Chương 07
Riêng Tấn, lúc phần văn nghệ bắt đầu anh mới hồi hộp. Đó là lúc những người có tuổi rút lui hay ngồi vào một góc, là lúc thuận tiện để anh trao đổi tâm tình với người anh trộm nhớ thầm yêu.
Cô Mỵ Lan đẹp dịu dàng trong cái áo dài bằng xa tanh mầu ngọc bích, mớ tóc vàng óng ả được cột lại bằng một sợi băng cùng mầu với áo cô. Ngồi bên Tấn, cô lắng nghe và thỉnh thoảng gật đầu tỏ vẻ đồng ý. Cô ít khi pháy biểu ý kiến, chỉ vỗ tay sau khi Tấn vỗ tay.
- Anh có lầm lỗi thực, Mỵ Lan ạ! Nhưng anh đã biết hối hận, anh hứa với em là anh sẽ cố gắng để xứng đáng với em. Ba anh chỉ bằng lòng cho anh kết hôn với em, chỉ với em thôi…
Mỵ Lan sung sướng, ửng hồng cả mặt. Cô chả kén chọn chi đâu, cô chỉ dè dặt một chút thôi. Được làm vợ Tấn là một điều hay… có lẽ ba cô cũng đồng ý. Cô cảm động vì công tấn đeo đuổi lâu nay, anh ấy thực tình đấy chứ? Cô thỏ thẻ:
- Em cảm ơn anh. Em rất sung sướng được có người chồng như anh, chỉ xin anh đừng như lúc trước… thế thôi.
Tấn choáng váng như vừa cạn cốc sâm banh. Chao! Hạnh-Phúc! Còn Hạnh Phúc nào hơn! Trong thoáng chốc, anh như mê đi, như được du vào một thế giới đầy hoa bướm, xung quanh chỉ có anh và người anh yêu, choán ngợp bởi men rượu và hương thơm.
Tấn quên, quên tuốt hết, sự lỡ lầm đã qua, thằng em tai quái vừa rồi, ngay cả Lý, cô gái mà anh dan díu thầm lén, vẫn không ngừng đe dọa anh… làm anh do dự lâu nay trong câu chuyện đi đến hôn nhân với Mỵ Lan Hiện tại, Lý chỉ còn là cái bóng mờ thấp thoáng trong tim anh, cái bóng mờ làm anh kinh tởm, thù ghét, sợ hãi mỗi khi nhớ đến.
Cùng lúc ấy, Lý lại không quên anh. Ả cũng thù ghét, oán hận anh không kém, chỉ khác cái là anh thì muốn quên Lý, còn cô ta thì không, cô ta nhớ đến anh luôn ; anh muốn chấm dứt sự liên lạc giữa hai người, còn ả thì mong tiếp tục.
Tay bế con, lòng giận dữ, ả vừa tiến bước một cách khổ nhọc trên còn đường đến làng Vệ, vào nhà anh. Ả quyết tâm sẽ làm nhục anh giữa tiệc giáng sinh, mặc kệ quan khách đã tráng miệng chưa, mặc kệ phần văn nghệ mới mở đầu hay sắp kết thúc.
- Mẹ cha chúng nó chứ! Tiệc với tùng, văn gừng với văn nghệ trong lúc bà xác xơ, đói thuốc thế này này…
Ả tức sùi bọt mép khi nghĩ rằng trong lúc ả bồng con lê từng bước cực nhọc trên bùn, co ro cóng róng trên tuyết thế này thì tại biệt thự Cẩm Hồng ở làng Vệ, Tấn đang vui đùa với mọi người.
Càng nghĩ càng căm : Tấn đã, trong một lúc giận dữ nói phăng ra rằng thà chết chứ không đời nào anh có thể nhận ả làm vợ được.
“Mày sẽ biết tay bà” Ả dọa thầm như thế trong lúc đôi chân tê cóng. Ả sẽ đến biệt thự giữa tiệc vui, quần áo rách rưới, dáng bộ tiều tụy, mặt mày nhợt nhạt với đứa con thơ giống Tấn như khuôn đúc, để coi cha Tấn xử trí ra sao? Ha! Tưởng tượng đến lúc mọi người trố mắt nhìn mẹ con ả là ả thấy đủ hả hê rồi.
Lý là một ả giang hồ quá xuân mà sắc đẹp kiêu kỳ đã vào thời tàn tạ. Bây giờ ả không còn cám dỗ được ai, nên bám riết theo cậu con trai nhà hào phú sống lây lất và điều mong mỏi duy nhất là được làm vợ chính thức của cậu ta. Tấn, sau phút lầm lỡ đầu tiên, hối hận thì đã muộn. Ả nhất quyết không buông cậu. Song cậu chỉ chu cấp cho ả chứ không bao giờ tính chuyện đi đến hôn nhân. Vin vào đứa con mà cả hai bên đều không mong có, ả làm tình làm tội cha nó đủ điều.
Ả túng quẩn chỉ vì nghiện ngập chứ không phải Tấn bỏ bê, nhưng ả không tin thế, ả cứ cho là tại Tấn nên ả mới xuống dốc đến mức này (dù là sự thực, ả nghiện từ khi chưa chài được Tấn, mà Tấn thì mãi sau đó ít lâu mới rõ chuyện này).
Vì quá rét, lại không quen vất vả, Lý không thể đi thẳng một mạch đến đích, ả phải dừng lại trong một cái chuồng bò ven đường cho đỡ rét một lát, chờ cho tuyết tan, mưa tạnh. Nhưng ả nấn ná quá lâu vì ngại đi, vì vậy, trời tối sập mà mẹ con ả còn thất thểu trên đường, con đường như dài thêm ra mãi. Ả cũng không quen đường lối đến làng, phần quá nhọc, ả phải ngừng lại lần lưng lấy lọ thuốc ra, dốc hết vào miệng. Lọ thuốc còn rất ít, vì ả cạn tiền từ nửa tháng nay, mà Tấn thì tức ả đe dọa nên không cho thêm tiền nữa.
Lý vứt chai thuốc lăn lông lốc trên mặt tuyết, ả lê chân bước tới trong khi đầu óc lâng lâng, bay bổng… Càng đi, Lý càng cảm thấy đầu óc tê mê. Thuốc đã ngấm… ả không còn muốn gì hơn là được nằm lăn ra đâu đấy, làm một giấc, gác lại hết : sự trả thù, sự tức giận, sự buồn tủi, lòng thương con…
Nhưng ả không thể làm thế, vì ả biết con ả sẽ chết cóng trước khi đến đích. Phải cố gắng một tị, trong đời ả, ả chưa hề biết đến cố gắng lần nào. Phải cố, ít nhất là lần này chứ!
*
Trời quang đãng dần, các vì tinh tú hiện ra, lấp lánh như những viên kim cương đính trên một tấm dạ tím thẫm, mặt đất tuyết loang loáng; nhưng Lý chả thấy gì hết, ả đi như kẻ mộng du, hai gối cơ hồ muốn khụy xuống, nếu không tận lực chống lại. Cho đến một chốc sau, cơ thể mệt nhoài, tứ chi rã rời, ả gục xuống gần bụi cây thấp, đầu gối lên bụi, mình nằm trên tuyết, ả quên hết : cả cái lạnh ngấm vào qua mấy lớp áo cũ mòn, cả con thơ có thể chết cóng. Tuy vậy, trước khi mê thiếp hẳn, ả cũng còn cố gắng để ôm chặt lấy con, ủ nó cho kín.
Rồi cuối cùng, ả trở thành vô tri, cứng ngắc, mấy ngón tay duỗi ra. Đầu đứa trẻ rời khỏi tay mẹ, nó giật mình mở to mắt, hấp háy nhìn ánh sao sáng trên cao. Đứa trẻ kêu lên mấy tiếng bập bẹ “ma ma” và cố bò vào tìm hơi ấm của mẹ, song mẹ nó không nhúc nhích.
Chợt có ánh sáng lóe lên (bác San vừa mở cửa), như vâng theo một tiếng gọi mơ hồ đâu đó, con bé chập choạng đứng lên, tiến về phía có ánh đèn.
Con bé bò lên thềm, vào nhà bác thợ dệt một cách tự nhiên. (Mẹ nó vẫn bỏ nó một mình từ khi mới lọt lòng). Trông thấy lửa ấm, nó rất thích, đến gần bếp lửa, nó ngồi xệp xuống… chỉ trong thoáng chốc, con bé nằm lăn ra, đánh một giấc ngon lành như vừa được về nhà.
*
Bác San như mất trí từ ngày xảy ra vụ mất tiền. Cứ lâu lâu lâu bác lại đi về phía cửa lớn mở toang ra như thể dõi mắt theo số của cải bị kẻ gian lấy đi hay là đứng đợi nó mang trả lại. Cử chỉ đó đã thành thói quen. Nhân một bữa có người nửa đùa nửa thật bảo:
- Này bác San, vào những ngày cuối năm, nên mở cửa ngỏ để đón thần tài và xua sự xui xẻo đi luôn.
Ấy, thế là bác lại càng tin. Thế rồi hôm nay, ngay từ lúc nhá nhem, bác đã mở cửa ra, ngóng đợi, dù bác chả thấy gì, tuyết che mờ mịt bên ngoài. Lần cuối cùng nhìn ra, bác thấy trời tốt nên hơi thinh thích, đứng ngắm hồi lâu. Mắt kém nên bác nom thấy có bóng người đi lại bác cũng không tin là có thực, mà dù có, thì can dự chi đến bác? Đường là để người ta đi lại chứ, bác chú ý làm gì?
Rồi bác trở vào nhà, giơ tay toan khép cửa nhưng nghĩ thế nào, lại thôi. Cứ để cho thần tài đến và xua cái xui xẻo đi, đã sao? Còn gì quí mà kín đáo, mà then cài chốt chặn cho nhọc chứ?
Nghĩ thế, bác để cửa quay vào nhà, đi được bốn năm bước thì bác cảm thấy choáng váng, muốn lê lại giường rồi sẽ nằm, song không kịp nữa, bác chỉ đủ sức tựa vào bức vách, thiếp đi.
Lúc đó chính là lúc con bé bò lên thềm bác, vào nhà, vì bức vách khuất vào góc tối nên con bé không nom thấy bác, chả sợ hãi gì cả, tự nhiên như không.
Khi bác San tỉnh lại, cảm thấy lạnh, bác vội vàng đi đóng cửa. Bác cũng không rõ mình thiếp đi bao lâu, bác không thấy gì ngoài ngọn lửa tàn dần trong bếp. Bác vội vàng châm thêm củi, khi gian nhà tồi tàn sáng lên thì vật đầu tiên mà bác nhìn thấy là mớ tóc vàng óng ả của con bé đáng thương. Trông gà hóa cuốc, bác San suýt reo lên : vàng đã trở về với bác!
Bác lao tới, thò tay sờ vào đó và nhận ra là một cái đầu nhỏ xíu với mớ tóc xinh xinh và khuôn mặt cũng xinh xinh. Vô cùng bối rối, lùi lại một giây rồi người đàn ông cúi xuống nhìn kỹ nhân vật nhỏ bé lạ lùng, tự hỏi nó đã đột nhập vào nhà mình từ lúc nào hay ai đưa đến? Trả lời sự ngạc nhiên của bác chỉ có sự lặng lẽ của đêm sâu, thêm vào đó là tiếng thở đều đặn và nét mặt trong lành, sáng rỡ tựa như nét mặt thiên thần.
Bác thợ dệt dụi mắt hai lần liên tiếp vì tưởng mình mơ, bác lại châm thêm củi như tuồng cầu cứu với bếp lửa để ánh sáng giúp bác nhận định rõ ràng…
Khi ngọn lửa sáng rực to lên, bác nhìn sững con bé rồi lại nhìn ngọn lửa, ngọn lửa có vẻ reo vui, nhảy nhót chia mừng với bác, như thể muốn nói với bác rằng : “Vui lên bác San ơi! Vàng đấy! Vàng đã trở về đấy!”.
Còn con bé, nét ngây thơ vô tội trên khuôn mặt bé bỏng xinh xắn chợt làm bác động lòng. Con tim khô cằn, chôn giấu khổ đau từ bao nhiêu năm qua, thốt nhiên trở lại tươi trẻ trong thoáng chốc! Một thứ tình cảm bỏ quên được đánh thức bất ngờ trong tim bác. Vâng theo một sai khiến vô hình, bác thợ dệt mở rộng vòng tay bế đứa trẻ lên làm nó giật mình mở choàng đôi mắt xanh trong veo và nụ cười tươi hơn đóa hồng trong nắng sớm.
Đột nhiên bác nhớ đến đứa em gái của bác, đứa em gái bé bỏng mà khi bác mới lên mười bác đã bồng bế, nâng niu suốt một năm ròng. Rồi khi nó chết vì bạo bệnh, bác đã khóc thật nhiều, thật lâu và mẹ bác phải dỗ dành bác, hứa hẹn là một ngày nào đó bác sẽ gặp em ở cõi Thiên Đàng.
Bác San hết sức hoang mang : Hay là mình đã chết rồi cũng nên? Phải! Mình có tội lỗi gì đâu mà Thiên Đàng đóng cửa không cho mình vào? Mình lương thiện làm ăn, hết chịu oan nhục kia đến chịu mất mát nọ. Mình cũng chẳng tiếc gì ở cõi trần…
Con bé trong tay bác đã ngủ lại và bây giờ bác nhận thấy nó hao hao giống em mình làm cho bác càng tin chắc là mình chết thật rồi. Bác San không nghĩ ngợi gì cả, những kỷ niệm xa xôi thay nhau ùa tới trong trí nhớ con người chất phác đó rồi con bé cựa mình, quàng tay ôm lấy cổ bác một cách tin yêu. Bác San băn khoăn không hiểu cuộc sống ở thiên đàng sẽ ra sao, nhưng lo lắng thì không, tuyệt nhiên không. Bác lại nghĩ đến cách tìm gặp mẹ, phút chốc, bác mơ màng sống lại hình ảnh mình thuở lên mười, chân không, đầu trần, nghịch tuyết ngoài đồng, bác chợt thở mạnh vì biết rằng cái hồn nhiên của tuổi thơ đã bỏ bác mà đi từ lâu lắm.
Lần này con bé thức dậy hẳn, nó gượng ngồi lên trong lòng bác, ngơ ngác một chút rồi òa khóc. Nó vùng vẫy không chịu cho bác bế nữa, đòi tuột xuống đất, bác phải chìu theo. Chân vừa chạm đất, nó im ngay, chập chững bước đi miệng không ngớt kêu : “ma, ma!” bằng cái giọng chưa sõi, mắt nhìn quanh tìm kiếm. Nó đi chưa vững, bác San phải giơ tay hờ phía sau chực đỡ. Rồi nó ngồi xệp xuống đất, ngẩng nhìn bác, chỉ vào giày, dáng bộ khổ sở. Bác sờ đến thì thấy đôi giày ướt sũng, lạnh ngắt. Tội nghiệp biết chừng nào, vậy mà bác có biết chi đâu? Bác vụng về cởi đôi giày bé xíu ra, con bé ngồi yên có vẻ dễ chịu, nhưng chợt nó nhìn vào mặt bác, khi nhận biết người lạ săn sóc cho mình, nó tỏ vẻ không bằng lòng, mếu máo chực khóc. Bác San dỗ dành nó bằng những lời lẽ mà từ lâu lắm bác không có dịp dùng và hết sức khó khăn mới tháo được đôi vớ ra khỏi chân nó. Bác bế nó lên mình, đem lại gần lửa, sưởi ấm đôi chân nhỏ bé tái đi vì lạnh.
Sự kiện trên làm bác chợt tỉnh, biết rằng con bé vừa đi ngoài tuyết vào và khi nó cất tiếng khóc to lên thì bác hiểu ra rằng bác chưa chết, bác còn sống, đang ở trong nhà tại làng Vệ, khung cửi, soong quánh, bàn giường mọi vật vẫn không suy suyễn chút gì. Chính con bé vào nhà bác, và nó là đứa trẻ lạ chứ không phải bác vừa lên thiên đàng gặp lại em!
Bác San đâm hãi, bác nghĩ đến lúc dân làng kết tội bác bắt cóc con họ thì rầy rà to, nhưng bác biết nó ở đâu, là con ai mà mang trả bây giờ?
Vứt nó xuống thì không nỡ, bác loay hoay khổ sở chưa biết tính sao. Đột nhiên, con bé nhoài mình phía cửa vừa khóc vừa chỉ ra ngoài. Không cần suy nghĩ, người đàn ông bế nó ra ngoài.
Ánh sáng trong nhà chiếu ra cho bác thấy những vết chân nhỏ bé in trên mặt tuyết lóng lánh làm bác xót xa nghĩ đến nỗi bơ vơ khổ sở của đứa bé lạc loài. Con bé vẫn nhoài tới trước, miệng không ngớt : ma ma!
Bác bế nó đi theo hướng nó chỉ, tuyết phủ mịt mờ trắng xóa con đường trước mặt và nhờ vậy bác dễ dàng nhận thấy một thân người trên tuyết cạnh bụi cây, bác chưa kịp có phản ứng, đứa bé đã gỡ tay bác chạy về phía đó. Lần này tiếng kêu của nó đượm vẻ mừng rỡ vô cùng.
Bác San hết lo sợ người ta ngờ mình bắt cóc đứa bé, sờ vào mình thiếu phụ thì thấy lạnh ngắt, nhưng bác chưa tin là chết rồi, vội vàng bế đứa trẻ chạy về nhà, để nó lại, mặc kệ nó khóc lóc; bác cài cửa phía ngoài rồi trở lại chỗ cũ bồng thiếu phụ về nhà, đặt lên giường.
Con bé không tỏ vẻ sợ bác nữa, nhưng lại khóc. Biết nó đói bác vội vàng cho nó ăn. Nó ăn một cách ngon lành. Bác không thể lo cho mẹ nó khi nó đói được. Và muốn làm gì cũng phải dỗ nó ngủ mới xong.
Chương 08
Tại biệt thự Cẩm Hồng, cuộc vui đang tiếp diễn thì một người xô cửa bước vào, quan khách ngạc nhiên quay lại một lượt, nhưng khi nhận ra bác San, có người khẽ ồ lên một tiếng có vẻ khó chịu. Lại giở trò gì đây? Đang lúc người ta vui vẻ, thằng cha nghèo kiết dẫn xác vào, mang theo bọc giẻ lù lù, trông đến tởm. Trong đó, có một người xanh cả mặt vì nhận ra bọc giẻ gói trọn đứa con mình, chỉ chừa đôi mắt xanh trong và mái tóc vàng hoe xinh đẹp. Tấn suýt kêu lên vì kinh sợ. Quan khách dạt cả ra hai bên để nhường lối cho bác San, như thể bác là con tàu đang rẽ sóng. Không ai thốt được một lời nào. Sau, ông Cẩm lên tiếng, giọng hách dịch:
- Cái gì đó? Sao bác dám đường đột đến nhà tôi không báo trước? Bác biết hôm nay là ngày gì chớ? Thế này là nghĩa lý gì?
Mỵ Lan tò mò quá, không để ý là Tấn đang run rẩy cạnh mình. Người thợ dệt nói không ra hơi:
- Tôi cần gặp bác sĩ, gấp! Có người sắp chết!
Mọi người há miệng ra, chưa hết sững sờ. Như sợ họ nghi ngờ bác nói xàm, bác nói giọng rõ ràng, dõng dạc:
- Tôi đã đến nhà ông ấy, nhưng họ bảo bác sĩ Kim dự tiệc ở đây! Có người sắp chết, mẹ con bé này! Xin quí ngài đừng chậm trễ, chỉ bác sĩ cho tôi!
- Tôi đây! Tôi sẽ đi với bác ngay.
Bác sĩ Kim sốt sắng nói và tiến lại gần người khách không ai mời.
- Con bé hay thằng bé thế nhỉ?
- Trông kháu chứ! Này bác San, mẹ nó là ai thế? Làm sao bác biết…?
- Tôi chả biết gì cả, chỉ biết là bà ta sắp chết, nó là con gái đấy, thưa quí bà. Bác sĩ đi với tôi thôi, kẻo trễ.
Bác thợ dệt trả lời vắn tắt, đi trước dẫn lối, bác sĩ Kim theo sau. Chủ nhân nói to:
- Không có gì đáng quan tâm, chẳng việc gì phải gián đoạn cuộc vui, xin quí vị yên tâm.
Các bà, các cô bàn tán lao xao, rồi thì một bà, một bà có địa vị, tên tuổi nhất nhì tại làng tiến tới nói như ra lệnh:
- Này bác San, bác nên để đứa nhỏ đây tốt hơn!
- Bà bảo sao? Để nó lại đây ư? Đừng giỡn chớ! Nó đến nhà tôi, tôi không để nó lại đây hay bất cứ đâu cả. Tôi chỉ trả nó lại mẹ nó thôi, nếu mẹ nó còn sống.
Nói xong, bác cũng ngạc nhiên về lời mình. Cách đó nửa giờ bác chưa biết nên làm cách nào nếu mẹ nó chết đi. Bây giờ thì (quả tình bác không mong cho mẹ nó chết, vì nếu mong thế, bác đã chẳng hộc tốc đi tìm bác sĩ) bác tin là nếu mẹ nó chết thật, bác sẽ nuôi đứa bé, không do dự một ly con!
Thiếu phụ ngạc nhiên về lời lẽ bác thợ dệt, khẽ nói với một bà đứng gần mình:
- Người ngợm ở đâu mà ăn nói ngang ngược, nếu mẹ nó chết thì bác ta lấy gì nuôi nó? Bốc đất chắc? Nuôi thân chưa chắc đã xong!
Một bà khác:
- Hoài của, đang vui mà bác sĩ phải đi, lại lạnh ngắt thế kia, bực thật!
- Bực thật chứ! Cậu Tấn ơi! Cho nhà tôi mượn đôi ủng nhé?
Một người chu đáo hơn, nhắc:
- Phải có ai đi với họ, chắc cần…
- Ai mà đi giờ này?
- Tôi biết phải nhờ ai rồi : bác Vinh. Phi bác ấy thì không xong. Anh Hà, đi gọi bác Vinh ngay!
Thế là mọi việc được cắt đặt xong xuôi. Khi bác sĩ và bác thợ dệt bế đứa trẻ đi ra, cuộc vui tiếp diễn.
Mọi người quên bẵng câu chuyện trong 10 phút. Riêng Tấn, Tấn mất cả vui, chàng sợ là khác. Song trước mặt quan khách, nhất là trước Mỵ Lan, chàng vẫn nói nói, cười cười.
Chàng chỉ ngong ngóng cho tiệc tan để mình có thể đến xem tận mắt tính mệnh mẹ đứa trẻ ra sao. Chàng ao ước nó chết luôn cho xong, nhẹ mình biết bao nhiêu! Nhưng ngộ nó không chết? Chàng sợ quá, cho đến nỗi Mỵ Lan hỏi chàng hai ba câu, chàng vẫn không trả lời, vì ngồi đó mà hồn vía bay bổng đi đâu ấy.
- Anh làm sao thế? Anh mệt phải không? Thôi em về nhé?
- Không, em ngồi lại với anh! Anh không mệt đâu, anh hơi lo ra vì nghĩ đến thằng Phát…
Sự thật chàng cóc nhớ đến em. Mỵ Lan an ủi:
- Thôi, anh bận trí làm gì, anh có lỗi gì trong vụ này, anh đối xử tốt với anh ấy lắm, cụ biết mà…
- Vẫn hay rằng thế, nhưng anh không khỏi áy náy…
Tấn lại bị dày vò vì tiếng khóc, tiếng kêu : “ma ma!” của con chàng. Tội nghiệp, nó ngây thơ vô tội, nó đáng thương biết ngần nào? Vậy mà chàng không dám nhìn thẳng nó, chỉ nơm nớp sợ nó nhận ra mình. Tấn không thể nén tiếng thở dài khổ sở. Mỵ Lan đứng lên:
- Em phải về, em cũng buồn ngủ lắm rồi.
Anh chỉ đợi có thế:
- Thế để anh đưa em về…
Mỵ Lan:
- Anh đừng đi, trông anh xanh lắm, em sẽ về với vợ chồng chị Bích Huệ cũng được.
- Không sao! Anh đưa em về nhân thể tạt qua nhà bác San xem có thể giúp gì cho họ chăng?
- Vâng! Cám ơn anh!
*
Bà Vinh nhìn đôi giày mỏng ướt sũng của Tấn, kêu lên:
- Chậc! Cậu cảm mất! Cậu đã nhường đôi ủng cho bác sĩ, cậu nên về thôi.
- Không sao bà ạ, tôi đi cùng với bà đến đây, chả lẽ lại về. Tôi đứng đây đợi một chốc xem có gì cần, có thể giúp chăng?
- Vâng! Cậu tốt quá! Chúa sẽ phò hộ cậu!
Tấn không nghe bà Vinh nói gì cả, chàng đi đi lại lại giữa lối mòn trước nhà bác San, không sợ ướt giày, không sợ tuyết lạnh, chẳng sợ cảm hàn. Đầu óc chàng chỉ chăm chăm vào có một điều : cái chết – hay sự sống – của thiếu phụ trong nhà bác thợ dệt kia, vì nó ảnh hưởng đến tương lai cả cuộc đời chàng. “Than ôi, sự mù quáng của tuổi trẻ tai hại đến nhường ấy, tai hại thế đấy”. Tấn tự nhủ thầm.
Phải! Lý nên chết đi, phải chết đi, cần chết đi! Có thế tương lai Tấn mới sáng sủa vì không bị bóng tối của ả phủ vây. Có thế, Tấn mới có thể cưới Mỵ Lan yêu dấu, xinh đẹp, nết na, trong trắng. Có thế, chàng mới mong trở nên người đứng đắn, đàng hoàng, không phải nơm nớp lo Lý làm nhục. Có thế, thằng em ma mảnh của Tấn mới hết tống tiền anh.
Còn con bé thì chàng sẽ có cách bảo bọc nó, kín đáo bảo bọc nó, không sao. Nó là con chàng, giọt máu của chàng.
Tấn thấy nhẹ nhõm trong giây lát, nhưng một chốc sau, chàng lại nghĩ : còn nếu Lý sống, Lý không chết thì sao?
Tấn lặng đi vì sợ, chàng biết rõ Lý, ả đến đây giữa đêm khuya thế này với mục đích gì.
Cánh cửa hé mở, bác sĩ Kim xuất hiện, ông kêu lên:
- Tấn, cậu điên đấy à? Cậu đến đây làm gì?
- Thưa bác sĩ, cháu cũng vừa mới đến, cháu không ngủ được, thưa bác sĩ, thưa… người đàn bà, mẹ con bé…
Tấn nuốt nước bọt khó khăn, ngập ngừng không ra tiếng. Bác sĩ Kim:
- Vô ích! Chị ta chết rồi, vô phương cứu chữa.
- Tội nghiệp! Thưa, chị ta ra sao ạ?
- Còn trẻ, nom bệ rạc lắm, tôi ngờ là một gái giang hồ hết thời. Nhưng lại có mang nhẫn cưới hẳn hoi. Thật chả biết ra làm sao cả.
- Hôm qua, cháu có gặp một người đàn bà trên đường, không biết có phải người này không…
Cố giấu vẻ xúc động, Tấn nói. Bác sĩ thản nhiên:
- Thế ư? Cô này tóc dài, người mảnh mai… nhưng thôi, tôi đã làm tròn bổn phận, ta về ngủ, mai sẽ tính chuyện chôn cất cô ta. Đi!
Mặt đỏ bừng, Tấn lắp bắp:
- Bác sĩ đợi cháu một chút, cháu muốn xem mặt bà ta coi có phải người cháu gặp hôm qua không. Cháu ra ngay.
Tấn hấp tấp bước vào. Xác Lý được đặt nằm ngay ngắn trên cái giường gỗ ọp ẹp của bác San, mái tóc dài óng ả buông xuống gối, má hóp, mắt nhắm nghiền, môi tái ngắt, mặt nhợt nhạt; đúng là ả Lý giang hồ xinh đẹp một thời mà chàng say mê một dạo và làm chàng điêu đứng khổ sở mấy năm nay!
Lý đó! Ả đã ngưng thở, không bao giờ nữa, ả còn có thể tác yêu tác quái, dọa nạt chàng, làm khổ chàng. Chàng có thể thách thằng em du thủ du thực nữa…
Tấn quay lại lò sưởi và bếp, nhìn con : nó được bác San ủ trong lòng và trong đôi bàn tay to lớn. Nó còn thức, đã ấm lại được no. Đôi mắt ngây thơ trong sáng mở to đang chăm chú nhìn xác mẹ và hờ hững nhìn cha, nó không biết đó là cha nó (nó còn bé quá mà Tấn rất ít khi đến thăm con).
Trong lúc người cha vui buồn lẫn lộn vì tình cảnh oái oăm của cha con chàng thì nó quay đi rồi ngẩng lên nhìn người bế nó : nó đã quen với bác từ đầu hôm nên bạo dạn lấy tay kéo cổ áo bác và xoa xoa lên đôi má nhăn nheo của bác, nghịch chán, nó buông ra cười khanh khách một cách hồn nhiên.
Tấn, với giọng cố làm ra thản nhiên:
- Ngày mai, chôn xong mẹ nó, bác đưa nó ra nhà việc chứ? Hay bác định giao nó cho ai hở bác San?
Bác San không trả lời câu hỏi, mắt sáng lên vì tức giận, nói dồn một thôi:
- Sao tôi lại phải đưa nó ra nhà việc? Ai dám buộc tôi? Tôi giữ nó lại đây không được à? Ai cấm tôi?
Tấn ngỡ ngàng:
- Thế bác định giữ nó thật đấy ư?
- Tôi có nói giỡn bao giờ đâu? Hay là cậu cho tôi nói bậy?
- Không! Tôi không có ý nói thế, nhưng tôi e bác là đàn ông, lại có một mình…
- Xưa nay tôi vẫn một mình chứ có hai mình bao giờ đâu.
Tấn thấy khó nói rõ ý mình mà khỏi phật lòng bác San, anh lúng túng:
- Bác chưa hiểu ý tôi, tôi muốn nói bác không… đủ sức… nuôi…
Lần thứ nhất trong đời, bác thợ dệt tỏ ra thông minh, vì vậy bác tức giận thêm, gắt to:
- Cậu khỏi lo, tôi tuy nghèo đấy, nhưng tôi cam đoan là tôi nuôi nó được. Với lại, cậu có họ hàng thân thuộc gì với nó mà cậu chen vô việc này? Nó đến nhà tôi thì nó là của tôi, tôi chỉ trả nó cho một người…
Tấn buột miệng:
- Ai?
- Cha nó!
Bác gằn giọng, lập lại:
- Cha nó, cậu nghe rõ chưa? Nhưng người ấy phải trưng đủ bằng cớ kia.
- Phải lắm, bác nói đúng lắm.
Tấn nói mà tưởng như tiếng nói của ai chứ không phải của chính mình, giọng lạc hẳn đi vì ngạc nhiên và xúc động. Thấy Tấn tán đồng lời mình, bác San phấn khởi thêm, giọng bác dịu lại, bác hỏi:
- Này cậu Tấn, cậu có nghĩ là nó có cha không?
- Cái ấy thì đã hẳn, bác hỏi…
Tấn toan nói “bác hỏi ngốc quá đi thôi” song Tấn biết ngưng đúng chỗ, Tấn tự thấy xấu hổ và không có quyền khinh chê con người lương thiện đang bế con mình.
Bác San vội chữa:
- Ý tôi muốn hỏi cậu nó còn cha không đấy, cậu Tấn ạ! Tôi thì tôi nghĩ là cha nó chết rồi, cậu nghĩ có phải không?
Tấn đỏ mặt, gượng trả lời nước đôi:
- Bác nói… cũng có lý, vì nếu cha nó còn thì… Mà cũng có thể là cha nó còn…
Bác thợ dệt chồm lên, gân cổ cãi:
- Tôi không tin, nếu cha nó còn, đời nào cha nó lại bỏ mẹ con nó cầu bơ, cầu bất đến nỗi chết đường như vậy?
Tấn hiểu là cách tốt nhất nên nói xuôi theo bác San, và nom cái cách bác nhìn con mình, Tấn hiểu bác quí nó như trước kia bác quí vàng của bác.
- Bác có lý, chắc thế. Vậy là bác yên tâm giữ con bé, nhỉ?
- Phải, tôi giữ nó! Tội nghiệp nó! Nó bé bỏng, cô độc, tôi thì già rồi nhưng cũng cô độc như nó.
Và bác nhìn ra xa, giọng mơ màng như quên phắt cậu thanh niên con nhà giàu trước mặt mình, nói như chỉ cốt đủ mình nghe:
- Vàng bạc thì đi mất không về, còn con bé này thì tự nhiên từ đâu đến! Thật chả hiểu ra làm sao, nghĩ rối cả óc… chả hiểu gì cả… Như thể là phép lạ.
Tấn cảm động nhìn bác thợ dệt bế con mình, buồn vui lẫn lộn. Sự thể đã như thế, chàng không thể làm gì hơn mà cũng chẳng muốn làm gì, chàng ôn tồn:
- Bác tốt quá bác San ạ! Đây, bác nhận chút đỉnh tiền để may sắm cho nó…
Chàng vừa thò tay vào túi, bác thợ dệt lại chồm lên:
- Chớ! Chớ! Tôi không muốn ăn xin của ai để nuôi con, tôi không nhận tiền cậu đâu.
- Ấy, bác đừng nghĩ thế, chút đỉnh thôi đấy mà. Vả lại bác vừa bị trộm lấy hết vàng, bác quên ư?
Nghe nhắc đến chuyện mất mát, bác San thừ người ra, nhân dịp đó, Tấn đặt vào tay bác ít tiền vừa lấy ra trong ví, đoạn không cả chào hỏi, tất tả quay ra, vì anh sợ còn đứng đó, sẽ bị bác San trả lại tiền.