Một tuần lễ ở Tòa Soạn - Phần 3 & 4

Trong tòa soạn, chữ viết ẩu nhất là chữ của chú Bình Ê lết tô nít. Ôi chà, cứ trung bình 10 tiếng thì Bình ta viết tắt tới 6 tiếng. Đã thế lại còn viết tháu, khiến nhiều hôm phải ngồi nhìn lòi cả mắt ra mới đoán được ra một tiếng. Hình như Thượng Đế sinh ra, những người chữa bệnh đều có tật viết tháu. Bác sĩ thì chữa bệnh nhân còn Bình thì chữa ti vi, tủ lạnh cũng là đồng hội đồng thuyền với nhau cả.

Công việc trả lời thư hàng tuần tòa soạn khoán trắng cho chị ĐPK. Trung bình mỗi ngày có chừng 80 lá thư bay về tòa soạn. Trong 80 lá thì chừng 50 lá chỉ gửi bài, hay làm thẻ ; 30 lá còn lại thì ngoài bài vở ra còn kèm theo thư từ hỏi han, tâm sự. Như vậy trung bình số thư phải trả lời mỗi tuần là trên dưới 150 chiếc. Số lượng này không thể giải quyết trong vòng 2 trang bìa trong. Vì mỗi kỳ có vắn tắt lắm cũng chỉ trả lời được 4, 5 chục em. Vì thế mới có cái vụ trả lời trong khu Đại Đoàn kết ở cuối hộp thư như các em thường thấy. Chị ĐPK thường tỏ ra băn khoăn vì đã không đáp ứng được trọn vẹn lòng tin cậy hỏi han về đủ mọi vấn đề qua thư từ của các em. Nhân đây tôi cũng mong các em thông cảm cho chị về lý do bất khả kháng này.

Việc cắt thư, và sắp xếp phân loại bài vở cũng là một dịch vụ mất nhiều thì giờ. Khổ nhất là gặp phải những lá thư mà độc giả kỹ lưỡng quá. Nhiều em sau khi bỏ thư vào phong bì dán kín rồi, còn cẩn thận bấm lia 7, 8 cái kẹp vào đủ mọi chỗ. Báo hại, gỡ được 1 lá thư như vậy để khỏi rách ở bên trong cũng là cả một vấn đề khổ công. Còn việc đề bao thư ở bên ngoài thì khỏi nói, có nhiều bì thư thật tức cười. Có em chỉ ghi vỏn vẹn mấy hàng chữ “Thư về ĐỐ VUI HÀNG TUẦN” (chẳng địa chỉ, chẳng tên báo). Lại có em đề là : “Tham dự cuộc thi giải trí ngày Xuân” dán tem đàng hoàng rồi bỏ tót vào thùng thư bưu điện. Nhiều em khác ghi tên báo mà không ghi địa chỉ. Có em lại ghi địa chỉ của mình choán hết mặt phong bì, còn địa chỉ tòa soạn lại để có tí xíu ở một góc. Nhất là đối với các em xài loại phong bì có in tiếng Mỹ.

Loại phong bì này có 2 tiếng Phờ Rom (From)… và Tu (To)… chẳng hiểu lộn nghĩa thế nào mà cứ bên cạnh chữ From các em ghi địa chỉ tòa soạn, cạnh chữ To các em ghi tên và địa chỉ của mình. Chữ From thì ở góc, chữ To thì ở giữa phong bì, báo hại nhân viên bưu điện cứ phải mất công ngồi lấy bút nguyên tử đỏ đánh một mũi tên đỏ vào dưới địa chỉ tòa soạn để thư tới được nơi.

Mặc dầu những trường hợp như vậy xẩy ra rất nhiều, nhưng hầu như không một lá thư nào bị thất lạc. Bác đưa thư đã quá quen với con số 159 Thiệu Trị rồi. Chỉ hiềm là, vì quen quá, nên hễ cứ thấy số 159 là bác đùn thư vô tòa soạn, cho dù là 159 Thiệu Trị, hay 159 Minh Mạng, 159 Tự Đức...v.v… là những số nhà ở khu phố khác. Những ngày đầu, tòa soạn vô ý, cứ thư gửi về là cắt phăng phăng. Đến lúc mở thư ra đọc lại thấy là thư xỉ vả thiếu nợ, thư tìm bạn bốn phương, thư có lời mở đầu bay bướm như “Em yêu dấu”! Ôi chà, chừng đó mới tá hỏa ra rằng mình đã cắt thư của người khác. Rất may là tình trạng đó được tòa soạn ngăn chặn kịp thời bằng cách trước khi cắt phải xem kỹ địa chỉ. Những thư lạc vô thì để riêng ra, và hoàn lại cho Bưu tín Viên. Còn thư nào lỡ cắt ra rồi thì phải ngồi làm công việc giải phẫu, chắp vá lại và giao hoàn cho người nhận!

Phần 4

Thứ năm…

Hàng tuần, cứ mỗi buổi tối thứ năm, là anh chị em trong tòa soạn tới hội họp đông đủ nhất. Bởi hôm nay là ngày tờ báo đã hoàn tất. Tất cả đều sẵn sàng chờ sáng sớm ngày mai giao cho nhà Tổng phát hành. Ở Saigon vì thế các em có thể đọc Thiếu Nhi từ ngày thứ sáu. Các tỉnh xa, báo có thể về chiều tối thứ bẩy hay sáng chủ nhật.

Tất cả mọi người đều quây quần chung quanh một cái bàn lớn hình vuông, mỗi chiều tới hai thước. Vào giờ phút đông đủ nhất, tòa soạn có không khí vui như tết vì hội họp gần hết mọi người như Bác Vịt Mò, Huy Yên, Văn Trung, Đặng Hoàng, Bách Khoa, Bình Electronic, Họa sĩ Vi Vi, chị Đỗ Phương Khanh, chị Mai Loan, chị Thu An và Phan Khương Thái, cây bút trẻ nhất của Gia Đình Thiếu Nhi được tòa soạn coi là đầy triển vọng. Có một nhân vật gây ồn ào nhất trong tờ Thiếu Nhi lại rất ít khi chịu lui tới tòa soạn, đó là Bác Đinh Gô. Đinh Gô là ai? Mặt mũi tròn méo ra làm sao? Ngay cả anh chị em trong tòa soạn cũng ít người biết đến. Bởi tiếng tăm đùa nghịch là vậy, nhưng ngoài đời, Đinh Gô là một ông vua trong làng thỏ đế. Ông… vua này rất ít nói, mà cứ hễ nói thì y như rằng đỏ mặt tía tai, mồm miệng như muốn ríu lại, nhất là trước đám đông có vài ba người chưa quen biết. Bởi thế Đinh Gô lẩn mặt trong bất cứ cuộc hội họp nào của tòa soạn. Trong dịp họp mặt liên hoan tất niên hồi tết vừa qua, chị Đỗ Phương Khanh xếp chỗ cho Đinh Gô ngồi ngay bên cạnh chị Mai Loan. “Cây” xí mụi bên Vườn Hồng đã thủ sẵn trong bóp một bịch ô-mai làm vũ khí phòng thủ. Nhưng Đinh Gô không tới. Chỗ ngồi của Đinh Gô bị bỏ trống trong suốt buổi họp mặt. Ngày hôm sau, đại diện cho tòa soạn, tôi có trách Bác Đinh Gô sao hờ hững vô tình, để mọi người áy náy, chờ đợi. Đinh Gô cười chúm chím:

- Mắc bận với bọn thằng Gâu, cái Gầu. Tụi nó hôm qua thi nhau nóng lạnh quấy nhiễu suốt đêm…

Máu riễu trong người Đinh Gô không lúc nào là không vận chuyển. Nhưng Đinh Gô chỉ riễu được khi ngồi viết bài một mình, hay khi đối diện với người thật thân. Âu đó cũng là một loại cá tính đặc biệt.

Buổi họp mặt tối thứ năm ở tòa soạn không có tính cách chính thức, nghĩa là ai tới hay ra về lúc nào cũng được và trong khi hàn huyên, công việc của ai người ấy cứ làm. Thường thì mọi người đem tờ báo mới in xong ra mổ xẻ từ hình thức đến nội dung. Đấy là giờ phút bổ ích nhất cho Ban Điều Hành Tòa Soạn. Bài vở số nào nặng, số nào kém vui, số nào nhiều sưu tầm, ít sáng tác hay ngược lại, đều bị phê phán thẳng tay. Trong số những người phát biểu, chị Đỗ Phương Khanh thường đại diện tiếng nói độc giả để góp ý với tòa soạn, vì chị là người phụ trách đọc thư của mọi nơi gửi về. Lối làm việc dân chủ này làm vơi nhẹ trách nhiệm của chủ biên đi rất nhiều. Vì những điều cần nói, đã được các anh chị em nói giùm ra hết. Hơn nữa các ý kiến do anh chị em phát biểu thường là thận trọng và cân nhắc, nhất là những ý kiến phê bình người khác. Vì thế người bị phê bình cũng không lấy đó làm buồn, bởi tất cả ai cũng đồng ý một đường lối chung của tờ báo là : Dù viết hay dịch cũng theo tiêu chuẩn rõ ràng, sáng sủa, vui, bổ ích và có tiết giảm sự khô khan, nhàm chán đi chừng nào tốt chừng ấy, Hẳn nhiên tiêu chuẩn đó chưa phải đã được anh chị em trong tòa soạn thi hành triệt để. Một số bài khoa học còn nặng tính cách chuyên môn, và thiếu cái không khí tươi mát rí rỏm. Tuy nhiên, so với thời kỳ đầu, nội dung của tờ báo đã tiến bộ hơn nhiều. Anh chị em trong tòa soạn vẫn mong muốn nội dung ấy còn phải được cải tiến nữa, nhờ kinh nghiệm đã thu thập được sau gần 2 năm làm báo và nhờ ở cả những lá thư góp ý rất tha thiết, nồng nhiệt của các giáo sư cũng như của các em độc giả gửi về. Tinh thần cầu tiến ấy đã một lần nữa xác định thêm về một quan niệm mà chúng tôi vẫn thường phát biểu : “Tờ Thiếu Nhi không phải là một công trình của một cá nhân, mà là của tập thể. Tòa soạn gây dựng nó và độc giả nuôi dưỡng nó. Nó là sản phẩm tinh thần của tất cả mọi người”. Nếu trong tương lai, ý niệm đó được toàn thể mọi người chấp nhận thì ước vọng của nhóm chủ trương thành lập tờ báo từ lúc khởi đầu đã được toại nguyện.

Xem tiếp 5 & 6