Simplisme

We weten het allemaal: met taal luistert het nauw. Woorden kunnen makkelijk anders worden opgevat dan de intentie van de spreker. Mensen kunnen zich geraakt of gekwetst voelen door uitspraken die misschien anders waren bedoeld. Wie voor een gehoor spreekt, moet zich daarvan dubbel bewust zijn. Een frase die de luisteraar niet bevalt kan zorgen dat hij afhaakt, en de rest van het verhaal simpelweg langs zich heen laat gaan.

Dat weet je als dominee, maar het werd me opnieuw duidelijk in een interview met een gepensioneerde collega. Hem werd gevraagd naar de reden van kerkverlating, waarop, pats boem, als antwoord kwam: ‘Ik denk dat dat door de prediking komt. Als je week in week uit hetzelfde dogmatische verhaal hoort.’ Ik haakte meteen af, en heb het periodiekje terstond in de papiercontainer gekieperd, niet nieuwsgierig naar wat verder volgde.

Was ik in mijn wiek geschoten, omdat de schuld van kerkverlating, waar ik erg onder lijd, bij mijn beroepsgroep werd neergelegd? Op m’n teentjes getrapt?

Misschien ook wel een beetje, wie zal het zeggen… Maar het was meer de totale versimpeling van de kwestie, die me boos maakte. Kerkverlating heeft bredere oorzaken dan het gehalte van de preek. Ik zou tegen mijn emeritus collega willen zeggen: lees Charles Taylor eens. Het is een moeilijke schrijver, ik kan er ook niet alles van navertellen, maar toch… Of ‘Als de goden zwijgen,’ van Miskotte. Ook niet makkelijk, maar voor iemand van jouw statuur vast wel te doen... 

Laten we het in de kerk vooral niet in simplisme zoeken...