả cũng bằng chính máu của chúng kia. Nếu không…
- Chính ông đề nghị ?...
- Chớ sao ! Và phải đòi món nợ máu ấy ngay mới được. Tôi biết rõ hơn ông ! Đừng chần chờ chúng ta sẽ mất mặt, phải cho chúng biết là chúng gặp những đối thủ can đảm, ra hồn, những con người đàng hoàng, có thế chúng mới nể mình và mới có thể xúc tiến công việc có ích chung.
- Vâng ! Có lẽ ông nói đúng !
- Sao lại có lẽ ? Đúng hay không, chỉ có vậy thôi, ông đồn trưởng ạ ! Ủa, ông từ biệt chúng tôi sớm vậy sao ?
- Vâng ! Tôi bận quá ông Mặc Lâm ơi ! Chúng ta đang lún dần xuống bùn đấy ! Nhưng biết làm sao? Ngày mai, ông đến đồn chứ ?
- Vâng ! Nhưng ông đừng quên rằng ta phải hành động, và hành động ngay ! Đừng để chúng khinh nhờn ta. Chào ông đồn trưởng.
- Chào ông.
Bác sĩ Viết ngồi nán lại với Mặc Lâm và cha con San. Cơn mưa báo hiệu, khí trời ẩm, nặng nề khó chịu. Ánh sáng trắng bệch của cây đèn dầu tỏa ra yếu ớt, cứ chốc chốc Yago lại đứng lên bơm đèn. Muỗi và côn trùng vây quanh ngọn đèn, một số bị chết thiêu, xác vương vãi quanh đèn.
- Bác sĩ Viết ơi ! Tối nay thật bực mình…
- Phải ! Hai năm nay y tá Vân làm dưới quyền tôi, anh ta là một người có lương tâm nghề nghiệp nhất mà tôi được gặp trong thời gian phục vụ xứ này. Nay anh ta mất mạng một cách bất ngờ hết sức vô lý, còn tôi, tôi lại cũng không mấy hy vọng cứu thằng bé, dù tôi cố gắng…
- Bữa nay, tôi thấy anh xuống tinh thần lắm đó, Viết ơi ! Không nên ! Chúng ta là đàn ông mà !... Đừng nghĩ là sự cố gắng của anh vô ích, biết đâu…
Đột nhiên, ông ta quay lại, ra lệnh cho Yago :
- Này, con đi coi chừng bầy thú một chút đi Yago !
- Vâng !
Yago nói và quày quả đi liền. Giọng Mặc Lâm lần này thấp xuống :
- Này bạn thân ! Anh quên ta còn đụng đầu với những trường hợp tồi tệ hơn… Anh quên chuyện… cách đây ba năm rồi sao ?
- Đâu mau quên vậy ? Nhưng hồi đó trường hợp thằng bé đâu đến nỗi tuyệt vọng như hiện giờ ?
- Không ! Trí nhớ phản anh đó, cũng tương tự, tôi đoan quyết như vậy.
Bác sĩ Viết cãi :
- Tôi chả thấy giống nhau chỗ nào hết, ngoại trừ một điểm : tôi nhặt nó ở ven đường và nó cũng bị thân nhân chối bỏ, đem hiến nó cho thần chết mà thôi.
- Nó cũng thập tử nhất sinh, trong nhiều tháng mà anh đã giúp nó chiến đấu với thần chết, và cuối cùng anh đã thắng…
- Tôi chỉ gặp may, nhờ nó phần lớn : nó có một sức khỏe đặc biệt…
- Và bây giờ, nó trở thành một cậu trai dũng cảm, công anh lớn lắm đó, anh Viết ạ !
San hết sức tò mò, cậu thắc mắc vì những lời lẽ úp mở của đôi bên, cậu đoán là họ đang nói về Yago, bạn thân cậu, song không dám chắc lắm, cho đến khi bác sĩ Viết vui vẻ nói :
- Nó trở thành dũng cảm như ngày nay là công anh, anh đã đem nó về nuôi !
- Nhưng tôi không có quyền hạn gì đối với tử thần…
Cha San cười xòa :
- Thôi, hai người cứ xô qua, đẩy lại như vậy để làm gì ? Tôi thì tôi nói là hai anh đều có công lớn đối với nó, đúng hơn !
San hiểu ngay quả thật họ nói về Yago. Giọng Mặc Lâm tràn thương cảm :
- Nó không có gia đình nữa kể từ buổi sáng họ vứt nó ở ven rừng kèm với gậy chống và thực phẩm. Nếu nhờ một phép lạ nào mà nó được sống sót, bộ lạc nó vẫn không dung chứa nó nữa.
- Dã man quá ! Tôi không tin…
Cha San kêu lên, Mặc Lâm ngắt lời ông :
- Chưa hết đâu : nó phải đi biệt tích ở một vùng khác, vì nếu mà họ nhận ra nó, họ sẽ tiếp đón nó bằng những mũi tên tẩm độc dược.
San bồi hồi xót xa cho số phận Yago, nhưng định mệnh bi thảm của Yago có một điểm ngộ nghĩnh trùng hợp với San : hai người đều phải bỏ tên cũ, đặt tên mới, một đằng là do chính thân nhân chối bỏ, một đằng là do bắt buộc, để bảo toàn sinh mạng.
- Thôi, tôi về đây ! Ngày mai sẽ tính lại. Sáng mai, các anh đến chứ ?
Bác sĩ Viết che tay ngáp dài, nói. Mặc Lâm :
- Dĩ nhiên, tôi sẽ ghé lại anh trước khi lên đồn, chắc Cát sẽ hành động…
- Anh tin thế ư ?
- Phải ! Anh ta còn trẻ, hơi bất nhất một chút nhưng không phải là một tên hèn.
- Được ! Mai ta sẽ gặp nhau nhé ? Chúc các bạn ngủ ngon !
***
Khi cha con San và Mặc Lâm sắp đi ngủ, bỗng từ rừng sâu vọng lại một hồi trống dồn dập, cấp bách. Cha San nhìn Mặc Lâm có ý hỏi, ông ta trấn an bạn :
- Chắc dân làng báo tin cái chết của y tá Vân. Không có gì đâu mà anh lo. Cứ ngủ yên, Vệ ạ !
Nhưng ông chợt đổi giọng :
- Ủa, lạ chưa ? Hình như… Yago ! Con nghe kỹ coi, hình như là có tin mới nữa, phải không ?
Ông ta nhìn Yago trong lúc cậu trai da đen lắng nghe thông điệp. Yago chưa trả lời vội trong lúc chủ cậu ta nóng nảy trông thấy.
- Sao ? Cái gì ? Mày nghe rõ hử ? Mày hiểu hết chứ ? Lại một vụ lộn xộn chi đó hả ? Mà y như có người da trắng chen vô nữa, phải không ?
- Thưa không ! Không phải vụ lộn xộn giữa dân bản xứ. Đó là một người da trắng lạ mặt, một người du lịch hay đi săn chi đó… thưa, anh ta đang leo lên đồi, băng ngang Katiola.
- Chắc gã ta muốn mua đồ gốm chớ gì ? (quay sang cha San, ông giải thích) Anh biết không, phụ nữ bản xứ làm đồ gốm bằng thứ đất sét rất đặc biệt, nó bóng nhẵn đến nỗi khách hàng không thể đoán ra nó bằng chất gì ? Gỗ, kim khí hay là đất sét… Ủa ! Yago, ta nói chuyện mặc ta, con cứ nghe tin chứ ! Sao ? Tin tức đến đâu rồi ? Tên da trắng đó có vẻ muốn đến đây không ? Hình dáng nó ra sao ? Nó có bị rắc rối chi chăng ?
- Thưa, nó nhỏ bé hơn những người da trắng khác, khoảng trung niên, nó đang mặc cả mua thú rừng.
Mặc Lâm nhảy nhổm lên :
- A ! Thôi ta biết rồi, đó là thằng Lịch, thằng quỉ sống. Ta ngỡ nó chết rồi kia chứ. Thế nào nó cũng đến đây.
Ông ta đưa mắt cho cha San, nụ cười cũng như vẻ điềm tĩnh cố hữu biến mất. Mặt ông sầm lại, ông đưa tay kéo mái tóc – một thói quen để che giấu xúc động – lặng lẽ, không nói gì thêm. Cha San gặng hỏi :
- Lịch là ai vậy ? Anh ta người nước nào, anh biết không ?
- Tôi không biết được điều này, hắn thạo tiếng Anh, chuyên buôn thú rừng, có giao dịch mua bán với tôi vài bận : mua sư tử, nai đem về Luân Đôn, có khi thì nói mang về Ham-bua. Nhưng tôi không tin hắn, tôi, thì tôi cho hắn là một trong những tên vô tổ quốc lang thang khắp trái đất, làm bất cứ nghề gì để thủ lợi, không cần biết việc đó nên làm hay không. Đó là hạng người đánh mất lương tri từ khi chưa đến tuổi trưởng thành. Anh hiểu ý tôi chứ ?
- Hiểu đôi chút…
- Tôi không tin hạng người này. Nhưng không sao, ta có thừa thì giờ, anh Vệ ạ !
San và Yago trở vào chỗ của mình. Con báo Baou đã có mặt từ lâu thì phải : nó nằm trên nệm cỏ, mình quấn kỹ trong chăn. Hai chú khỉ ôm chặt nhau gần đấy. San thắc thỏm hỏi bạn :
- Yago ! Anh có tin là nay mai người da trắng tên Lịch đến bắt cha con tôi không ?
- Dễ dàng không ? Đâu có chuyện đó, bạn ? Muốn bắt được cha con anh, hắn phải giết tôi và ông Mặc Lâm kìa.
- Nhưng tôi hỏi anh : Lịch có ý định đó không chứ ?
- Làm sao tôi biết được ? Có thể có và cũng có thể không. Nhưng anh yên bụng đi : tôi còn sống, không để ai đụng đến móng chân anh đâu. Chúng ta có cung tên, cha nuôi tôi có súng, anh quên sao ?
- Phải ! Nhưng tôi vẫn lo lo làm sao ấy !
- Thôi đừng lo, ngủ đi tốt hơn. Mai hẳn nói chuyện.
***
Yago đánh thức San giữa lúc cậu đang ngủ say. Nó giục giã :
- Lẹ lên ! Ông chủ đã lên đồn rồi. Dậy uống cà phê rồi ăn bánh bắp nghe ? Ngon lắm, nghe !
San nuốt vội vàng bát cà phê nóng và nhai vội cái bánh tráng làm bằng bắp. Con khỉ nhỏ lanh lẹn phóc lên vai Yago, nhưng Yago kéo nó xuống, dỗ dành :
- Ê ! Bữa nay không phải là đi chơi ! Mày phải coi chừng nhà !
- Vậy ta đi đâu ?
- Anh có phải là bạn tôi không ?
- Dĩ nhiên.
- Vậy thì đừng hỏi, hãy đi với tôi, anh sẽ biết. Thắng ngựa giúp tôi, mau !
- Ta đi ngựa hả ? Ông Mặc Lâm có rầy không ?
- Không biết. Trong lúc này, tôi muốn quên ông ấy giây lát. Nhanh lên ! Đưa dây cương cho tôi. Được, nắm cứng mũi nó và thắt lại. Khi mình thắt yên, nó phình bụng ra. A ! Tốt ! Anh khéo tay đó!
- Trời ơi ! Ngựa tôi ở Ba Lan cũng do tôi thắng chớ ai, anh coi thường tôi quá, Yago ạ !
- Thôi, lên yên ! Chúng ta phải nhanh lắm mới được. Ô ! Không ! Ta đi tắt trong rừng kia.
Con ngựa thật khỏe, qua khỏi cánh đồng cỏ lớn, Yago cho nó phi nước đại và giảm dần tốc độ đến rừng, lên đồi. Từ xa, San trông thấy những soukala của làng Daka với những bức tường đất đỏ chói. San đoán là Yago muốn đến làng Elovi, và nó có vẻ hết sức nôn nả. Vốn thuộc đường, nên nó dong ngựa băng qua suối chỗ cạn nhất, một cách dễ dàng, rồi thì rừng gai, bụi rậm…
Yago cho ngựa đi chậm lại để lấy sức. Giọng nghiêm nghị, nó bảo San ;
- Nếu chúng ta chưa làm lễ huyết thệ, tôi không dám đưa anh theo chuyến đi này đâu. Chúng ta xuyên làng bằng lối sau, còn họ thì họ đi đường chính.
San nhận ra đúng là cái làng hôm qua đã bắn tên độc vào xe, giết chết Vân, song cậu không kịp mở miệng thì Yago đã lại tiếp :
- Tôi phải báo tin cho dân làng biết…
San lạ lùng hết sức : Yago đã được người da trắng cứu sống và trừ mầu da, nó không khác họ chút gì. Họ bảo bọc nó, dung dưỡng nó trong lúc bộ lạc và tất cả thân nhân khai trừ nó, đem nó hiến cho thần chết giữa lúc nó đang bệnh thập tử nhất sinh, và nó biết chắc chắn là nếu nhận ra nó còn sống, bộ lạc sẽ đón nó bằng những mũi tên có ngạnh tẩm thuốc độc. Thế mà chính nó, hôm nay lại đi báo cho những người có hành động độc ác này về dự định của Mặc Lâm ; thật là khó hiểu. Yago biết rằng bạn đang thắc mắc, nó giải thích :
- Không ai ghét tôi, họ là đồng chủng của tôi. Họ phải làm theo luật lệ của bộ lạc. Tuy không được họ nhìn nhận và muốn giết chết nữa, tôi vẫn thương họ. Anh phải hiểu tôi !
Và giọng hãnh diện, nó tiếp :
- Bộ lạc tôi can đảm có tiếng, bắn giỏi lắm, anh ạ ! Mũi tên của họ cũng có hiệu quả như một viên đạn của dân da trắng.
San hiểu rồi ! Bạn cậu ở cả hai phía : phía người đồng chủng đã sinh ra nó và người da trắng đã cứu sống, nuôi dưỡng nó.
- Tôi hiểu anh ! Nhưng tôi chỉ sợ việc này lộ ra thì ông Mặc Lâm sẽ giận anh.
- Làm sao cha nuôi tôi biết được ? Chỉ có một người biết, đó là anh, không lẽ anh lại…
- Hãy tin tôi ! Chúng ta là bạn mà, Yago !
Đôi bạn nắm tay nhau. Yago cho ngựa phi nhanh hơn và bảo bạn :
- Ở Elovi này dân chúng chỉ sợ phù thủy thôi. Ngoài ra…
- Đầu óc anh chỉ chứa rặt chuyện phù phép tà ma.
Yago nghiêm giọng :
- Anh chưa rõ đó. Rồi có ngày anh sẽ thấy nhiều việc… Chà ! Sắp đến làng rồi đó ! Ta buộc ngựa vào một gốc cây rồi leo lên đồi. Không ai thấy ta đâu. Anh cứ đứng yên đợi tôi ở đây nhé ?
- Vậy chớ tôi không thể đi với anh sao ? Anh sợ gì ?
- Không, tôi không sợ gì hết, nhưng tôi ngờ là anh không muốn đi với tôi, chớ nếu anh muốn thì tốt quá. Đi ! Đi với tôi ! Không ai hại anh đâu.
San bỗng giật mình vì nhận thấy bạn không mang theo cung tên, không cả con dao vẫn đeo cạnh sườn theo thói quen mỗi khi ra ngoài.
Hai đứa leo lên dốc, cách những căn lều chừng trăm thước. Yago dừng lại, hú to lên :
- Yo ! Yo !
Và cứ thế rất nhiều lần để báo hiệu cho dân làng khỏi hốt hoảng hay nghi kỵ. Lũ trẻ con đang tụm lại chơi đùa liền cung cúc chạy về nhà, vài người đàn bà ló mặt ra rồi lại thụt vào, nấp kín. Bọn đàn ông dạn dĩ hơn. Từ xa, Yago dùng thổ ngữ Lobi nói chuyện với họ rồi mới tiến lại gần. Vài giây sau, một đám đông vây quanh hai người, tuy nhiên họ kiên nhẫn đợi tộc trưởng đến. Khi ông ta xuất hiện, San ngạc nhiên thấy một lão già mặt mũi nhăn nheo, tóc bạc trắng, răng rụng sạch, vừa đi vừa bào hột kola trên một miếng thiếc có đục lỗ. Ông ta đưa đôi mắt sáng quắc nhỏ bé nhìn san dò hỏi. Yago thao thao nói, trong lúc tù trưởng vừa lắc lư cái đầu bạc trắng, vừa bập bập đôi môi đỏ chót chất kola. San chả hiểu ngô khoai gì về những mẩu đối thoại giữa hai bên, nhưng cậu nghe hai tiếng Mặc Lâm lặp đi lặp lại rất nhiều lần.
Mọi người nhốn nháo bàn tán rồi chia ra thành nhóm nhỏ, bọn trai tráng để lộ nét giận dữ trên mặt, song tù trưởng khôn ngoan cố làm cho họ dịu bớt đi.
San có dịp ngắm kỹ bọn người hiếu chiến đồng chủng của Yago : anh nào cũng vạm vỡ, rắn rỏi, mặt đầy sẹo, ngoại trừ mảnh da dê quấn ngang hông, họ hầu như trần truồng, dáng bộ hung hăng, gan góc. Yago cũng có vẻ hãnh diện khi đọc được ánh mắt khâm phục của bạn, giọng nó chững chạc :
- Anh xem đó ! Nếu Thiếu Tá Cát đến một mình, không có ông Mặc Lâm, chỉ đi với lính của ông ta thì e khó trở về toàn mạng. Ngược lại…
San không mấy quan tâm đến lời Yago, cậu theo dõi cuộc thảo luận đang sôi nổi của dân làng : những kẻ gan góc nhất cướp lời viên tộc trưởng, giơ cao nắm tay, trừng mắt nhìn về phía đường lớn trong dáng bộ quả quyết. “À, họ nhất định đón tiếp súng mút cơ tông bằng mũi tên có ngạnh tẩm độc dược đây !” San tự nhủ. Rồi thì cậu thấy – theo tay chỉ của bạn – lũ trẻ con, nhỏ hơn cậu và Yago nữa, chạy đi nhận khí giới phần chúng : cung và giáo nhọn. Đó là thứ khí giới lợi hại sau cung tên, một thứ giáo ngắn có thể phóng vào mình con sơn dương đang chạy cách ba chục bộ hoặc trong lúc giáp chiến với trâu hay lợn rừng.
- Họ phát khùng rồi đó, anh ơi !
- Chà ! Hai bên đánh nhau hử ?
- Chớ sao ! Còn cách nào hơn ?
Dân chúng đã tản mác dần, không phải họ đi trốn mà đến vị trí chiến đấu : leo lên những cái thang bằng thân cây dựng sát tường. Lên sân thượng, họ nấp sau lũy đất, tên hờm sẵn trên cung, xuyên qua các lỗ châu mai.
Thật ra, trong thâm tâm, Yago chỉ muốn cứu đồng chủng của mình. Nó mong mỏi rằng khi nghe đến hai tiếng Mặc Lâm, dân chúng sẽ không ứng chiến – dù rằng họ ứng chiến, nó hãnh diện hơn – Tội nghiệp nó : nó bị giằng co giữa đôi bên, thương cả Mặc lâm lẫn dân làng.
- Đến đây ! Bạn !
Yago nói và kéo tuột bạn đi. Hai đứa băng qua công trường vắng, chỗ mà gà và dê đủng đỉnh dạo chơi trước những soukala sắp sửa biến thành pháo đài trong chốc lát. Ngay trụ cờ tế thần, một căn nhà đất làm như hình bát úp, trên tường treo đầy những di vật của các dã thú bị sát hại : ngà voi, sừng tê giác, trâu rừng, sơn dương. Yago lặng lẽ kéo bạn đi dọc theo hành lang dài ngoắt ngoéo, vào trong. Phải một lát sau, San mới quen với bóng tối, nhưng Yago thì không, nó có đôi mắt tinh tường đặc biệt như có thể xoi thủng bóng đêm nên chỉ một giây sau là nó tìm ra thứ cần : cái trống ! San chưa từng thấy thứ trống trận này, làm bằng thân cây đục thủng, hai đầu được bịt lại bằng những tấm da đóng đinh gỗ rất chắc. Bây giờ thì San đã thấy, không chỉ một mà hàng tá trống như thế, và giữa lúc cậu còn ngạc nhiên, chưa hiểu dụng ý của Yago thì nó đã nhanh nhẹn lôi xuống một cái, một cái cao to gần bằng người nó, không quên đem theo một cái dùi.
Rồi nó bắt đầu nện mạnh dùi lên mặt trống. Đột nhiên, tiếng hò reo trên các sân thượng và tiếng nguyền rủa của dân làng im bặt đi. Yago không giải thích nhưng San đã hiểu : nó phải tin cho Mặc Lâm – đang trên đường lớn tiến vào làng – biết rõ dân làng đã phòng thủ kỹ càng, nó không thể để cha nuôi lọt vào ổ phục kích của họ, nó muốn cứu cả hai bên.
Tiếng trống thì thùng vang dội cả một vùng. Khi Yago ngừng tay thì cũng có tiếng động cơ xe tiến đến.
- Trời ơi ! Họ đến rồi !
San hoảng sợ kêu lên, Yago vội trấn an bạn ;
- Đừng lo ! Tôi đã báo tin rồi. Họ không mắc lừa đâu.
Chiếc xe của Đồn trưởng Cát hiện ra trên đồi rồi ngừng lại cách soukala đầu tiên chừng ba trăm thước. Những người lính mũ đỏ xuống xe sắp hàng, khí giới lăm lẳm trên tay song chưa tiến lên, vì còn đợi lệnh trên.
San gần như nghẹn thở : bóng dáng cao lớn của Mặc Lâm hiện ra, sừng sững, súng cát bin trên tay, đầu trần, để lộ mái tóc hung đỏ, ông chững chạc tiến tới trong lúc từ các lỗ châu mai, những mũi tên thứ nhất xé gió bay đến tới tấp. Nắm chặt tay bạn, Yago run run vì lo cho cha nuôi, nhưng nó hết sức yên lòng thấy ông vẫn bình yên đi tới cạnh cây Hòa bình, thong thả treo cái súng lên cành cây và với dáng điệu trầm tĩnh, quả quyết, ông đến nhà viên tù trưởng.
Đó là một thói quen của Mặc Lâm, nhờ vậy, ông khắc phục được nhiều người, ngay cả kẻ thù. Ông tiến tới, tay không khí giới, trầm tĩnh như thể có thần linh phò trợ, chở che. Ông biết rằng toán lính phía sau tuy có súng song chưa lắp đạn. Nhưng không cần, ông đã dự tính hết mọi điều – chỉ trừ sự có mặt của con nuôi ông. Yago phóng tới, nhanh như những mũi tên thù địch, nó không thể đứng yên nhìn cha nuôi đi sâu vào cạm bẫy. Đến cành cây cha nuôi treo súng, nó giật lấy cái cát bin và chạy theo ông. Mặc lâm vẫn không mất bình tĩnh, tiếp tục bước lại gần những pháo đài bằng đất đỏ trước mặt, nhiều tiếng reo hò nổi lên như thể trợ lực với những mũi tên.
San cố gắng kêu bạn mà tiếng kêu tắt nghẽn trong cổ họng. Cậu lao tới, tuân theo bản năng, không suy nghĩ. Yago nâng súng lên, toan nhắm bắn trả để bảo vệ Mặc Lâm, nhưng ông gạt tay nó đi một cách cương quyết.
San trông thấy nhiều bóng đen lố nhố bên trong lỗ châu mai, những mũi tên phóng đến rít lên man rợ và Mặc Lâm vẫn không hề hấn gì.
Bỗng một ánh thép của ngọn giáo lóe lên, San chết lặng không kịp tránh. Nhanh như cắt, Yago nhào tới dùng thân mình làm bia cho bạn và rồi nó xô mạnh một cái, cả hai lăn trên đất, trong khi những mũi tên tử thủ tua tủa bay tới. Sau đó, San bất tỉnh, cậu không hay biết chi nữa.
***
Nhiều hình ảnh lẫn lộn trước mắt San, nhiều người cúi xuống nhìn cậu. Hình như có giọng nói lo ngại của cha cậu và của Mặc Lâm. San cảm thấy như bị bóng tối nặng nề đè nghiến xuống làm cậu ngạt thở, một thứ sức nặng lạ lùng vừa ẩm ướt vừa nóng bỏng. Miệng cậu có vị mặn của máu và cát lẫn lộn. Hình như mũi giáo đã đâm lủng đùi cậu ? Nhưng cậu không cảm thấy đau và cậu đã kinh hoàng, ngã xuống theo đà xô cùng sức nặng của Yago đè lên mình…
Cha cậu không hay biết chút gì về chuyện đêm đầu tiên San bị thương, Yago lẻn đưa một tên phù thủy đến chữa cho San, và sau khi lão lẻn đi ra Yago đã thức trắng đêm để canh chừng cho San. Có hại chi đâu : bác sĩ da trắng cứ chữa theo cách của người da trắng. Phù thủy da đen cứ chữa theo cách của người da đen, cốt là san được sống, Yago nghĩ thế.
San nghe lời bạn, nhắm mắt uống những thứ thuốc đựng trong cái bát bằng đất nung, có vẽ dấu hiệu thần bí bên ngoài. Lão còn đeo vào cổ San nào răng báo, nào lông voi, coi như đó là thứ bùa hộ mệnh linh ứng.
San được săn sóc đặc biệt trong căn phòng quét vôi trắng, một thánh giá gỗ treo trên đầu giường. Con Baou thì nằm ngang cánh cửa vào phòng để gác, khỉ Niki quấn quít ở chân giường, khỉ A-Ta cũng có mặt, với tia nhìn dò hỏi, ái ngại. San mê tỉnh, mê tỉnh nhiều lần. và mỗi lần mở mắt, cậu đều thấy Yago chăm chú nhìn mình bằng đôi mắt lo âu, mệt mỏi.
- Tôi không chết đâu, Yago ạ ! Anh hãy nghỉ đi một chút !
- Không ! Phong tục xứ này là vậy đó : phải thức canh người bị bịnh hay bị thương, nếu anh là tù trưởng thì còn phải cắt nhiều người canh gác. Nhưng ở đây, anh chỉ có mình tôi…
San cảm động, cố gắng nắm chặt tay bạn, nhưng cậu yếu quá, chỉ đưa ra cho Yago nắm tay cậu mà thôi.
Đúng theo truyền thống, Yago còn phải vẽ mặt trong lúc canh phòng cho bạn. Nhưng cùng một lúc, cậu bé da đen này cũng lại nấu ống chích và kim trên một cái đèn cồn, cậu canh giờ rất đúng và tiêm thuốc cho bạn theo lệnh bác sĩ y như một điều dưỡng lành nghề. Và cũng chính Yago, để giúp bạn đỡ buồn khi cứ phải nằm trên giường, đêm đêm đọc to cho bạn nghe từng đoạn trong cuốn truyện phiêu lưu mạo hiểm, chuyện của Mô-gô-ly, con sói rừng.
- Thôi ! Anh nghỉ đi ! – San giục – chuyện hay thực, nhưng tôi nghĩ chuyện chúng ta cũng ly kỳ không kém, phải không ?
Chương 06
Dù sống trong rừng thẳm, mọi người đều biết rằng chiến tranh sẽ bùng nổ nay mai. Từ khi San rời bệnh viện về nhà tĩnh dưỡng thì đêm đêm viên Đồn trưởng Cát và bác sĩ Viết lại trở về thói quen cũ : đến nhà Mặc Lâm để trò chuyện với mọi người. Trong phòng khách lớn, quanh ngọn đèn dầu hỏa mắc vào cái trính trên sà nhà như trong phòng một thuyền trưởng trên tàu thủy, họ thảo luận sôi nổi về thời sự thế giới – thế giới của dân da trắng. Và bởi thế giới ấy quá xa Kotokro cho nên cùng lúc ấy, ở công trường làng, thợ săn tụ tập chuyền tay nhau rượu kê, bàn chuyện mùa màng, săn bắn, chuyện dã thú v.v… Dân da đen không màng đến những khuấy động sôi nổi làm cho năm châu náo loạn, điên cuồng.
Chiếc xe thư mỗi tuần lễ một bận đem đến những thư từ, báo chí cho mọi người, mà trong số ấy, người mong mỏi nhất là cha San. Nhà Mặc Lâm nằm lưng chừng đồi như một đảo nhỏ giữa đại dương rừng rú. Đại dương ấy, gồm những làng xa hun hút, những đồng cỏ rậm, những soukala bí mật…
Rõ là một chốn đèo heo hút gió, xa hẳn nếp sống văn minh, tiện nghi của loài người. Trên đồn thiếu tá Cát có một cái radio song chỉ bắt được những làn sóng ngắn, mà năm ngày ba trận cứ trục trặc thường xuyên : những buổi truyền thanh từ Âu Châu bị mưa giông khuấy phá trước khi đến tận vùng này. Vì vậy, tin tức nhận được phần lớn là nhờ tiếng trống của dân bản xứ ! Phải ! Tiếng trống kỳ bí đó bất chấp gió mưa, giông bão, nó len tận những khu vực âm u, hẻo lánh nhất của Phi Châu. Khi thì là một tai nạn của chiếc xe hãng S.A.K.A., khi thì là nước dâng chết người, khi thì một người da trắng lảng vảng có vẻ khả nghi…
- Tên da trắng này không phải tài xế hay nhân viên của hãng, hắn là một tên bất hảo, nhân dạng đã được tả rõ cho khắp vùng, các đồn bót…
- Phi Châu cũng là nơi cho bọn gián điệp quốc tế dòm hành ư ?
- Đâu mà khỏi vết chân bọn chúng ? Chúng có mặt khắp thế giới với rất nhiều nghề để che mắt người ngoài : tôi biết một tên, nay đi tìm vàng ở Alaska, sống với dân Esquimaux, ngày kia lại đi tìm dầu hỏa ở Vénézuéla và rặng núi Andes.. Hắn từng đánh giặc ở Tây ban nha, buôn bán quanh vùng Địa trung hải ; đã sang Á rập, buôn nô lệ… đủ trò. Song việc chính…
- Những tên chó săn… chúng qua mặt cảnh sát như chơi.
- Nhưng chắc dễ gì qua mặt cơ quan Phòng nhì ?
- Tôi chán các cơ quan nhà nước, tôi chán giấy tờ, thủ tục hành chánh, vì vậy tôi chọn Châu Phi !
- Ông Mặc Lâm ! Ông đừng vội miệt thị chúng tôi, đừng tưởng không ai biết gì về ông, ngay như tôi đây, tôi làm gì biết dĩ vãng của ông ? Nhưng có người biết rõ : ông đã săn cá voi, đã buôn lậu với ai, và còn tiếp tục…
- Thiếu tá Cát ! Xin ông nói rõ hơn ! Ừ, thì tôi buôn lậu, nhưng tôi khác…
- Mặc Lâm ! Đừng nóng nảy như thế, tôi chỉ muốn chỉ cho ông thấy là các cơ quan của chúng ta mẫn cán, thế thôi. Hơn nữa, cấp trên họ còn biết rõ những năm đói kém như năm nay, chính ông đã xuất tiền riêng ra mua gạo để nuôi đám dân cùng khổ trong những soukala của vùng này. Họ cũng biết con khỉ Niki vẫn mang theo trong bao hàng lậu một số thuốc cần dùng cho bệnh viện của bác sĩ Viết, những thứ thuốc mà ông ta đỏ mắt chờ hàng tháng, những thuốc quí chỉ tìm thấy tại bên Anh.
San và Yago ngừng chơi cờ, theo dõi câu chuyện. Cha San hỏi Cát :
- Rồi sau tên da trắng đó ra sao ?
- À ! Tên da trắng bất hảo ! Người ta đã lầm mà loan tin là hắn chết, sự thực hắn bị bắt ở Katiola, một đêm nọ hắn trốn được, lẻn vào nhà xe của hãng S.A.K.A. ăn trộm một chiếc, đổ đầy xăng lái về hướng bắc. Tuy biết cầu bị gãy, giữa đêm tối hắn vẫn liều mạng qua sông. Đáy sông đầy đá, hắn bị kẹt trong ca bin – ít nhất người ta tưởng thế – Cái xe bị cuốn đi hơn trăm thước. Song sau cùng người ta khám phá ra mưu mô của hắn : người da đen lặn xuống, tìm ra cái xe trong một hốc đá, ca bin đóng chặt…
- Nhưng rỗng không ?
- Phải ! Khi xe đến thành cầu, không, khi xe đến con dốc đưa xuống cầu hắn thoát ra và cho xe lao thẳng xuống, rồi chạy vào rừng để đánh lừa mọi người.
Mặc Lâm xám mặt lại, ông cùng một mối lo với cha San. Cát hỏi ông :
- Theo ông thì hắn là ai ?
- Tôi nghĩ đến Lịch, tôi biết hắn, nhưng có trời chứng : tôi thành thực mong hắn chết trong tai nạn vừa rồi !
- Sao ông lại nghĩ đến hắn ? Có hàng trăm người làm gián điệp cho tụi Đức…
- Không hiểu tại sao, tôi có một thứ trực giác riêng…
- Quên, Ra-hi-ma có đến kỳ kèo với tôi, tôi đã tiếp nó tử tế, nó bảo ông uy hiếp nó…
- Cảm ơn thiếu tá, nó là thằng đê tiện. Nó chỉ quí có một thứ : Vàng ! Nó làm giàu trên sự đói khổ của dân, và nó đã gặp tôi. Tôi lại rất cần thứ vàng vụn đó, để gieo trên sông…
- Chúa ơi ! Gieo vàng trên sông ! Ông không đùa chứ, Mặc Lâm ?
- Không đâu, cũng như người ta gieo kê vậy mà ! Tôi phải kiếm cách nuôi dân, tôi biết là sông Bam ba rất giàu kim loại, nó lẫn trong bùn, nhưng dân chúng lại cho là vàng đó thiêng liêng không phạm đến được. Vì vậy, tôi phải giả vờ đem gieo một ít vàng trên sông cho họ chứng kiến, tôi cần lợi dụng lòng mê tín của họ mới có thể giúp họ trong mọi việc. Yago sẽ rỉ tai họ là tôi làm cho vàng mọc lan khắp sông và như vậy, vàng đó không thuộc quyền bầy hà mã mà họ coi như linh thần bất khả xâm phạm. Như thế, họ mới đủ can đảm đưa vợ con đến đãi vàng trên sông, không sợ hãi.
- Ông Mặc Lâm ơi ! Tôi chịu thua ông ! Ông là một phù thủy da trắng ! Tôi chúc may cho ông…
- Phải, tôi gặp may đúng hơn, tôi chả có tài cán gì đâu. Thiếu tá ạ ! Cách đây mươi năm, lúc tôi hụt hơi thuyết phục họ gieo lúa, họ có nghe đâu : đất đai mầu mỡ đó thuộc về hà mã, theo ý họ ! Sau cùng, tôi phải trồng cây lúa đầu tiên, mục đích để khuyến khích họ và tỏ ra chịu trách nhiệm nếu thần linh quở phạt. Vậy mà, họ vẫn cày cấy trong sự sợ hãi mấy năm ròng mới thôi.
San lắng tai nghe mê say. Cậu cảm phục ông già da trắng đa mưu ấy, ông có vẻ là một tù trưởng, một thủ lãnh. Quả anh tài xế Dĩ Vinh không nói ngoa.
***
Ngày hôm sau, từ Bobo, cái xe cà tàng mang thư tín đến cho Mặc Lâm kèm với một bó báo cũ mèm. Chính ở trang ba của một trong những tờ báo đó, cha San đọc được cái tin làm ông sửng sốt : ông già bán đồ cổ, bạn thân ông đã bị giết bí mật trong đêm. Sáng hôm sau, người ta thấy xác ông trong cửa hiệu, đồ đạc bị lục soát tung tóe. Song muốn cho con trai khỏi hoang mang, bác sĩ Vệ giấu biến chuyện này, và ông tiếp tục giúp bác sĩ Viết như cũ, như không có gì làm ông lo ngại.
Ngày thứ ba kế đó, trên đường về sau khi từ biệt bác sĩ Viết, cha San bị một viên đạn ghim vào vai. Tai nạn này làm cho Mặc Lâm sôi sục như vôi sống gặp nước lã. Trái lại, cha San hết sức bình tĩnh :
- Không ai thù oán tôi, chắc là một thợ săn làm lạc đạn…
Mặt nhợt nhạt, cha San nằm dài trên băng ca trong lúc Mặc Lâm hò hét gia nhân ầm ỹ. Cha San còn cố gượng đùa :
- Đừng làm to chuyện, Mặc Lâm ! Anh tưởng tôi sắp chết sao ?
Nửa giờ sau, bác sĩ Viết hấp tấp đến mang theo y cụ. Sau khi khám vai nạn nhân, ông tuyên bố :
- Phải múc đạn ra ngay, nó còn kẹt ở trong.
- Có phạm đến xương không ?
- Ồ, không ! Tôi tin là không ! Anh yên chí !
Trong lúc bác sĩ Viết loay hoay với vết thương, cả San, Yago, lẫn Mặc Lâm đều quay đi hướng khác. Mặc Lâm mím môi, cau mặt, khi thì hút thuốc liên hồi.
Nghe bác sĩ Viết kêu to : “Xong rồi đây !” mọi người nhất loạt thở phào nhẹ nhõm và cùng ào tới. San suýt khóc khi thấy cha mắt nhắm nghiền, hơi thở yếu đuối, tóc dính bết vào thái dương, nhưng Mặc Lâm vội trấn an cậu :
- Đừng sợ ! Cha con đã vượt khỏi sự hiểm nguy rồi.
Song ông vẫn không quên đòi bác sĩ Viết đưa cho mình viên đạn quái ác. Cầm trong tay, mắt ông sáng lên một cách kỳ dị, ông gằn từng tiếng :
- Bác sĩ Viết ! Ông đã chịu tin tôi chưa ? Viên đạn này không phải do thợ săn – tất cả thợ săn ở Kotokro đều không có thứ đạn này, lại càng không phải do tay một người da đen. Họ không bao giờ có thể sát hại bạn tôi. Đây là đạn của tên da trắng khốn kiếp…
Bác sĩ Viết đưa ra một nhận xét phù hợp với lời Mặc Lâm :
- Tôi đồng ý với anh, viên đạn phải do một kẻ đứng xa, rất xa bắn đến…
- Tôi lấy làm lo : Phi châu không che chở nổi bạn tôi thì tôi còn mặt mũi nào…
- Anh đừng lo. Ban chiều chúng tôi đã thảo luận kỹ điều này. Vệ sắp về Âu Châu. Công trình nghiên cứu của anh ấy phải tiếp tục…
- Có cần thiết không ?
- Rất cần thiết.
- Nhưng hiện anh ấy đang…
- Không sao, vết thương không đến nỗi nào, anh ấy sẽ chóng bình phục. Anh không nói ra nhưng tôi biết là anh ấy đang băn khoăn về cậu con trai. Đem nó đi thì nguy hiểm, anh cần rảnh tay…
- Tưởng gì, tôi cam đoan sẽ chăm sóc nó tận tình.
- Anh tốt lắm. Nhưng hãy gác mọi việc chờ anh ấy mạnh sẽ tính sau.
San nghẹn ngào nghĩ đến lúc cha rời Phi châu bỏ mình lại đây cho Mặc Lâm. Ông sẽ trở lại ? Vào lúc nào đây ? Liệu ông có thể tránh khỏi những lằn đạn của bọn gián điệp bủa vây như màn lưới ? (vô tình, Yago đã tiết lộ cho bạn hay vụ ông già bán đồ cổ bị ám sát đăng trong báo) Rồi lão bộc Bách, vú Tam A thân tín… chừng nào cậu mới gặp lại các người này ?
Yago sẽ sàng nắm tay bạn, an ủi :
- Đừng lo ! Có ông ấy và tôi ở cạnh anh. Cha anh sẽ trở về. Nếu ông chết thì ông đã chết vì viên đạn kia rồi, ông dài số lắm, anh tin đi ! Có thần linh phò trợ ông mà.