Embedded Files
Beroepsdeformatie?
Ik ben in de pastorie geboren. Dat betekende dat 'kerk' altijd aanwezig was. Er zijn domineeskinderen die daar ontzettend onder hebben geleden, dat was bij mij niet het geval. Integendeel: ik had als kind al het idee dominee te worden.
Kerkgebouwen trekken mij zeer. Ik verzamel ansichtkaarten met (Nederlandse) kerkfoto's.
Op deze pagina een paar kerken die een rol in mijn leven hebben gespeeld. Want op één of andere manier kun je een 'emotionele band' met zo'n gebouw krijgen. Daarom ervaren mensen het ook dikwijls als heel ingrijpend wanneer een kerkgebouw moet worden afgestoten of gesloopt.
Aalten
In de Aaltense kerk, tegenwoordig de oude Sint Helenakerk, ben ik gedoopt. Foto's maken tijdens de dienst mocht toen nog niet...
Als kind liep ik vaak door de week de kerk even binnen, als koster Wiggers er bezig was. In deze kerk heb ik belijdenis gedaan, we zijn er getrouwd en Jochem is er gedoopt, door opa Overdijk. (En foto's maken mocht toen nog steeds niet...) In mijn kinderjaren zat de kerk op zondagmorgen vol. Honderden kerkgangers vulden de Aaltense straten, waarvan er zo'n duizend richting Hervormde kerk gingen .
Het Blank-orgel werd in november 1975 opgeleverd. Het is gebouwd in de orgelkas uit 1758. Dit orgel, en de toenmalige organist Gijs van Schoonhoven, hebben mijn liefde voor orgelmuziek gewekt. (Meer informatie over dit instrument, en andere Aaltense orgels op: orgels in Aalten)
Genderen
In 1978 werd ik onderwijzer in Genderen, in het land van Heusden en Altena, "Calvinistisch Brabant". Tot ons huwelijk in 1981 kwam ik de weekenden naar de Achterhoek, maar toen we eenmaal "echt" in Genderen woonden zijn we in de Hervormde kerk daar gaan kerken. In de tweede wereldoorlog is het kerkgebouw verwoest, de huidige kerk is dus niet zo oud.
Voor de oorlog was Genderen 'ethisch'. Naar verluidt stond toen met Kerstfeest de grootste kerstboom van heel het land van Heusden en Altena dáár in de kerk. Daar was in de jaren dat wij er woonden geen sprake van. Na de oorlog werd de gemeente 'Bonds'. Er werd door sommige mensen verteld dat er toen een niet onbemiddeld gemeentelid was dat zei: "Als jullie nu een goeie beroepen, geef ik een paar cent meer voor de kerk..." Of het werkelijk zo gegaan is weet ik niet. Het was mijn eerste kennismaking met 'de Bond'. Hoewel niet extreem 'zwaar' zong men toen wij in Genderen kwamen nog niet ritmisch. Dat had in ieder geval wel met een kapitaalkrachtig gemeentelid te maken...
Met de berijming 1773 had ik ook niet veel affiniteit. Ik ben er niet mee opgegroeid, en de braafheid en deugdzaamheid van de gezeten burgerij druipt er aan veel kanten vanaf, de nieuwe psalmberijming is bijbelser. Op school zongen we met de kinderen uit het liedboek van twee eeuwen later. Dat kwam me bij een ouderbezoek op een flinke reprimande te staan. 'Meester, jullie zingen toch uit de nieuwe berijming?' Dat kon ik niet ontkennen...
'En jullie zeggen dat de kinderen dat beter kunnen begrijpen?' Nou, ook dát moest ik bevestigen... 'Ja, maar weet u wat het is, jullie zingen veel te vlug! We waren laatst in Poortvliet in de kerk, en daar zongen ze zó langzaam dat je precies begreep wat je zong!' Enfin, probeer die logica maar eens te weerleggen...
Toch hebben we de kerkgang in Genderen maar opgepakt, (niet met tegenzin trouwens) en uiteindelijk werd ik tot ouderling benoemd, nadat de twee oudste broeders uit de kerkenraad me 'de nieren hadden geproefd.' Ik moest er een zwart pak voor aanschaffen, want de ambtsdragers zaten in het zwarte pak vooraan... Als jeugdouderling en scriba van de kerkenraad heb ik een goede tijd gehad, en kwam het verlangen om predikant te worden weer volop naar boven... Bovendien moest ik er ook niet aan denken mijn hele verdere leven met 'één en één is twee' en afgeleide vormen bezig te blijven.
Neede
Aan het eind van mijn studie kwam ik als gastvoorganger in veel Achterhoekse kerken.Vanuit Neede kwam de vraag of ik er niet voor voelde daar dominee te worden. Dat is uiteindelijk ook gebeurd. Op zichzelf vond ik de kerk van Neede niet eens zo mooi. De middeleeuwse kerk is in de 19e eeuw wegens bouwvalligheid gesloopt, alleen de romp van de toren bleef staan. Deze kerk was aan Sint Caecilia gewijd. Na de oorlog is de waterstaatskerk die de oude kerk opvolgde, op de toren na, afgebrand.
De huidige kerk is dus geen sacrale, middeleeuwse ruimte. Maar als het 'jouw' kerk wordt, krijg je er toch een band mee. Toen ik een paar jaar uit Neede weg was, is de kerk van binnen totaal gestript, en het interieur gemoderniseerd.
Markelo
De Markelose kerk is ook een waterstaatskerk. De geschiedenis loopt bijna parallel met die van Neede: ook in Markelo werd de middeleeuwse parochiekerk wegens bouwvalligheid gesloopt, weer op de romp van de toren na.
In de jaren '30 vond een grote restauratie plaats, waarbij fraaie glas-en-lood ramen werden aangebracht. Het inwendige van deze kerk werd in de jaren '60 naar de toenmalige eisen der tijd verbouwd, praktisch noodzakelijk, maar wel jammer, omdat het nu model "gereformeerde preekschuur" is geworden. In 2005 werd de naam 'Martinuskerk' opnieuw ingevoerd. De fraai geïllustreerde statenbijbel op het plaatje is helaas niet meer in de kerk aanwezig. Bij een inbraak werd hij meegenomen, en tot op de dag van vandaag vermist... Waarschijnlijk zijn de plaatjes er uitgehaald en los verkocht!
De kerk heeft een mooi romantisch orgel van de Duitse orgelbouwer Haupt. In 1995 is het inwendig gerestaureerd, in 2005 is de kas in oorspronkelijke toestand teruggebracht. (http://www.pkn-markelo.nl/orgel/ is meer informatie over dit instrument te vinden, het is er ook te horen, met Gijs van Schoonhoven als bespeler. Via die site is ook een CD van het instrument te bestellen.) Op dit moment is de gemeente bezig zich te bezinnen op een herinrichting van het liturgisch centrum. (Maar omdat men op het moment andere financiële prioriteiten heeft - het Dienstgebouw is grondig gerenoveerd - is de herinrichting van het liturgisch centrum voorlopig in de koelkast gezet.)
De Lier
De Lierse Dom is in de tegenwoordige vorm uit 1659. In 1572 ging de zaak in brand, hetzij door blikseminslag, hetzij door acties van watergeuzen. Waarschijnlijk gebeurde het laatste, maar de bronnen zijn niet eenduidig. Hoe dan ook, pas 87 jaar later was het kerkgebouw weer volledig hersteld. In de tusse
tussenliggende tijd kerkte de gemeente in het koor.
De typerende toren dateert uit de eerste helft van de 15e eeuw. De toren staat scheef, en heeft, omdat de houten lampion die hem vroeger waarschijnlijk kroonde na de brand nooit meer werd opgebouwd, een plat dak. Een zogenaamde 'stompe toren' dus, waarschijnlijk daarom ook de naam 'Dom'. De kerk was toegewijd aan Sint Joris. In de katholieke middeleeuwen vond op 23 april (sic!) ook altijd een processie van De Lier naar Delft plaats. De linker foto is uit de jaren '50 van de vorige eeuw. De bovenste twee geledingen van de toren waren toen net gerestaureerd, de onderste nog niet. De kassen stonden toen tot vlak bij de kerk. Nu zijn ze vervangen door woningen.
Het orgel is uit 1969 en werd gebouwd door Metzler & Söhne uit Zwitserland. Het is een fraai instrument, waar regelmatig concerten op worden gegeven, en zeer geschikt voor het begeleiden van massale gemeentezang. Meer informatie: orgel en kerk
Ommeren
De Betuwe wordt niet alleen gekenmerkt door rivieren en boomgaarden, maar ook door schitterende kerken. Zo ook de kleine, aan Lambertus gewijde Hervormde kerk van Ommeren. Op een oude stroomrug, aan de weg die een aantal dorpen al eeuwenlang verbindt, werd in de twaalfde eeuw een Romaans zaalkerkje gebouwd. In de dertiende eeuw werd het tufstenen schip met baksteen verhoogd, en in de vijftiende eeuw verrees het Gotische koor. Aan de noordzijde heeft een sacristie gestaan, die op zeker moment is afgebroken, maar de dichtgezette Gotische vensters in de noordmuur van het koor verwijzen er nog naar, evenals een deur en een nis. Ook kreeg de kerk aan de noordzijde een zijbeuk, waarvoor in de (voormalige) buitenmuur bogen werden
uitgehakt. In 1908 werden deze scheibogen weer dichtgemetseld, om zo een consistoriekamer te krijgen.De oorspronkelijke toren werd in 1843 wegens bouwvalligheid gesloopt en vervangen door het huidige exemplaar.
In 1984 werd een door orgelbouwer Leichel uit Düsseldorf in 1870 gebouwd orgel geplaatst, dat daarvoor een plek had in de Hervormde kerk van Laren (Gld.). Op de zwartwit foto staat het afgebeeld op zijn oorspronkelijke plek.Dit orgel heeft dus heel wat preken van Noordmans gehoord ;-) Omdat de Ommerense kerk wat kleiner is dan die van Laren werd het aantal stemmen naar 12 teruggebracht.
Rondom de kerk ligt een nog steeds in gebruik zijnde begraafplaats.
De kleine en relatief arme gemeenschap van Ommeren heeft het eeuwenlang moeilijk gehad om het kerkgebouw te onderhouden.
In de jaren '60 van de vorige eeuw leek het er op of de kerk als bouwval in elkaar zou storten. Gelukkig kwam de restauratie net op tijd, en beschikt Ommeren nu over een fraai en goed onderhouden kerkgebouw, waar een warme gemeenschap samenkomt, waar velen de weg naartoe weten te vinden.
Als aardigheidje heb ik de kerk inmiddels twee keer op een zogenaamde "persoonlijke postzegel" gezet. De eerste 100 zijn in de brievenbus verdwenen, de nieuwe rol ligt klaar om mee te frankeren. Let bij post van mij dus maar goed op of er soms een collectors-item is opgeplakt... ;-)
Page updated
Google Sites
Report abuse