Chương 5
- Mưa đêm đông lạnh lòng người cô lữ và buồn làm sao tâm sự kẻ không... ư... ừ... nhà...
Anh bán sách vừa xuống xong câu vọng cổ, tiếng vỗ tay rào rào của đám trẻ chúng tôi vây quanh vang lên.
Sáng chủ nhật, anh em tôi được đi chơi tự do. Xóm nhỏ chả có gì cả, quanh đi quẩn lại cũng từng ấy ngõ, từng ấy hẻm, từng ấy nhà, từng ấy bạn bè- lũ trẻ lau nhau, chơi ú tim, chơi hình, chơi đáo... Sự xuất hiện của anh bán sách trong xóm tôi sáng chủ nhật này là một thình lình đầy thích thú.
Lúc tôi dẫn cái Trâm, cái Loan ra ngoài đường cái chơi với đám con của ông giáo sư Phủ, chúng tôi thấy một thanh niên lạ mặt đi xe mô-bi-lét chạy vào xóm. Phía sau chiếc xe gắn máy có đến hai ba cái thùng sữa (loại bằng giấy bồi như của mẹ tôi dùng để đựng báo). Cái Loan đoán:
- Ông ấy đi bán sữa thì phải? Ai mà mua sữa nhiều thế nhỉ?
Cái Trâm:
- Hộp nào cũng căng phồng thì không phải là sữa đâu. Không chừng ông ấy bán báo. Muốn tranh mối với mẹ mình chắc
Tôi:
- Không đúng đâu, bán báo thì phải ở ngoài đường chứ vào trong xóm, ma nào mua cho.
- Nhỡ ông ấy tưởng trong xóm bán chạy hơn...
- Ừ nhỉ, biết đâu chừng... Vậy mình chạy theo coi... nhé!
Ba anh em tôi chạy theo hướng chiêc xe gắn máy, lúc đó đã khuất ở một con hẻm nhỏ. Chúng tôi đến đầu hẻm, thanh niên lạ lại rẽ một hẻm khác mất dạng. Chúng tôi phải mất một lúc, quanh đi quẩn lại mấy ngõ hẻm, mới tìm lại được.
Lúc này, người lạ đang đứng giữa một đám trẻ. Anh ta trải hai chiếc áo mưa nhà binh ra khỏang đất trống gần cái giếng chung của xóm, xong xuôi, mới lại xe gắn máy bê ba cái hộp sữa lại gỡ dây.
Nỗi thắc mắc của ba anh em tôi được trả lời: anh ta bán sách. Thôi thì “trăm hoa đua nở”, màu mè, đủ loại, đủ cỡ: sách học, sách truyện, bài ca, nhạc... được bày có hàng trên hai tấm áo mưa. Xong xuôi đâu đấy, anh còn đợi cho đám đông đông hơn, nghĩa là có mặt cả người lớn trong xóm nữa, anh mới lấy giọng, xoa hai tay vào nhau trịnh trọng thưa:
- Thưa quý bà con cô bác, cùng các em học sanh, thật là vạn hạnh cho chúng tôi hôm nay được gặp bà con và các em ở đây. Trước hết, chúng tôi xin có lời chào tất cả...
Giọng nói của anh , tuy đã cố ra vẻ trang nghiêm, vẫn đầy tính chất diễu cợt sao đâu ấy, lũ trẻ chúng tôi tự nhiên có cảm tình, vỗ tay rào rào...
Anh bán sách mỉm cười, lại xoa tay nói tiếp:
- Hôm nay, chúng tôi về dây với mục đích giúp ích cho bà con và các em một món ăn tinh thần quý báu. Với bà con và các em dư giả, chúng tôi có sẵn những cuốn sách mới xuất bản, cam đoan đẹp và quý. Phần bà con và các em ít tiền bạc, chúng tôi có những cuốn sách loại bán ”son”, giá rất rẻ. Chúng tôi cũng không quên quý bà con ghiền vọng cổ ở xóm này, có đem một lô sách bài ca, các cô các cậu ưa tân nhạc thì có cả một rừng nhạc đây, tha hồ mà lựa. Về đây, chúng tôi tin tưởng sẽ được bà con và các em chiếu cố nồng hậu. Chúng tôi xin được cảm ơn trước về sự chiếu cố này... Và bây giờ, để làm quà cho buổi gặp gỡ này, chúng tôi xin được cống hiến quý bà con và các em một bài vọng cổ ... Bà con và các em có chịu không?
Lũ trẻ chúng tôi vỗ tay đôm đốp, vừa reo:
- Chịu!
- Ca cho mùi nghe anh!
- Vọng cổ sáu câu hay xàng xê đó?
- Im lặng đi, để anh ấy ca cho nghe!
Anh bán sách lấy một cuốn bài ca, ự ự lấy giọng rồi bắt đầu hát. Và anh đã được tán thưởng khi vừa xuống xong câu vọng cổ. Dân trong xóm có đến hơn nửa là người miền bắc, nhưng đó không phải là nguyên nhân khiến cho bộ môn cải lương, vọng cổ kém phổ biến. Mà còn trái lại là khác. Dân di cư xem ra cũng thích cải lương lắm , cứ đến giờ đài phát thanh có chương trình cổ nhạc Nam phần y như rằng mấy nhà mở máy trước và mở to hơn cả là mấy nhà dân Bắc ! Có hơi khó hiểu thật đấy, nhưng đã ai giải thích được tại sao nhiều người di cư ăn phở bỏ giá, nhiều người Nam khen”thịt cầy số dách” đâu nào. Và đã ai phân tích được tâm trạng “sợ phở” của mẹ con tôi, ngay cả bố tôi nữa!
Anh bán sách vẫn tiếp tục hát:
- ... năm tháng lang thang với manh áo bạc màu... thế nhân ôi cả đô thành rộn rịp có ai còn nhớ đến em đâu, đêm từng đêm thức trắng canh thâu, vai áo rách nước mưa thấm lạnh, đời của em là chuỗi ngày u ám cạn tâm tình sao chẳng cạn dòng châu... ơ... ơ...
Nghệ thuật câu khách của anh bán sách xem ra cũng khá. Sau bài vọng cổ làm quà, anh được chiếu cố tận tình. Người mở hàng là ông Bảy, một tay lục huyền cầm nổi danh trong xóm. Ông mua năm cuốn bài ca vọng cổ, nói để dạy con cháu hát chơi. Ông khen anh bán sách:
- Giọng của anh nghe cũng khá đó, sao không đi làm kép hát?
Anh bán sách cười:
- Làm kép hát rồi ai đi xuống đây ca cho bà con nghe?
Sau ông Bảy là ông Tâm, ông mua cho thằng Thiện cuốn tập đọc lớp năm, loại sách bán “son”, có hai chục. Bọn trẻ chúng tôi không tiền, vài đứa ưng ý cuốn sách, bản nhạc nào đó, chạy về nhà xin tiền ra mua. Những đứa không mua cũng được cho lật xem. Anh em tôi xúm lại bên chồng Thế giới tự do màu sắc thật hấp dẫn.
Bỗng nhiên, chúng tôi cùng giật nẩy mình vì tiếng quát:
- Này! Khôn hồn thì bỏ cuốn sách xuống!
Mọi người, kể cả anh bán sách cùng hướng về tiếng quát. Tôi thấy anh Ngọc với vẻ mặt hầm hầm đang chỉ tay vào một đứa trẻ lạ, có lẽ thằng bé ở ấp bên kia sang chơi.
- Thấy người ta bày bán hàng không để ý rồi định cuỗm không đấy hở? Trả lại cho người ta mau!
Thằng bé riu ríu nghe lời, trả cuốn sách về chỗ cũ, mắt lấm la lấm lét. Tôi lo thầm cho nó, chỉ sợ anh Ngọc nổi nóng tát cho một cái hoặc đạp cho một đạp thì khốn! Nhưng may cho nó, anh Ngọc hôm nay hiền. Anh nói:
- Từ giờ trở đi thì chừa cái thói ăn cắp ấy đi nghe! Tao mà bắt được lần nữa thì nhừ đòn...
Thằng bé được tha, liếc chừng anh Ngọc, anh bán sách và mọi người rồi lẩn mất. Bấy giờ anh bán sách mới đến bên anh Ngọc bắt tay cảm ơn:
- Cảm ơn anh nhiều lắm, không có anh tôi bị mất cuốn sách rồi. Thú thật là tôi không ngờ lại có đứa dám trộm sách...
Vừa nói, anh vừa liếc qua một lượt bọn trẻ chúng tôi. Anh Ngọc đã nhận ra anh em tôi, anh nói với anh bán sách:
- Thằng bé vừa rồi không phải ở xóm này đâu anh bạn à... Trẻ xóm này tôi bảo đảm, hiền lắm...
Anh bán sách:
- Không dám, nào anh cho tôi cái hân hạnh được biết tên?
- Ngọc, tôi tên Ngọc, tùng sự ở Tiểu Khu...
- A... anh ở mãi dưới Tiểu Khu cơ à... anh xuống tận đây chắc để thăm bà con? Hay nhà anh trong xóm?
- À, tôi đến đây thăm một người quen...
Rồi anh vẫy anh em tôi:
- Tấn,Trâm, Loan à, theo anh về bố bảo...
Anh bán sách nhìn chúng tôi:
- Thì ra đây là các em của anh?
Anh Ngọc:
- Vâng, chúng nó là em tôi đấy...
Anh bán sách chạy ngay lại chỗ chúng tôi. Anh ngồi xuống hỏi cái Trâm:
- Anh thấy em thích mấy cuốn Thế giới tự do này lắm, phải không? Đây này... (Anh vừa nói vừa quơ tay chọn ba cuốn)... anh tặng ba anh em mỗi em một cuốn về coi chơi nhé... Coi chán thì lấy bao tập, hách lắm đo nghen...
Cái Trâm không dám nhận. Anh bán sách giơ trước mặt tôi, tôi cũng không dám nhận, đưa mắt dò ý anh Ngọc Anh Ngọc nói:
- Anh ấy cho thì cầm lấy đi...
Bấy giờ cái Trâm mới đưa tay ra nhận, nó lí nhí:
- Cám ơn anh...
Tôi cũng nói:
- Cám ơn anh...
Anh Ngọc nói với anh bán sách:
- Thôi, xin kiếu anh nhé. Giúp anh được tí việc thì anh lại cho mấy đứa em tôi sách vở, phiền anh quá...
Anh bán sách vui vẻ:
- Có chi mà anh bận tâm... mấy cuốn Thế giới tự do có là bao...
- Anh còn ở đây lâu không?
- Cũng gần trưa rồi, có lẽ tôi cũng sắp sửa về...
- Thế chúc anh bán chạy nhé!
Anh Ngọc và anh bán sách bắt tay từ giã nhau. Chúng tôi đợi họ xã giao xong, theo anh Ngọc về nhà. Anh bán sách trở lại chỗ bán, giọng anh vang lên:
- Thưa quý bà con, bây giờ đã sắp đến lúc tôi xin phép giã từ bà con. Chúng tôi xin gửi lời thành thật biết ơn quý bà con đã mua giúp chúng tôi những cuốn sách, những tập bài ca, những bản nhạc. trước khi chia tay, tôi xin được cống hiến bà con một bản tân nhạc: đó là bản “Những đồi hoa sim”...
Tiếng vỗ tay của mọi người vang dội.
Anh em tôi theo anh Ngọc đi về mà tiêng tiếc sao ấy. Cái Loan hỏi anh Ngọc:
- Anh Ngọc mới xuống phải không?
- Ừ, anh mới xuống. Anh đố các em biết tại sao anh lại xuống vào hôm nay và lại đi gọi các em về không?
- Anh xuống chơi chứ gì?
Anh Ngọc cười hì :
- Ai chả biết xuống chơi... nhưng xuống còn việc gì nữa cơ?
- ...
Anh Ngọc chợt dừng bước, chỉ tay lên cánh tay áo trái. Tôi kêu lên:
- Anh Ngọc lên Trung sĩ rồi à?
Cái Trâm:
- Cái lon mới quá!
Anh Ngọc:
- Anh xuống khao cả nhà em đấy... Anh mua hai con gà, tha hồ mà ăn nhé.
Tôi nuốt nước bọt đánh ực một cái. Chao ơi! Lâu lắm rồi đấy nhé, tôi mới được ăn thịt gà. Tôi lại nhớ đến ngày xưa, những ngày thức ăn ê hề, ăn đến chán ớn...
Hai con gà anh Ngọc đem xuống thật béo. Mẹ tôi với cái Trâm, cái Loan xúm lại làm. Cái Loan còn bé quá, chưa làm món được , chỉ đứng đợi sai vặt. Cái Trâm đã giúp mẹ tôi được khá nhiều việc.
Phần tôi, bố tôi sai tôi lau chùi lại bộ bàn ghế cho thật sạch. Sau đó, tôi còn nhiệm vụ đi ra đề-bô mua bia cam, nước đá về nữa. Anh Ngọc ngồi nói chuyện với bố tôi thật vui vẻ.
Anh khoe chuyện giúp anh bán sách:
- ... không biết thằng bé con cái ai mà hư đốn thế... rình rình người ta không để ý là cuỗm cuốn sách ngay...
- Người bán sách không biết à?
- Làm sao mà biết được, mãi bán hàng... May mà tôi vừa đến và trông thấy... Anh chàng bán sách xem ra cũng biết điều, đã cám ơn rồi còn tặng ba đứa em nhà đây ba cuốn Thế giới tự do nữa...
- Chắc là dân trên tỉnh! Tôi thấy mấy người bán sách dạo vẫn hay bán ở chợ, phải vào trong xóm,chắc là bán cũng ế...
- Tôi thấy anh ta bán được lắm bác à...
- Lạ mà! Rồi cậu coi, xuống vài bận là chán ngay ... cái xóm này ấy mà, cứ xem gương xe phở của tôi thì biết, mấy hôm đầu bán chạy như tôm tươi, sau đó ế rạc ế dài, may mà dân ở bên ấp kia họ chưa chán đấy...
Có tiếng động cơ xe gắn máy chạy ngang của nhà tôi. Tự nhiên cả ba người - bố tôi, anh Ngọc và tôi- cùng nhìn ra ngoài ngõ. Tôi chỉ người chạy xe gắn máy nói với bố tôi:
- Anh bán sách đấy bố!
Anh bán sách có lẽ cũng nhận ra tôi và anh Ngọc, quay nhìn vào cười. Bỗng tôi thấy anh chạy xe chậm lại, nét mặt đầy ngạc nhiên. Và bố tôi chợt đứng bật dậy, chạy ra trước cửa:
- Ơ kìa! Thằng Phúc đấy phải không?
Anh bán sách đậu xe lại:
- Bác Khang, bác ở đây à?
Bố tôi:
- Tưởng ai đâu xa lạ, té ra mầy... Sao? Có gấp không? Vào nhà tao chơi nhé!
Anh bán sách tên Phúc dạ rồi dắt xe vào nhà tôi. Bố tôi giới thiệu anh Phúc với anh Ngọc:
- Thằng Phúc, trước kia, dạo tôi còn đi thầu, nó vẫn xin làm nhân công cho tôi đấy...
Anh Phúc vào nhà, thấy mẹ tôi đang lúi húi làm gà, anh đưa mắt hỏi bố tôi. Hiểu ý,bố tôi gọi mẹ tôi:
- Mẹ nó này, có thằng Phúc đến chơi...
Với anh Phúc, dù anh đã từng làm việc dưới tay bố tôi, nhưng anh chưa đến nhà lần nào, mẹ con tôi hoàn toàn xa lạ. Anh lên tiếng chào, mẹ tôi chào đáp lại, rồi lại cắm cúi vào việc bếp nước. Bố tôi kéo ghế cho anh Phúc, vừa rót nước trà, vừa hỏi thăm:
- Sao? Mày bây giờ phải đi bán sách à? Sao không đi theo những chủ thầu khác? Vợ con thế nào? Làm ăn khá chứ?
- Cám ơn bác, gia đình cháu vẫn như thường. Chỉ phải cái từ khi bác thôi đi thầu, cháu xoay sang làm cho mấy chủ thầu khác, họ khó quá, bắt bẻ đủ điều chứ không như bác, bởi vậy cháu nghỉ, đổi nghề... Nhờ trời, hàng cháu bán chẳng đến nỗi gì... Còn bác? Bác về đây làm ăn được chứ?
Bố tôi lắc đầu:
- Tao cũng đổi nghề, nhưng nghề của tao cực hơn của mầy nhiều. Tao đi bán phở...
Anh Phúc tròn mắt:
- Bác đi bán phở?
- Chứ gì nữa! Mày ngạc nhiên lắm phải không? Ở đời mà, lên voi xuống chó là thường... Nhưng bán phở thì đã sao?
- Trời mưa thế này chắc hàng không khá?
- Khá thế nào được mà khá. May mà cón có sạp báo nữa đấy, không thì đến ngáp dài uống nước lã với nhau cả nhà...
- Bác nói thế chứ...
- Mầy tưởng tao nói đùa đấy ? Tao đang định xoay nghề nữa đấy... Mà lần này có lẽ tao lại lên tỉnh, lên trên ấy may ra mới khá được, phố xá, bán buôn chạy hơn đây nhiều... Mầy xem trên ấy có cái nhà nào vừa vừa một tí, giới thiệu với tao, tao mua đấy...
Cái Trâm chõ lên một câu:
- Bố chưa trúng số mà!
Bố tôi:
- Cha mầy chứ! Đợi đến lúc trúng số thì đói rã họng ra rồi...
Bố tôi đã đổi lập trường rõ rệt. Trước kia bố tôi cố vui vẻ để thích nghi với nếp sống mới nơi xóm nhỏ này bao nhiêu, bây giờ bố chê bai bấy nhiêu. Thật phúc đức cho gia đình tôi, thế là chúng tôi có nhiều hy vọng rời khỏi nơi đây rồi.
Anh Phúc:
- Bác xem căn nhà của cháu trên ấy thế nào hả bác?
- Thế nào là thế nào?
- Nghĩa là bác xem chừng ... gia đình bác ở có vừa không ấy mà?
Bô tôi cười:
- Mày định bán cho tao đấy phải không?
Giọng anh Phúc trịnh trọng:
- Thú thật với bác, cháu lại thích ở vùng ngoại ô thế này hơn. Cháu định bán nhà từ ngày thôi việc cho mấy nhà thầu kia, nhưng chả ma nào mua cả... Phải chi bán được, cháu sẽ tìm mua căn nhà nào đó re rẻ một chút ở ngoại ô để lấy số tiền dư làm vốn buôn bán...
- Căn nhà của mày ở xóm 25 đấy phải không?
- Dạ...
- Căn nhà ấy thì ... (bố tôi gật gù)... tao xem cũng được...
- Cháu mới xin công-tơ điện đó bác...
- Thế à?
- Có mấy lá tôn dột, cháu cũng vừa thay...
Bố tôi cười mỉm:
- Mầy quảng cáo với tao đấy phải không? Quen giọng lưỡi bán buôn rồi chứ gì... Được ... để tao nghĩ lại... À, mà mày đã định giá cả chưa? Cho tao biết để tao còn lo chạy tiền chứ...
- Người ta có trả cháu bốn trăm ngàn...
- Bốn trăm ngàn cơ à?
- Dạ...
- Như vậy thì có lẽ tao phải đi vay mất... Nhưng mà thôi, chuyện nhà cửa để đó rồi mình sẽ tính sau, mày còn về đây bán sách nhiều bận nữa mà, phải không? Ờ , rồi mình sẽ tính với nhau... Bây giờ, tao hỏi thật điều này nhé? Trưa nay ở lại đây ăn cơm được không?
Anh Phúc ngần ngừ, bố tôi chỉ anh Ngọc:
- Tao mời thay cậu Ngọc đấy. Cậu ấy ăn khao mới lên lon bằng hai con gà, béo lắm...
Anh Ngọc vồn vã:
- Mời anh ở lại dùng bữa với tôi và gia đình bác đây luôn thể cho vui. Vừa ăn khao tôi lên lon, vừa ăn mừng buổi gặp gỡ của chúng mình hôm nay, anh bằng lòng nhé?
Anh Phúc từ chối không được, đành nhận lời. Bố tôi lấy tiền ra, sai tôi:
- Thằng Tấn đi ra ngoài đề bô mua sau chai băm ba, mỗi người chúng tao hai chai, mẹ con mày thì mỗi người một chai nước cam, nhớ mua kha khá vào một tí nhé...
Tôi cầm tiền chạy đi mua bia cam ngay. Những bước chân sáo của tôi thật vui. Vui hẳn đi rồi, sắp được ăn thịt gà này, và nay mai, sắp được lên tỉnh ở nữa. Xóm nhỏ ơi, tao sắp từ giã mày rồi...
Chương 6
Chúng tôi tiếp tục sống những ngày chờ đợi hy vọng trong cái xóm nhỏ nghèo nàn, thiếu thốn mọi tiện nghi này. Buổi gặp gỡ giữa anh Phúc và bố tôi quả là một tốt đẹp, một an bài của trời đất. Hai bên giá cả xem như tạm xong, chỉ chờ anh ấy tìm mua được nhà mới nữa là chúng tôi chồng tiền nhận nhà. Để lo lắng cho vụ này, bố tôi đã phải bỏ mất một buổi đi hỏi vay tiền nơi mấy người bạn quen ở Sài Gòn. Mẹ tôi vui hẳn ra, anh em tôi cũng thế, tươi tỉnh hơn bao giờ hết. Bố tôi cười bảo mẹ con tôi:
- Bây giờ hết oán tôi rồi nhé! Lên trên ấy có điện, có nước, lại gần chợ, gần trường, gần nhà cũ nữa. Thằng Tấn, cái Trâm, cái Loan có muốn gặp bạn bè cũng dễ. Mẹ nó muốn đóng hụi, đóng hè cũng tiện...
Mẹ tôi hỏi:
- Thế còn ông, ông nhất định mở tiệm sinh tố đấy à? Biết có làm được không?
- Tiệm sinh tố chỉ là phụ thôi, tôi phải tìm việc khác chứ. Nhưng lo gì chuyện ấy, cứ lên trên ấy được là đủ mừng rồi...
Vâng, cứ lên trên tỉnh được là mừng rồi. Tôi khỏi phải thèn thẹn mỗi khi nghe người ngoài gọi mình là con ông bán phở, con bà bán báo – Lên tỉnh, nhất định bố tôi chả sao đi bán phở được rồi, trên ấy thiếu gì tiệm to. Mẹ tôi nữa, mấy nhà sách đầy báo, mở sạp báo thì bán cho ai? – Ôi! Cứ nghĩ đến ngày dọn nhà, tôi lại nao nao trong dạ.
Sáng nay, ông Phát vừa sai con sang mời bố tôi trưa sang nhà ông ấy dùng bữa, ông ấy đãi mấy người láng giềng đã giúp đỡ trong cơn hoạn nạn. Dĩ nhiên, anh em tôi cũng được mời.
Và bây giờ, chúng tôi đã chễm chệ quanh bàn ăn với lũ con ông Phát, cái bàn tròn chẳng rộng là bao, bảy đứa chúng tôi ngồi chen nhau. Đấy là chưa kể hai đứa bé nhất, ông Phát cho ngồi cạnh ở bàn người lớn. thức ăn ê hề, gà, vịt, canh miến, mướp xào, nộm, nem, bún, ... Chúng tôi tha hồ gắp. Tôi, thằng Tài, cái Trâm, cái Hồng, thấy người lớn vừa ăn vừa trò chuyện, cũng bắt chước họ chuyện trò với nhau. Cái Trâm kể chuyện nhà tôi sắp dọn lên tỉnh. Cái Hồng:
- Nhà mày dọn đi thật hở? Mới đến đây có mấy tháng mà...
Tôi :
- Ở đây khổ quá, chả bằng một góc trên tỉnh...
- Chúng mầy đi, chúng tao ở lại buồn lắm...
- Thế lúc nhà tao chưa dọn đến, chúng mầy chơi với ai?
- Thì với bọn quanh đây này...
- Nhà tao đi, chúng mầy cũng có bạn rồi, còn kêu buồn gì nữa...
- Không phải! Chúng tao buồn là tại chúng tao phải xa chúng mày... Nhà mầy sao kỳ, mới dọn đến ở được mấy tháng lại dọn đi... Chắc tại trời mưa ngập lụt nên nhà mày sợ chớ gì?
Bên bàn người lớn, mấy người lớn cũng đang bàn chuyện trời mưa ngập lụt. Ông Hiền công chức nói:
- Theo tôi nghĩ, mình phải họp nhau lại mà bàn cách tránh lụt mới được, cứ để thế này thì thật khổ...
Ông giáo sư Phủ:
- Tôi cũng nghĩ thế, nhưng biết các bác khác có cho là phải không đã !
Bố tôi:
- Phải hẳn đi rồi! Tôi thì tôi còn cho rằng đáng lẽ chuyện này, các bác phải bàn với nhau từ lâu rồi kìa... Bây giờ mới bàn thì có hơi muộn tí...
Ông Tâm:
- Nào ai có thời giờ rỗi mà bàn với tán... Với lại, trước kia thấy chả có gì, mưa ngập thì tát nước ra, thì lau chùi, rửa ráy... Ai ngờ đâu mùa mưa năm nay lại có lắm chuyện, hết chuyện cái Loan ngã suýt nguy đến chuyện bác Phát gái qua đời... Tôi ấy hở? Có họp bàn gì cứ gọi tôi...
Ông Phát:
- Nhưng các bác, có bác nào đã nghĩ đến cách gì để tránh lụt chưa chứ?
Ông Phủ :
- Tôi cho rằng tại khu đất của xóm mình thấp quá, vậy chỉ có cách đổ nền cao lên là tránh được...
- Nào phải ai cũng như nhà bác mà đổ đất được...
- Tôi không nghĩ thế... Nếu tất cả xóm cùng bằng lòng, việc đổ đất chẳng có gì là khó đâu... Này nhé, mình góp tiền lại, chung mua đất mà lại mua nhiều, chắc chắn phải được rẻ rồi. Về công thì cứ bỏ một ngày, nhà này giúp nhà kia một tay, thế nào lại chẳng xong...
- Vâng, thì cứ cho là đổ đất không có gì khó đi... Nhưng đổ đất rồi lại phải nâng nhà lên nữa... Bác tính sao?
- Ờ... ờ nhỉ! vụ này mới khó tính đây chứ... Chả lẽ cả xóm cùng rủ nhau nghỉ việc cả tuần lễ mà nâng nhà...
- Nâng nhà xong lại phải sửa sang cửa giả, nhà nghèo thì tiền đâu mà sửa sang... Thôi bác ơi, đề nghị của bác xem không ổn rồi...
- Thế các bác nghĩ sao?
Ông Tâm :
- Không biết mình đề nghị ấp bên kia họ đặt ống dẫn nước ven đường ấp họ có được không? Tôi thấy phần lớn nước lụt trong xóm mình là nước ở phía bên kia đường tràn sang...
Ông Hiền lắc đầu:
- Đặt ống cống thì có thể được, nhưng tôi nghĩ rằng dù có ống cống, nước chảy cũng không xuể đâu. Phí của mà chẳng ích gì...
Ông Long :
- Thế thì còn biết làm sao nữa?
Bố tôi pha trò :
- Tôi thấy rằng mình nên ... gắp món ăn thì hơn... các bác à...
Mọi người cùng cười, đưa đũa gắp món. Ông Hiền vừa nhai, vừa hỏi bố tôi:
- À, tôi nghe nói bác Khang sắp dọn nhà đi, tin ấy có đúng không bác?
- Đúng đấy bác ạ. Chúng tôi sắp lên tỉnh...
- Chắc là bác chê cái xóm này rồi phải không?
- Tôi đâu dám chê, chẳng qua mẹ con nhà nó đòi quá, tôi phải chiều...
Ông Phủ :
- Bác đi thì xóm mất .. ăn phở!
Mọi người cười ồ, ông Phủ tiếp:
- Nhưng chắc cũng ít lâu nữa mới dọn nhà phải không bác?
- Vâng, chúng tôi còn đợi chủ nhà trên ấy mua được nhà khác...
Ông Tâm:
- Tôi nói điều này bác Khang đừng giận nhé...
- Bác cứ nói...
- Tôi đang cầu nguyện đấy bác à...
- Bác cầu nguyện gì?
- Tôi cầu cho người chủ căn nhà trên tỉnh của bác ấy, họ không sao mua được căn nhà nào cả...
Bố tôi cười. Ông Tâm tiếp:
- Nghiện phở của bác rồi đấy!
Ông Phát:
- Thôi , bây giờ mình trở lại chuyện lụt lội đi chứ...
Ông Hiền:
- Tôi vẫn giữ ý định tổ chức một buổi họp mắt đông đủ dân xóm để bàn về vụ này... Định nhờ nhà bác Phủ đấy, bác đồng ý chứ?
Ông Phủ :
- Được, tôi rất sẵn lòng... Bác Khang, bác tham dự chứ?
Bố tôi :
- Có chứ bác! Còn ở đây ngày nào, tôi còn là dân xóm này ngày ấy, các bác họp thì phải cho tôi tham dự chứ... Thế nào tôi chả giúp các bác được vài ý kiến...
- Thế thì hoan nghinh bác Khang quá. Vậy là đây mình có sơ sơ đã mấy bác rồi nhỉ? Bác Phát, bác Long, bác Tâm, bác Hiền, bác Khang và tôi, sáu người rồi... Mình mời chừng hai chục người nữa, nhà tôi có thể ngồi được đến ba chục người mà... Các bác nghĩ sao?
- Thế là tốt lắm rồi. Giờ đến ngày giờ... mình chọn một buổi sáng chủ nhật nào đi...
Buổi sáng chủ nhật được chọn, nhà ông Phủ tấp nập người ra kẻ vào. Ông Hiền lãnh nhiệm vụ đi mời khách, và ông đã mời được hơn hai mươi người, mỗi người đại diện cho mấy người lân cận, tất cả cùng đến họp mặt trong nhà ông Phủ.
Người lớn chỉ có từng ấy, nhưng trẻ con chúng tôi thì đông vô kể. Cái tin dân xóm họp ở nhà ông Phủ được loan truyền khắp mọi xó xỉnh, chả đứa nào lại không biết. Chủ nhật, không có việc gì làm, đùa nghịch thì cũng chán, cả bọn kéo nhau đến trước nhà ông Phủ xem. Lúc đầu chỉ chừng mươi đứa, sau kéo thêm dần, tôi ước chừng đên mấy chục. Xôn xao, ồn ào cả một khu chỉ do những cái miệng láu táu của lũ chúng tôi. Người đi đường ai cũng ngoái nhìn, tưởng đâu nhà ông Phủ có đám xá gì đó.
Cuộc họp khai diễn sau vài lời trình bày lý do của ông Phủ. Ông Hiền lên đưa ý kiến trước hết. Sau đó, ông kêu gọi mọi người có mặt góp thêm những ý kiến mới lạ hầu có thể đúc kết được một quyết định. Hai mươi mấy, gần ba mươi người lớn, đàn ông, đàn bà ngồi bên dưới bàn tán xôn xao. Rồi ông Lãng bước lên hỏi:
- Trước khi góp ý kiến, tôi có một thắc mắc muốn hỏi các bác đã chủ trương cuộc họp mặt này. Thắc mắc của tôi như sau : giả dụ như hôm nay, ở đây, mình đi đến quyết định chung của toàn xóm, thì rồi sau đó, mình sẽ thực hiện ra sao?
Ông Hiền như chỉ chờ câu này, bèn đáp:
- Xin cám ơn bác Lãng đã hỏi một câu rất thực tế. Về việc này, chúng tôi vẫn chưa có ý định rõ rệt, cách giải quyết sẽ tùy thuộc vào buổi họp hôm nay. Nếu toàn xóm quyết định một công việc cần đến sự góp công, góp của của mọi người, chúng tôi sẽ xin đi hô hào, còn như quyết định vượt khỏi khả năng của dân xóm, ta sẽ làm một lá đơn, cùng nhau ký tên và chuyển lên chính quyền xin giải quyết...
Mọi người xầm xì:
- Làm đơn thì cũng như không, chính phủ có bao giờ thèm đoái hoài tới đâu, họ còn phải lo bao nhiêu chuyện khác...
- Ý hẳn ông Hiền muốn phát động một cuộc tranh đấu như cuộc tranh đấu của dân xóm lúc mới chiếm đất?
Sau khi ông Hiền nói xong, ông Lãng lên góp ý. Rồi thêm nhiều người nữa. Ai nói cũng đúng, ai góp ý cũng phải, mà ai cũng còn thiếu sót để bị chỉ trích. Cuộc họp chưa đi đến đâu cả...
.... thì bọn trẻ chúng tôi nhốn nháo lên. Từ cuối đường cái, về phía tỉnh, một chiếc xe díp xanh trắng của cảnh sát chạy đến. Người cảnh sát tài xế đậu xe sát lề đường, một người cảnh sát dáng bệ vệ, ôm một cuốn sổ to bước xuống trước, theo sau là hai người khác, có lẽ là nhân viên dưới quyền ông ta. Cả ba người tiến lại phía nhà ông Phủ.
Bọn trẻ chúng tôi đứng dạt hẳn sang một bên, chừa lối đi cho ba người cảnh sát. Chúng tôi bảo nhau:
- Ông nào cũng đeo súng lục hết, khiếp quá...
- Không biết mấy ông ấy đến làm gì?
- Không khéo họ đến bắt bố mẹ chúng mình thì khổ...
Cảnh sát không bắt những người hội họp, họ chỉ đến lập biên bản buổi họp gần ba mươi người không có giấy phép. Ông Phủ, ông Hiền và bố tôi đứng ra điều đình, xin thông cảm. Viên cảnh sát chỉ huy lắc đầu nói :
- Thông cảm thế nào được. Các ông các bà hội họp không phép tắc gì cả, làm náo động cả một khu phố, các ông các bà tưởng ở đây không có luật pháp sao?
Bố tôi :
- Nhưng đây là một cuộc họp mặt thân mật của dân xóm để bàn về một ích lợi chung cho xóm chúng tôi...
- Tình là tình ... lý là lý... Chúng tôi chỉ biết làm phận sự...
Nói rồi, viên cảnh sát bảo bố tôi :
- Xin phiền ông cho chúng tôi lấy căn cước để làm biên bản trình cấp trên...
Bố tôi năn nỉ, nhưng viên cảnh sát một mực không chịu. Bố tôi đành móc ví lấy căn cước ra cho ông ta ghi tên tuổi. Kế đến là ông Phủ, ông Hiền, ông Phát... và tất cả những người có mặt trong nhà ông Phủ.
Lấy lý lịch xong xuôi, ba người cảnh sát bảo đám đông giải tán rồi lên xe ra về. Mọi người tản mác khỏi nhà ông Phủ nhưng ngay sau khi chiếc xe cảnh sát mất hút nơi cuối đường, tất cả lại tụ tập đầy đủ.
Mẹ tôi chứng kiến đầy đủ từ đầu tới cuối, chừng như lo lắng lắm, gọi cái Trâm, cái Loan ra xem sạp báo, rồi chạy ù lại bên bố tôi hỏi thăm :
- Giời ơi! Khổ chưa! họ lấy tên ông đầu tiên hở?
Bố tôi bình tĩnh :
- Không sao đâu, đầu tiên hay cuối cùng gì cũng thế thôi...
- Nhỡ họ cho là ông cầm đầu...
- Cầm đầu với cầm đuôi gì ! Mẹ nó về coi sạp báo đi, để mặc tôi...
Mẹ tôi đành trở lại sạp báo.
Ông Giáo sư Phủ ra vẻ hiểu biết, cho mọi người rõ :
- Xin các bác giữ bình tĩnh cho. Theo tôi biết, chuyện này chẳng có gì đâu. Bất quá họ gọi mình ra tòa, phạt mỗi người mấy trăm bạc là cùng. Các bác tưởng bỏ tù người khác dễ lắm sao?
Bà Hiển lo lắng :
- Ra tòa mà bác bảo là chẳng có gì à...
Ông Phùng :
- Biết thế chả đến họp với hành gì mà yên...
Kháo nhau một lúc, mọi người chia tay, ai về nhà nấy. Trong nhà ông Phủ còn lại bốn người: ông Phủ, ông Hiền, ông Phát và bố tôi. Bố tôi lắc đầu nói:
- Thế là thất bại hoàn toàn rồi!
Ông Phủ :
- Mình cũng sơ ý thật, giá mình báo cho Trưởng ấp biết một tiếng thì đỡ biết bao lôi thôi...
Ông Phát :
- Xem chừng nhiều người sợ lắm đấy.
Ông Hiền :
- Chắc rồi tôi lại phải một phen đi từng nhà các bác ấy giải thích cho họ hiểu, chứ không để họ sợ, còn làm ăn gì được... Thôi, mình chia tay chứ các bác...
Bố tôi bắt tay từ giã ông Phủ, ông Hiền, ông Phát. Thấy tôi đứng trước cửa, bố tôi vẫy:
- Về với bố!
Tôi nắm tay bố, bố tôi hỏi :
- Lúc nãy mày có thấy không?
- Con trông thấy hết...
- Mày có sợ không?
- Con chỉ sợ mấy ông cảnh sát bắt bố đi ...
Bố tôi cười. Tôi nói :
- Bố à...
- Gì?
- Nhà mình sắp dọn lên tỉnh rồi...
- Ừ, thì sắp dọn lên trên ấy rồi... Sao?
- Bố à...
- Mày định nói gì với bố thế?
- ... hay là ... hay là bố đừng thèm họp với họ nữa, nhỡ... thì sao?
Bố tôi chép miệng:
- Mày lo cũng phải... nhưng khốn nỗi, hàng xóm láng giềng với nhau... chẳng lẽ họ họp mình không tham dự... với lại, mày quên rồi sao, bố vẫn còn là dân trong xóm này mà...
Tôi ngước nhìn bố tôi. Đôi mắt bố tôi chợt ngời lên, miệng bố lẩm bẩm:
- Ừ... mình còn ở đây ngày nào là còn phải góp sức với dân xóm ngày ấy mới phải chứ... ai lại điềm nhiên tọa thị cho được...
Cái xóm nhỏ! Tao ghét mày lắm rồi đấy! Và nhất định tao sẽ thù mày đến tận xương tận tủy nếu chẳng may, bố tao vì mày mà phải khổ. Mày có biết không? Xóm nhỏ ơi!