(Samen no. 45, 31 juli 2009)
Er waart een geest van ontevredenheid door dit land. Ik geloof niet dat die geest uit de fles gekomen is doordat economische tegenwind opstak... Een paar jaar geleden, toen de bomen nog tot in de hemel schenen te groeien, verhief het ongenoegen al met kracht zijn stem.
De onvrede uit zich op verschillende terreinen. Heel duidelijk is het in de politiek, sinds 2002. De kiezer laat de partijen van het midden links liggen, en zoekt in grote getale de uitersten op, hetzij links, hetzij rechts. Dat zulke partijen nog nooit iets hebben laten zien, nergens verantwoordelijkheid voor nemen, en ongefundeerd dingen roepen, deert de ontevreden kiezer niet. Er heerst een diep wantrouwen tegen de 'Haagse kliek' en tegen allerlei 'achterkamertjes-gedoe'. De gewone man of vrouw, met timmermansoog of boerenverstand, weet het veel beter dan al die wit-boordige baantjesjagers en dito zakkenvullers.
Maar diezelfde onvrede speelt ook op het terrein van de gezondheidszorg. De dokter is van zijn voetstuk gevallen. Jarenlange universitaire studie wordt gewantrouwd. Via het internet stellen we onze eigen diagnose, en bestellen we onze eigen pillen... (Pas op, een typefout kan u fataal worden!) Kwakzalvers leken lang bij uitstek in de 'donkere' middeleeuwen thuis te horen, maar dat is achterhaald, de omzet van kwakzalf en aanverwante zaken is, geloof ik, nog nooit zo hoog geweest als vandaag de dag.
De geest van ontevredenheid gaat ook de publieke omroep niet voorbij. Het bestel wordt straks (van uw en mijn belastingcenten) uitgebreid met een paar nieuwkomers die het ergste doen vrezen: weinig vernieuwend gezwets en geschreeuw, voortgekomen uit kortzichtig eigenbelang, dat niet verder kijkt dan de lengte van eigen neus.
En de kerk? Ach, daar natuurlijk ook. Als het je in je eigen gemeente niet aanstaat ga je gewoon naar een andere, of nee, begin voor jezelf... De vraag is voor veel mensen niet meer: 'wat heb ik mijn gemeente te bieden?' maar: 'wat biedt de gemeente mij?'
Wat is er met onze samenleving gebeurd? Wat is er met ons gebeurd? Is het individualisme te ver doorgeslagen? Zijn de generaties die na de tweede wereldoorlog opgroeiden verpest, omdat ze alles kregen wat ze wilden, en de geestelijke tak waarop ze zaten hebben doorgezaagd?
Ik ben bang dat die geest van ontevredenheid die door het land waart de kwaliteit van onze samenleving niet ten goede komt. “Een tevreden geest geeft een goede gezondheid, jaloezie knaagt aan je botten,” zegt de Spreukendichter. [Spreuken 14: 30] Zou dat ook niet collectief gelden, voor de maatschappij die wij met elkaar vormen?
Maar – moeten juist gelovige mensen het niet beter weten? De bijbel vraagt niet dat we gefocust zijn op onszelf alleen. De bijbel zet twee anderen in het midden: de HERE God en je naaste. De ellips rond die twee brandpunten geeft een levenswaardig bestaan. Zo worden we bevrijd van een boel hijgerigheid, gedoe en gemopper. Het zou toch prachtig zijn als tegen alle heersende onvrede in gezegd kon worden: gelovigen maken het verschil!