HOOGLIED
Waar die arme Sieneke nu mee naar Oslo wordt gestuurd... Ik weet wel, songfestival-liedjes zijn nooit hoogdravend, maar het product van dit jaar is wel erg plat en glad. 'Ik ben verliefd, sha-la-lie,' wat een barre voorspelbaarheid. Als ze in plaats van vader Abraham mij gevraagd zouden hebben een tekst te schrijven, was ik wel met wat beters gekomen... Natuurlijk, het moet over 'verliefdheid' gaan, en het liefst een beetje gecompliceerd, dus, vooruit dan maar:
'Ik schreeuw je naam uit, in de polder –
niemand mag weten hoeveel ik van je houd...'
Kijk, met die polder komt onze Nederlandse eigenheid in beeld, identiteit is immers belangrijk. Verder nodigt mijn tekst uit tot nadenken, dunkt me... Daar ga je een verhaaltje bij maken... Je vraagt je af: hoe zit dat hier, wat is er aan de hand? Daar maakt iedereen een eigen verhaal bij, en dat precies moet beeldende taal oproepen.
Je moet zo'n versje ook niet gaan verklaren, want dan verklaar je het dood. Niet zeggen: 'het gaat eigenlijk over ome Wim, die bij het waterschap werkt, en al bijna vijfentwintig jaar getrouwd is met tante Greet. Maar nu is hij verliefd geworden op een juffrouw van kantoor.' Met zo'n verklaring sla je de betovering van het lied dood. Bovendien, een beetje tekst heeft niet één betekenis, maar is gelaagd, zit vol met dubbele bodems, en doet je er dát in horen, wat je op dat moment nodig hebt.
Met religieuze teksten is het natuurlijk niet anders. De bijbel is méér dan een letterlijk verslag van het één of ander, en 'de' betekenis van een tekst bestaat niet. Het woord van God actualiseert zich in ieder hier-en-nu. Woorden moeten oproepen en openen.
Daarom moeten we in onze kerkdiensten ook maar liever geen versjes zingen van het niveau 'Ik ben verliefd, sha-la-lie'. Ik weet wel: het ligt zo lekker in het gehoor, je zingt het makkelijk mee, en van verder nadenken ben je vervolgens ontslagen...
Maar een goed geestelijk lied roept écht méér op dan een 'recht-voor-zijn-raap-geloof'. Een goed lied opent je voor datgene, waar je misschien met al je kennis en met al je drukte niet meer bij kon... Een goed lied doet je het geloof inademen... Een goed lied evoceert geloof. Het is niet: 'k heb geloofd en daarom zing ik, maar eerder omgekeerd: door te zingen wordt geloof geboren.
Een kerk die niet zó zingt brokkelt af en verzandt. Waar het hoge lied niet klinkt, verdwijnt de brug tussen de hemel en de aarde.