3. Những Con Số
Ba vẫn thường cốc vào đầu cu Tý mà la lên :
- Trời ơi ! Sao mà mày dốt thế hả Tý ? Thực tao chịu, không làm cho mày tính được hai với hai là bốn. Thế mà cũng học lên lớp nhì thì lạ thực.
Rồi Ba quay sang Má :
- Hay mấy cô mấy thầy nó cộng điểm nhầm ? Chứ thực tôi thấy nó dốt quá cỡ rồi đó. Ai đời chỉ có mỗi cái phân số mà nó cũng không làm nổi.
Ba thở dài, chán ngán nhìn cu Tý đang cúi đầu, sợ sệt. Cuốn vở nằm lơ đãng trên bàn, mấy dấu gạch đỏ của ba chằng chịt như những vết roi hằn lên tâm hồn thơ dại, nguệch ngoạc của những hàng chữ non nớt.
Cu Tý cũng biết mình dốt toán. Dốt ghê lắm. Không bao giờ cu Tý có một điểm tốt về toán chạy, mà cũng chưa bao giờ cu Tý được sung sướng ngắm hai con số 1 và 0 tròn trĩnh, nằm thân ái bên nhau, cạnh bài toán làm ở lớp. Quả thực cu Tý dốt toán quá. Chả thế mà ba phải bỏ thì giờ dạy cu Tý học; chả thế mà ba đã phải nản lòng. Ba vốn là một kế toán viên của một hãng buôn lớn trong thành phố. Suốt ngày, những con số chạy ngang dọc trong óc ba, chạy trên bàn tính, chạy trên mấy cuốn sổ dày cộm ! Vậy mà ba không hề rối trí tí nào. Cu Tý phục ba sát đất. Ba tài thực. Cho cu Tý ngồi chừng 15 phút đồng hồ thôi, là cu Tý đã thấy mệt, đã thấy nhớ thằng Minh, thằng Khoa, nhớ con đường xi-măng láng bóng, những hòn bi ve đủ mầu tha hồ lăn, nhảy, đùa giỡn trên đó. Và cu Tý quên cái đáp số mà cu Tý đã loay hoay tìm kiếm.
Ba vẫn thường bảo với cu Tý, cũng như với má và bà con là hồi nhỏ ba giỏi toán lắm cơ. Lúc nào ba cũng đầu lớp về môn toán. Ba cộng, trừ, nhân, chia nhanh như máy, ba nhớ rất rõ bình phương của một con số, ba nhớ hết đến những gì liên quan đến kết quả mà bài toán của ba có thể đem đến được. Ba quả thực là một thần tượng mà cu Tý vẫn hằng ao ước được trở thành y như thế. Cu Tý tự hỏi : « Tại sao ba giỏi thế mà mình lại dốt ghê vậy nhỉ? » Cu Tý làm sao trả lời được, đó là cả một bí mật chỉ có Thượng Đế mới trả lời được cho cu Tý. Nhưng cu Tý lại không biết điều ấy, cu Tý tin ba phải có một bí quyết nào đó. Cũng như cu Tý giỏi luận là nhờ ba bắt cu Tý đọc sách, những cuốn như « Em luyện Việt Văn », những truyện ngắn trẻ em nho nhỏ, vài tờ báo nhi đồng mà ba đã lựa chọn. Ba không ép, cu Tý cũng đọc hết. Sao cu Tý vẫn thích đọc truyện hơn làm toán. Còn Ba thì chỉ suốt ngày cộng cộng, trừ trừ, ngay cả buổi tối, sau khi ăn cơm xong, ngồi đọc báo, ba cũng chỉ chú ý đến số và số. À, hôm nay thứ ba, báo mới đấy nhỉ. Sao ? Hôm nay gạo lên bao nhiêu một tạ rồi ? À, 530đ, vàng xuống rồi đấy mình à, chỉ còn 9860đ thôi. Quân ta hôm nay đánh hăng ghê, bên mình chết có 3 mà bên địch đến 20... Chỉ có chừng ấy con số, thế mà ba đọc lên, cu Tý cũng thấy rối cả óc rồi.
Má bình tĩnh hơn cu Tý nhiều, bà ngồi nghe chăm chú, bàn góp một câu :
- Ừ, gạo như thế cũng chả lên mấy, hôm nọ em mua...
Cu Tý thôi, chả còn nhớ má mua bao nhiêu lon, một lon mấy đồng nữa. Đâu có ăn thua gì đến cu Tý. Những điều cu Tý đang đợi chờ là trang trong của tờ báo, ở đó có một góc cho nhi đồng, có truyện hnững anh hùng trong nước, có truyện kể những gì đâu ở bên Tây, bên Tàu. Cu Tý khoái nghe truyện Rô-banh đề boa (Robin des Bois), chuyên David Crocket, những truyện cổ tích, vui cười. Cu Tý đọc không sót một bài nào, có khi cu Tý lấn sang cả phần đất của người lớn, cu Tý đọc « Thần phong A Tỷ », đấu phép này, đấu kiếm này. Ba thì ba cấm tiệt, không cho cu Tý có quyền tự do xâm lăng như thế. Cu Tý cũng đâu có muốn thế. Tại đọc hết, mà cũng vẫn còn buồn, cu Tý mới... phạm lỗi đấy chứ. Bởi đọc không liên tục, cu Tý không hiểu những truyện dài lòng thòng ấy nó kết cấu như thế nào nữa. Lâu rồi, cu Tý cũng quên đi.
Mưa mà nằm trong chăn, trùm đến ngực, đọc truyện bằng hình : Mickey, Donalt, Tintin thì tuyệt không chê vào đâu được.
Tuy nhiên, ba không nghĩ thế. Vấn đề làm ba băn khoăn hoài là cái dốt toán của Tý. Ba không muốn một người như ba, nắm trong tay cả sự thành bại một hãng buôn có thể gọi là lớn nhất thành phố, mà lại có thằng con dốt toán vô số kể như vậy. Tuy ba bảo cu Tý không biết cộng hai với hai, sự thực cũng không tệ đến thế. Cu Tý chỉ vô tâm lúc làm toán thôi, nghĩa là cu Tý có thể cộng 16 với 15 thành 30 không chừng. Mà cu Tý chả thấy thiệt hại gì mấy. Chị Hai nhà cu Tý thường hay ăn bớt 2 đồng tiền chợ mỗi ngày, vậy mà lúc tính cho má chị cộng làm sao vẫn đủ 100đ tiền chợ như thường. Má có trách gì đâu ? Cu Tý chỉ mới sai có mỗi một con số mà ba đã đe đánh đòn, bất công thực !
Dù sao, cu Tý không oán ba tý nào. Ba chỉ bực mình khi dạy toán cho cu Tý thôi, còn thì lúc nào ba cũng hiền và vui vẻ với cả nhà. Cu Tý thương ba, thương má ghê vậy đó. Nhưng thương thì thương, cu Tý vẫn hằng mong ba tha cho cu Tý học toán mỗi buổi chiều đi. Cu Tý chỉ đi học buổi sáng thôi. Buổi chiều của lớp khác. Chả là vì học sinh thì đông mà trường ốc thì hiếm. Mỗi sáng cu Tý học bốn giờ đồng hồ, từ 8 đến 12 giờ trưa. Cu Tý thích đi học hơn, có bọn thằng Minh, chơi vui ghê lắm. Vui hơn ngồi nhà, rối óc với mấy con số của ba. Trước khi đi làm, lúc nào ba cũng để sẵn một bài toán số học và một bài hình học để cu Tý làm. Tối về ba chấm bài, giảng lại cho cu Tý. Được một tháng, cu Tý có tiến hơn trước chút đỉnh. Nhưng thích thì cu Tý chả thích tí nào hết à. Giá ba thay hai bài toán bằng cách cho cu Tý đọc truyện, như truyện « Bạch Tuyết và 7 chú lùn » chẳng hạn, rồi tối ba bắt cu Tý kể, thì thích hơn nhiều. Cô giáo Hiền dạy cu Tý vẫn thường khen cu Tý láu, ăn nói duyên dáng tệ...
Chiều nay cũng mưa. Mưa từ suốt tuần nay. Má đã tìm soạn lại chồng áo len cũ cắm cúi mạng lại những nơi sút chỉ hay lỗ thủng vì gián cắn. Cu Tý bắt đầu thấy lạnh về. Mưa mới đầu mùa mà đã lớn. Nước tuôn như thác.
Con nước chảy từ máng xối xuống cái rạch con, chảy vào ống cống nước cuồn cuộn như giòng sông nhỏ.
Tuy ngồi học, cu Tý vẫn ngắm làn nước bạc trắng, sóng gợn, trông mạnh mẽ mà thích mắt làm sao ấy. Cu Tý nghĩ đến một dòng sông, cu Tý nghĩ đến một chiếc thuyền. Ừ nhỉ, giá có một tờ giấy, xếp làm đò thả lên con nước thì hay quá. Con bé Thúy, em cu Tý, chắc là phải thích. Con bé vẫn phục tài xếp hình của cu Tý. Xếp sòng mà !
- 7 với 8 là, 7 với 8 là... là mấy nhỉ. Quái, mình chả nhớ gì hết. Xem nào !
Cu Tý xòe tay ra đếm :
- 7 rồi nhé, này 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 vậy 7 với 8 là 15, viết 5 nhớ 1...
Tiếng mưa vẫn ào ào trên mái, tí tách nhỏ xuống đất cứng, gió nữa. Cu Tý tính mãi vẫn nhầm. Cu Tý buồn quá.
Con bé Thúy đã ra đứng trước cửa, đưa bàn tay bụ bẫm bé xíu của nó, hứng những hạt mưa chảy liên miên, xuyên qua kẽ tay chụm lại vụng về, và rơi xuống đất. Con bé có vẻ buồn vì phải chơi một mình, chốc chốc nó nhìn về phía cu Tý, xem anh nó đã xong chưa.
Thường lệ, cu Tý có lâu lắm cũng chỉ hai giờ đồng hồ là xong. Vậy mà hôm nay ngồi suốt một giờ, cu Tý chả làm gì ra hồn cả. Cu Tý thèm tắm mưa, nhất là thèm thả thuyền giấy. Cu Tý mà xếp thì phải biết, ăn đứt thằng Minh, thằng Khoa. Cu Tý chấp luôn cả thằng Dũng ở đàng bác Huyên nữa đấy. Cái thuyền giấy làm cu Tý bồn chồn. Mưa muốn nhẹ đi, cu Tý sợ mưa tạnh thì làm sao con nước của cu Tý chảy nữa.
Cu Tý nhìn trong phòng, má không có ở đấy. Có lẽ bà ngủ rồi cũng nên. Chị Hai chắc ham mấy câu vọng cổ. Cu Tý ngoắc bé Thúy :
- Ê !
Con Thúy sung sướng vì có bạn, chạy về phía anh nó.
Cu Tý ra dấu cho bé Thúy lại gần. Nó nói nhỏ vào tai con bé :
- Mầy có muốn thả thuyền không ?
Mắt con bé sáng lên, gật gật đầu. Thằng bé kiêu hãnh. Nó biết con Thúy cũng phục tài nó :
- Mầy đi kiếm giấy đi. Tao làm xong bài này, tao xếp cho.
Má vẫn mắng cu Tý hoài về chuyện mày tao với em, nhưng cu Tý thấy thích gọi như vậy, nó vừa có vẻ thân mật vừa có vẻ ra lệnh, oai lắm. Ba vẫn gọi cu Tý bằng mày đấy, và cu Tý thấy ba vẫn thương cu Tý. Tiếng « mày » của ba nghe êm ái chứ không cộc cằn như ông Tư mập gọi bà vợ ổng.
Cu Tý lại cúi xuống bài toán. Thật chán. Đến đâu rồi nhỉ. Cu Tý quên rồi. Nó lại bắt đầu mò mẫm : 7 với 8 là 15 viết 5 giữ 1...
Quái, cái con bé đi lâu ghê mà vẫn chưa đưa giấy cho người ta xếp thuyền. Trời tạnh mất còn gì.
May cho cu Tý, trời lại bắt đầu mưa lớn trở lại. Nước lại xuôi dòng... Mãi sau, bé Thúy mới trở lại, tay cầm tấm bìa màu xanh. Thúy bảo thế mới cứng thuyền khó lật ! Cu Tý cũng tạm bằng lòng. Vì quả thực, ngoài cách xé vở, cu Tý chả biết đào đâu ra một tờ giấy... ngon lành như thế.
Hai anh em cặm cụi làm hồi lâu mới xong. Chiếc tam bản, có cả mui trên có cả ông lái đò nằm trong lòng thuyền nữa. Cu Tý bảo ổng trốn mưa nên mới nằm như thế. Sau đó, cu Tý chạy trước, bé Thúy chạy sau. Hai anh em tiến đến « Dòng sông Vĩnh Biệt » của chúng. Cu Tý trịnh trọng đặt nhẹ chiếc thuyền xanh xuống dòng nước chảy xuôi. Mạn thuyền hơi lắc lư, rồi êm ái xuôi theo con nước chảy vào ống dẫn nước. Cu Tý sợ mất thuyền, chạy ra lượm lên. Lần này đến phiên con Thúy hạ thủy cái « chiến hạm đơn giản ấy ».
Cu Tý miệng nói huyên thuyên, kể cho con Thúy hàng chục truyện chắp vá chỗ này chỗ kia. Con Thúy nghe say sưa, và trong khối óc bé bỏng của nó, những thác nước, rừng sâu bắt đầu lên tiếng hát. Cu Tý cứ vừa kể vừa làm động tác vừa cho thuyền cập bến, rồi lại chuyển bến. Con Thúy cứ nghe, cứ cười, cứ tưởng tượng... Và trong bàn học cu Tý, mấy con số nằm dở dang vẫn cứ mở ngỏ như thế. Cu Tý quên béng đi hai bài toán mà nó phải nộp cho Ba trước khi Ba đi làm về.
Mãi đến lúc nghe tiếng máy nổ quen thuộc, cu Tý mới giật mình. Thôi chết rồi, hai bài toán chưa xong. Cu Tý chạy ù vào nhà, để con Thúy ngồi ngơ ngác với chiếc thuyền giấy xanh ướt nhẹp.
*****
Bước vào phòng, trước nhất ba thấy là giấy tờ nằm ngổn ngang, trên bàn, dưới đất. Thôi, có đứa nào lục soạn bàn của ba rồi. Đứa nào vậy ? Ba vừa đi làm về nên thấy vậy, ba bực mình ghê lắm. Thế là liều quá, gan quá rồi ! Con với cái, tò mò ! Ba giận lắm nhưng ba cố nén, phải xem có đúng là mấy đứa lục soạn không đã, hay là ăn trộm, vô lý, má ở đấy, chị Hai đấy. Cả hai đứa nhỏ nữa !
Ba cởi áo mưa, móc mũ lên giá, rồi lại bàn giấy. Bằng này, đơn này, thư này, bao nhiêu là thứ nằm vô trật tự. Ba đã sắp xếp chúng mất công không biết bao nhiêu. Vậy mà trong có vài giờ đồng hồ vắng nhà, đã ra thân thế như vậy đó. Có đáng giận không ?
Ba gọi lớn :
- Cu Tý !
- Dạ !
Tiếng « dạ » của cu Tý nó mới thảm làm sao thực trái ngược lại với giọng của ba, vừa hằn vừa đe dọa. Cu Tý nghe như có cả tiếng roi vút trong tiếng gọi ấy, nó xanh mặt, run rẩy.
- Vào đây !
Ba lại hét lên, lần này có vẻ gay gắt hơn, cu Tý lò dò bước vào, mắt lấm lét nhìn khuôn mặt đỏ gay của ba. Trước mắt nó, giấy tờ ngổn ngang. Nó quả thực chưa hiểu có chuyện gì.
Vừa lúc ấy con Thúy đi vào, tay cầm chiếc thuyền giấy màu xanh sũng nước. Thôi, đúng là con bé Thúy rồi, tai hại bạc triệu !
Ba cũng thấy tờ giấy trên tay con Thúy. Ba biết rõ hai đứa con yêu dấu của mình là nguyên nhân đích thực của vụ rối ren trong bàn ba.
Khỏi nói, cu Tý và bé Thúy bị nằm sấp ăn mỗi đứa bốn roi đích đáng. Thường, cu Tý đã ghét mấy con số, lần này cu Tý lại ghét thậm tệ. Mỗi lần giáng ngọn roi xuống đôi mông dầy thịt của cu Tý, ba lại đếm :
- Một roi, cho nhớ lần sau đừng có ham chơi.
- Hai này, lo mà học. Không học sau này đi ăn mày con ạ.
- Ba này, ba cấm bọn bây lục soạn bàn giấy của ba. Xấu lắm, biết không ?
- Bốn này, còn tái phạm tao khỏi có cho tụi bay đi học nữa. Ở nhà mà quét nhà, nấu cơm còn hơn !
Cu Tý thấy ê ẩm. Hiếm khi ba đánh đau đến thế. Tội nghiệp con Thúy không dám khóc lớn. Nước mắt cứ lăn xuống hai chiếc má bầu bĩnh, miệng mếu xệch. Cu Tý thương em quá.
Ba đánh xong, quay vào phòng. Má đi theo ba. Cu Tý quàng tay qua vai em. Con bé òa khóc. Cu Tý khóc theo. Lỗi tại cu Tý cả. Nếu cu Tý cứ lo làm toán, nếu cu Tý đừng ham chơi, nếu cu Tý dừng rủ bé Thúy, thì đâu đến nỗi...
Khóc chán, hai anh em lăn ra ngủ.
Má đi theo ba vào phòng, nhưng chẳng dám làm gì chỉ đứng tần ngần ở cửa. Ba cúi xuống, lượm mấy tờ giấy rơi xuống đất. Đánh con xong, cơn giận nguôi đi, ba hết cả bực mình, thong thả lượm, sắp lại đơn từ cho ngăn nắp.
Má đến gần :
- Mình để em sắp cho.
Ba từ tốn :
- Thôi được, để đấy tôi. Mình không biết đâu, xem hai đứa nó tắm rửa chưa, cho nó ăn đi. Má quay ra. Hai đứa đã ngủ, mắt còn ngấn nước. Môi con Thúy thỉnh thoảng trĩu xuống thành cái mếu, trông thực đáng thương. Má ôm lấy hai đứa, và ngồi yên như vậy lâu lắm.
Ba vẫn ngồi ở trong phòng. Tờ giấy mà bé Thúy lấy xếp thuyền vốn là tấm bìa ba dùng để bọc mấy cuốn vở hồi ba còn nhỏ. Ba ngồi thừ người, tay lật lơ đãng mấy trang vở đặc những hàng chữ non nớt. Những cuốn vở này bà nội đã cất kỹ cho ba, để ba có kỷ niệm mà nhớ.
Bà nội nói như vậy. Ba nhớ làm sao nét dịu dàng của bà. Lúc ba còn bé, bà đã dạy ba học, bà đã ngồi hàng giờ, nhắc nhở ba làm luận, ba vẫn dốt luận, không làm sao mà làm cho hay. Ba còn nhớ lúc học lớp nhất, mỗi lần đến giờ làm văn là ba khổ không biết bao nhiêu. Cứ ngắm mấy đứa con gái cúi đầu viết như bất tận, ba vẫn thường tự hỏi trí óc của chúng sao dồi dào thế. Bà nội vẫn hằng khuyến khích ba. Bà nâng niu những cuốn vở mà ba vừa học đến trang cuối. Bà cất thật kỹ lưỡng cho ba.
Trên những trang vở lấm mực nhòe nhoẹt, mấy con số bà sửa cho ba, hoặc mấy bài luận bà đã gà cho ba làm, khiến ba bồi hồi.
Ba giỏi toán nhưng ba không giỏi luận. Sao ba cứ bắt cu Tý phải giỏi toán trong khi cu Tý đã sẵn giỏi làm những bài văn duyên dáng ? Ba cũng nhớ bà nội không đánh ba vì chuyện học bao giờ. Nhiều lúc ham chơi không chịu làm bài góp cho thầy giáo, ba đã nhờ bà nội làm hộ. Bà đã nắn nót cho chữ thực xấu đi như chữ của ba, để thầy giáo đừng biết.
Những hình ảnh cũ cứ tuần tự diễn ra trong đầu ba, sống động như vừa xảy ra từ hôm qua, ba cứ ngồi giữa đống giấy tờ như thế không biết bao lâu. Mãi đến lúc má vào, nhẹ nhàng ngồi bên cạnh ba, đặt tay lên vai ba nhỏ nhẹ :
- Mình thay áo quần đi thôi, còn ăn tối nữa.
Ba giật mình. Thì ra ba còn mặc áo quần đi làm. Chân mang giày vớ chưa kịp tháo, cà vạt vẫn còn tròng quanh cổ. Ba đã quên khuấy mất.
Ba thong thả thay áo quần, để mặc má sắp xếp. Ba hỏi :
- Hai đứa đâu ?
- Nó ngủ rồi.
Má cúi đầu. Ba ân hận :
- Thế là chúng nó nhịn đói. Mai tha hồ réo ăn.
Ba nghĩ :
- Chiều mai, chúa nhật, phải cho chúng đi chơi mới được.
Ba nghĩ đến vùng đồi cỏ xanh mượt, nơi bà nội nằm yên nghỉ ngàn đời. Ba tưởng tượng mấy cha con nhảy nhót trên đó, ba như ngửi thấy mùi trầm thoang thoảng lan giữa mùi cỏ nội. Và ba tưởng tượng đến cu Tý liến thoắng và bé Thúy với cặp mắt sáng. Ba nói dự định cho má nghe, và ba nói như nói riêng cho ba :
- Chắc hẳn chúng phải thích lắm.