Trời còn mờ mờ tối Hải đã thức dậy. Nhìn ra bên ngoài, đèn đường chưa tắt. Vài vì sao còn luyến tiếc đêm đen cố loé lên một cách tuyệt vọng trước những tia sáng đầu tiên trong ngày,
Hôm nay Hải cảm thấy mệt mỏi trong người khác thường. Đầu nhức như búa bổ khiến nó chóng mặt và chực té bổ xuống. Hải hốt hoảng đưa tay vịn vào phên vách và định thần lại. Tim nó đập mạnh, hơi thở có vẻ dồn dập. Một trạng thái kỳ lạ đưa nó vào một cảm giác mông mênh khó tả. Hải đuối sức gục đầu trên bàn. Trong đôi mắt lờ đờ, Hải trông thấy biết bao tia chớp lấp lánh như muốn phá tan ngôi nhà mong manh. Tai nó ù đi không còn phân biệt được khối âm thanh hỗn độn của một buổi sớm mai. Tiếng thùng thiếc khua động ngoài máy nước công cộng vọng đến tai nó hôm nay trở thành một chuỗi lùng bùng. Tiếng người gọi nhau ơi ới loãng dần ra…
- Thức dậy đi Hải.
Tư Hơn đã thức dậy từ lúc nào đứng bên Hải lay gọi. Hải mệt mỏi ngước mắt nhìn. Gương mặt Tư Hơn mờ ảo, chảy dài dễ sợ. Hải kinh hoảng ngồi bật dậy. Lạ lùng trước thái độ bất ngờ của bạn, Tư Hơn hỏi :
- Làm sao thế Hải ? Có chuyện gì vậy ?
Hải khó nhọc lắm mới nói được từng tiếng rời rạc :
- Hôm nay…tự dưng…chóng…mặt…quá.
Tư Hơn ái ngại :
- Coi chừng bệnh đấy. Mùa này mưa nắng bất thường, thời tiết độc lắm đó.
- Có lẽ…hôm qua mắc trận mưa ngoài chợ Sàigòn.
- Ngồi đây, để tao đi kiếm dầu nghe.
Nói xong Tư Hơn moi từ trong hộp đồ nghề ra một chai dầu nhỏ và bước tới gọi :
- Hải qua bên kia nằm tao đánh gió cho.
Hải mệt mỏi đứng dậy và thả người trên ổ rơm. Tư Hơn hì hục đánh gió cho bạn. Vừa kéo tay tới lui trên lưng Hải nó chép miệng :
- Trời ơi ! Gió nhiều quá, đỏ rần cả lưng. Mày mắc bệnh nặng lắm rồi đó nhé.
Nghe động, Bảy Gà thức giấc. Nó dụi mắt nhìn ngạc nhiên khi thấy Tư Hơn đánh gió cho Hải, nó hỏi :
- Bệnh hả ?
Tư Hơn gắt :
- Rõ ngớ ngẩn. Không bệnh chứ tao đang làm gì đây ? Mày ra tiệm thuốc tây ngoài đầu ngõ mua cho nó vài viên thuốc cảm. Nhanh lên nhé.
Bảy Gà lẹ làng nhảy xuống đất. Rời bỏ ổ rơm ấm áp nó hơi tiếc rẻ nhưng hôm nay đặc biệt hơn, nó không nằm nán lại như mọi ngày. Bảy Gà nổi tiếng là đứa thức trễ nhất trong bọn. Những đứa trẻ kia hôm nào trước khi đi làm cũng phải giật chân lay nó dậy. Lâu dần trở thành một thói quen. Bảy Gà phải đợi có người giật chân mới có thể mở mắt nổi. Thấy những giọt mồ hôi lấm tấm trên trán Hải, nó quên ngay cơn buồn ngủ còn kéo dài. Một thứ tình cảm thiêng liêng nào đó đã quấn chặt lấy chúng, những đứa trẻ không hề có một chút gì liên hệ huyết thống. Tình thương không phải chỉ nảy nở trong gia tộc mà nó có thể kết trái yêu thương ở bất cứ nơi nào. Trẻ con dễ cảm và ban phát tình thương một cách rộng rãi.
Sau khi Bảy Gà đi mất, Tư Hơn quay lại đứa bạn đáng thương. Trong số những đứa trẻ, Tư Hơn hiểu Hải nhiều hơn hết. Hai đứa có những lúc ngồi cạnh bên bờ sông Khánh Hội kể cho nhau nghe tất cả niềm mơ ước của trẻ thơ. Hải mơ ước cha mẹ sống lại để cùng nó sống êm ấm dưới mái nhà hiền hoà năm xưa. Tư Hơn mơ được thấy cha mẹ, hai người thân yêu nhất đời mà nó chưa hề biết mặt. Cha mẹ nó mất từ khi nó hãy còn quá nhỏ tuổi và ký ức không thể gợi lại cho nó một chút gì hình ảnh còn sót lại. Nó mơ hồ tưởng tượng gương mặt người cha thật nghiêm nghị nhưng chan chứa tình thương. Mẹ nó phải đẹp và dịu hiền như bà tiên Nhân Từ trong quyển truyện “ Nàng Công Chúa ngủ trong rừng “. Ôi ! Ước mơ của trẻ con, ước mơ tựa hồ như sương khói và vụt bay đi như một cánh chim trời. Ước mơ êm đẹp vừa đến rồi thì tan biến đi để mãi mãi trở thành là một thứ ngoài tầm tay với.
Tay chạm phải trán Hải, nó giật mình rụt lại và đưa mắt ái ngại nhìn Hải thiêm thiếp. Gương mặt trẻ thơ lột tả được tất cả những gì tinh khiết nhất. Gương mặt đó đã phải nai lưng ra đánh đổi mồ hôi, đòn vọt, để bù lại nhận được từng bát cơm hẩm hiu chan hoà nước mắt. Nhưng trong đó, trong vị đắng cay của nỗi xót xa thấm dần trên đầu môi, chúng tìm thấy một thứ tình cảm thiêng liêng : tình thương của những đứa trẻ mồ côi sống bấu víu vào căn nhà ẩm thấp. Chúng đã phải trả một giá rất đắt để được hưởng chút tình thương ấy.
Nhìn Hải nằm bất động, Tư Hơn nghĩ tới buổi đi làm hôm nay. Có lẽ Hải không thể ngồi dậy đánh giày và nếu ở nhà làm sao đủ tiền nộp mụ Năm ? Ngoài ra lấy ai săn sóc Hải ? Liên còn bé quá không đủ sức đảm đương công việc này. Còn như nó, ngồi nhà với bạn để ăn đòn à ? Thật khó giải quyết. Bao ý nghĩ dồn dập khiến nó bối rối.
Hải ú ớ gọi. Tư Hơn giật mình hỏi :
- Gì thế Hải ?
Hải mệt nhọc đáp :
- Sao tao chóng mặt quá ?
- Ừ ! Bệnh là thế. Mầy cứ nằm yên chốc nữa có thuốc vào sẽ hết ngay.
Hải ngạc nhiên :
- Tiền…đâu…mua thuốc ?
- Tao có. Hôm qua còn dư ít chục tao cất lấy phòng hờ có dịp dùng đến. May đấy chứ nếu không tụi tao biết lấy đâu chạy thuốc cho mày.
- Mày… tốt quá. Sao không giữ để ăn bánh ?
- Ồ ! Việc đó không đáng gì. À này ! Theo tao thấy, hôm nay mày nên nghỉ một bữa. Đi làm nguy hiểm lắm.
Hải ngẫm nghĩ một lúc rồi nói :
- Không… được đâu. Để khi hết mệt tao phải đi làm. Nếu không… nếu không má Năm đánh chết. Lấy tiền đâu bù vào ?
- Khó khăn là ở chỗ đó. Tao cũng đang nát óc suy nghĩ đây. Dầu gì đi nữa mày nên nghe tao, ở nhà là hơn.
- Phải rán chứ… Cố được chút nào hay chút ấy.
- À này ! Hay là tụi tao sẽ hết sức kiếm thêm cho dư tiền rồi góp lại đưa mày bù cho má Năm ?
- Liệu đủ không ?
- Tới đâu hay tới đó. Làm sao biết trước được.
Vừa lúc đó Bảy Gà về tới. Tư Hơn lấy thuốc và rót nước. Nó đỡ Hải dậy cho uống. Bảy Gà bỗng giật mình kêu:
- Chết rồi ! Sáng bảnh mắt ra chưa đứa nào đi làm hết. Chút nữa má Năm về còn thấy ngồi đây cả lũ là chết đòn.
Năm Nhắt thức giấc sau câu nói lớn tiếng. Nó vội vàng ôm hộp định bước ra ; không may cho lũ trẻ, vừa lúc đó mụ Năm ở sòng bạc về tới. Thấy lũ trẻ chưa đi làm mụ quát :
- Ủa ! Trưa trời trưa trắng mà chưa đứa nào đi làm cả. Bộ bữa nay nổi chứng rồi chắc ? Lẹ lên đi chứ. Sáng sớm chưa ăn roi chắc tụi bay còn lì.
Bọn trẻ run sợ vội quơ lấy đồ nghề bước ra cửa. Còn lại Tư Hơn ngần ngừ bên cạnh Hải. Mụ ngạc nhiên hỏi :
- Sao hai thằng bây chưa chịu đi ?
Rồi chợt nhận ra gương mặt tái mét của Hải trông thiểu não, mụ gằn giọng :
- Thằng Hải sao vậy ?
Tư Hơn ấp úng :
- Dạ…hôm nay…nó…bị…bệnh…
Hải sợ bị đòn nên ngắt lời bạn :
- Không sao cả má à. Con có thể đi được.
Mụ Năm gật đầu :
- Ừ ! Đi lẹ lên. Tụi bay chỉ có nước lười biếng không ai bằng. Bệnh hoạn gì đâu ? Mặt mày còn tươi tỉnh thế kia. Một chút là khỏi ngay. Vẽ vời mãi. Bà quật cho một trận nhừ xương nghe con.
Hai đứa len lén ôm đồ ra cửa. Mụ nhìn theo hài lòng. Hừ ! Nếu không doạ nạt, nó làm lừng ở nhà, mình hụt đi một số tiền đáng kể. Bao nhiêu đó chưa đủ, nay thiếu thêm chịu sao nổi. Tối này vận đen quá. Thua không còn một đồng. Để hôm nay gỡ lại xem sao. Sau một đêm mệt mỏi bên canh bạc mụ không còn đủ sức ngồi nữa. Mụ lăn ra chiếc giường dành riêng cho mình và đánh một giấc ngon lành.
Bên ngoài Tư Hơn trách bạn :
- Mầy ngu quá ! Đi làm không muốn nổi mà cứ ráng.
- Tao sợ tụi bay cực nhọc chỉ vì chuyện không ra gì của tao.
- Ở đó không ra gì. Mày đi làm rồi xỉu nữa chừng lấy ai săn sóc. Ở nhà có phải hơn không ?...
Nó ngưng bặt vì chợt nhận ra đôi mắt thất thần của bạn. Gương mặt Hải tái xanh, môi tím lại trông phát sợ. Thế rồi Hải khụy xuống. Đầu óc quay cuồng như sụp đổ, Hải chỉ còn thấy gương mặt hốt hoảng của Tư Hơn nhìn nó rồi ngất đi.
* * *
Hải mơ hồ nghe tiếng Tư Hơn bên tai mình. Nó dần tỉnh và bắt đầu ngửi thấy mùi ether thoang thoảng đâu đây. Ô kìa ! Nó không nằm trên ổ rơm tồi tàn mà lại ở một chiếc giường nệm phẳng phiu trải drap trắng. Óc nó lần nhớ lại chuyện xảy ra. Dường như nó ngất đi lúc bước ra khỏi nhà. Rồi sau đó Hải không còn biết gì cả.
Tư Hơn mừng rỡ khi thấy bạn tỉnh dậy. Nó gọi :
- Hải… Hải… mầy nhận ra tao không ? Tư Hơn nè… mày thấy thế nào, khoẻ rồi chứ ?
Hải mệt mỏi gật đầu. Nó hỏi :
- Tao…ở…đâu ?
- Mày đang ở trong bệnh viện. Lúc mày xỉu bất thình lình tao vội đưa vào đây. Dầu gì ở đây cũng dễ chịu hơn ở nhà. Mày đang bệnh có bác sĩ săn sóc vẫn hơn. Nếu ở nhà lấy tiền đâu thuốc thang, lấy ai săn sóc và làm gì có giường chiếu đàng hoàng ? Ổ rơm không thích hợp cho người bệnh. Mày cứ an lòng ở đây. Mọi việc có tụi tao lo hết.
Hải cảm động không nói nên lời. Nước mắt nó chực trào trên bờ mi. Không gì cao quí hơn tình thương trẻ con, một thứ tình nhẹ nhàng đến một cách tự nhiên và không biên giới.
- Mày biết tao… bệnh gì… không ?
- Chưa biết. Chuyện đó không quan hệ miễn sao mày khỏi bệnh là tốt rồi.
- Má Năm… biết tao ở đây… chưa ?
- Có lẽ chưa. Bả ngủ say sưa làm gì hay.
- Cả mấy đứa kia ?
- Ừ ! Chưa đứa nào biết hết. Chốc nữa tao kiếm Bảy Gà báo cho nó hay. Tụi tao sẽ thay phiên nhau vào đây. Cứ an tâm dưỡng bệnh cho mau khỏi.
- Nhớ cho con Liên nó biết.
- Để tao cho nó hay sau. Giờ tao ra một chút. Tới giờ Bác sĩ thăm bệnh rồi đấy. Tao đi nhe. Chốc nữa trở lại.
Tư Hơn vụt thoát ra ngoài cửa. Tự dưng giọt nước mắt vô tình chảy dài trên má Hải. Nó không ngờ rằng mình được chúng bạn thương yêu đến thế. Thương yêu đến đỗi quên roi vọt, quên cặp mắt đanh ác của mụ Năm.
* * *
Buổi chiều xuống thật nhanh. Những tia sáng yếu ớt dần tắt sau dãy nhà cao bao quanh bệnh viện. Từ trong phòng, nhìn qua khung cửa Hải có thể trông thấy những áng mây nhỏ trôi bồng bềnh trên nền trời. Giờ này có lẽ phố phường nhộn nhịp lắm. Suốt cả ngày nằm ở đây, Hải cảm thấy trống trải vô cùng. Đôi lúc Tư Hơn có ghé vào thăm nhưng chỉ được chốc lát phải ra đi ngay. Tư Hơn còn phải kiếm cho đủ số tiền mang về nộp má Năm một món nợ chúng phải trả dai dẳng từ năm này sang năm khác.
Hải không dám trách bạn vì ở vào trường hợp đó nó cũng phải hành động như Tư Hơn. Đòn vọt đứa trẻ nào lại không sợ ? Cuộc đời chúng quanh quẩn chỉ bấy nhiêu đó thôi, tóm gọn trong hai chữ : tiền và roi vọt. Giờ phút nào hai tiếng đó cũng vang động trong đầu óc chúng, thúc giục chúng… rồi sau khi rã rời bước về nhà mỗi buổi chiều, chúng sẽ nhận được kết quả của một ngày nhọc nhằn : Hoặc có tiền hoặc bị đòn. Tiền thay thế thanh củi, thay thế gương mặt lồng lộn của mụ Năm và che chở cho bọn chúng khỏi bị đòn. Đó là một thưc trạng đau lòng.
Cửa phòng xịch mở, Bảy Gà rón rén bước vào. Hải mừng rỡ vì có bạn đến thăm mình. Nó tươi cười và cố gắng ngồi dậy. Nhưng đuối sức, Hải đành buông mình trên giường. Đầu óc nó hãy còn choáng váng. Bảy Gà đến cạnh giường hỏi nhỏ nhẹ :
- Khoẻ rồi hả ?
- Ừ ! Đỡ hơn hồi sáng nhiều.
- Lúc ra đi tao đâu có biết mày rán sức đi làm. Tới hồi hay tin mày ngất xỉu phải vào nằm đây mới biết…
- Ở nhà tụi nó hay cả chứ ?
- Đứa nào cũng biết cả rồi. Con Liên khóc, đòi vào thăm mày nhưng tao cản sợ má Năm nổi giận bất tử. Nếu có đi thăm phải đi từng đứa. Làm quá bả đổ quạu là nguy.
Hải e ngại :
- Vậy ra má Năm có biết ?
- Ờ ! Tại má Năm biết vụ này nên mới rắc rối.
Hải hốt hoảng, nó lo sợ cho các bạn phải ở nhà lãnh chịu hình phạt chỉ vì chuyện của nó. Hải hỏi dồn :
- Sao thế ?
- Để tao kể cho mày nghe. Hồi nãy cả bọn ngồi ở nhà chờ má Năm về nộp tiền thì không thấy Tư Hơn. Một lúc sau nó mới lần mò về tới. Tội nghiệp ghê vậy. Hôm nay nó phải làm thêm giờ mong kiếm chút đỉnh tiền bạc nhưng rủi thay vẫn còn thiếu mặc dù bao nhiêu tiền dư tụi tao đều hợp lại thêm cho nó. Mày nghĩ thử xem, cả ngày làm quần quật có khi còn thiếu hụt, huống gì bữa nay nó phải ra vào nơi đây làm sao kiếm đủ tiền. Má Năm tức giận đánh nó một trận nhừ tử. Tao tưởng đâu nó ngất luôn rồi chứ.
Hải nghe thấy một nỗi xót xa trong lòng. Nó cảm động sau khi nghe qua câu chuyện. Nó nghẹn ngào hỏi :
- Giờ thì Tư Hơn ra sao ?
- Nó đứng ngoài cửa kia kìa. Nó dẫn tao tới đây chứ không có làm gì tao biết chỗ mày nằm mà vô thăm.
- Sao Tư Hơn không vào đây ?
- Nó sợ mày buồn khi thấy mặt nên không dám vào. Nó còn dặn tao đừng nói với mày có nó tới.
- Mày ra gọi Tư Hơn vào đi.
Bảy Gà bước ra ngoài. Một lúc sau nó cùng Tư Hơn mở cửa vào phòng. Vừa nhìn mặt Tư Hơn Hải vội giật mình. Đúng như lời Bảy Gà nói, Tư Hơn bị đòn nặng quá. Hai mắt nó sưng húp trông thật thảm thương, mặt còn nhiều vết bầm sướt da, rỉ máu. Tư Hơn thiểu não bước đến bên cạnh Hải :
- Tao…không sao cả…Hải à.
Hải nghẹn lời :
- Tư Hơn…mày…tốt quá.
Nói xong, nó ôm mặt khóc nức nở, khóc như chính mình bị đánh. Tư Hơn cầm lòng không được, khóc theo. Nó khóc thật tự nhiên như giải toả bớt nỗi đớn đau của thể xác dằn vặt lấy mình.
Trời tối dần, trong thứ ánh sáng mù mờ đó mọi người còn trông rõ ba gương mặt của trẻ thơ chan hoà nước mắt. Chúng khóc thương cho số phận hay là những giọt nước mắt mừng rỡ vì chúng không bao giờ xa rời nhau. Bất giác Hải cảm thấy tủi thẹn khi nghĩ tới giải pháp thoát ly, xa rời bạn bè, xa lìa những tấm lòng quảng đại sẵn sàng hy sinh cho nhau. Nó tự nguyện sẽ không bao giờ bỏ quên bạn dầu dưới bất cứ hoàn cảnh nào. Những gì xảy ra ngày hôm nay in sâu vào tâm khảm nó, còn đó như một chứng tích đánh dấu tình bạn thiêng liêng. Hải nghẹn ngào nói :
- Tư Hơn…tụi mình… sẽ…không bao giờ xa nhau…nhé. Hứa đi…
Tư Hơn gật đầu, gương mặt nó nhạt nhoà sau màn lệ mỏng. Ôi ! Nước mắt, những giọt nước mắt vun xới cho mầm thương yêu nẩy nở…
- Hải học khá lắm. Thầy tin rằng em sẽ đủ sức vào trung học niên khóa tới. Em cứ giữ mãi sức học, sự thành công sẽ đến với em dễ dàng.
Thầy Tân đến dạy tại tư gia anh Minh có nhận xét về Hải như thế. Thầy trạc ba mươi, gương mặt từ tốn sau đôi kính trắng, trông thầy nghiêm trang hẳn lên.
Hải bắt đầu đi học lại sau hai năm bỏ quên. Sau đêm tình cờ quen biết với Minh, hải trở thành một đứa em của anh ta. Tuy nó không thể bỏ mụ Năm đến sống với gia đình anh nhưng gia đình Minh ai cũng xem nó như một đứa con, em dễ bảo. Mỗi đêm chờ mụ Năm đi đánh bạc, Hải chạy vội đến nhà Minh cho kịp buổi học. Ba tháng nay không ngày nào nó bỏ một buổi học nào.
Cuộc đời Hải đổi mới từ khi quen biết Minh. Nó không còn đi đánh giày vì mụ Năm sợ Hải bị tước đoạt đồ nghề tốn tiền mua sắm nên mụ đổi nghề cho nó. Bây giờ Hải mang chồng vé số trên tay thay vì hộp gỗ chứa giẻ lau, xi-ra và bàn chải. Công việc làm ăn mới này khá tiền nên mụ Năm hài lòng và không tỏ ý bực tức khi phải đổi nghề Hải một cách bất đắc dĩ.
Hải thay đổi cuộc sống vì giờ đây nó có nơi học hành đàng hoàng. Không còn những đêm ra ngồi ngoài cột đèn mượn sách đọc cho tới khuya. Chỗ nào không hiểu nó có người giải đáp khỏi phải ấm ức trong bụng như trước.
Nó thay đổi nhưng mụ Năm không bao giờ thay đổi. Mỗi ngày mụ chờ bọn trẻ mang tiền về để ngồi vào sòng suốt đêm, sáng hôm sau nằm ngủ như chết trong khi chúng tiếp tục chạy kiếm ra tiền. Mụ sống thảnh thơi trên trên đồng tiền mồ hôi trẻ con. Đồng tiền kiếm ra bởi những bàn tay gầy guộc xanh xao, những bàn chân nhỏ bé kéo lê khắp nẻo đường Sàigòn. Mồ hôi chúng đổ ra để đánh đổi từng bát cơm, chén cháo, trận đòn dở sống dở chết. Chúng sinh ra để chịu mọi đắng cay cuộc đời chồng chất trên mớ tuổi đời thơ dại.
Mỗi khi nghe thầy nói tới cuộc thi vào đệ Thất, Hải không khỏi tủi thân. Nó học vì ham thích muốn tiếp tục sau mấy năm dở dang. Ngoài ra Hải không ao ước đậu vào một trường công. Lúc còn cha mẹ đó là niềm ước muốn thật sự của nó. Hải mơ ước được học đệ Thất trong một trường công. Đó là nỗi ước mơ ngày xưa, cách đây hai năm. Bây giờ cuộc đời đổi khác. Có đậu vào trường công Hải cũng không sao theo học được. Suốt ngày nó quần quật với việc làm, có rảnh rỗi đâu đến trường. Hải buồn bã nói :
- Thưa thầy em không bao giờ dám nghĩ tới điều đó.
Nhận ra sự lỡ lời của mình thầy Tân bảo nó :
- Thầy thành thật xin lỗi Hải. Vô tình thầy khơi cho em chuyện buồn trong lúc em cố quên để vui học.
Hải gượng cười :
- Em đâu dám buồn thầy. Đó là số phận.
Hai chữ số phận Hải nói trong nỗi xót xa, cay đắng ở đầu môi. Thầy Tân nghe hai tiếng ấy vang động trong lòng mình. Thầy không biết phải nói gì để xoa dịu niềm đau khổ dằn vặt bám víu lấy thân thể nhỏ bé đó. Thầy mong lời nói an ủi của mình sẽ giúp hải quên tất cả, dù trong chốc lát để trở lại tâm hồn bình thường như bao đứa trẻ khác trong giờ học. Thầy khuyên nhủ nó :
- Thầy hiểu Hải rất nhiều. Nhưng em đừng vì đó mà buồn phiền quá đáng không tốt. Cuộc đời sẽ còn nhiều thay đổi. Biết đâu sau này em sẽ tiếp tục được sự học còn dở dang. Nhiều bậc vĩ nhân bắt đầu cuộc đời mình bằng sự khốn cùng. Em cố vui để học là thầy vui lòng.
Cúi đầu xuống, Hải nói nhỏ :
- Em xin nghe lời thầy nói. Em sẽ quên hết.
Và Hải thật sự quên tất cả trong giờ học. Nhiều hôm nó cắp sách đến với những lằn roi in trên tay, trên má. Nhìn vết đỏ ửng lộ ra sau chiếc áo rách thầy Tân chỉ còn biết quay mặt đi thở dài. Thầy không muốn khơi lại sự đau khổ mà thằng bé đã can đảm dứt khoát quên đi theo lời hứa.
* * *
Hôm nay sau buổi học Hải ngồi nán lại chơi một tí theo lời yêu cầu của tuấn, Tú, hai em của anh Minh. Chúng mến Hải vì nó hiền lành và học giỏi. Sự thông minh của Hải biểu lộ qua các buổi học khiến chúng thích Hải hơn.
Ngoài ra, cuộc sống cơ cực của Hải đã làm chúng thương hại. Có hôm ngồi trên xe hơi đến trường, nhìn bên kia đường Tuấn trông thấy Hải ôm vé số mời rao trong một hàng ăn ngoài bến tàu.
Hải chưa biết Tuấn định nói gì với mình nên còn ngần ngừ đứng đó. Tuấn cảm thấy điều mình sắp nói ra đây thật quan trọng vì nó sẽ thay đổi cả cuộc đời Hải, nếp sống Hải. Nó đề nghị ra ngoài hiên nhà cho mát.
Đêm khuya trời trong vắt. Trăng tròn toả một thứ ánh sáng đặc biệt sáng rộng. Nhưng ánh sáng kia không che lấp được những tia sáng yếu ớt của các vì sao lấp lánh trên cao. Ánh sáng các vì sao soi thủng bóng đêm. Theo lời anh Minh, ánh sáng đó cũng như sự cố gắng vượt khỏi kiếp sống hiện tại của Hải. Lúc nào mây che án đi ánh sáng của mặt trăng, lúc đó người ta mới thấy những tia sáng của sao trời rực lên như vừa xuyên được màn đêm dầy đặc. Ánh trăng kia chính là mụ Năm. Có khi nào mụ Năm thực sự buông rơi bọn trẻ khỏi tay mụ, lúc đó chúng sẽ tìm được một kiếp sống khác tươi mát hơn. Nhưng trăng còn có lúc lu mờ vì mây phủ, còn mụ Năm sẽ không bao giờ buông tha đám trẻ vô tội này. Những lúc nghĩ đến đây anh Minh thường bảo Hải :
- Em hiện sống như một vì sao vô danh trong muôn nghìn vì sao khác. Để rồi một ngày nào đó em sẽ va chạm với từng khối thiên thể khác và chịu số phận vỡ tan trong âm thầm. Có còn chăng là ánh sáng loé lên lần cuối cùng của một vì sao báo hiệu sắp tắt. Cuộc sống em không thể kết thúc như thế. Anh cố gắng biến em thành một thứ sao bắc đẩu, sáng nhất và không biến theo thời gian.
Tuấn lên tiếng để đánh tan không khí yên lặng, khó hiểu này. Nó bảo :
- Em nghe ba má bàn với anh Minh đem anh về nuôi như chúng em. Anh bằng lòng chứ ? Chúng em sẽ không phân biệt danh từ con nuôi và con ruột đâu. Anh Hai đừng nghi ngờ chuyện đó.
Hải buồn rầu đáp :
- Không được Tuấn à. Tôi còn có em Liên nhờ sự che chở của tôi trước những trận đòn tàn bạo của má Năm. Không rồi lấy ai bênh vực nó ? Tôi cám ơn hai bác đã có lòng nghĩ đến nhưng kiếp sống của tôi là như thế.
Tuấn đề nghị :
- Em sẽ nói ba má mang luôn Liên về nuôi với anh. Điều này chắc ba má chấp thuận.
- Còn bạn bè của Hải. Hải không thể bỏ rơi chúng vì đã cùng khổ cực có nhau trong mái lá tồi tàn ấy. Làm sao Hải quên được những khi đau yếu có nhau. Không lẽ hai bác nuôi luôn cả bọn tôi ?
Tuấn gật gù :
- Ừ nhỉ ! Rắc rối quá.
- Ngoài ra má Năm sẽ không để yên cho Hải đến đây chung sống với gia đình Tuấn. Má sẽ bắt Hải về với mọi giá mà má Năm có lý do chánh đáng giữ Hải lại.
Tuấn căm phẫn :
- Bà ấy có lý do, bằng cớ nào để bắt anh sống mãi trong ngục tù ?
- Má Năm được mợ Hải giao phó chức vụ giám hộ. Má có đủ giấy tờ về Hải. Đó là lý do chánh đáng nhất.
Nhìn lên bầu trời trong sáng. Đêm đã khuya, tiếng xe cộ trên đường thưa dần để thay thế vào đó tiếng chó sủa bóng đêm. Hải từ giã bạn ra về.
- Thôi Hải về kẻo trời tối.
- Vâng. Anh về nhớ mai lại nhé, em chờ đó.
- Hải không quên đâu.
Bóng Hải ngập ngừng dưới ngọn đèn đường vàng vọt tiến về phía con hẻm hôi hám. Tuấn nhìn theo cho đến khi Hải khuất hẳn trong cánh cửa nhà xe cũ kỹ. Bất giác nó xót thương cho số phận của Hải và tất cả những đứa trẻ cùng sống trong căn nhà kia, căn nhà của tủi nhục và đòn vọt.